Þjóðviljinn - 31.12.1977, Síða 20

20 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 31. desember 1977
mm
Vidburöarríkt ár íslenskrar
29. nóvember 1976
hófst 33. þing Alþýðu-
sambands íslands. Þar
var mörkuð sú megin-
stefna sem fylgt var
fram i starfi og baráttu
verkalýðshreyfingarinn-
ar á árinu 1977, og er þvi
nauðsynlegt að staldra
við einmitt þar.
Þingiö samþykkti sérstaka
stefnuskrá Alþýöusambandsins. í
henni segir meöal annars: „Þvl
aöeins má vænta varanlegs
ávinnings aö saman farihin beina
kjarabarátta og barátta fyrir
auknum áhrifum og valdi verka-
lýösstéttarinnar. Efnahagsleg,
félagsleg og menningarleg vel-
ferö verkalýösstéttarinnar er háö
þvi, aö i landinu fái þrifist fuli-
valda þjóöfélag. Þvi vill verka-
lýöshreyfingin ieggja sitt af
mörkum f baráttu isiensku
þjóöarinnar fyrir stjórnmálalegu,
fjárhagslegu og menningarlegu
sjálfstæöi hennar. Þvi berst hiin
fyrir þvfaö islendingar ráöi einir
auölindum sinum á sjó og landi,
en gegn Ihlutun erlendra auö-
hringa I atvinnu- og fjármálum.
HUn vili stuöla aö allsherjaraf-
vopnun, afnámi hernaöarbanda-
laga og eyöa þeirri hættu sem
erlendar herstöövar hafa I för
meö sér hér á landi sem annars
staöar.”
Þing ASI samþykkti — I sam-
r*mi viö nýja stefnuskrá sina —
tillögu um brottför bandarlska
hersins og úrsögn úr Nató. Til-
lagan var samþykkt meö 202 at-
kvæöum gegn 157. Þá samþykkti
þingiö ályktun meö miklum
meirihluta um fordæmingu
gróöaaflanna og kröfu um aö
stjórnin fari frá. Jafnframt var
þess krafist aö efnt yröi þegar til
nýrra kosninga. Var tillaga þessi
samþykkt meö 176 atkvæöum
gegn 97. Þá gerðust þau tiöindi á
ASÍ-þinginu aö tveir þingmenn
ihaldsins sem veriö höfliu i miö-
stjórn samtakanna voru reknir á
dyr.
í kjaramálum var meginstefn-
an mörkuö. Þar kom fram, aö
i næstu kjarasamningum skyldu
alþýöusamtökin stefna aö þv'l aö
ná 100.000 kr. lágmarkslaunum,
aö stefnt skyldi aö sem mestri
launajöfnun. Þingiö lýsti þvi yfir
aö tímabili varnarbaráttu væri
lokiö — sóknin framundan. Þá
ákvaö þingið aö efnt skyldi til
kjaramálaráöstefnu I febrúar-
mánuöi.
Þing Alþýöusambands Islands i
desember 1977 markaöi timamót;
þar kom fram hvert stefnt var og
því nauösynlegt aö rifja sam-
þykktir þess upp I byrjun þess-
arar samantektar.
1 janúar ákvaö miöstjórn ASI
aö kalla kjaramálaráöstefnuna
saman 24. febrúar.
Stjórnarsinnar i verkalýös-
hreyfingunni hugöu á hefndir
fyrir ófarirnar á ASl-þinginu.
Kom þetta til dæmis fram á þingi
Alþýöusambands Suðurlands,
sem haldiö var i febrúarbyrjun.
Þar var Framsóknarmaöur kos-
inn formaöur, en Björgvin
Sigurösson á Stokkseyri haföi
gegnt formennsku næstu árin á
undan.
Á árinu var mikil hreyfing á
kjaramálum bændastéttarinnar.
Fyrsti almenni bændafundurinn
var haldinn sunnudaginn 6. febrú-
ar á Snæfellsnesi. Þar var sam-
þykkt ályktun um nauösyn þess
aö bændur semji beint við rikið
um afuröaverö.
Verkalýöshreyfingin hóf þegar
á fyrstu mánuöum ársins undir-
búning kjarasamninga. Sem
dæmi þar um má nefna Tré-
smi'ðafélag Rvikur. Trúnaöar-
mannaráö félagsins kom saman
til fundar I janúar til þess aö
fjalla um máliö,og félagsfundur
var haldinn I janúarlok. Slöan
fóru fram hópaumræöur á hverju
miövikudagskvöldi. Samband
byggingamanna hvatti öll aö-
ildarfélög sln sérstaklega til þess
aö hefjast handa. Sjálfkjörið varö
I stjórn og trúnaöarmannaráö
Trésmiöafélags Reykjavlkur.
Verkamannafélagiö Dagsbrún
hélt félagsfund 20. febrúar og
samþykkti aö segja upp kjara-
samningum. . Félagsfundurinn
samþykkti haröa ályktun gegn
stjórnarstefnunni og lagöi
áherslu á eflda baráttu verka-
lýöshreyfingarinnar á komandi
mánuöum.
Ráöstefna ASÍ
Kjaramálaráöstefna ASI lagöi
áherslu á þrjú meginatriöi, sem
slöan uröu sem rauöur þráöur i
kjarabaráttunni:
1. Lágmarkslaun hækki I 100
þúsund krónur miöaö viö verölag
i nóvember 1976.
2. Laun veröi aö fullu verö-
tryggö, og komi veröbætur I
krónutölu á öll laun.
3. önnur laun en lágmarkslaun
hækki á sama hátt þannig aö
launabil veröióbreytt I krónutölu.
Verkamannasamband Islands
héit fund þessa sömu daga um
kjaramálin og mótaöi sina
meginstefnu.Landssamband iön-
verkafólks beindi því til aðildar-
félaga sinna aö segja upp kjara-
samningum strax svo þeir „renni
út eigi slöar en 30. aprfl”.
1. og 2. mars fóru fram kosn-
ingar um stjórn og trúnaöarráö
Félags starfsfólks í veitingahús-
Samantekt
um helstu
viðburðina í
baráttu og
starfi
islenskrar
verkalýðs-
hreyfingar á
árinu 1977
um. Lististjórnarinnar beiö lægri
hlut, fékk 119 atkvæöi, and-
stæöingalistinn hlaut 165 atkvæði.
Samkvæmt þessari kosningu I
félaginu er Kristinn Hrólfsson
temaöur félagsins.
Fyrstifundur samninganefnd -
ar Alþýðusambands Islands var
haldinn 7. mars. 1 samninga-
nefndinni áttu sæti 37 manns, 21
kjörinn af kjaramálaráöstefnu
ASl, einn frá hverju hinna 8
landssambanda ASÍ, 1 frá hverju
7 svæðasambanda og 1 frá INSl.
Miöstjóm Alþýöubandalagsins
lýsti fullum stuöningi viö baráttu
verkalýðshreyfingarinnar á sér-
stökum fundi sem haldinn var
dagana 5.— 6. mars.
Boöin 4%
kauphækkun
Fyrsti samningafundur ASI og
atvinnurekenda var haldinn 9.
mars. Vardeilunni þegar vlsaö til
sáttasemjara.
13. marsbauö Morgunblaöiö 4%
kauphækkun — ella þýddi kaup-
hækkun kjaraskeröingu!
14. mars gengu samningamenn
ASl á fund rikisstjórnarinnar og
kynntuþar hinar pólitisku kröfur
sinar. Þar var afhent greinargerö
ASI um þaö hvernig unnt væri aö
ná svigrúmi til verulegra kjara-
bóta án atvinnuleysis og án auk-
innar veröbólgu. Var slöan
ákveöiö aö mynda fimm vinnu-
hópa um kjaramálin: 1. Um lif-
eyrissjóöi. 2. Um skattamál. 3.
Um húsnæöismál 4. Um vinnu-
verndarmál. 5. Um dagvistunar-
mál.
12. mars var haldinn stofnfund-
ur Alþýöusambands Vesturlands.
Formaöurþess varkjörinn Gunn-
ar Már Kristófersson.Hellisandi.
9 verkalýösfélög áttu fulltrúa á
stofnfundinum.
I viötali viö Þjóöviljann 19.
mars lýsti formaöur Verka-
mannasambands tslands, Guö-
mundur J. Guömundsson, á-
standinu þannig meöal verka-
fólks:
„Þaö er mikil harka 1 mönnum,
meiri en oftast áöur. Menn eru
staöráönirí aö sækja kröfuna um
launahækkun af fullum þunga.
Krafa þeirra er krafa um mann-
réttindi.”
A fundi stjórnar og samninga-
nefndar Bandalags starfsmanna
rikis og bæja 22. mars var gengiö
endanlega frá kröfugerö BSRB 1
kjaramálum. I samninganefnd-
inni áttu sæti 57 manns.
Fyrsti sa m ningafundur
samninganefnda deiluaöila ASI
og atvinnurekenda meö sátta-
semjara var haldinn 30. mars.
Kaupmáttur launa var um
þessar mundir um f jóröungi lægri
en 1974. Þess vegna var tekið aö
bera á landflótta ýmissa starfs-
hópa. Þannig skýrði Þjóöviljinn
frá því 5. apríl aö 20 prentarar
heföu lagtland undir fótog leitaö
vinnu erlendis, til dæmis væru 20
prentarar farnir til Sviþjóöar.
Bókmenntaverðlaun
A aöalfundi Verkamanna-
félagsins Dagsbrúnar var staöfest
stjórnarkjör, en stjórn varö
sjálfkjörin. Formaöur hennar er
Eövarö Sigurösson. Á aöalfund-
inum geröust þau tiöindi aö Dags-
brún ákvaö aö veita fyrstu bók-
menntaverölaun verkalýösfélags
hér á landi. Verölaunin voru veitt
Tryggva Emilssyni, verka-
manni, lengi stjórnarmanni i
Dagsbrún, fyrir bók hans Fátækt
fólk.
Fyrstu helgina I april hélt Sjó-
mannasambandið fund um kjara-
málin. Höföu sjómannafélög sagt
upp samningum sinum, en kjör
sjómanna voru bundin af laga-
setningu rikisstjórnarinnar frá
september 1976. A Sjómanna-
sambandsfundinum kom fram aö
áhugi var mikill á sem viötæk-
astri samstööu sjómanna i
samningum.og voru lögö drög aö
samstarfi viö Farmanna- og
fiskimannasamband Islands.
Fyrstu tillögur atvinnurekenda
i kjaradeilunni sáu dagsljósiö á
samningafundi sem haldinn var
6. april. I tillögunum varekki gert
ráö fyrir neinum kauphækkunum,
— en skertum réttindum af ýmsu
tagi. Svokölluð „baknefnd” ASl
svaraöi þessum tijlögum strax
meö sérstakri samþykkt þar sem
undirstrikuö varenn og rækilegar
en fyrr krafan um 100 þúsund
króna lágmarkslaun og um
launajöfnun ásamt fullum verö-
bótum á launin. A fundinum var
heitiö á verkalýösfélögin aö afla
sér verkfallsheimilda fyrir 1.
mai. Verkamannafélagiö Dags-
brún hélt fund i Iönó 22. april þar
sem samþykkt var aö veita stjórn
og trúnaöarráöi heimild til verk-
fallsboöunar.
Fyrsti samningafundur BSRB
og rikisins var haldinn 22. april.
Þar var sérstök sáttanefnd skip-
uö.
28. april birtust fréttir um þaö
aö fulltrúaráö verkalýðsfélag-
anna I Reykjavik legöi aö þessu
sinni áherslu á eftirfarandi
meginkröfur 1. mai: 100 þúsund
króna lágmarkslaun. Fullar visi-
tölubætur. Launajöfnun.
Yfirvinnubann
1. mal varö mikil þátttaka i
kröfugöngu dagsins og útifundi.
Forseti ASl ávarpaöi útifundinn
og tilkynnti aö samninganefnd
ASl heflii ákveðið að fara þess á
leit viö verkalýösfélög og verka-
lýössambönd aö setja á algert
yfirvinnubann um land allt frá 1.
mal. Þessari áskorun samninga-
nefndarinnarvar vel tekiö og stóö
yfirvinnubanniö látlaust uns
samiö var. Reyndist þaö
árangursrik baráttuaöferö á all-
an hátt, auk þess sem verkafólk
fékk að kynnast þvl hvernig þaö
eraöeiga frltima til eigin afnota.
Mæltist þaö vel fyrir.
Stjómarmeirihlutinn á alþingi
sýndi verkalýö landsins viöhorf
sin 2. mal meö þvi aö staöfesta
þrælalögin gegn sjómönnum, en
þau voru sett sem bráöabirgöalög
i september 1976. Stjórnarand-
staðan undir forystu Alþýðu-
bandalagsins lagöist fast gegn
þessari samþykkt um leiö og hún
lagöi áherslu á nauösyn þess aö
þingiö yröi ekki sent heim vegna
yfirstandandi kjaradeilu. Rikis-
stjórnin lét sér ekki segjast og rak
þingmenn heim.
Atvinnurekendur lögöu áherslu
á þaö I samningaviöræöunum
sem fór nú fram daglega aö þeir
gætu ekki hækkaö kaupiö neitt
nema örlltiö til hinna lægstlaun-
uöu — en þó þvi aöeins aö rikis-
stjórnin hjálpaöi til og léti rikis-
sjóö borga fyrir þá hækkunina. I
tillögugerö sinni og viöhorfum
bar mest á þrjósku af hálfu at-
vinnurekenda, auk þess sem þeir
reyndu markvisst aö brjóta niöur
launajöfnunarstefnuna. Formleg
tilboð bárust þó engin fyrr en 5.
mal. „Fjalliö tók jóösóttog fædd-
ist mús”, sagöi Þjóöviljinn I aöal-
fyrirsögn 6. mal um tilboð at-
vinnurekenda. Samkvæmt út-
reikningum atvinnurekenda
sjálfra hefði tilboöiö haft I för
meö sér 5% kaupmáttaraukningu
átveimur árum — en kaupmáttur
haföi veriö skorinn niöur um 25 —

Eöavarð Sigurðsson, Benedikt Davfðsson,
formaöur Dagsbrúnar formaöur Sambands
og Sambands almennra byggingamanna
lifeyríssjóöa.
Kröfurnar um iaunajöfnun og veruiega hækkun Idgmarksiauna
nóveraber 1976 bar hæsl I kröfugöngunni 1. maf.
i 100 þúsund miöað við verðiagið f
Haligrimur G. Magnús-
son var á árinu kosinn
formaður lönnemasam-
hands islands.
Ingólfur Ingólfsson var
■á árinu kosinn formaöur
Farmanna- og fiski-
mannasamhands
tslands.