Þjóðviljinn - 05.04.1978, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 5. aprll 1978
Málgagn sósíalisma,
verkalýðshreyfingar
og þjóðfrelsis
Útgefandi: Ctgáfuféiag Þjóftviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson.
Umsjón meö sunnudagsbiaöi:
Arni Bergmann.
Augiýsingastjóri: Gunnar Stéinn,
Pálsson
Ritstjórn, afgreiösia, auglýsingar:
Siöumúla 6, Simi 81333
Prentun: Blaðaprent hf.
Fjötrar vanans
Að undanförnu hefur borið nokkuð á
vonleysi meðal almennings um að i kosn-
ingunum i vor takist að breyta nokkru um-
talsverðu i islenskum stjórnmálum. Minnt
er á, að kosningaúrslit allt frá 1942 hafi i
meginatriðum verið svipuð, tilfærslan
milli flokkanna hafi ekki verið veruleg.
Það eru einkum siðdegisblöðin sem hafa
sameinast um að ala á þessari svartsýni.
Það er rétt að á umræddu timabili hefur
ekki orðið mikil breyting á heildarstöðu
flokkanna. Þannig hefur Sjálfstæðisflokk-
urinn jafnan haft um 40% atkvæða á þess-
um tima, Framsóknarfiokkurinn um og
yfir 25%, Alþýðubandalagið og áður Só-
sialistaflokkurinn með 16—20% atkvæða.
Helst hefur orðið breyting á fylgi Alþýðu-
flokksins. Það var til dæmis nærri 16%
1967, en innan við 10% 1974. Þess vegna
þarf Alþýðuflokkurinn að bæta verulega
fylgi sitt til þess að ná þvi sem hann hefur
haft mest á þeim árum sem hér eru til um-
ræðu. Gerist það hins vegar er komin upp
sama staðan i islenskum stjórnmálum og
á áratugunum milli 1960 og 1970 þegar
Alþýðuflokkurinn og Sjálfstæðisflokkur-
inn stóðu að svonefndri viðreisnarstjórn.
Verði sú breyting ein i kosningunum i vor
að Alþýðuflokkurinn auki fylgi sitt
þá kemur upp gamalkunnugt núll, eins og
ritstjóri Dagblaðsins benti á um daginn.
Þessar vangaveltur um fylgi flokkanna
eru hins vegar óeðlilegur umræðugrund-
völlur. Fólkið i landinu lætur ekki reka sig
eins og sauði i prósentudilka flokkanna.
Margt bendir til þess að meiri hreyfing sé
á kjósendafylginu nú i vor en nokkru sinni
fyrr. Sjálfstæðisflokkurinn reynir að
hemja þá hreyfingu innan seilingar sinnar
með þvi að veita henni til Alþýðuflokks-
ins; til þess eru siðdégisblöðin notuð ó-
spart undanfarna daga. Þvi verður engu
spáð hér um fylgishreyfingar stjórnmála-
flokkanna, en aðeins beint á það sem þarf
að gerast til þess að núverandi stjórnar-
flokkar losni úr faðmlögunum: Brýn
nauðsyn er þá að báðir flokkamir tapi
verulega fylgi. Hvorugur þeirra léti sér
segjast ef það eitt gerðist að Alþýðuflokk-
urinn bætti við sig fylgi. Þeir myndu hins
vegar báðir athuga stöðu sina vandlega ef
það gerðist að Alþýðubandalagið bætti
stórlega við kjósendaskarann frá því I sið-
ustu kosningum. Þeir sem vilja knýja
fram breytingu hljóta þvi að kjósa
Alþýðubandalagið i vor; þeir sem vilja
óbreytt stjórnmálaástand kjósa hina
flokkana. Þeir fá sitt gamalkunna núll út
úr kosningunum í vor.
Timinn til kosninga styttist óðum, á
þeim tima er unnt að vinna þannig að
kosningarnar hafi i för með sér straum-
hvörf i islenskum stjórnmálum. Áróður-
inn um að vonlaust sé að breyta nokkru i
kosningum yrði sér til skammar. í honum
felst lika vantrú á að kjósendur hafi vit til
þess að nýta sér lýðræðisleg réttindi. Þau
lýðræðislegu réttindi má ekki fella i fjötra
vanans. —s.
Minnt á
yfirlýsingu
í siðustu viku var frá þvi greint i
fjölmiðlum að verðlag á framleiðsluvör-
um verksmiðjunnar á Grundartanga færi
lækkandi. Á blaðamannafundi kom fram
af hálfu forráðamanna verksmiðjunnar að
verð á hverju tonni þyrfti að vera um 3.400
norskar krónur, en verðið er nú talið um
2.000 norskar krónur, þe. endanlegt skila-
verð til verksmiðjunnar. Þarna vantar yf-
ir 1.000 norskar krónur á tonnið til þess að
verksmiðjan skili viðunandi arði að mati
forráðamanna hennar. Gert er ráð fyrir
að verksmiðjan framleiði um 50.000 tonn á
ári. Verði hvert tonn frá verksmiðjunni
um 1.000 krónum ódýrara en nauðsyn ber
til vegna rekstrarkostnaðar verksmiðj-
unnar er ljóst að heildarhallinn á ári verð-
ur 2-3 miljarðar króna.
Það er þvi augljóst mál og viðurkennt af
forráðamönnum verksmiðjunnar að hér
er i uppsiglingu hreint vandræðafyrirtæki.
Areiðanlega væri ódýrara fyrir lands-
menn að stöðva framkvæmdir nú þegar og
taka á sig þann fjárhagsbagga sem slikri
stöðvun fylgdi fremur en að leggja það á
landsmenn um ófyrirsjáanlega framtið að
greiða með verksmiðju þessari.
Þjóðviljinn minnir á, að Alþýðubanda-
lagið eitt flokka snerist gegn byggingu
verksmiðjunnar og samningunum við.
Elkem-Spigerverket, þegar fyrir lá að
íslendingar þurfa sjálfir að nota orkuna
frá Sigölduvirkjun og ljóst var að hér er
um hreint vandræðafyrirtæki að ræða,
ómaga á þjóðarbúinu. Járnblendisverk-
smiðjan á Grundartanga er þvi fjármála-
hneyksli af grófustu gerð. Þess vegna var
það sem Alþýðubandalagið lýsti þvi yfir
þegar gengið var frá samningunum á
alþingi i fyrravetur að flokkurinn áskildi
sér rétt til þess að vinna að breytingum á
þessum samningum eða uppsögn þeirra.
Við þær yfirlýsingar verður staðið.
—s.
Ölþjóðin íslenska
Frjáls verslun vekur i „Orð-
spori” athygli á þvi hve brugg-
un á áfengu öli fer i vöxt
hérlendis. Þeim sem ekki eru
blindir á báðum augum dylst
heldur ekki að eimun er orðin '
talsvert algeng i heimahúsum
og bruggunartæki viða orðin
fullkomin.
Við fullyrðingu Frjálsrar
verslunar um að hér séu
bruggaðar 22-23 fiöskur af
áfengu öli á mannsbarn á ári
má bæta þeirri staðreynd að
flugliðar og farmenn hafa þau
forréttindi fram yfir Jön Sólnes
ogokkurhinaaðmega flytja inn
áfengt öl til eigin nota. Og
væntanlega er einungis
heimskulegt að fortaka fyrir
verulegt björsmygl i báta- og
skipasiglingum.
Þegar svo viö þetta bætist að
árlega drekka tslendingar tals-
vert magn af malti, pilsner og
Thule, sem ekki eru með öílu
óáfengir drykkir, þótt þunnir
þyki, er ljóst aö við erum
bjórþjóð oröin þótt oss sé bann-
aður bjórinn.
En hér er áðurnefnd klausa úr
„Orpspori”
„Engum blöðúm er um þaö aö
fletta að stórfelld bruggun á öli
og öðrum áfengum drykkjum er
stunduö hérlendis. Ekkert er aö
hafzt af opinberri háifu til aö
stemma stigu við þessu og mót-
sögnin i rikjandi ástandi og
banni við bruggun öls og sölu
þess þvi orðin hlægileg. Ekki er
auðvelt að meta, hversu mikið
er bruggað hér en nýlcga
heyrðum við tilgátu um hluta af
heimabrugginu, þ.e.a.s. um 5
milljón flöskur af öli og er sú
tala miðuð við sölu á þar til
gerðum flöskutöppum á innan-
landsmarkaði.”
Hún vekur spurningar um
klókindin í núverandi áfengis-
pólitik rikisvaldsins. Og þaö er i
sjálfu sér ánægjulegt að
bindindismenn, alkóhólistar
sem ekki drekka I dag,
veitingamenn, venjulegir
neytendur áfengra drykkja og
óhófsmennirnir eru hjartanlega
sammála um að áfengislöggjöf-
in sé meingölluð. Þaöan er svo
langur vegur i þaö að eining
verði um skynsamlega áfengis-
málastefnu.
Ajrekalisti
Framsóknar á
Austurlandi
Biaðið Austurland, málgagn
Alþýðubartdalagsins í Austur-
landskjördæmi, er nú farið að
birta afrekalista Framsóknar i
ihaldsstjórn. Sjálfsagt verður
það langur listi áður en yfir lýk-
ur, en hér eru birtir tveir fyrstu
kaflarnir. Vinstri sinnuðum
stuðningsmönnum Framsóknar
á Austurlandi sem eru fjöl-
margir munu telja sér mikla
stoð i þessum afrekalista þegar
þeir gera upp hug sinn við næstu
kosningar.
Afrek Fram-
sóknar í
ihaldsstjórn 1.
„I siðustu alþingiskosningum
kom Framsóknarflokkurinn
fram sem „vinstri flokkur”. Þá
var skorað á kjósendur aö kjósa
Framsókn „til þess að tryggja
áframhaldandi vinstri stjórn”.
Kosningarnar fóru þannig, að
„vinstri flokkarnir” fengu 30
þingmenn og auk þess fékk
Alþýðuflokkurinn 5 þingmenn.
Alþýðubandalagið samþykkti
strax eftir kosningar að taka
þátt i myndun nýrrar vinstri
stjórnar. En samt myndaði
Ólafur Jóhannesson „hægri
stjórn” og afhenti ihaldinu
stjórnarforystuna.
Þessum miklu kosningasvik-
um Framsóknar má ekki
gleyma.
Stjórn ihalds og Framsóknar
tók við völdum í lok ágústmán-
aðar 1974. Þá var framfærslu-
visitalan 297 stig. Nú i mars 1978
er hún 936 stig. Framfærsluvisi-
talan hefur þvlhækkað um 215%
á 42 mánuðum. Veröhækkum
samkv. framfærsluvisitölu hef-
ur þvi meir en þrefaldast. Hér
er um algjört verðbólgumet að
ræða.
Fyrstu efnahagsaðgerðir
hægri stjórnarinnar voru fólgn-
ar i þvi að lækka kaupmátt
launa um 25—30%. Jafnframt
var kaup bænda lækkað að
sama skapi, þvi það er bundið
viðmiðun við kaup verkafólks
og iðnaðarmanna. Stóreigna-
menn voru ekki látnir leggja
neitt af mörkum. Við verðbólgu-
gróða var heldur ekki hreyft.
Eitt af þvi fyrsta, sem Fram-
sókn varð að gera i hinu nýja
samstarfi við ihaldið var að
skipta gjörsamlega um stefnu
varðandi brottför ameriska
hersins. Flokksþing Framsókn-
ar höfðu lýst yfir þeirri stefnu
„að herinn ætti að fara i áföng-
um”. Nú var Einar Agústsson
sendur til Ameriku og látinn
skrifa undir samning um fram-
haldsdvöl hersins og stórauknar
hernámsframkvæmdir.”
Afrek Fram-
sóknar í
íhaldsstjórn 2.
„í samstarfinu við ihaldið
hefur Framsókn samþykkt að
fella niður, eða breyta lögum,
sem sett voru i tið vinstri stjórn-
arinnar, um félagslega aðstoð
og samhjálp.
Dæmi um það eru:
a) Felld hafa verið niður
ákvæði um aö rikið greiði 1/3
hluta af stofnkostnaði elliheim-
ila.
b) Breytt hefur verið ákvæö-
um um að rikið taki þátt i
rekstri barnaheimila.
c) Lagt hefúr verið á nýtt
sjúkratryggingagjald — 2% á
brúttótekjur allra. — Gjaldið
nemur nú alls 4000 milljónum
kr. á ári. Vinstri stjórnin hafði
áður fellt niður nefskatta til
trygginganna. Með þessu nýja
gjaldi er nefskattakerfið tekið
upp aftur.
Vinstri stjórnin lagði á svo-
nefnt oliugjald til þess að hægt
væri að draga nokkuð úr þeim
mikla mismun, sem er á kynd-
ingarkostnaði þeirra sem njóta
hitaveitna og hinna sem verða
að kaupa oliu til húsahitunar. —
Undir stjórn Ólafs Jóhannes-
sonar og með beinni atkvæða-
greiðslu á Alþingi, m.a. með at-
kvæðum allra Framsóknarþing-
manna af Austurlandi, hefur
oliugjaldið nú verið tekið i rikis-
sjóð að 4/5 hlutum. Aðeins 1/5
hluti rennur til þeirra sem nota
oliu til upphitunar. Af þeim
ástæðum verða Austfirðingar
núað greiða þrisvar til fjórum
sinnum hærri kyndingarkostnað
en t.d. Reykvikingar.
Lofaö hafði verið að jafna að-
stöðumun fólks úti á landi. 1
þeim efnum hefur ekkert verið
gert. Vilhjálmur var formaður
nefndar sem átti að gera tillög-
ur umflutningsgjöld. Hann gerði
ekkert. Halldór Asgrimsson tók
við starfi hans. Halldór gerði
sér litið fyrir og lagði til. að
Framkvæmdastofnunin athug-
aði málið. I Framkvæmdastofn-
uninni hefur Tómas auðvitað
ekkertgert. ólafur Jóhannesson
hefur hins vegar heimilað versl-
unum úti á landi að leggja
verslunarálagninguna einnig
ofan á flutningskostnaðinn.
Þannig hefur vöruverð úti á
landi orðið enn hærra en áður.”
—-e.k.h.
I
■
I
j
i
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
j
i
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
i
m
I