Þjóðviljinn - 11.07.1978, Blaðsíða 5

Þriöjudagur 11. júll 1978 ÞJÓDVILJINN — SIÐA 5
af erlendum vettvangi
l Bretlandi er það
margra mál að kosið verði
til þings þar í landi í haust.
Margaret Thatcher, leið-
togi íhaldsflokksins, sem
nú er í stjórnarandstöðu,
telur að Callaghan forsæt-
isráðhera og leiðtogi
Verkamannaflokksins láti
kjósa 12. október, vegna
þess að daginn eftir verði
kunngerðar tölur um við-
skiptajöfnuð við útlönd og
verðlag í smásölu. Ekki er
búist við að þær tölur muni
auka vinsældir ríkisstjórn-
ar Verkamannaf lokksins
neitt að ráði.
Kosningabaráttan viröist þegar
byrjuö og jafnvel oröin i heitara
lagi. Ekki var raunar viö ööru aö
búast, þvi aö undanfariö eitt og
hálft ár hefur stjórnin lafaö við
völd á stuöningi Frjálslynda
flokksins, sem er miðjuflokkur
Bretlands. Frjálslyndir geröust
skjótt leiöir á að láta þann stuön-
ing i té og hafa ákveðið aö kippa
aö sér hendinni um næstu mán-
aöamót. Þeir vilja nýjar kosning-
ar og David Steel, leiðtogi þeirra,
hótar að greiða atkvæði með
thaldsflokknum á þingi til þess aö
fella stjórnina, ef Callaghan taki
ekki af sjálfsdáöun ákvöröun um
að láta kjósa i haust.
Ranglátt kosningafyrir-
komulag
Steel fer ekki leynt með þaö, að
hann óskar þess eindregið að
Verkamannaflokkurinn og
íhaldsflokkurinn, stóru flokkarn-
ir tveir, komi nokkurnveginn
jafnsterkir út úr kosningahriö-
inni, þannig að hvorugur þeirra
geti myndað lifvænlega stjórn
nema með stuðningi Frjáls-
lyndra. Frjálslyndir eru reiðu-
búnir að ganga i stjórnarsængina
með þeim stóru flokkanna, sem
byöur betur. Þaö skilyröi, sem
Frjálslyndir setja fyrst og
fremst, er aö kosningafyrirkomu-
laginu verði breytt, þannig aö
fleiri flokkar en þeir tveir stærstu
hafi einhverja möguleika á aö fá
þingmannatölu i samræmi viö
kjósendafylgi sitt. Frjálslyndir
vilja hlutfallskosningar til aö
lappa upp á núverandi einmenn-
ingskjördæmakerfi, sem er þann-
ig úr garði gert að þeir einir
frambjóðendur ná kosningu, er fá
flest atkvæðin i sinu kjördæmi.
Núverandi fyrirkomulag eru
stóru flokkunum tveimur mjög i
hag, enda vilja þeir á þvi enga
breytingu. Einmenningskjör-
dæmafyrirkomulagiö hefur haft i
för með sér að i marga áratugi
hafa Verkamannaflokkurinn og i-
haldið skipst á um að fara meö
stjórn, og aörir ekki komiö til
greina. Hinsvegar eru báðir stóru
flokkarnir fúsir til að lofa Frjáls-
lyndum öllu fögru i skiptum fyrir
stuðning þeirra, án þess aö þeim
detti i hug að efna loforðin.
James Callaghau — David Steel ■
landsfööursvipurinn kemur sér ,Á {haldinu.
vel.
innileg fyrirlitning
Margaret Thatcher — þykir leið-
inleg og nöldursöm.
Bretar komnir í kosningaham:
Frjáklvndir berjast
fyrir hlutfalkkosningum
„Marklausir ónytjungar"
Þaö má þvi allteins búast viö aö
eftir kosningar myndi annaðhvort
Verkamannaflokkur eða ihald
stjórn með stuðningi Frjáls-
lyndra. Mörgum Bretum finnst
háttalag Frjálslynda flokksins
lágkúrulegt og kalla ab hann hafi
það eitt á stefnuskrá sinni að selja
sig hæstbjóðanda, en Frjálslyndir
hafa vissulega mikið til sins máls,
þar sem hið rangláta kosninga-
fyrirkomulag er.
David Steel, leiðtogi Frjáls-
lyndra, er sagður vilja áfram-
haldandi samstarf við Verka-
mannaflokkinn. Þeim Callaghan
kemur ágætlega saman. Forsæt-
isráðherrann, sem er hægri krati,
er ekki einungis feginn stuðningi
Frjálslyndra gegn íhaldinu, held-
ur og einnig gegn vinstrimönnum
i sinum eigin flokki. Af íhalds-
flokknum er Steel minna hrifinn.
Thatcher segir hann að sé ,,áber-
andi dugleg sem stjórnmálamað-
ur, en skammsýn,” og aðrir for-
ustumenn ihaldsins „marklausir
ónytjungar.” En styðji Steel
Verkamannaflokkinn á ný, gerir
hann sig sennilega ekki ánægðan
með minna en eitt eða tvö ráð-
herraembætti. Það yrði i fyrsta
sinn eftir siðari heimsstyrjöld, aö
samsteypustjórn yrði mynduð i
Bretlandi.
Fengu nærri fimmtung at-
kvæða
Það er ekki nema eðlilegt að
Frjálslyndir reyni að hagnýta sér
þá aðstöðu, sem þeir hafa út á
jafnan styrkleik stærstu flokk-
anna tveggja. I kosningunum 1974
fengu þeir nærri 20% greiddra at-
kvæða, sem heföi þýtt að þeir
hefðu fengið yfir 120 þingsæti i
neðri málstofunni ef þingsætum
hefði verið úthlutað i samræmi
við atkvæðafjölda. En þeir fengu
aðeins 13 þingmenn, þar eð fram-
bjóðendur þeirra fengu flest at-
kvæði i aðeins 13 kjördæmum.
Frjálslyndir veittu rikisstjórn
Verkamannaflokksins stuðning i
fyrra með þvi skilyrði, að kjör-
dæmafy rirkomulaginu yrði
breytt. En ekki hefur orðið af
efndum hjá Callaghan.
Stuðningurinn við hann hefur
að likindum kostað Frjálslynda
flokkinn fjölda atkvæða, sem
hann hafði unnib af íhaldsflokkn-
um, og í dag er taliö að aðeins
6-7% kjósenda séu á bandi Frjáls-
lyndra. Þeir fóru miklar hrakfar-
ir i aukakosningum s.l. ár. En
þeir eru vanir að sækja i sig veðr-
ib, þegar kosningar nálgast, svo
aö þeir gera sér vonir um sex e ða
sjö þingsæti að minnsta kosti eftir
næstu kosningar.
Thatcher hljóp á sig
Komi annaðhvort Verka-
mannaflokkurinn eða ihaldið út
úr kosningunum með starfhæfan
meirihluta, hrapar verðgildi
Frjálslyndra að sjálfsögðu niður i
ekki neitt i þeirra augum. En fáir
hafa trú á slikum úrslitum i
haust. Fyrir tæpu ári var Ihalds-
flokkurinn i sókn, miðað við nið-
urstöður skoðanakannana og úr-
slit aukakosninga, og orðinn
drjúgt fylgismeiri en Verka-
mannaflokkurinn. En nú er sá
kúfurinn farinn af. Thatcher of-
mat andúðina á þeldökkum
landsmönnum, ættuðum mestan-
part frá Indlandi, Pakistan og
Vestur-Indium, og fór að tala um
þá i tón, sem minnti á málflutning
fasistanna á hægri kantinum. Það
Virðist mörgum hafa ofboöið. Þar
að auki kváðu margir Bretar
orðnir leiðir á Thatcher sem
slikri. Það er talað um að hún sé
eins og „skömmótt, sinöldrandi
tengdamóðir”. Hinsvegar hefur
Callaghan tekist að koma sér upp
traustvekjandi landsfööursvip.
Nú eru flokkar þeirra nokkuð
jafnir að fylgi, miðaö við niður-
stöður skoðanakannana.
thaldið óspart á gifuryrði
Nú er sem sé af sú tiöin að
ganga megi að þvi sem visu, að
annar stóru flokkanna fái hreinan
þingmeirihluta i kosningum. Til-
koma flokka sjálfstæðis- og sjálf-
stjórnarsinna i Skotlandi og Vels
(Wales) hefur átt mikinn þátt i
því.
öllum ber saman um að sú
kosningabarátta, sem þegar virð-
isthafin, verði sú harðasta siðan i
lok siðari heimsstyrjaldar. Búist
er við að hvorugur stóru flokk-
anna spari stóru orðin. thalds-
flokkurinn er raunar þegar kom-
inn i kosningahaminn. Nýverið
likti einn talsmanna flokksins
Verkamannaflokknum við nas-
ista, á þeim forsendum að Verka-
mannaflokkurinn væri marxiskur
og marxismi og nasismi væru á-
þekk fyrirbæri. Búist er við að
kosningabarátta ihaldsins verði
mjög i þeim dúr, eða i anda slag-
orða eins og „sjálfstæði gegn só-
sialisma”. Verkamannaflokkn-
um verður hægt um hönd að
svara fyrir sig með þvi að benda á
kynþáttahyggju hjá Thatcher og
stimpla þar með thaldsflokkinn
sem fasiskan.
dþ.
Happdrættisbíllinn ad Hala
Steinþór Þórðarson bóndi að
lala i Suðursveit hreppti hina
'læsilegu bifreið, Chevrolet
dalibu 1978, I happdrætti Slysa-
/arnafélags tslands 1978. Sonar-
»onur Steinþórs og nafni, Steinþór
rorfason, veitti bifreiðinni við-
:öku frá Gunnari Friðrikssyni
forseta SVFt og Guðjóni Jóna-
tanssyni fulltrúa i happdrættis-
nefnd SVFI.
Enn eru ósóttir vinningar,
Binatone sjónvarpsspil, er komu
á eftirtalin númer: 4767, 7966,
23503, 28657 og 44779”.
AUGLÝSING
UM INNLAUSNARVERD
VERÖTRYGGÐRA
SFARISKÍRTEINA RÍKISSJÓDS
FLOKKUR 1NNLAUSN ARTÍ M ABIL INNLAUSNARVERÐ*’ 10.000 KR. SKÍRTEINI
1966 - 1.11.: 20.09.78 kr. 307.330
1967 - 1.fl.: 15.09.78 - 15.09.79 kr. 271.541
1970 - 1.11.: 15.09.78 - 15.09.79 kr. 150.983
1971 - 1.H.: 15.09.78 - 15.09.79 kr. 103.228
1972 - 2.fI.: 15.09.78 - 15.09.79 kr. 77.003
1973 - l.fl.A: 15.09.78 - 15.09.79 kr. 58.670
INNLAUSNARVERÐ
ÁRSGREIÐSLUMIÐA
1973 - l.fl.B: 15.09.78 - 15.09.79
10.000 KR.SKÍRTEINI kr. 4.877
50.000 KR.SKÍRTEINI kr. 24.385
*) Innlausnarverð er höfuöstóll, vextir, vaxtavextir og verðbót.
Innlausn spariskírteina og árgreiðslumiða fer fram í
afgreiðslu Seðlabanka fslands, Hafnarstræti 10, og liggja þar jafnframtframmi
nánari upplýsingar um skírteinin.
Reykjavík, júlí 1978
(#) SEÐLABANKI ÍSLANDS