Þjóðviljinn - 16.04.1978, Page 10

10 — ÞJ6ÐVILJINN
ÞJÓÐVILJINN — 11
Gos með síldinni?
í bréfi sem greinni fylgdi, segir
Klaus Smedman m.a.:
„Mér finnst það alveg fárán-
legt, að hvergi skuli vera hægt að
kaupa almennilegan bjór á
Islandi. I rauninni er ekki hægt að
matreiða fjölda rétta, þar sem
bjór er hafður sem undirstaða.
Ekki er heldur mögulegt að nota
bjór sem hárþvottaefni. Enn-
fremur er það grimmdarlegt, að
ekki skuli vera hægt að fá sér bjór
og,gnaps með sildarréttum. E.t.v.
hefur tsland upp á að bjóða bestu
sild sem til er. A þá að drekka
gosdrykki með sildarréttum?
Hve villimannlegt! Annars er nóg
af vistlegum stöðum i Reykjavik,
þar sem hægt er að fá brauðbita,
kaffibolla og heitan mat. Hið
sama er aö segja um aðra bæi á
lslandi. En hvergi nokkursstaðar
er hægt að fá almennilegan bjór
með matnum og hvergi er hægt
að ganga inn og fá sér glas af
freyðandi léttöli.
Dæmigert stéttaþjóðfélag
Ég sé ekki annað en að
bjórbannið sé dæmigert fyrir það,
að yfirstéttin hefur raunverulega
öll völd á Islandi, og að ísland sé
greinilegt dæmi un stéttaþjóð-
félag. Þvi hvar býr yfirstéttin?
Hún býr þar sem hinar fáu búðir
eru, þar sem hægt er að kaupa
áfengi. Og hvað drekkur yfirstétt-
in. Hún drekkur rauðvin og sterka
drykki eins og viský, gin, vodka
o.s.frv. En yfirstéttin drekkur
ekki bjór. Bjór er bara fyrir
verkalýðinn. Þess vegna er bjór
bannaður á íslandi, þrátt fyrir
mannréttindayfirlýsinguna. Ef
yfirstéttin vildi heldur drekka
bjór, þá gæti maður keypt hann i
þeim fáu búðum sem fyrirfinnast.
Afstaðan til áfengis er krampa-
kennd, og hefur varðveist frá
danska einokrunartimanum. A
landnámstimanum var afstaðan
til áfengis eðlileg. t lýðræðisþjóð-
félagi er hverjum manni i sjálfs-
vald sett að stjórna vinneyslu
sinni. Ef menn vilja endilega hafa
vit fyrir einstaklingunum, skil ég
ekki, að tóbakskuli ekki vera
bannað, þar sem það er alveg eins
skaðlegt og áfengið eftir þvi sem
visindin segja okkur. Sérhver
verður að gera það upp við sjálf-
an sig, hvort það sé skaðlegt að
reykja eða drekka bjór. Þannig
virkar þetta i öllum Evrópulönd-
Amerískar stjörnur
Klaus Smedman kom hingaö
með færeysku ferjunni Smyrli og
ók um landið á eigin bil. Hér lýsir
hann komunni til Seyðisfjaröar:
„Inni i firðinum var sjórinn
mun lygnari, og fyrstu litlu
„dúkkulegu” húsin i sterkum gul-
um, rauðum ogbláum litum komu
i ljós. Fyrir botni fjarðarins var
Seyðisfjörður, þar búa tæplega
2000 ibúar. Klukkan var átta að
kvöldi. A bryggjunni voru allir
bæjarbúar samankonir og aðrir
þeir sem voru að taka á móti
farþegum. En fyrst áttu allir að
fara i gegnum tollinn. Allt
lögreglulið Austurlands var sam-
ankomið til að greiða fyrir þess-
ari skyndilegu innrás útlendra og
innlendra rikisborgara. Lög-
reglubilarnir liktust stórum
sendibilum, með ameriskum lög-
reglustjórum, og lögregluþjón-
arnir höfu þessar sömu stóru
stjörnur á húfunum. Það tók toll-
inn tvo tima að rannsaka alla
hátt og lágt. Það' heppnaðist að
koma upp um nokkra hasssmygl-
ara og áfengissmyglara. Hass-
hundur kom upp um smyglarana.
Bjórhundar
Það má ekki flytja bjór inn I
landið. Og það er alls ekki hægt að
kaupa bjór á eynni. Þó getur
maður keypt ljóst islenskt öl. En
það er þynnra en vatn. Bjór var
gerður upptækur hjá nokkrum
Islendingum. Lögregluþjónarnir
unnu það afrek. Ennþá hefur ekki
Islensk fegurð
til allra átta
Miðsvæðis i Þingeyjarsýslunum er Hótel Húsa-
vik i dæmigerðu islensku sjávarþorpi. t nýjum
glæsilegum húsakynnum er boðið upp á fyrsta
flokks þjónustu. Þægileg herbergi, veitinga-
búð, notalegur bar, veitingasalur, útisundlaug
og sauna i nágrenninu o.m.fl. Siðast en ekki
sist má minna á einstaka náttúrufegurð, t.d
Ásbyrgi, Dettifoss, Mývatn, Grenjaðarstaður,
Hafralækur, Æðarfossar o.fl.
Það er auðvelt að staldra við á Hótel Húsavik i
nokkra daga og láta sér liða reglulega vel.
tekist að þjálfa bjórhunda. En
kannski kemur það seinna.
Okkar bill var hinn siðasti sem
ók i burt frá umráðasvæði
tollgæslunnar, vegna þess að við
höfðum ekki „græna” tryggingu.
I Danmörku hafði trygginga-
félagið fullvissað okkur um, að
nákvæmlega sömu reglur giltu
við komuna til Islands eins og á
öðrum Norðurlöndum, I
sambandi við bifreiðatryggingar.
Þetta vita þeir bara ekki á
tslandi, en siðar fékk ég útgefna
sérstaka „græna” tryggingu fyrir
bilinn. Þessir sömu erfiðleikar
vegna reglna, sem eiga að vera
hinar sömu á Norðurlöndum,
sýndu seinna, að i þessu tilliti er
tsland einnig undantekning. 1
Danmörku hafði Andelsbanken
gefið þær upplýsingar, að á
tslandi geti maður tekið peninga
út úr banka rétt eins og i Noregi
og Sviþjóð. En þeir vissu það ekki
i islensku bönkunum. Ef maður
ætlar að taka út peninga, verður
fyrst að hafa samband við þjóð-
bankann i Danmörku, og siðan
fær aðalbankinn i Reykjavik pen-
ingana senda 1—2 dögum siðar.
Þegar bankinn á staðnum hefur
fengið staðfestingu á þvi, að
upphæðin hafi verið lögð inn i
Reykjavik, getur maður tekið
peningana út fyrir 60—70 króna
aukaþóknun.
Norræna samstarfið stirt
Þegar við siðust allra ókum
gegnum tollinn, vorum viö
ennfremur spurð um vegabréf.
Það eru ekki allir, sem þekkja
dönsk bilnúmer, eða vilja þekkja
dönsk bilnúmer á Islandi.
Norrænt samstarf þarfnast að
minnsta kosti nokkurra laga-
króka á tslandi. Sem kunnugt er,
tákna stafirnir DK Danmörku.
Klistraöhár
Það fyrsta sem við tókum eftir,
var eldfjallarykið á vegunum.
Þegar sólin skin og veðrið er
þurrt, kemst maður ekki hjá þvi
eftir að hafa ekið mörg hundruð
kilómetra að fá klistrað hár og
tennur af rykinu, og skiptir þá
ekki máli hve þéttur billinn er,
1 Seyðisfjarðarbæ voru allar
götur malbikaðar. En það er
einkenni á flestum islenskum
bæjum, að göturnar eru malbik-
aðar. Allstaðar innanbæjar eru
hraðatakmörkin 35—45 km. Þá
fær maður lika tækifæri til að
njóta malbiksins betur. Eini
bilvegurinn frá firðinum lá frá
fjarðarbotni yfir 500 m hátt skarð.
Hér fengum við fyrst að reyna
islenska þjóðvegi og sýsluvegi,
sem komnir eru i mjög þokkalegt
ástand eftir viðtækar vegabætur
undanfarin 10—15 ár. Allir þjóð-
vegir, sem ekki eru malbikaðir
eins og i nágrenni Reykjavikur,
eru oliubornir malarvegir og er
ágætt að aka á þeim. Þó komumst
við aldrei að þvi, hve hratt var
leyfilegt að aka á helstu þjóöveg-
um. Margir Islendingar keyrðu
oftast á 80—100 km hraöa, sem
hefndi sin líka með þvi að algengt
var að dekk sprungu. Það sprakk
ekki hjá okkur i eitt einasta
skipti. Við fórum aldrei yfir 60 km
hraða.
Eyðilegtog kalt
A leiðinni upp hina hlykkjóttu
fjallvegi i öðrum gir og stundum i
fyrsta gir, þvi að við uröum að
vikja til hliðar fyrir bilum meö
islensku númeri, og á leið niður
fjallvegina á fullri ferö — mætt-
um við þó bilum, sem sýndu á
uppleiðinni tillitssemi þeim sem á
móti komu. Efst uppi á fjallinu i
500 metra hæð, var eyðilegt
landslag með þoku, snjó, vötnum
og nær gróðurlaust. Hér var eins
kalt og i marsmánuði væri. A
niðurleiðinni fórum við framúr
tveimur Arósabúum. Þeir voru
komnir til Isiands i sumarleyfinu,
án þess að þekkja aðstæöur nógu
vel. Akandi á skellinöðru verður
maður rykugur upp fyrir haus
eftir daginn og jafnvel forugur i
þokkabót. Flestum fannst það
l “ r>
igum nokkra báta
á gömlu verði!
uppen-
UMBOÐSMENN:
KRISTJÁN Ó.
SKAGFJÖRD HF
Hólmsgata 4, slmi 24120, 121-Reykjavík.
Miðsvœðis í Þingeyjarsýslum
Hiijimlt ■ W
áningarstaður í nánd við einstaka náttúrufegurð
••Pioncr-bátamir eru framleiddir úr
‘polyetyIen‘-plasti, sem er ekki hart, en mjög
sveigjanlegt og sterkt, og eykur því endingu
þeirra.
••Þeir sökkva ekki. Það skiptir engu hvort
þeir séu fullir af vatni, þeir bera alltaf þá
þyngd, sem þeim er ætlað.
••Þeir eru léttir, og handföng á báðum
borðum, gerir þá auðvelda í flutningum.
••Þeir eru framleiddir í 10 mismunandi
gerðum allt frá 7 fetum upp í 13 fet.
Þegar þetta er haft í huga, og verð Pioner-
bátanna siðan athugað, þá ættu engum að
koma á óvart
Pioner
„Selskirkjan” á Skólavörðuholti.
Kirkjan á Akureyri: Likist slökkvistöð.
Glundroði virðist rikja i umferðinni i Reykjavik.

OG -4RKITEKTUR
í AfiOASJAÚtiS
næstum fyndið, að einhver ætlaði
aö fara á skellinöðru um sögu-
eyna.”
Þrjár tegundir húsa
Við gripum næst niður i ferða-
söguna, þegar höfundur er að
fara frá Egilsstöðum.
„Með vegakort á ensku héldum
við af stað i þessu merkilega
landi. Viðókum um uppsveitirnar
og fórum framhjá einum sveita-
bænum af öðrum. A eynni er
háþróaöur kúabúskapur. Oft má
sjá þrennskonar byggingar við
bæina. Fyrsta byggingin er e.t.v.
hrunin grjótdyngja, þar sem hinn
upprunalegi bær hefur staðið allt
frá landnámsöld. Eða þá að sjá
má grjótveggi, torf og hálffallið
þak eða oftast hrunið. Þetta geta
verið hús, sem byggð voru á
timabilinu frá 1850 og fram að
fyrri heimsstyrjöld. A þriöja
áratug aldarinnar byggðu flestir
sér ljót steinhús og timburhús, og
viðast hvar hefur nú verið flutt úr
þeim. Hægt er að sjá allar þessar
tegundir húsa uppistandandi hjá
bændafjölskyldu, annaðhvort i
rústum eða notuð sem útihús.
Við sáum að viöa hjá bændum
er vélvæðing á háu stigi og tvær
eða þrjár dráttarvélar. Jafn-
framteru kælitankará þeim bæj-
um, þar sem kúabúskapur er
stundaður og er mjólkin flutt á
tankbilum i mjólkurbúið.
Mjólkurbúin eru öll samvinnu-
félög. 1 dag eru 19 mjólkurbú i
landinu, og til þeirra komu t.d.
110 miljón kg mjólkur 1972.
Stærstu mjólkursamlögin eru á
Selfossi og Akureyri. A Akureyri
fara 75% mjólkurinnar i smjör,
osta og islenska lostætið skyr.
Þetta skyr bragðast dásamlega
vel. Þessa súrmjólkurafurð er
ekki hægt að búa til i Danmörku
eða Noregi. Kannski er bragðið
tilkomið vegna hinna sérstöku
steinefna, sem valda óvenjuleg-
um grasvexti, og grasið gefur
kúamjólkinni aftur á móti sitt
sérstaka bragð. Skyr gat maður
allsstaðar keypt, innpakkað eða i
„lausri vigt.” Ef rjómabland var
haft með skyrinu, samkvæmt
meðmælum Islendinga, varð
þetta mjög góður matur.”
Bensínstöðvar fáséðar
Eftir að hafa áð og dásamað
tæra loftið og hreina og „mjúka”
vatnið okkar, heldur Smedman
áfram til Djúpavogs:
„A Djúpavogi létum við fylla
bensintankinn aftur. Jafnvel þótt
maður hafi bensinbrúsa til vara
og næstum fullan tank, freistast
maður auðveldlega til að láta
fylla tankimvjafnskjótt og maöur
kemur auga á eina af þessum
sjaldgæfu bensinstöðvum. Skóla-
nemendur voru við vinnu á ben-
sinstöðinni. Það er einkennandi,
að allsstaðar sér maður skóla-
krakka önnum kafna i hverskyns
Framhald á 12 siðu
Frá Skaftafelli: Ef á að friða svæðið, verður að fjar-
lægja sauðféð og skipuleggja göngustigi fyrir ferða-
mennina.
BATARSEM
OTNA EKKI
ÖKKVA EKKI
VELTA EKKI
Örfáar ánægjulegar stað-
reyndir varðandi vaxandi
vinsældir Pioner-bátanna.
Háskólinn séður úr Hljómskálagarði: Minnir mest
á hin hræðilegu minnismerki Stalintimans.
Sjálfur býr islenski bóndinn oft i
geysistórum húsum þar sem nóg
er plássið. Á eynni er hefð fyrir
þvi, að sérhver fjölskylda reisi
sér sitt eigið hús. Þess vegna er
hvergi betri aðbúnaður hvað
ibúöarhúsnæði snertir á Norður-
löndum en á sögueynni.
Okkur íslendingum hefur löngum leikið nokkur
forvitni á að vita hvað útiendingar segja um land og
þjóð. Glöggt er gests augað, segir málshátturinn, og
víst er það, að margt af því sem okkur finnst sjálfsagt
og eðlilegt i okkar þjóðlífi, eða veitum ekki eftirtekt
vegna þess að við erum því svo vanir, — kemur
útlendingum spánskt fyrir sjónir.
Þjóðviljanum barst nýlega ferðasaga, sem danskur
maður, Klaus Smedman, skrifaði um tveggja vikna
dvöl sína á islandi í fyrrasumar, Ferðapistlar þessir
birtust vikulega í vetur i Mönsbladet. Ferðasagan er
ýtarleg og hér verða aðeins birtir smákaf lar úr henni.
Við sleppum öllum „sjálfsögðum hlutum", en berum
helst niður þar sem höf undur segir okkur til syndanna
eða furðar sig á því sem fyrir hann ber.
Glefsur úr feröasögu Klaus Smedmans,
sem ók um ísland í fyrrasumar
8JOftB4NN