Þjóðviljinn - 15.07.1978, Qupperneq 5

Laugardagur 15. jiilí 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIDA 5
af erlendum v&ttvangi
Sovéskir skriödrekar af nýrri gerö. A þeim vettvangi hefur Varsjárbandaiagiö veriö taliö hafa mesta yfirburöi yfir Natd. En þeir yflr-
buröir fara minnkandi: slöan 1971 hefur Nató fjölgaö vfgfærum skriðdrekum sinum um 42% en Varsjárbandalagið um 22%.
Evrópustríð yrði óhjá-
kvæmilega atómstríð
Það sem mestu varðar
um nifteindasprengjuna
er ekki það, að það sé
siðlaust að framleiða
hana og vopna með
henni heri, heldur hitt að
hún skiptir litlu eða engu
máli sem vopn, Vestur -
Evrópa verður ekki ör-
uggariþótt þangað verði
flutt ný kjarnorkuvopn,
fleiri bandariskir her-
menn eða þótt Vestur -
Evrópurikin taki mikinn
vigbúnaðarkipp sjálf.
Núverandi grundvallar-
hugmyndir Nató um
varnir eru óraunhæfar;
ráðamenn þess þurfa að
tileinka sér raunsæi og
þar með nýjar hug-
myndir.
Þetta eru þær meginskoöanir,
er fram koma i nýjum skýrslum
frá tveimur heimsþekktum stofn-
unum um vigbúnaöar- og afvopn-
unarmál, Center for Defense
Information (Upplýsingamiöstöö
um varnarmál) i Washington,
höfuöborg Bandarikjanna, og
Alþjóölegu friöarrannsóknastofn-
uninni (SIPRI) i Stokkhólmi. t
skýrslunum er harölega andæft
þeirri áróöursherferö, sem ýmsir
framámenn i Nató-rlkjum hafa
hafiö fyrir auknum vigbúnaöi i
Evrópu.
Tvær rangar forsendur.
Flestir viöurkenna aö stofnanir
þessar séu einhverjar þær fær-
ustu á sinu sviöi, hvort sem þeir
eru sammála öllum niöurstööum
þeirra eöa ekki. Forstööumaöur
Center for Defense Information
er Gene Larocque, fyrrum aömir-
áll, og til skamms tima sat i
stjórn stofnunarinnar Paul
Warnke, nú aöalsamningamaöur
Bandarikjanna um afvopnunar-
mál. Þaö segir sig sjálft aö slikir
menn vita flestum meira um hiö
raunverulega ástand i vigbún-
aöarmálum og eiga öörum auö-
veldara meö aö átta sig á hvaö
satt er eöa logiö I þeim efnum. —
Frá Center for Defense Infor-
mation komu upphaflega fullyrö-
ingarnar um, aö Bandarlkin
heföu kjarnorkuvopn á Kefla-
vikurflugvelli, en viö þeim feng-
ust ýmist loöinsvör eöa engin frá
islenskum og bandariskum for-
svarsmönnum.
Rannsóknarmenn Center for
Defense Information benda á, aö
hernaöaráætlanir Nató byggist I
dag á tveimur forsendum. t
fyrstalagi er gert ráöfyrir þvi, aö
góöir möguleikar séu á þvi aö
hægtsé aöheyjaEvrópustriö meö
svokölluöum venjulegum vopn-
um, sem sagt aö ekki veröi gripiö
til kjarnorkuvopna. En veröi
samt sem áöur gripiö til kjarn-
orkuvopna, ganga áætlanasmiöir
Nató út frá þvi, aö hægt veröi aö
takmarka þá brúkun viö svoköll-
uö taktisk — þaö er aö segja
„minniháttar” — atómvopn, svo
og aö tryggja aö kjarnorkuvopn-
um veröi ekki beitt utan Evrópu.
( I siöasttalda atriöinu er aö visu
heldur litil huggun fólgin fyrir
Evrópumenn.)
Nifteindaflaugar myndu
engu breyta.
En enginn rökstuöningur af viti
liggur þessum forsendum til
grundvallar, segja samstarfs-
menn þeirra Larocques og Warn-
kes. Þeir segja aö bæöi Nató og
Varsjárbandalagiö hafi aö visutil
áætlanir um striö meö venjuleg-
um vopnum, en hvorugt banda-
lagiö hyggist heyja slikt striö
lengur en á meöan þaö hefur
sæmilega möguleika til aö vinna.
Óliklegt er aö skjótur sigur vinn-
ist i sliku striöi og megi þá búast
viö þvi aö sá aöilinn, sem fari
halloka, gripi i örvæntingu sinni
til kjarnorkuvopna.
Rannsóknarmenn ’ Center for
Defense Information álita, aö
þetta muni enda meö algeru
atómstriði, og skipti þá litlu máli
til eöa frá, hvort Nató hafi nift-
eindaflaugar eöur ei. — Þaö styö-
ur röksemdir þessarar banda-
risku rannsóknastofnunar, aö
meöalæöstu ráöamanna Nató um
hermál viröist sú skoöun rikjandi,
aö Evrópustriö veröi óhjákvæmi-
lega fljótt aö atómstriöi, enda
þótt sterkir aöilar i bandaiags-
rikjunum reki áróöur fyrir öörum
sjónarmiöum.
A sjötta áratug aldarinnar
komu Vesturveldin sér upp takt-
iskum kjarnorkuvopnum og hafa
nú á bak viö eyraö aö smiöa nýjar
gerðir af þeim, svosem nifteinda-
sprengjuna. Þessar framkvæmd-
ir voru rökstuddar meö þeirri
fullyröingu, að „venjulegur”
vopnabúnaöur Varsjárbanda-
lagsins væri miklu öflugri en hjá
Nató. Takti'sku atómvopnunum
átti þvi að beita gegn þessu
meinta ofurefli Varsjárbanda-
lagsins, ef I nauöir ræki.
Frjálslega farið með töl-
ur.
En I skýrslunni frá SIPRI held-
ur Leitenbergprófessor viö Corn-
ell-háskólann i Bandarikjunum
þvifram, aö Nató hafi árum sam-
an hallað mjög um allar sagnir,
er þaö sagöi frá ofurefli Varsjár-
bandalagsins á sviöi venjulegra
vopna. Hinn bandariski prófessor
gagnrýnir harölega Institute for
Strategic Studies (ISS), þekkta-
rannsóknastofnun um hermál,
sem hefur aösetur i Lundúnum.
Leitenbergber ISS, sem fær jafn-
an góöan uppslátt i fjölmiölum
fyrir niöurstöður sinar, beinlinis
á brýn, að stofnunin sendi frá sér
upplýsingar, sem séu ekki sann-
leikanum samkvæmar. Hann
segir að Natóhagnýtisér tölur frá
ISS til þess aö tryggja herjum
sinum stööugt hærri fjárveitingar
— á aö nokkru leyti fölskum for-
sendum. Leitenberg segir að
margt bendi til þess, aö Nató sé
enn sterkara en Varsjárbanda-
lagið, hvaö „venjulegum” vopna-
búnaöi viökemur.
1 skýrslunni frá Center for Def-
ense Information fer fjallaö um
þróun vigbúnaöar- og afvopn-
unarmála I Evrópus.l. ár. Carter
Bandarikjaforseti og Nató hafa
gefið I skyn, aö Varsjárbandalag-
iðvigbúistóöfluga.enNató standi
þvi sem næst i staö á þeim vett-
vangi.
„Ofurefli” Varsjár-
bandalagsins fjarstæða.
En I skýrslu Upplýsingamið-
stöðvar um varnarmál segir, aö
siöustu átta árin hafi herstyrkur
Nató, vopnaöur venjulegum
vopnum, stigmagnast. í skýrsl-
unni eru birtar nokkrar tölur,
sem ýmsum munu koma á óvart.
Siðan 1971 hefur liösafli Natóauk-
ist um 15%, en Varsjárbanda-
lagsins aðeins um 5%. Bandariski
herinn hefur þó á þessum tima
magnast enn meira en þessar töl-
ur segja til um. A timum Viet-
namstriösins var bandariski
landherinn sérstaklega orðinn
ákaflega stiröbusalegt skrif-
stofu- og þjónustubákn, þannig
aö aöeins sárafáir liðsmenn hlut-
fallslega voru bardagahermenn.
Þetta hefur nú veriö lagaö til
mikilla muna, þannig aö mann-
skapnum I þjónustustörfum hefur
stórfækkaö en bardagahermönn-
um stórfjölgaö. Nú hafa Banda-
rikin á aö skipa 50% fleiri bar-
dagahermönnum en þau höföu
meöan Vietnam-striöiö stóð sem
hæst.
A sama tima hefur Nató fjöigaö
vigfærum skriödrekum sinum um
42% en Varsjárbandalagiö um
22%. Nató hefur samt sem áöur
ennmiklu minna skriðdrekalið en
„andstæöingurinn,” en þessar
tölur sýna aö biliö mjókkar,
gagnstætt þvi sem erindrekar
Nató hamra á i áróöri sinum. Þá
hefur Nató fjölgaö striösflugvél-
um slnum um 8% siöan 1971, en á
sama tima hafa flugherir Var-
sjárbandalagsinsrýrnaö um4%.A
tæknisviöinu er enginn vafi á aö
Nató og Bandarikin hafa enn for-
ustuna, segir Upplýsingamiöstöö-
in.
Grafið undan öryggi Ev-
rópu.
Sérfræöingar hennar telja, að
allt skrafiö I herbúöum Nató um
möguleika á striöi meö „venju-
legum” vopnum og hraövaxandi
vigbúnaöur á þvi sviöi hafi grafið
undan öryggi Evrópu. Þetta hafi
orbib til þess, aö margir telji nú
að ekki þurfi til þess aö koma aö
gripið veröi til kjarnorkuvopna i
stórum stil. Þaö út af fyrir sig
geri striö ekki eins hræöilegt og
áöur I ýmsra augum og auki
þannig likurnar á vopnuöum
árekstrum. Aukinn vigbúnaöur
með „vnjulegum” vopnum skapi
auk þess vaxandi spennu, sem
iika auki stribshættuna.
Og þar meö hættuna á algeru
atómstriöi, enóttinn viöþaö hefur
haldiömönnum frá Evrópustriöi i
yfir 30 ár, segja sérfræðingar
Upplýs ing a m iöstöðv arinn ar.
Þeir halda þvi einnig fram aö
herir þeir, sem Nató hefur nú i
Evrópu, séumeira en nógu sterk-
ir til að hrinda staðbundnum
árásum austan aö, ef til þeirra
skyldi koma. Þannig sé óliklegt,
að Sovétmenn geti hertekiö
Vestur-Þýskaland meö leiftur-
sókn, áður en Bandarikjamönn-
um gefist ráörúm til aö bauna á
þá kjarnorkuflaugum.
í 17 miljónir
| atvinnu-
leysingja í
vestrænum
iðnríkjum
13/7 — 17 miljónir manna eru
atvinnulausar i aðildarrikjum
Efnahags- og framfarastofn-
unarinnar (OECD), sem vestræn
! iðnriki, Japan og fleiri eiga aðild
að, og nokkur hundruð miljónir
■ manna i þróunarlöndunum hafa
enga vinnu, sagði Heinz-Oskar
Vetter, formaður vesturþýska
verkalýðssambandsins, er hann
og verkalýðsleiðtogar frá
mörgum löndum öðrum gagn-
rýndu i kvöld rikisstjórnir sinar
fyrir að gera of litið til þess aö
draga úr atvinnuleysi. Verka-
lýðssamtökin gáfu til kynna, að
þau gætu tekiö þá stefnu aö hvetja
til viðskiptahafta, nema þvi
aðeins að eitthvaö að gagni væri
gert til úrbóta i þessum málum.
Kínverjar
vara við
mengun
11/7 — Iönvæðingu fylgir jafnan
mengunarhætta, og þaö mega
Kínverjar sanna eins og aðrir. í
grein i Alþýöudagblaöinu i
Peking segir, að á sumum
svæðum sé mengunin þegar orðin
óþolandi og að sumir embættis-
menn séu enn alltof kærulausir
um þetta mál. „Látum okkur
aldrei detta i hug að við getum
leyft okkur kæruleysi i
umhverfisverndarmálum aöeins
vegna þess, að iönaöur okkar er
ekki mjög langt kominn,” stendur
i greininni.
Namibía
sjálfstæð
fyrir árslok
12/7 — Samkomulag hefur náðst
um tillögu fimm Vesturlanda-
rikja þessefnis, aö Namibia veröi
sjálfstæö fyrir árslok. Samdist
um þetta á ráöstefnu I Luanda,
höfuöborg Angólu, en þar hitti
Sam Nujoma, forseti SWAPO,
frelsishreyfingar Namibiu, að
máli fulltrúa Bandarikjanna,
Bretlands, Frakklands, Vest-
ur-Þýskalands og Kanada, sem
lögöu tillöguna fram.
Fulltrúar framlinurikjanna
svokölluöu, Tansaniu,
Mósambiks, Sambiu, Angólu og
Botsvana.sóttu ráöstefnunaeinn-
ig. Suður-Afrika, sem rikt hefur
yfir Namibiu siöan i heimsstyrj-
öldinni fyrri og siöan 1966 i trássi
viö Sameinubu þjóöirnar,
samþykkti tillögu Vesturlanda-
rikjanna fimm um sjálfstæöi til
handa landinu i april s.l.
Ó, Gud
12/7 — Yf.irvöld Suöur-Afriku
hafa bannað sýningu á kvik-
myndinni „Ó, Guö” (Oh God),
þar i landi. I henni fer góðkunnur
gamanleikari, George Burns,
með hlutverk Drottins allsherjar.
t myndinni er Guð á gömlum
tennisskóm og á höfðinu með hatt
svipaðan þeim er fiskimenn
ganga með, segir i Reuter-frétt.
Eitt atriðanna I myndinni er
heimsókn Guös til undirforstjóra
stórmarkaðs, en fyrir honum
viðurkennir Guð aö sér hafi orðið
á að hafa of stóra steina i ávexti
nokkrum, er hann skapaði ávöxt-
inn i árdaga. Talsmaöur yfirvald-
anna segir, að óverjandi sé aö
leyfa sýningu kvikmyndarinnar
þar eð hún gefi I skyn að Guö sé
ekki almáttugur, eins og sé trú
sannkristinna manna.