Þjóðviljinn - 23.04.1978, Blaðsíða 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 23. april 1978
Þaö er ekki oft sem á
fjörur manns rekur blaö
utan af landi en þeim
mun feginsamlegar er
þvi tekið. Laugardaginn
8. april birtíst í blaðinu
„Suöurland" hugvekja:
Aö efla stíl og styrk
Suðurlands. Þess er eng-
inn kostur að gera skil
sem vert væri tilþrifum
móls og stíls í þessari rit-
smiö/ nokkur dæmi veröa
að nægja.
„Sérstaða Suðurlands er
margslungin miðað við aðra
landsfjórðunga. Á Suðurlandi
eru rismestu náttiirufyrirbæri
landsins,á Suðurlandi eru blóm-
legustu sveitir landsins og þó er
hlutur Norðurlands þannig, að
unnt er að státa af og fyrir
Suðurlandi eru þau fiskimið
sem fengsælust hafa verið við
ÁTAK SKAL GERT
(Páll Berg þórsson
skrifar:
y----------*
Mér hefur borist til
umsagnar meöf ylgjandi
frumvarp til laga um
nýja námsbraut i islensk-
um fræöum i hljóövarpi
og sjónvarpi/ svokallaöa
Sverrisbraut. Flytjendur
frumvarpsins eru þjóÖ-
lega hugsandi menn úr
öllum flokkum nema ein-
um. og á þaö því vísan
framgang á Alþingi.
Ekki ætti aö þurfa aö
fara mörgum oröum um
svo þarft mál sem þetta,
og skal þaö heldur ekki
gert/ enda brestur mig
tungutak til aö f jalia um
frumvarpiö á þann hátl
sem vert væri. En hvafi
sem ööru liöur/ þá hljóta
menn aö vera i stakk bún
ir til aö viöurkenna aÖ hér
þarf alfariö aö gera mik
iö átak/ og þaö á árs
grundvelli.
Frumvarp til laga um
Sverrisbraut hina nýju
I. grein.
Stofna skal nyja nðmsbraut i
islenskum fræöum i hljóövarpi
og sjónvarpi
2 grein
Námsbrautm skal alfariö
heita Sverrísbrayt hin nyja
3. grein.
Tilgangur Sverrisbrautar er
aö gera stórt atak eöa atok til
þess aö efla alfariö kunnáttu i
islensku mðli
4. grein.
Til þess aö hafa víirumsjón
tneö starfsefhi Sverrísbrautar
skal Alþingi kjósa 13 manna raö
meö rettum póiiliskum hlutfoll-
uin. þanmg aö Magnus Torfi
veröi þar hvergi nærri. ne aörir
þeir. sem ekki eiga þar erindi
:» grein.
Haöiö skal aHariö gera átak
tii þess aö beina malfari lands-
manna tnn á rettar brautir
Skulu raösmenn aö fornuin siö
kallast birkibemar
6. grein
Sérstakt átak skal gert til þess
aö menn tali meö fullri viröingu
uin Aiþingi og alþingismenn,
ekki aöeins á opinberum fAna-
dögum. heldur alíariö o65 daga
á ársgrundvelli
7. grein.
Mikiö átak skal gert til aö ut
ryma erlendum slettum úr mal-
inu, emkum russneska oröinu
komisar
K. grein.
Gcra skal landsmenn alfariö i
stakkmn buna til þess aö ræöa
aí skvnsamlegu viti um verö-
boigunu og með hæfilegri fyrír-
litnmgu. og veröi rettum aöilutn
ætiö um hana kennt. þaö er
verkaIyðshreyfingunm aö und-
anskilduin verslunannönnuin
9 grein
Kenna skal landsmönnum
fagran fraintiurö. serstaklega i
enda hverrar setmngar Skai þa
ætiö logö þung ahersla meö
svipbrigöum a siöasta hiuta siö
asta orös. til dæmis allsherjar-
NEFND
10. grein.
Raöa skal hæfan mann. til
dæmis Halldór E. SigurÖsson. tíl
aö halda sjónvarpsfyrirlestra
uin geldeyririnn i lantinu. auk
þess sem honum veröi heimílaö
aö sita nefnd i máliö
11. grein.
Til þess aö menn sjái og heyri
rettan og fagran setuframburö
skal Sverrir Hermannsson
íramvegis annast þáttinn
Blandaö á staönum i sjónvarp-
inu i felagi viö nafna sinn
Runolfsson og hafa Otakmark-
aöan ræöutima a arsgrundvelli.
12. grein.
Tepruframburöur veröi ser-
stok nainsgrein i Sverrisbraut t
þvi skyni aö gera átak i þvi mali
veröi Gylli i> Qislason fenginn
til aö flytja daglega i sjónvarp
mu hína gagnlegu auglýsingu:
Gleraugu ha ekki bornunum
13. grein.
Log þessi oölast þegar gildi
Sérstaðan
ísland frá upphafi með Vest-
mannaeyjar sem móðurskip”.
„Að fylgja skynsamlegum
málum eftir fast og ákveðið hef-
ur reynst góður still fyrir
Sunnlendinga, en ef almenn
hagsmunamál vinnast ekki með
góöu, þá með illu. Þar er vand-
inn að spenna bogann ekki of
hátt, missa ekki stjórn á örinni
og ávallt ber að hafa i huga að
keyra ekki fram Ur eðlilegum
gangi lifsins”.
,,A hitaveitusvæði Reykja-
vikur er fjöldi fólks sem
móðgastef hafin er i návist þess
umræða um sjávarútveg og það
trúir þvi að þjónustukerfið haldi
uppi sjávarútveginum. Þetta
sama fólk litur á bændur sem
eins konar sjónskekkju eða mis-
skilning i landslaginu. Þarna er
verkað vinna til þess að islenzkt
þjóðfélag rnissi- ekki sjónar á
sjálfu sér og detti í áþján
alþjóða flathyggju og færi-
banda”.
„Ekki er von á góðu meðan
við rifum ekki af okkur slyðru-
orðiö í þvi að tengja skólakerfið
og áhuga ungs fólks okkar beztu
möguleikum á atvinnuháttum”.
Seint ert þú á labbi/segir
fjóiupabbi — stendur þar. Við
Alþýðubandalagsmenn getum
aðeins harmað það að Árni
Johnsen, en sá er höfundur hug-
vekjunnar, skyldi lenda i 5. sæti
á lista ihaldsins i Suðurlands-
kjördæmi. — Og vera auk þess
búnir að missa Unnar úr
framboði fyrir krata í þessu
sama kjördæmi. En það er nú
kannski tii nokkuð mikils mælst
að maöur fái að velja sér and-
stæðingana sjálfur.
Hin kúgaða stétt
„Kaupmenn eru ekki annað
en launþegar sem engu ráða um
kjör sin. Mörgum launamannin-
um þætti launin lágef þeir hefðu
jafn langan vinnudag og mat-
vörukaupmaðurinn”. Það er
„Dagbiaðið” sem hefur þetta
eftir erfiðismanninum Jónasi
Gunnarssyni, formanni Félags
matvörukaupmanna. Minnugir
þess i hvilikri örbirgð þeir
félagar Silli og Valdi kvöddu
getum vér verkalýössinnar litið
annað gert en hvetja þessa
kúguðu stétt til þess að hrista
klafann og reynast voldug og
sterk. „F'rjáls álagning þýðir
lægra vöruverð” er fyrirsögn
greinarinnar i „Dagblaðinu”.
vikan
sem
var
Fer ekki að verða timi til kom-
inn að við íslendingar losum
okkur við þessa mafiu sem kall-
ar sig verðlagsyfirvöld? Hversu
lengi á Georg guðföður ólafs-
syni að haldast það uppi að
banna kaupmönnum að lækka
vöruverð?
„Aumur er umtalslaus
maður” er umskrift á islenzk-
um málshætti. I Bandarikjun-
um er þetta barnalærdómur,
skilst manni, kaupsýslumenn
þar hugsi sem svo að allt umtal
sé betra en ekkert, og skipti þá
engu hvers eðlis það er. Hér
heima höfum við sloppið bless-
unarlega við svona nokkuð utan
hvað „landsbýsidjót” islenzkra
stjórnmála tróð sér i efsta sæti i
prófkjöri ihaldsins i Reykjavik
með svipuðum aðferðum. En
þvi miður, þetta kann að
breytast. Dæmi þess eru
apakattarlæti ella velmetins
ferðaskrifstofustjóra nú fyrir
skemmstu, úrklippan fylgir.
Mörlandinn þykir tómlátur, og
með svona skripalátum aflar
forstjórinn sér ekki viðskipta-
vina, ekki enn að minnsta kosti.
Home, sweet home!
Það á að fara að bæta skatta-
kerfið. Minnugur þess að hafa
um árabil borgað af kennara-
launum og aukavinnuþrældómi
svipað útsvar og tveir stórút-
gerðarmenn i næsta húsi bjóst
maður svo sem ekki við neinu.
er margslungin
Það þarf sérfróðari mann en
mig til þess að dæma um þetta
viravirki ihaldshugsunarinnar,
en einstaka atriði blasa þó við.
„Með þessu íellur niður ákvæði
um 50% skattfrádrátt
eiginkvenna” segir
„Morgunblaðið” og heldur
áfram, „hafi bæði hjón
(málfræðin er „morgun-
blaðsins”, á þetta ekki að
vera „bæði hjóna”?) um það
bil 2 milj króna i tekjur eru þau
um það bil jaínsett og áður, en
eftir það fer að siga á
ógæfuhliðina, ef tekjuskiptingin
er jöfn á milli þeirra”. thaldið
hefði alveg eins getað sagt við
starfemenntaðar konur berum
orðum: „Inn á heimilin með
ykkur aftur, helvitin ykkar”
Hins vegar skilst manni að t.d.
læknir sem vinnur fyrir 6—7
miljónum einn þurfi engu að
kviða.
Og nú á að koma á stað-
greiðslukerfi skatta. Það eina af
viti sem ég hef heyrt um það
mál sagði við mig skrifstofu-
stjóri i okkar röðum, égkom til
þess að rukka hann um flokks-
gjöldinog þettabarst i tal. Hann
sagði, efnislega: „Það er allt i
lagi með staðgreiðslukerfi
skatta i normal þjóðfélagi en i
verðbólguþjóðfélagi eins og
okkar merkir það einfaldlega
20—40% kjaraskerðingu”. Sá
fjölmenni hópur launþega sem
fær i reynd skattinn dreginn af
kaupinu sinu og hefur þrátt fyrir
allt varpað öndinni ögn léttar
siðustu mánuði árs getur með
einföldustu umhugsun sannfært
sig um að þetta er rétt.
Hitt er mál að árétta að yfir-
borðsfyrirbæri eins og skatta-
misrétti, hversu gott áróðurs-
efni sem það kann að vera,
getur aldrei orðið okkur
sósialistum, afsakið, félags-
hyggjumönnum, neitt sálu-
hjálparatriði. Eins og i
„Atómstöðinni” segir: „Sá
þjófnaður sem máli skiptir ger-
ist afturámóti annarsstaðar.”
„Móðurmáls-
spursmálið”
Hvað er Páll Bergþórsson að
fara i „Vísi” með annað eins
snilldarverk og skopstælingu
sina á frumvarpi Sverris
Hermannssonar um verndun
islenzkrar tungu? Ég vona bara
að lesendur „Þjóðviljans” eigi
ef ekki gleraugu þá stækkunar-
gler, þvi að þá grein verð ég að
láta fylgja minni. Svona greina
á „Þjóðviljinn” að njóta.
Ekki veit ég hvort Jónas
Guðmundsson hefur i huga
frumvarp Sverris þegar hann
ræðir þaðsem i skáldsögu Ólafs
Jóh. Sigurðssonar er kallað
„móðurmálsspursmálið”, þetta
er i „Timanum” fimmtudaginn
13. april. 1 þeirri grein, sem ella
er að mörgu góð, virðist mér
koma fram furðu algengur mis-
skilningur:
„Ég hygg að sjónvarpið ætti
iika að sinna islenzku máli sér-
staklega með fræðsluþáttum.
Kennslusjónvarp hefur dregizt,
þrátt fyrir allt tal um þau mál”.
Guði sé lof, iiggur manni við
að segja. Kennsla i sjónvarpi
hefur óhuganlega tilhneigingu
til þess að verða leiðinleg,
hversu góð sem hún er, það veit
ég sjálfur eftir aö hafa fylgzt
með málakennslu i sjónvarpi.
Enn segir Jónas:
„Til mála kæmi lika að
sjónvarpa útvarpsþáttum Gisla
Jónssonar, eða útvarpa sjón-
varpsþætti um þessi mál”.
Hér virðist mér gæta grund-
vallarmisskilnings á möguleik-
um sjónvarps. Mér er enn i
minni hversu drepleiðinleg var
bókakynning fyrir jól þegar
þáverandi borgarbókavörður
las upp bókatitla, blaðsiðutal og
útgefendur. Án efa getur sjón-
varpið stuðlað að sinauðsyn-
legri verndun og ekki hvað sizt
endurnýjun islenzkrar tungu.
En það gerir það ekki meö þvi
að sýna Gisla Jónsson á skerm-
inum að framkomu hans og út-
liti ólöstuðu. Vinsældir þær sem
þáttur Gisla nýtur eiga sér stoð i
þvi að þetta er dæmigert út-
varpsefni.Við leysum ekki þann
vanda sem flestir telja steðja
að islenzkri tungu meö þvi að
grauta saman tækni tveggja
fjölmiðla eins og útvarps og
sjónvarps.
Jón Thor Haraldsson.
Ofrjósemisaðgerðir breiðast ört út
Nýjar skýrslur herma aö
þrenn hjón af hverjum tíu
hafi qripiö til ófrjósemis-
aögeröa i Bandaríkjunum.
Talíö er aö árið 1985 hafi
160 miljónir hjóna í heim-
inum gripiö til þessarar
aöferöar viö takmörkun
barneigna.
Mest hefur verið reynt að reka
áróður fyrir ófrjósemisaðgerðum
i þéttbýlustu rikjum þriðja
heimsins. En i Indlandi og Kina
hafa færri notaö þessa aðferð en i
Bandarikjunum eöa tvenn hjón af
hverjum tug.
Um þessar mundir hafa 80
miljónir hjóna látið gera eigin-
konuna eða eiginmanninn ófrjó-
an. Þvi er spáð að aðgerðir af
þessu tagi eigi eftir að verða vin-
sælli bæði vegna þess að rann-
sóknir gefa góð fyrirheit um
möguleika á að gera fólk frjósamt
aftur ef það vill eignast afkvæmi
og svo af þvi að með þróun nýrrar
tækni er hægt að gera fólk ófrjótt
hvar sem er — á tjöldum, mark-
aðstorgum, járnbrautarstöðvum
o.frv.
Enda þótt miklu auðveldara sé
að gera karla ófrjóa en konur, þá
herma skýrslur að konur séu að
meðaltali fjórum sinnum liklegri
til að ganga undir slika aðgerð en
karlar — og á þetta við um svo tii
öll lönd nema þá Bandarikin. Þar
eru karlar 49% af þeim sem ófrjó-
ir eru gerðir.
Skýrslan segir, að 55 miljónir
hjóna reiði sig á pilluna til getn-
aðarvarna, 35 miljónir treysta
smokkum, 55 miljónir reyna að
laga sig að tiðahringnum.
ófrjósemisaðgerðir eiga vax-
andi vinsældum að fagna, og
hvergi fjölgar þeim örar en i
Bandarikjunum.