Þjóðviljinn - 30.03.1978, Síða 4

4 SIÐA — ÞJÓDVILJINN Fimmtudagur 30. mars 1978
Málgagn sósíalisma,
verkalýðshreyfingar
og þjóðfrelsis
Ctgefandi: Útgáfufélag Þjóftviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan Ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson.
Umsjón með sunnudagsblaöi:
Arni Bergmann.
Auglýsingastjóri: Gunnar Stéinn
Pálsson
Ritstjórn, afgreiösia, auglýsingar:
Síðumúla 6, Simi 81333
Prentun: Blaðaprent hf.
30. mars
— ísland úr
NATO
Dagurinn i dag, sá 30. mars er sorgar-
dagur i sögu ævarandi sjálfstæðisbaráttu
islensku þjóðarinnar. En 30. mars er þó
ekki aðeins sorgardagur heldur nú fyrst
og fremst baráttudagur. Fyrr eða siðar
mun ný kynslóð islenskra manna græða
þau sár sem samþykktin þann 30. mars
1949 um inngöngu Islands i Atlantshafs-
bandalagið olli.
Hér skal enn einu sinni á það minnt að
yfir 80% aðildarrikja Sameinuðu þjóðanna
hafa neitað að láta teyma sig i hernaðar-
bandalög risaveldanna eða lúta þeirra
forsjá. í þessum fjölmenna hópi þjóða
heimsins eigum við Islendingar heima og
hvergi annars staðar. Sú hefur jafnan
verið og er skýr og afdráttarlaus stefna
Þjóðviljans og þeirra stjórnmálasamtaka
sem að blaðinu standa.
tvær öndverðar fylkingar. Hér er á ferð
djúpstæðasti og sárasti ágreiningur is-
lenskra stjórnmála. Yfir hann verður ekki
plástrað með neinum sjónhverfingum.
Okkar eindregna skoðun er sú að NATO-
stefnan og sú hernámsstefna sem henni
fylgir ógni islenskri þjóðartilveru mjög al-
varlega. Þá er ekki fyrst og fremst höfð i
huga hernaðarleg ógn á hugsanlegum
striðstimum, heldur það hvernig
NATOstefnan, hernámsstefnan, brýtur
niður innanfrá þær varnir og þann vilja
sem er alger forsenda sjálfstæðrar
þjóðartilveru okkar íslendinga. — Um
þetta er sá stuðningur við hreina landsölu-
stefnu sem fram koma hjá um 80% þátt-
takenda i prófkjöri Sjálfstæðisflokksins i
Reykjavik nú i vetur skýrasta dæmið.
Mikið fagnaðarefni er hins vegar hversu
miklu fylgi krafan um úrsögn Islands úr
NATO á að fagna hjá ungu fólki á Islandi
um þessar mundir. 1 trú á framtiðina
munum við þvi ótrauð heyja áfram bar-
áttuna fyrir úrsögn úr NATO og fylkja liði
á baráttufundinn i Háskólabiói i kvöld.
— k.
að dugandi fólki, flestu úr verkalýðshreyf-
ingunni, og margir á listanum gegna trún-
aðarstörfum innan hennar.
í fyrsta og öðru sæti listans eru þau
Sigurjón Pétursson og Adda Bára Sigfús-
dóttir, sem bæði hafa lengi átt sæti i borg-
arstjórn og unnið þar af alúð og dugnaði.
Alþýðubandalagið hefur átt þrjá fulltrúa i
borgarstjórn Reykjavikur á þessu kjör-
timabili. Breyting verður nú á skipan
þriðja sætis listans, en Þorbjörn Brodda-
son, borgarfulltrúi kaus að þoka nokkru
neðar á listann vegna margvislegra anna
við önnur störf. í sæti Þorbjarnar á listan-
um kemur nú Þór Vigfússon, mennta-
skólakennari. Þjóðviljinn þakkar Þorbirni
vel unnin störf á vettvangi borgarstjórnar
og býður Þór Vigfússon velkominn i þriðja
sæti listans. Hann er það sigurstrangleg-
ur.
Fjórða sæti framboðslistans skipar
Guðrún Helgadóttir, deildarstjóri hjá
Tryggingastofnun rikisins, þjóðkunn fyrir
störf á vettvangi félagsmála og fyrir
margvisleg ritstörf, m.a. sinar ágætu
bækur fyrir börn og þá aðra sem börn
vilja skilja.
Varnarblekkingin er ekki annað en
fyrirlitlegt skrum þvi að á sama hátt og
t.d. Tékkum og Pólverjum stendur fyrst
og fremst ógn af yfirgangsstefnu ráða-
manna Sovétrikjanna sem þeir eru i
„varnarbandalagi” með þá er islensku
sjálfstæði fyrst og fremst ógnað frá
Washington og öðrum valdamiðstöðvum
NATO. Það hefur m.a. annars komið i ljós
i þeim þorskastriðum sem við höfum náð
siðasta aldarfjórðung.
Frá 30. mars 1949 til dagsins i dag hefur
veran i NATO klofið islensku þjóðina i
Borgarstjórn-
arlisti AlþýðU’
bandalagsins
Framboðslisti Alþýðubandalagsins við
borgarstjórnarkosningarnar i Reykjavik i
lok maimánaðar n.k. hefur verið sam-
þykktur einróma á félagsfundi Alþýðu-
bandalagsins i Reykjavik.
Þjóðviljinn birti framboðslistann fyrir
fáum dögum og er hvert sæti listans skip-
Bæti Alþýðubandalagið við sig fulltrúa i
borgarstjórn Reykjavikur i vor verður
það sæti vel skipa þar sem Guðrún er. í
fimmta sæti er svo Guðmundur Þ. Jónsson,
formaður Landssambands iðnverkafólks
og i 6.sæti Sigurður G. Tómasson, háskóla-
nemi.
Allt er þetta baráttuvant fólk, sem mik-
ils má af vænta á vettvangi borgarmála,
og vill Þjóðviljinn heita á allt stuðnings-
fólk Alþýðubandalagsins i Reykjavik að
hefja nú þegar öflugt starf fyrir sigri
Alþýðubandalagsins i borgarstjórnar-
skoningunum. Eftir tæpa tvo mánuði
verður kosið.
— k.
Mikilvæg
meginregla
I grein sem Leó M. Jónsson
tæknifræðingur ritar i Dagblað-
iði gær heldur hann þvi fram að
þeir þrettán og hálfur miljarður
króna sem tslendingar setja i
Grundartangaævintýrið sé
efnahagsaðstoð við norskan iðn-
að. Onnur höfuðröksemd grein-
ar hans byggist á þvi aö sýna
fram á hvilik glöp það séu að
hafa gert kröfu um meirihluta-
eignaraðild i eins áhættusömu
fyrirtæki og járnblendiverk-
smiðjan sýnist ætla að vera.
Að stóriðjufyrirtæki séu að
meirihluta i höndum islenska
rikisins og lúti i einu og öllu
islenskum lögum er samt sem
áður grundvallarregla sem
hvergi má hvika frá. Það er
sjálfstæðismál I okkar smá-
vaxna efnahagskerfi að Islend-
ingar ráöi sjálfir slikum risa-
þáttum i efnahagslifinu sem
stóriðjufyrirtæki eru. Ahættan
sem i þvi felst ætti aö vera
trygging fyrir þvi, að ætiö sé
varlega fariö i stóriðjumálum.
Þegar til langframa er litið mun
þessi meginregla reynast okkur
happadrjúg. Magnús Kjartans-
son, fyrrverandi orkuráðherra,
á miklar þakkir skildar fyrir að
hafa sannfært ráðamenn og
alþýðu þessa lands með svo
áhrifarikum hætti um gildi
þessarar meginreglu, aö
framhjá henni virðist ekki einu
sinni stækustu ihaldsmönnum
fært að smeygja sér.
Hitt er þaö að um sjálfstæði i
stóriðjumálum er vart talandi
nema i þeim tilvikum þar sem
við ráðum yfir amk tveimur
meginþáttum framleiðslunnar,
orkunni og hráefninu. Nógu
slæmt er þó að þurfa að eiga
markaðsmálin og tækniþekk-
inguna undir fjölþjóðlegum
auðhringum. Á þetta er mjög
bent i riti Alþýðubandalagsins
um „Islenska orkustefnu”, og
bent á marga möguleika tU
stóriðju, þar sem Islendingar
gætu bæði ráöið yfir orkunni og
hráefnunum.
Hvað vakir fyrir
Elkem?
I síðari hluta greinar sinnar
veltir Leó M. Jónsson þvi fyrir
sér hvað auðhringnum
Elkem-Spigerverketgangi til aö
faraað fjárfesta i tapfyrirtæki á
Islandi mitt i verstu málmiön-
aðarkreppu eftirstrlðsáranna.
Er þar margt rétt sagt. Meö við-
bótum litur dæmið þannig Ut:
Útþensla liggur i eðli
kapitaliskra auöhringa.
Auðhringurinn liggur með
mikla fjárfestingu i verkfræði-
deild sinni og við blasir verk-
efnaleysi. Möguleikar eru á
hagstæðum lánum frá Norræna
fjárfestingarbankanum. Nor-
ræn samvinna er vinsæl.
Vatnsorka er ekki lengur fyrir
hendi i Noregi. Stjórnvöld þar i
landi vilja beina fjárfestingum
stóriöjuaöila úr landi. Og marg-
vislegan gróða getur norski
auðhringurinn hirt af járn-
blendiverkmiðju uppi á tslandi,
enda þótt skilaverö til verk-
smiðja i kisiljárni haldist lágt
og á Grundartanga veröi
bullandi rekstrartap til
frambúðar.
Þannig liggja samtvinnaö-
ar ástæður til áhuga
Elkem-Spigerverket á hinu
tslenska járnblendifélagi.
Hirðir sitt
Hlutur Islands af fjár-
festingarláninu frá Norræna
fjárfestingarbankanum, 5.2
miljarðar króna, rennur að
mestu til eflingar norska málm-
iðnaðinum.
Ofnasmiðin fyrir járnblendi-
verksmiðjuna var stærsta verk-
efni verkfræðideildar Elkem á
sl. ári og veröur sjálfsagt einnig
á þessu. Ekkert alþjóðlegt útboð
fór fram um þessa ofnasmið, en
ofnarnir tveir kosta um 6
miljarða Isl. króna.
Stálgrindahúsið mikla á
Grundartanga var allt framleitt
i Noregi og aðeins sett saman
hér.
811 miljónir króna fær Elkem
greitt i hlutabréfum fyrir tækni-
þekkingu viðað koma fyrirtæk-
inu upp. Þá fær Elkem greitt
sem svarar 3% af sölutekjum
Járnblendiverksmiöjunnar til
frambúðar fyrir tækniþjónustu
og ráðgjöf. Um 200 miljónir
króna árlega ef vel árar, segir
Leó.
Þá fær Elkem greitt eftir
venjulegum timakaupstöxtum
fyrir verkfræðiaöstoð á bygg-
ingartima verksmiðjunnar.
Járnblendiverksmiöjan hefur
• óbundnar hendur um hráefnis-
kaup, nema hvað rafskautin
verða keypt af Elkem,enda hluti
af bræðslutækninni.
Viö þetta bætist að söluhlið
fyrirtækisins á Grundartanga
annast Elkem að öllu leyti. Það
verður einkaumboðsaðili Járn
blendiverksmiðjunnar en
framselur umboðið til sölusam-
lags norskra kisiljárnfram-
leiöenda, Fesil a.s. Járnblendi-
verksmiðjan veröur jafnsett
verksmiðjum E.s. i Noregi og
greiðir fyrir þá jafnstöðu 40 kr.
norskar á tonnið. Járnblendi-
félagiö tekur hlutfallslegan
þátt I rekstrarkostnaði sölu-
starfseminnar, og er ætlað að
sölukostnaöur verði um 2—3% i
venjulegu árferði (150 til 200
miljónir isl. kr.).
r
Utskýringar þörf
Þannig tinist margt til sem
stutt getur frændur vora Norö-
menn og er það sæmandi að
reynast frændum sinum vel. En
athyglisverðar eru þær upplýs-
ingar frá Elkem-Spigerverket
að árið 1976 voru járnblendi-
verksmiðjur þess reknar án
hall^en þá geröi Þjóðhagsstofn-
un ráð fyrir að járnblendiverk-
smiöjan á Grundartanga hefði
það ár tapað 22 miljónum
norskra króna, eða tæpum
miljaröi isl. króna. Þetta mis-
ræmi þarfnast skýringar við,
eða ber að skoða það sem sjálf-
sagðan styrk til Norðmanna?
— ekh
I