Þjóðviljinn - 05.04.1978, Blaðsíða 5

MtAvlkudagnr 5. aprll 1*78 ÞJóÐVlLJINN — SM»A S
tsraelar geröu loftárásir á marga staöi noröan Litanl-fljrtts, þar á meöal á bæinn Uzai- tsraelskir hermenn f bse, sem stórskotaliöþeirra hefur aö mestu molaðniöur.
skammt suöur af Beirut. Hálfur bærinn var lagöur i rástir og hundruö manna fórust og
særöust.
Mannfall varö ekki mikið í
bardögum Israela og
Palestinumanna í Suður-
Libanon, miðað við það
sem gerist i styrjöidum.
Fregnum af því ber að vísu
ekki saman, en að líkind-
um hafa Israelar aðeins
látið 60-70 manns fallna
og Palestínumenn nokkur
hundruð. Manntjón meðal
óbreyttra borgara, bæði lí-
banskra og palestínskra
varð hins vegar miklu
meira. Af þeim hafa að
likindum mörg hundruð og
jafnvel þúsundir verið
drepnarog særðar. Við það
bætist svo neyð um 265.000
óbreyttra borgara, sem
flýðu bardagasvæðið.
Fréttamaöur bandariska blaðs-
ins New York Times segir frá
gömlum manni, Kassim Atwi aö
nafni, sem hann hitti á þjóövegi
hjá dráttarvð, er hann haföi ætl-
að aö flýja á noröur eftir. Sjúkra-
bill, sem var á leið til Beirút með
særöa menn, haföi rekist á
dráttarvélina og laskaö hana, og
sjálfur var gamli maður rifbrot-
inn eftir áreksturinn. Hann gaf
frá sér nfstandi vein, sem yfir-
gnæföi háreystina i öðrum flótta-
mönnum, sem hrööuðu sér fram-
hjá.
Sjfftar urðu hart úti
Kassim Atwi hvislaöi hásri
röddu að þennan sama dag heföi
hann frétt að kona hans og tvö
börn, seytjan ára piltur og 11 ára
telpa, heföi veriö drepin er þau
reyndu aö læöast inn i bæinn Bint
Jubeil, rétt við landamæri Israels
og Libanons, til þess aö ná i eitt-
hvað af eignarmunum sinum til
þess aö taka með á flóttanum.
Dráttarvélin haföi kerru i eftir-
dragi og á henni sat innan um
húsmuni ýmsa litill drengur, sem
sagði viö þá, er dokuöu við:
„Fjögur systkina minna voru
drepin.”
Meirihluti flóttamannanna eru
aö sögn féttamannsins Libanir,
flestir þeirra af þeim trúarflokki
innan Múhameðstúrar er Sjlitar
er nefndur. Þeir eru fjölmennasti
trúarflokkurinn i syöstu héruöum
Libanons og búa yfirleitt viö
mikla fátækt, enda sæta þeir
fyrirlitnirigu jafnt af hálfu krist-
inna landa sinna og Súnnita, sem
eru einskonar rétttrúnaðarkirkja
innan Múhameöstrúar. Libanir
skiptast i fjölmarga trúflokka, og
af þeim eru valdamestir Maronit-
ar, austrænn kristinn trúarflokk-
ur sem hefur tengsli viö kaþólsku
kirkjuna, og Súnnitar.
A svæöi þessu búa einnig marg-
ir Maronitar, sem yfirleitt flýöu
ekki israelska innrásarliöiö og
tóku þvi jafnvel sumir fagnandi.
Maronitar þessir hafa lengi átt i
skærum viö Palestinumenn og
vinstrisinnaöa múhameöska
Libani um yfirráöin á svæöinu
sunnan Litani-fljóts. Maronitarn-
ir hafa notið verulegs stuðnings
frá Israel, en hvorugir getaö á
Sviðin jörð í
Suður-Líbanon
Fréttamenn segja
frá eyöi-
leggingunni eftir
innrás ísraela
öörum sigrast fyrr en nú, er Isra-
elar skakka leikinn með beinni
innrás.
Heiminum er sama um
okkur.
Ahmed Fawas, miðaldra li-
banskur bóndi, gat þess aö allur
heimurinn heföi brugðist hart við
af reiði og hneykslan er
palestinskir skæruliöar drápu
israelska borgara skammt frá
Tel Aviv. „Israelar geröu
Palestinumenn aö flóttamönnum,
og nú veröum viö einnig aö flýja
þá —- og heiminum og Banda-
rikjunum viröist standa nokkurn-
veginn á sama”.
Fawas sagöist hafa flúiö vegna
þess, aö frændi hans heföi sagt
honum aö Israelar myndu slá þvi
föstu aö hann væri hryöuverka-
maður ef hann yröi kyrr. Hann
haföi á flóttanum oröið viöskila
viö flesta ættingja sina.
Sumir flóttamannanna sökuöu
Bandarikin, Palestínumenn og
Arabarikin um aö vera völd aö
óhamingju þeirra, aðrir kölluðu
þetta órannsaklega ráðstöfun al-
mættisins. Sumar flóttafjölskyld-
urnar sögöu aö Israelar heföu
ráöist á þorp þeirra með
sprengjukasti og stórskotahriö
vegna þess aö palestinskir skæru-
liðar heföu veriö þar, en önnur
þorp höföu veriö sprengd I rústir
enda þótt þar væru engir
Palestinumenn.
Slóð eyðileggingar
Palestinumenn vörðust viöa
snarplega, sumsstaöar meö
stuöningi liössveita libanskra
vinstrimenna, en áttu við ofurefli
liös aö etja og skorti þar aö auki
mjög þungavopn á við ísraela.
Báöir striösaðilar hafa verulega
striösreynslu aö baki. I siöastliöin
tvö ár hafa þarna veriö stööug
vígaferli milli Israelskra og krist-
inna hægrimanna annarsvegar og
Palestinumanna og múham-
eöskra vinstrimanna hinsvegar.
Fyrir innrásina sáust göt og gluf-
ur viða i húsum eftir sprengikúl-
ur. Nú sjást slik merki varla leng-
ur — vegna þess að húsin hafa
verið jöfnuð við jörðu. Frétta-
maöur Washington Post segir aö
Israelar hafi skiliö eftir sig slóö
eyöileggingar þvert yfir Libanon,
allt frá Hermon-fjalli i austri til
hæðanna viö Týrus i vestri. A
þessu svæöi hefur varla nokkrum
bæ eöa þorpi veriö hlift, nema þar
sem kristnir menn búa. Margir
bæir hafa verið svo til gersam-
lega jafnaðir við jörðu.
israelar unnu ógrunsam-
lega.
Ljóst er aö lítiö er aö marka
þær fullyröingar Israela aö þeir
hafi einungis ráðist á stöövar
Palestinumanna. Raunar mun
hafa veriö erfitt að vinsa þær úr,
vegna þess aö palestinsku skæru-
liðarnir höfðu bækistöövar sinar
viöa innan um byggöir lands-
manna.
Fréttamaöurinn segir aö Isra-
elar hafi beitt þarna svipuöum
hernaðaraöferðum og Banda-
rikjamenn i Víetnam, haldið uppi
gifurlegri stórskotáhriö á þorp og
bæi jafnt sem herstöðvar i þeim
tilgangi aö sem minnst mannfall
yrði i liði sjálfra þeirra. Um hitt
var ekki hirt hve margir óbreyttir
borgarar yrðu drepnir ásamt
palestinsku skæruliöunum.
ísraelar sögöu fréttamanni að
kristnir varðliðar færu ránshendi
um yfirgefin þorp Múhameðstrú-
armanna. I bænum E1 Kaim, þar
sem Palestinumenn höfðu mikil-
væga bækistöö, drápu varöliöarn-
ir aö sögn um 70 Múhameöstrúar-
menn, sem leitað höföu hælis i
mosku. Kristnir menn á svæðinu
eru sagöir vilja að Israelar veröi
þar um kyrrt, þvi aö öörum kosti
óttast þeir grimmilegar hefndir
af hálfu Múhameðstrúarmanna.
Vafasamur sigur
I Randurya, bæ skammt frá
Litani-fljóti, voru iranskir her-
menn úr gæsluliöi Sameinuöu
þjóðanna aö strengja plastábreiö-
ur yfir útbúnaö sinn, en kalt var i
veöri og úrfelli. Bærinn sjálfur
var að mestu i rústum. Leifar af
þrihjóli barns voru pressaöar nið-
ur i gangstétt: heil runa af skriö-
drekum haföi ekiö yfir það.
Skammt frá var kolbrunninn pal-
estinskur skriödreki, sem
Palestinumenn höföu tekiö af
Libanonsher i borgarastriöinu.
Einnig sáust i bænum eyöilögö
israelsk farartæki. Allsstaöar gat
aö lita eyöilagöa bila, brotna og
brenglaða, brennda og gataða af
byssukúlum.
Úr þessum eydda staö fór
fréttamaöur Washington Post i
kristin þorp, þar sem allt var með
öörum brag. Þar voru menn önn-
um kafnir viö aö búa sig undir aö
halda föstudaginn langa og pásk-
ana hátiölega og búöirnar voru
fullar af vörum frá ísrael.
Um tiundi hluti Libanons er nú
á valdi Israela, mikill hluti þess
svæöis sviöin jörö. Fréttamaöur-
inn segir aö jafnvel Israelar séu
farnir aö efast um, aö þeir hafi i
raun nokkuð grætt á þessu li-
banska ævintýri sinu. PLO aöal-
samtök Palestinumanna, hafa
orðiö fyrir skakkaföllum, en eru
ekki úr sögunni. ísraelar hafa i
hæsta lagi haft upp úr innrásinni
stundarávinning, og frambúðar-
friöur á milli þeirra og araba
virðist eins langt undan og nokk-
urntíma áöur.
* (Byggtá International Herald
Tribune)
dþ.
erlendar
bækur
Man through the Ages
John Bowle. W.eidenfeld and
Nicolson 1977.
Nútiminn er tími þotunn-
ar, sjónvarps og gervi-
hnatta, magnaðrar fjöl-
miðlunar og mónókúltúrs.
Þótt merkilegt starf sé
unnið í sagnfræðum, er
áhuginn fyrir slíku tak-
markaður við fræðimenn
og fámennan hóp áhuga-
manna, það er lítill al-
mennur áhugi á sagnfræði
meðal almennings víðast
hvar um heim. Nútíminn
er altækur og f lestar vörur
afþreyingarmarkaðarins
eru gróðavænlegri en saga
fyrri alda.
Slitin viö fortiöina eru
áþreifanleg og auöheyranleg,
smekkurinn héfur tekiö miklum
breytingum, tiskan er mótuö af
gróöaöflum, sem móta nú tiskuna
um allan heim i sama far, og i
stjórnmálum hefur hin rótslitna
manngerö haslaö sér völl, svo aö
einskis aöhalds er aö vænta frá
áhrifamönnum á stjórnmálasviö-
inu. Eitt einkenni nútimans bæöi
hér á landi og annars staöar er
niöurkoönun málsins, álappalegt
málfar oft litt skiljanlegt. Þar
kemur til sú rýrnun meövitundar-
innar sem er Iskyggilegasta ein-
kenni vorra tima, fjölbreytileik-
inn er á undanhaldi, mötunin er i
algleymingi og sljóleikinn ræöur.
John Bowle er einn þeirra
manna sem hefur þá skoöun aö
biliö milli nútlöar og fortiöar fari
breikkandi og hér þurfi aö vinna
bót á. Hann telur aö þekking á
sögu og söguskilningur muni
veröa upphafiö aö endurupptöku
tengslanna viö fortiöina, „þvi aö
skilningur á sagnfræöi sé nú-
timanum lifsnauösyn”, ef ekki á
ver aö fara. Þvi hefur hann sett
saman þennan mannkynssögu-úr-
drátt, en hann telur aö saga for-
tiðarinnar auki skilning á viö-
fangsefflum nútiöarinnar og
skilning þjóöa i milli.
Þótt Bowle állti áhrif sögunnar
mikil, þá myndi trúlega litiö
skána menningarástandið þótt
sögumötuninni yröi bætt við aör-
ar fjölbrautarmatanir. Orsakirn-
ar aö koönuninni liggja vitt um
heim og þá ekki sist i starfsemi
fjölmiðlunarhringa, og þaöan,
aö þvi er sumir álíta, liggja
þræöirnir til „Mafiunnar” og
„Morös h/f” og þess rikis þar
sem þessháttar einstaklings-
framtak á sér mestan blóma.
Marcel Proust
A Biography. I-II. George D.
Painter. Penguin Books 1977.
Þessi ævisaga kom fyrst út 1959
og var þá tekið mjög vel af gagn-
rýnendum, sumir þeirra töldu að
ekki væri hægt að gera betur.
Painter er bókfræöingur og sér-
grein hans eru incunabúlur eða
vögguprent, bækur prentaðar á
fyrstu öld prentlistarinnar. Hann
starfaöi viö British Museum sem
bókavörður frá 1954-1974. Hann
hefur einnig skrifað ævisögu
Gides.
A la Recherche du Temps
Perdu er lif i list og fortiðin end-
ursköpuö i minningum, sú bók
hefur haft geysiviötæk áhrif á
bókmenntir tuttugustu aldar og
stendur þó sér, heimur horfins
tima, nærfærinslega uppdreginn
slikri iþrótt aö samlikingar stoöa
ekki. Eftir aö bók Painters kom út
veröur verk Prousts vart lesiö
nema ævisagan sé lesin um leið.
Ævisagan er öörum þæröi komm-
entar viö skáldsöguna og jafn-
framt nákvæm ævisaga höfund-
arins.