Þjóðviljinn - 07.07.1978, Qupperneq 9

Og meBal annara oröa, er nokk-
ur fjarstæöa aö hugsa sér þaö, aö
I ýmsum greinum atvinnulifsins,
eigi verkafólk vinnustaöar þess
kost aö setjast aö námi viö sitt
hæfi ákveöinn tima Ur ári, á
námslaunum, sem nema dag-
vinnutekjum, en i staö þess komi
skólafólk ór menntaskólum og
háskóla til starfa og felli niöur
skólavist um skeiö. Væri ekki
þarna um aö ræöa leiö i jafnréttis-
og menningarátt og báöum þjóö-
félagshópum til nokkurs ávinn-
ings.
Fristundanám
En þrátt fyrir þessa hugmynd,
sem ég tel ómaksins vert aö velta
fyrir sér, vil ég endurtaka þaö,
sem ég sagöi áöan, aö I fræöslu-
starfinu nú og næstu árin muni
verkalýöshreyfingin aö mestu
veröa aö byggja á þvi aö verka-
fólk verji frfstundum sinum til
náms og fræöslu, enda þótt hún
gleymi ekki kröfunni til stjórn-
valda um jafnrétti þegnanna 1
þessum efnum.
En um leiö og þessi niöurstaöa
er fengin erum viö komin aö
meginskilyröinu fyrir þvi aö viö
getum sinnt frlstundanámi, en
þaö skilyröi er einfaldlega þaö, aö
viö megum vera aö þvi aö stunda
þetta nám, — aö viö eigum fri-
stundir. Og þá erum viö komin aö
höfuövandkvæöi okkar varöandi
fræöslu- og menningarstarf
verkalýöshreyfingarinnar og þaö
er raungildi þeirrar vinnuviku,
sem viö höfum samiö um.
Vinnuþrælkun
Viö skulum gera okkur þaö
ljóst, aö vinnuþrælkun og stööug
aukavinna veröur ekki afnumin
eöa úr henni dregiö nema fyrir
aögeröir okkar sjálfra og at-
vinnurekendur munu ekki gera
þaö aö fyrra bragöi nema þaö
samrýmist hagsmunum þeirrá.
Þeir munu llka fæstir hvetja okk-
ur til náms, nema þess náms, sem
leiöir til þess aö fá meö þvl arö-
bærari vinnukraft. Tæknilegt
nám er nálegaþaö eina, sem þeir
hafa áhuga á, félagslegt nám og
meiri kynni verkafólks af réttind-
um sínum, svo ég tali nú ekki um
hagkvæmari aöferöum til þess aö
ná þeim, er og veröur þyrnir I
augum þeirra flestra um langa
framtlö enn.
Aö mörgu þarf aö hyggja I
fræöslu- og menningarmálum Is-
lenskrar alþýöu. En eitt er nauö-
synlegra og ofar öllu ööru og þaö
er aö endurvekja viröinguna fyrir
fristundinni og kalla þar meö
fram sjálfstætt endurmat menn-
ingarverömæta á fjölmörgum
sviöum. Meö sómasamlegum
dagvinnutekjum þarf aö afnema
þörfina fyrir aukavinnu sem
tekjustofni. Viö þurfum öll aö
eignast þann skilning aö fræösla
og menningarneysla sé okkur
ekki aöeins hagsmunaleg nauö-
syn heldur, og ekki slöur, andleg-
ur og félagslegur orkugjafi til
þess aö skapa þaö jafnrétti sem
verkalýöshreyfingin jafnan hefur
barist fyrir.
Umræöur og ákvaröanir um af-
nám aukavinnunar tel ég nú og á
næstu árum eitt allra brýnasta
verkefni verkalýöshreyfingar-
innar. Afnám hennar er forsenda
árangursrikrar fræöslustarfsemi
og fræöslan er okkur llfsnauösyn
hvernig sem á er litiö. Sllk um-
ræöa I verkalýöshreyfingunni
þarf aö leiöa til endurmats á þvl
sem viö köllum llfsgæöi og eins-
konar vakningar innan hennar
hvaö snertir kröfuna til fjórra fri-
stunda, fræöslu og listnautnar.
Meö alltof löngum vinnutlma og
of miklu vinnuálagi til öflunar
nauðsynlegustu lifsnauösynja, er
beinlinis veriö aö skeröa rétt
verkafólks til menningarlífs. Þaö
reynist auövelt aö fylla frístundir
þreyttra manna innantómum
þægilegheitum meö slaukinni
mötun nútima fjölmiöla, mötun
sem leiöir til sljóleika I hugsun og
ósjálfstæðis I persónulegu mati.
Breytt gildismat
Aö lokum vil ég leggja áherslu
á þaö, að sú menntun, sem okkur
skortir mest, er þekkingin á stööu
okkar I þjóöfélaginu: réttarstaöa
okkar miðaö viö aörar stéttir,
fræöslan um þjóöfélagsgeröina og
skynsamlegustu leiöir til þess aö
Framhald á 14. siöu
Föstudagur 7. júli 1978 ÞJÓDVILJINN — SIÐA 9
A hinum fjölmenna fundi Alþýöubandalagsins f Reykjavik 4 Lindarbe komu fram ýmsar ábendingar til þingflokksins f sambandi viö hugsan-
lega stjórnarmyndun.
Alþýðubandalagið i Reykjavík
Fjölmennur félags-
fundur í Lindarbæ
Alþýöubandalagiö i Reykjavlk
hélt fjölmennan félagsfund i
Lindarbæi fyrrakvöld. Þar höföu
Svavar Gestsson og Lúövik
Jósepsson framsöguum viöhorf I
stjórnmálum eftir kosningar og
greindu i stórum dráttum frá viö-
ræöunum viö Alþýöuflokkinn sem
þá voru nýhafnar.
Aö f ramsögum loknum svöruöu
þeir fyrirspurnum og siöan hófust
almennar umræöur. A fundinum
kom fram aö þingflokkur og
framkvæmdastjórn flokksins
hafa rætt ýtarlega hvaöa atriöi
leggja beri megináherslu á I sam-
bandi viö hugsanlega stjórnar-
myndun. A þessu stigi sögöu bæöi
Svavar og Lúövik ekki rétt aö
skýra frá hver þeirra teldust af
hálfu Alþýöubandalagsins úr-
slitaatriöi og hver ekki. Á fundin-
um tóku til máls auk framsögu-
manna þau AtB Arnason, Er&ng-
ur Viggósson, Björn Arnórsson,
Ragnheiöur Möller, Gunnar
Karlsson, KristjánE. Guömunds-
son, Gunnar Benediktsson og
Hjaiti Kristgeirsson. í máli
þeirra komu fram ýmsar ábend-
ingar til nefndarmanna I viöræö-
um viö Alþýöuflokkinn. ólafur
Ragnar Grimsson og Eövarö Sig-
urösson, sem sæti eiga I viöræöu-
nefnd Alþýöubandalagsins, tóku
einnig til máls á fundinum. —ekh
sætl var skipaö i Lindarbæ f fyrrakvöld, enda beöiö frétta af tóninum I viöræöum Alþýöuflokks og
Alþyöubandalags. 6
Tvö úr hópi „þjóöháttasafnara 1976” skrifa:
Heiður þeim sem
heiður ber
A dögunum reit Margrét Her-
mannsdóttir langa grein i nokkur
dagblaöanna um framtiö forn-
leifarannsókna á Islandi. I grein
þessari víkur hún litillega aö
„þjóöháttasöfnun stúdenta” sem
fram fór sumariö 1976. Er ekki
annaö aö skilja á henni, en aö
þjóöminjavöröur hafi haft vald til
aö ráöstafa nokkrum miljónum til
þjóöháttasöfnunarinnar. Skal hér
itrekaö, aö slikt vald haföi hann
alls ekki. 1 dagskrárgrein i Þjóö-
viljanum 4. júii dregur Margrét
nokkuö i land og heitir þetta nú
,,aö i hana (söfnunina) hafi veriö
ausiö miljónum fyrir tilstuölan
Þjóöminjasafns”. Hér stefnir
sýnilega i einhvern oröaleik, sem
undirrituö telja ástæöulaust aö
reyna fimi sina i.
Komiö hefur fram, hver stuön-
ingur Þjóðminjasafns viö söfnun-
ina var, og veröur Margrét slst
sökuö um aö gera litiö úr honum.
En sá stuöningur, sem fyrst 'og
fremst skipti sköpum um, aö hægt
var aö ráöast I söfnunina, kom frá
fjölda velviljaöra aöila vlös vegar
um landiö. Ef Margrét gerir sér
þetta fullljóst, ættu frekari oröa-
leikir aö vera ástæöulausir, en
einmitt framhjá þessu meginatr-
iöi viröist hún llta.
Annars er þessi dagskrárgrein
aö ýmsu leyti hinn furðulegasti
samsetningur. Af þeim sökum
m.a. viljum viö taka fram eftir-
farandi: Frá upphafi hafa allir
vitaö, sem viljaö hafa, aö Arni
Björnsson var annar af tveimur
forsvarsmönnum þessarar söfn-
unar og aö hún var framkvæmd I
samvinnu viö þjóðháttadeild
Þjóöminjasafns, eins og fyrir
löngu hefur veriö birt, m.a. I
skýrslu Þjóöminjasafns fyrir áriö J
1976, sem prentuö er i Arbók Hins
Islenska fornleifafélags 1977.
6. júli 1978
Tvö úr hópi
„þjóðháttasafnara 1976”
Haligeröur Glsladóttir
Asmundur Sverrir Pálsson.
Lúövlk Jósepsson, formaöur Al-
þýöubandalagsins, fjallaöi ýtar
lega um stööu fiokksins aö lokn-
um kosningum og um verkefni
framundan. Hann vakti m.a. sér-
staka athygli á þvi.aö nýtt fylgi
heföi Alþýöubandalagiö sérstak-
lega fengiö hjá ungu fólki, úti-
vinnandi konum og hjá alþýöu-
fólki I sveitum landsins.
Athuga-
semd frá
skrifstofu
Þjóðminja-
safns
íslands
t grein eftir Margréti Her-
mannsdóttur i Morgunblaöinu og
Þjóöviljanum 4. júli sl. standa
þessi orö:
„Þrátt fyrir að Þjóöminjasafn
hafi lýst yfir vilja sinum aö
styrkja „Svæöiskönnun sunnan
Skarösheiöar” gekk erfiðlega aö
innheimta nokkurt fé enda fjár-
skorti boriö viö. Um síöir fengust
þó 150.000 krónur árið 1976 (en
hvorki 200.000 eöa meira eins og
Arni Björnsson gefur i skyn)”.
1 reikningum Þjóöminjasafns
kémur fram, aö 23. ágúst 1976 er
rikisféhiröir beöinn aö greiöa
„starfshópi I þjóölifs- og þjóö-
háttarannsóknum á Hvalfjarðar-
svæöinu kr. 150.000.00 — vegna
vinnu viö efnissöfnun á söfnunar-
svæöinu”.
6. júni 1977 er rlkisféhirðir svo
beöinn aö greiöa „Þorláki H.
Helgasyni, Brávallagötu 8,
nafnnr. 9673-3917, f.h. þeirra, er
staöiö hafa aö svæöiskönnun
sunnan Skarösheiöar, kr. 61.260,-
— vegna ógreidds kostnaöar viö
könnun á Hvalfjaröarsvæöinu sl.
sumar”.
Samtals veröa þetta kr.
211.260.00.
6. júll 1978
! Halldóra Asgeirsdóttir