Þjóðviljinn - 22.04.1978, Blaðsíða 8

8 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 22 aprfl 1978
Starf shópur á vegum
Fóstrufélags íslands
ingu áeru ákvæði um barnafjölda
á hvern starfsmann mjög óhag-
stæð. Teljum við að fækka þurfi
börnum eða bæta við starfcfólki.
Húsrými, leikföng og annar efni-
viður þarf einnig að vera nægur,
vandaður og aðgengilegur fyrir
börnin.
Hin beina frædsla
Lítum þá svolítið nánar á hina
beinu fræðslu. Hún fer fram i
samveru og fræðslustundum, i
samræðum barns og fóstru, i
kynnis- og skoðunarferðum og i
skapandi starfi
En hvernig fer samveru og
fræðslustund fram?
Börneru kölluðsaman.en mjög
misjafnt er hve mörg þau eru i
einu. Fóstran fjallar um ákveðið
málefni og Utskýrir það i máli og
myndum. Þvi áþreifanlegri sem
fræðslan er, þvi betur skilja
börnin hana og til þess er
nauðsynlegt að hafa hjálpargögn,
sem vekja athygli og áhuga barn-
anna fyrir efninu. I samveru-
stundum eru einnig lesnar sögur,
sungnar vísur og farið með þulur.
Börnin eru hvött til að tjá sig,
Til þess að árangur fræðslu-
starfsins verði sem bestur, þarf
að gera starfsáætlanir til lengri
eða skemmri tima og eiga þær að
fela i sér þau markmið sem við
ættum að vinna að. t starfsáætlun
má taka fyrir viðfangsefni sem
eingöngu er miðað við einn dag,
eða þá viðfangsefni sem ná yfir
viku, mánuð eða lengri tima. Því
rýmri sem áætlunin er og lengri
timi sem ætlaður er fyrir hvert
viðfangsefni, þeim mun meiri
möguleika höfum við til að koma
til móts við hið einstaka barn,
þarfir þess og áhugamál.
Starfsáætlun sem tekur bæði
mið af þörfum hópsins og hvers
einstaklings gefur þannig starfs-
fólki betri yfirsýn yfir starfið i
heild og gerir það meira meðvitað
um hvað það er að gera i dag og
ætlar að vinna að næstu daga eða
mánuði. Samvinna starfsfólks
verður auðveldari og foreldrar fá
betra tækifæri til að fylgjast með
starfinu á dagvistarheimilinu
þegar starfeáætlanir eru kynntar
á foreldrafundum eða á
'upplýsingatöflum.
Gerð starfsáætlana krefst mik-
á dagvistarheimilin
Hlutverk dagvistar-
heimila i nútimaþjóð-
félagi eru margþætt, en
starfsemin sem þar fer
fram á að leitast við að
efla persónulegan,
vitsmunalegan og
félagslegan þroska
barnanna.
Svo lengi lærir sem
lifir segir máltækið.
Aldrei siðar á æviskeið-
inu lærir maðurinn eins
mikið og á fyi-stu árum
bernskunnar. Það er
mikið nám sem á sér
stað hjá barni, frá þvi að
það liggur ósjálfbjarga i
vöggu og þar til það
hefur skólagöngu.
Með öllu daglegu at-
ferli sinu er barnið að
læra að búa sig þar með
undir lifið.
Á dagvistarheimilum
fer fram margskonar
fræðsla, sem miðar að
þvi að örva þroska
barnsins á sem flestum
sviðum og efla þekkingu
þess og skilning á sjáifu
sér, umhverfinu og þvi
þjóðfélagi, sem það lifir
i. Barnið fær fræðslu á
tvennskonar hátt.
Annars vegar óbeina
fræðslu sem það aflar
sér sjálft i samskiptum
sinurn við umhverfið og
hins vegar beina fræðslu
sem það fær við skipu-
lagðar aðstæður, t.d. i
samveru- og fræðslu-
stundum, þar sem
ákveðin málefni eru
tekin til meðferðar.
Hin óbeina fræösla
t frjálsum leik örvast margir
þroskaþættir. Barnið velur sér
gjarnan sjálft viðfangsefni og
sýnir þannig frumkvæði og sjálf-
stæði. 1 hlutverka-og imyndunar-
leikjum tjáir barnið tilfinningar
sinar og reynslu og hugmynda-
flugið fær notið sin. I samleik við
aðra eykst félagsþroskinn og
barnið lærir smám saman sam-
vinnu og tillitssemi. 1 sam-
skiptum við aðra lærir barnið lika
málið, og þarf að fá mörg og góð
tækifæri til að tjá með orðum
skoðanir sinar og tilfinningar. Þó
munu flestir kannastvið að langt
fram eftir aldri vill málið gleym-
astl hita leiksins og er þá hnúum
og hnefum beitt er deilumál risa.
Margir leikir örva einnig skyn-
og hreyfiþroska og samhæfa huga
og hönd. Þau mættu t.d. nefna að
klippa, lita, þræða perlur á band,
raða saman myndaþrautum og
margt fleira.
Venjubundnar athafnir eins og
að klæða sig úr og i, sitja tii borðs
með íélögum sinum og ganga frá
leikföngum og áhöldum eykur
öryggistilfinningu barnsins, sjálf-
stæði þess og sjálfsvirðingu.
Hvað getur svo gott dagvistar-
heimili gert til þess að ýta undir
þessa þroskaþætti sem svo mjög
eru samtvinnaðir?
Börnin eru eins ólik
og þau eru mörg
Við þurfum að hafa i huga að
börnin eru eins ólik og þau eru
mörg. Það sem hentar einu barni
þarf ekki að henta öðru Hvert
barn er einstaklingur með sínar
sérstöku þarfir og áhugamál.
Til þess að hægt sé að koma til
móts við það eins og það á heimt-
segja frá atburðum eða segja
sögur.
Samverustundin veitir þeim
gleði og samkennd, eykur þekk-
ingu þeirra og fróðleiksfýsn.
Börnin eru frædd um hin ýmsu
málefni, eftir þvi sem þroski
þeirra leyfir. Endurtekning og
upprifjun hefur mikið að segja,
sérstaklega fyrir yngstu börnin.
Mikilvægt er að viðfangsefnið nái
vel til barnanna og þeim ekki
iþyngt með löngum kyrrsetum.
Viðfangsefnin, sem tekin eru
fyrir eru margvisleg. T.d. hUs-
dýrin, náttúran, vatnið, dagar,
mánuðir og ýmis hugtök. Sam-
ræður barns og fóstru geta að
sjálfsögðu átt sér stað hvenær
sem er og undir ýmsum kringum-
stæðum. Barnið er þá gjarnan að
spyrja um eitthvað, sem vakið
hefur athygli þess, eða það er að
segja frá atburði sem það upplifði
utan veggja dagvistarheimilisins.
Þessar samræður gefa oft góð
tækifæri til að kynnast áhuga-
málum barnsins og bæta við
þekkingu þess.
En heimur barnsins, sem dvel-
ur daglangt á dagvistarstofnun er
oft þröngur. Það veit litið um
menn og málefni utar^ heimilis-
ins. Leiðangrar.langir eða stuttir
hjálpa barninu að kynnast til-
verunni og vekja áhuga þeirra á
umhverfinu. Þar að auki eru þeir
kærkomin tilbreyting sem vekur
gleði. Reynslu sina Ur kynnis-
ferðum svo og úr samverustund-
um notar barnið svo i leik og i
skapandi starfi, eykur þannig við
hana og festir sér betur i minni.
Farið er i gönguferð um nánasta
umhverfi dagvistarheimilisins,
heimsóttir eru vinnústaðir og
söfn. Ef um lengri ferðir er að
ræða er annað hvort farið i
strætisvagni eða langferðabíl. Úr
þessum ferðum má oft hafa heim
með sér eitthvað sem mmnir á
ferðina og vinna á úr, s.s. blóm,
lauf, steina, skeljar, póstkort o.fl.
Allir vita hvað börn hafa gaman
af að safna ýmsum smáhlutum,
þetta eykur þvi allt áhuga þeirra,
auk þess sem áhrif ferðarinnar
aukast.
Föndur eða skapandi starf er
stór þáttur i starfsemi dagvistar-
heimila. Oft er það notað mark-
visst í tengslum við samveru-
stund eða kynnisferðir og eykur
þannig gildi þeirra. Barnið lærir
að þekkja ýmis efni, eiginleika
þeirra og meðferð. Það fær
sköpunarþörf sinni fullnægt og
þroskar hugmyndaflug sitt. Það
er afar mikilvægt að hafa i huga
að gleði barnsins er mest yfir að
hafa sjálft bUið til hlutinn. Full-
orðnir líta gjarnan á þetta sem
hvert annað drasl og eyðileggja
þannig ánægjuna af sköpun
..listaverksins”.
ils undirbúningstima og þvi
miður er fóstrunni ekki ennþá
ætlaður timi til þess og liggur þvi
nær öll undirbúningsvinna utan
vinnutima fóstrunnar eða á þeim
tima sem ætlaður er börnunum.
En hvernig gæti starfsáætlun
litið Ut, sém dæmi má taka, að
fræða börnin um sjóinn og s jávar-
lif.
Fræðsla
Sjórinn og fjaran
Fiskar og fiskaafurðir
Sjófuglar
Spendýr i sjó
Samgöngur á sjó
Sögur
Selurinn Snorri
Sigga fer i sumarfri
Kalli og Palli við sjóinn
Rödsprætten Katinka
Gréta og grái fiskurinn
Tommilærirað vernda náttúruna
1 fjöruborðinu
Sælen
Sögur Ur bókinni Dýrin tala \ið
Egil
Platan : Ævintýri i Maraþaraborg
Þulur og visur
Fagur fiskur i sjó
Græn eru laufin
Ró ró á selabát
Alli Palli og Erlingur
Litlu andarungarnir
Sex litlar endur
Urtubörn
Ferðalög
Niður að höfn
FrystihUs
FiskbUð
Föndur
Mála á karton, sem álpappir
hefur verið settur utan um.
Fiskar klipptir úr kartoni,
málaðir og limdar skeljar á.
Fuglar klipptir úr kartoni litaðir
og limdir saman, crepepappir i
stél.
Steinar limdir á spýtu, sem hefur
verið máluð og lökkuð, einnig er
sniðugt að hafa skeljar og kuð-
unga með.
Skip úr eggjabökkum, málað.
Fiskar klipptir Ut, málaðir,-
stoppaðir upp og heftir saman.
Hjálpargögn
Fiskur m/haus og innyflum
Uppstoppaður lundi.
Kort af fslandi.
Loðtöflumyndir
Skeljar og kuðungar.
Þessi starfáætlun er ætluð fyrir
ca.4-5 árabörnoggæti veriðfyrir
2-3 vikur.A þessu séstbestaðsvo
lengi lærir sem lifir.
Verslunin Brynja í nýjum búningi
Verzlunin Brynja var stofnuft
árift 1919 af Guftmundi Jónssyni.
Verslunin var til húsa aft Lauga-
vegi þar sem Fálkinn er nú, og
var ekki stærri en svo aft skrefa
mátti milii veggja, var stærftin 3
fermetrar. Árift 1928 flutti versl-
unin yfir götuna aft Laugavegi 29
þar sem hún hefur verift til húsa
siftan. Hafa innréttingar allar
verift óbreyttar þar i 50 ár, efta
þar til nú að gagnger hreytjng á
versluninni fer fram. Gamia
búftarinnréttingin, sem margir
kannast vift, vikur nú fyrir nýjum
litríkum innréttingum og þar sem
viftskiptavinir áftur stóftu fyrir
framan búftarboröift blasir nú vift
stór og bjartur salur meft sjálfs-
afgreiftslufyrirkomulagi.
Ytri gerð hússins hefur ekki
verið breytt fráupphafi. Glugg-
arnir sem þóttu hneykslanlega
stórir 1906 — og voru reyndar
stærstu verslunargluggar i
Reykjavik þá — halda sér enn.
Brynja er meö elstu starfandi
verkfæra-járn- og byggingavöru-
verslunum landsins. Verslunin
verður 60 ára á næsta ári. Það
hefur verið keppikefli Brynju frá
upphafi að bjóöa ávallt sem fjöl-
breyttast Urval af verkfærum og
byggingavöru.
Af viöurkenndum vöru-
merkjum nægir að nefna: Sand-
vik og Bushman sagir og sagar-
blöð, Stanley og Record hefla,
sporjárn og hallamál, ASSA og
Zeiss Ikon inni- og útihurðar-
skrár, DORMA hurðarpumpur,
Sjöberg hefilbekki, Scheppach
trésmiðavélar, Lysbro garð-
áhöld. Eigandi Brynju er Björn
Guðmundsson.