Þjóðviljinn - 01.08.1978, Blaðsíða 9

Þriðjudagur X. ágúst 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
af ertendum vettvangi
Ráðstefna æðstu
manna Bandarikjanna,
Vestur- Þiýskalands,
F^akklands, Bretlands,
ítaliu, Kanada og
Japans í Bonn nýverið
þótti ekki miklum tíð-
indum sæta, að niður-
stöðum ráðstefnunnar
birtum. Þó má kalla
ráðstefnuna nokkuð
markverða vegna þess,
að hún leiddi i ljós vax-
andi styrk Vestur—
Þýskalands i hlutfalli
við hin rikin sex, sem
aðild áttu að ráðstefn-
unni, og ekki einungis í
efnahagsmálum, heldur
og i heimsstjórnmál-
unum yfirleitt. Rúmum
þremur áratugum eftir
lok siðari heimsstyrj-
aldar er Vestur-Þýska-
■ ^ ■ L -joP '■
MPfl-" :|k ;
JHi. • v 4 HH8
Vesturþýskir og bandariskir ráðamenn, talið frá vinstri: Genscher utanrikisráðherra Vestur-Þýska-
lands, Carter Bandarikjaforseti, Schmidt sambandskanslari Vestur-Þýskalands og Vance utanrikis-
ráðherra Bandarikjanna.
sem þau hafa notið i nokkra ára-
tugi i skjóli sérstöðu dollarans.
,,Hugleysi” Callaghans
Eftirtektarvert er að Frakkar
eru i þessu máli á einum bát og
Vestur-Þjóðverjar, þótt ljóst sé
að þeir siðarnefndu ráði ferðinni.
Það hefði einhverntíma verið tal-
ið til frétta og varla hefði de
Gaulle likað þetta nógu vel, þvi að
hann ætlaði Frökkum forustu-
hlutverkið i sameinaðri
Vestur-Evrópu. En Frökkum
finnst trúlega að þeir hljóti að
mega sin meira i félagi við litlu
fjölmennara riki eins og
Vestur-Þýskaland en risaveldi
eins og Bandarikin. Ekki siður
athyglisvert er að eitt EBE-rikj-
anna tók af áberandi ólund undir
tillöguna um sameiningu gjald-
miðlanna —BreUand. Schmidt lét
ekki á sér standa að bregða koll-
ega sinum i Bretlandi, Callaghan,
um ragmennsku þess vegna. En
þetta undirstrikar hve háðir Bret-
ar eru Bandarikjunum, hvað sem
liður aðild þeirra að EBE. Eins og
nærri má geta brjigðust Banda-
rikin kuldalega v\ð fréttinni frá
Brima-ráðstefnunni og á sjö-
EBE-gjaldmíðill í vændum?
land — það þýsku ríkj-
anna tveggja sem að
eigin mati og annarra er
arftaki fyrri þýskra
rikja — fariðað hrista af
sér þá feimni gagnvart
umheiminum, er
hryðjuverk „þriðja
rikisins” létueftir sig. Á
Bonnráðstefnu sjö-veld-
13 Bretón-
ar dæmdir
til fangelsis-
vistar
25/7 — Rúmlega þrítugur
kennari, Serge Rojinsky, var
i dag dæmdur i Paris til átta
ára fangelsisvistar. Yfirvöld
sökuðu hann um að vera
leiðtoga andspyrnuhóps
Bretóna, sem frönsk
stjórnarvöld hafa ibanni, og
að hafa staðið fyrir
sprengjutilræðum við opin-
berar byggingar. Tólf menn
aðrir, sem sakaðir voru um
að vera félagar i hópnum og
hlutdeild i sprengju-
tilræðunum fengu fangelsis-
dóina frá 10 mánuðum upp i
sjö ár.
Hópur sá sem hér um
ræðir heitir Frelsisfylking
Bretaniu (Bretagne) og
berst fyrir sjálfstjórn fyrir
ibúa landshluta þessa, sem
tala keltneskt mál. Svoleiðis
nokkuð taka frönsk stjórnar-
völd ekki i mál. Ekki mun
neitt manntjón hafa hlotist af
sprengingum Bretónanna.
anna var Helmut
Schmidt, sambands-
kanslari Vestur-Þýska-
lands, sá sem mestu réði
um gang mála.
Carter Bandarikjaforseti og
flestir ef ekki allir hinna leiðtog-
anna gengu með grasið i skónum
'á eftir Schmidt til þess að fá hann
til að hleypa meiri þenslu i
þjóðarbúskap Vestur-Þjóðverja
en hann sjálfur taldi vogandi,
stórauka innflutning, blása nýju
lfi i millirikjaverslun i heiminum
yfirleitt og hætta á endurnýjaða
verðbólgu i Vestur-Þýskalandi.
En Schmidt visaði þessari bæna-
skrá mestanpart á bug og sam-
þykkti aðeins takmarkaða efna-
hagsþenslu. Hann sér enga telj-
andi ástæðu til að hjálpa Banda-
rikjamönnum við að rétta af doll-
arann og draga úr hrikalega
óhagstæðum viðskiptajöfnuði.
bólgan er 3%, sem er ekki um-
talsvert á Vesturlandamæli-
kvarða, hvað þá ef miðað er við
heiminn allan. Og vesturþýskir
ráðamenn sjá enga ástæðu til
þess að leggja á sig neinar fórnir
til þess að bjarga Bandarikjunum
frá þeirra efnahagsvandræðum.
Brimaráðstefnan
Af þessu leiðir að leiðtogaráð-
stefnur sjö-veldanna hafa sett
niður sem slikar. Áður bundu
margir við þær fremur barnaleg-
ar vonir til lausnar á efnahags-
vanda heimsins, en nú sjá flestir
að þær eru aðeins viðleitni til að
telja fólki trú um, að leiðtogar
þessara sjö öflugu iðnrikja vilji
gerasitt besta. Þaðer takmörkuð
huggun fyrir 17 miljónir atvinnu-
leysingja i vestrænum iðnrikjum,
og þann mikla fjölda ungmenna,
sem bætist við á vinnumarkaðinn
ár hvert og er ekki boðið upp á
neitt nema vonleysi atvinnu-
leysisins.
„Gjaldkeri Evrópu”
Þess i stað vill Schmidt styrkja
stöðu Vestur-Þýskalands sem
„gjaldkera Evrópu” og auka þar
með efnahagsleg og póliti'sk áhrif
þess bæði I Evrópu og heiminum
yfirleitt. Hann hefur þegar
ákveðið að beita hagstæðum við-
skiptajöfnuði Vestúr-Þjóðver ja til
þess að stuðla að frekari einingu
Vestur-Evrópu.
Sex þeirra sjö rlkisleiðtoga,
sem hittust i Bonn, báru fyrir sig
það sjónarmið að stórauknar
fjárveitingar til atvinnulifsins
væru besta ráðið til að rifa
Vesturlönd upp úr kreppu at-
vinnuleysis og stöðnunar i' efna-
hagslifi. Schmidt hélt þvi' fram að
þetta myndi með tið og tima leys-
ast með stöðugleika i efnahags-
málum. Frá sjónarhól
Vestur-Þjóðverja borgar sig best
að halda sér við það viðhorf, þvl
aðilandi þeirra er „aðeins” milj-
ón atvinnuleysingja,sem er færra
hlutfallslega en viða annars-
staðar á Vesturlöndum, og verð-
Önnur ráðstefna, sem haldin
var tveimur vikum fyrr en Bonn-
ráðstefnan og fékk ivið minni
pressu, er þó sýnu markverðari.
Það var ráðstefna leiðtoga hinna
niu rikja Efnahagsbandalags
Evrópu i þeirri fprnu biskupsborg
Brimum. Báðar leiðtogaráðstefn-
urnar voru sem sé haldnar i
Vestur-Þýskalandi, sem hefur
trúlega verið tilviljun, en má þó
táknrænt kallast. I Brimum fengu
Vestur-Þjóðverjar með stuðningi
Frakka samþykkt að stefnt skyldi
að þvi, að hafa gjaldmiðla
Vestur-Evrópurikja innan
ramma „stöðugleika i gjald-
eyrismálum.” Meiningin er með
þessu að vernda Vestur-Evrópu
fyrir skakkaföllum, sem fylgja
kynnu hraðferð Bandarikjadoll-
arans niður á við.
Timamót?
Þetta gæti markað talsverð
timamót i sögunni. Allt frá þvi I
siðari heimsstyrjöld hefur doll-
arinn verið rikjandi I fjármála-
Fylgdi skipi sínu í hafid
teygandi bjór
26/7 — Norskur skipstjóri á hol-
lensku hvalveiðiskipi hvarf i
djúpið með skipinu og hafði bjór-
flösku á munni sér, þegar skipið
sökk eftir að hafa farið á hliðina
við það að verið var að tosa stór-
eflis hval um borð. Þetta átti sér
stað á laugardaginn um 350
Kilómetra út af strönd portúgals.
Skipið var 543 smálestir, skráð i
hollensku Antillum, og áhöfnin 42
menn, Portúgalar, Suður-Afríku-
menn, Japanir, Nýsjálendingar
ogSpánver jar. Þeir komust allir i
báta að skipstjóranum undan-
teknum. Griskt vöruflutningaskip
fann þá og fór með þá til Funchal
á portúgölsku eynni Madeira.
Þeir sögðu svo frá að skip-
stjórinn, sem var rúmlega
fimmtugur að aldri, hefði vel
getað bjargað sér ef hann hefði
viljað. Þeir hvöttu hann til þéss
að yfirgefa skipið, ■ en hann tók
það ekki i mál. Það siðasta sem
þeir sáu til hans var að hannhélt
sér i brúnni og teygaði bjór af
stút.
Hvalurinn sem varð skipinu að
grandi, var tuttugu metra langur.
Skipið hafði í lestinni 450
smálestir af freðnu hvalkjöti.
heiminum og haft sérstöðu sem
alþjóðlegur gjaldmiðill, sem eðli-
legthefur mátt kalla vegna efna-
hagslegra yfirburða Bandarikj-'
anna á þvi timabili. Nú telja
ráðamenn Vestur-Þjóðverja og
Frakka að ekki sé lengur á dollar-
anum að byggja miðað við það,
sem áður var, og oliurikin virðast
nokkuðsama sinnis. Kreppa und-
anfarinna ára hefur komið mjög
illa niður á sumum
Vestur-Evrópurikjum — einkum
Bretlandi og Italiu — og Schmidt
telur að þeim málum verði ekki
bjargað nema með auknum
stöðugleika gjaldmiðla þeirra.
Vestur-Þjóðverjiar koma til með
að leggja : mest af mörkum i 50
miljón dollara sjóð, sem á að
koma á stöðugleikanum. Þetta
gæti leitt til þess að EBE-rikin öll
hefðu i ekki mjög fjarlægri fram-
tið einn og sama gjaldmiðilinn.
Það yrði mikilvægur áfangi tii
sameiningar EBE-landa ieitt riki
— einskonar nútimagáfu af veldi
Karlamagnúsar. Þessi nýi
Vestur-Evrópugjaldmiðill gæti
auðveldlega orðið sá sterkasti i
heimi og tekið sæti Bandarikja-
dollarans sem alþjóðlegur gjald-
miðill. Þar með yrðu Bandarikin
að mjög miklu leyti svipt þeim
yfirburðum i alþjóðaverslun,
veldaráðstefnunni i Bonn neitaði
Carter að svo komnu máli að lýsa
yfir velþóknun sinni á fyrirætl-
unum um einingu EBE-rikja i
gjaldeyrismálum. Sú var tiðin að
Bandarikin ráku á eftir
Vestur-Evrópumönnum að sam-
einast, en nú sjá þeir betur og bet-
ur að sameinuð Vestur-Evrópa
getur átt það til að sparka frá sér
i vestur ekki siður en I austur.
Dvínandi „feimni”
Ennþá eru endurminningarnar
um „þúsund ára riki” Hitlers það
ferskar að Vestur-Þjóðverjar eru
talsvert feimnir við að láta mikið
á sér bera sumsstaðar á alþjóða-
vettvangi, til dæmis I Afriku. En
þar styðja þeir Frakka kappsam-
lega, stjórninni iParis til mikillar
ánægju. Það á trúlega sinn þátt i
þvi, að Frakkar styðja Vestur-
-Þjóðverja i gjaldeyrismálum.
En einnig i Afriku ber meira á
erindrekum Bonn-stjórnarinnar
meðhverjum deginum sem liður,
eins og var undirstrikað nýlega
með heimsókn sjálfs Schmidts
þangað suður. Og Vestur-Þýska-
land stóreykur nú efnahagslega
aðstoð við riki eins og Zaire og
Sambiu, sem Vesturveldin telja
sig eiga sem hauka i horni. dþ.
phyris snyrtivörurnar
verða sifellt vinsælli.
phyTlS er húðsnyrting
og hörundsfegrun með hjálp
blóma og jurtaseyða
phyris f ynr
^ ' húð
viðkvsema
phyris fyrir allar .
húðgerðir
Fæst í helstu snyrtivöruversl-
unum og apótekum.
Tökum að okkur
smiðs á eldhúsinnréttingum og skápum,
bæði i gömul hús og ný. Sjáum ennfremur
um breytingar á innréttingum. Við önn-
umst hvers konar húsaviðgerðir, úti og
inni. Verkið unnið af meisturum og vönum
mönnum.
Trésmíðaverkstæðið
Bergstaðastræti 33 — Simar 41070 og 24613