Þjóðviljinn - 07.10.1978, Page 10

10 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 7. október 1978

alþjóölegu reglum um skráningu
umferöarslysa. Er aö sjálfsögöu
nauösynlegt aö samræmi sé á
slikri færslu svo samanburöur
geti átt sér staö. Alls konar á-
verkar, svo sem minni háttar
skrámur, rispur eöa smá mar,
sem veldur manni engum vand-
ræöum meö aö komast leiðar
sinnar, og eiga sé staö viö ýmis
störf, koma aö jafnaöi ekki til
athugunar læknis, nema i sam-
bandi við umferöarslys, vegna
þess aö lögreglan vill fá umsögn
læknis um áverkann. Slikir
áverkar koma á skrár Borgar-
spítalans, en eru ekki talin til
meiðsla i skráningu Umferöar-
ráðs;þessháttarslys flokkastþar
sem eignatjón. Komi leyndir
áverkar i ljós seinna er æskilegt
að það komi fram á skýrslum, og
er ætlast til þess i skýrsluformi
Umferðarráös. Þau slys koma þá
ekki fram fyrr en í ársskýrslu. A
slysavaröstofu kunna aö koma
fleiri en þeir, sem aöild eiga aö
slysi, sem lögregla hefur haft
afskipti af. Þau slys koma ekki á
skrár Umferöarráðs.
Aö þvi er varöar mismun á
fjölda slysa i skrám Borgar-
spitala og Umferöarráös ber þvi
aö hafa eftirfarandi i huga: A
skrár Umferbarráös koma
einungis slys, sem lögregla hefur
haftafskipti af, enda hafi ökutæki
áhreyfingu á opinberum vegi eöa
svæöi, sem opið er almennri
umferö, átt aöild að þvi. Slys meö
meiðslum, sem ella væri hægt að
tengja ökutæki, falla ekki undir
skilgreiningu Umferöarráös á
umferöarslysi og koma þvl ekki á
skrár þess. Slik slys geta hins
vegar flokkast undir
umferðarslys á skrám Borgar-
spitalans. Þar eru og talin þau til-
vik, þegar maöur hefur veriö
fluttur til læknis til meöferöar, en
áverki er ekki þaö mikill aö hann
flokkist undir minni háttar
meiðsl. Er þvi ekki óeðlilegt þótt
á skrám Borgarspitalans komi
Umferðarslys eru flelri en þau
sem koma á skrár Umferðarráðs
• Umferðarráð skráir
einungis slys, sem
lögregla hefur haft
afskipti af
•Ekki óeðlilegt, þótt
niðurstöður sem byggjast
á mismunandi forsendum,
séu ekki samhljóða
Umferðarráð hefur
sent blaðinu eftirfarandi
vegna fréttar og viðtals
við Hauk Kristjánsson
yfirlækni slysadeildar
Borgarspitalans 29.
sept. sl.:
1 Þjóðviljanum 29. september
er fjallaö um skráningu
umferðarslysa i grein meö fyrir-
sögninni,,Umferðarslys margfalt
fleiri en taliö er?” Er þar látið aö
þvi liggja aö UmferöarráÖ eöá
starfsmenn þess leyni staö-
reyndum um fjölda umferöar-
slysa og slasaöra hér á landi, sbr.
upphafsorö greinarinnar: ,,Eru
umferðarslysin miklu fleiri hér á
landi en virðist vera samkvæmt
tölum Umferöarráös?”
Vegna greinar þessarar þykir
Umferöarráði rétt aö koma á
framfæri nokkrum upplýsingum
um skráningu umferöarslysa.
Viö undirbiíning hægri um-
feröar var hafin kerfisbundin
söfnun og úrvinnsla upplýsinga
um umferöarslys á öllu landinu.
Slik Urvinnsla haföi þó verið
framkvæmd af hálfu lögreglu i
einstökum umdæmum áöur, m.a.
i Reykjavik. Annaðist fram-
kvæmdanefnd hægri umferðar
úrvinnslu gagna vegna áranna
1966-1968, en frá og meö 1969 hefur
Umferðarráð annast skýrslugerö
þessa.
Meginuppistaöan i skýrslugerö
þessari er umferöarslys sem
lögreglan hefur afskipti af og
gerir skýrslu um. Skýrslugerö
þessi er unnin i samræmi viö
alþjóðlegar reglur um skráningu
umferöarslysa. Er hugtakiö um-
feröarslys þar skilgreint þannig:
Umferöarslys er þaö óhapp, sem
a.m.k. eitt ökutæki á hreyfingu á
aöild aö og á sér staö á opinberum
vegi,einkavegi eöa svæöi sem
er opiö almennn umferö.
Undarfarin 10 ár hafa skráö
umferðarslys oröið 6324 aö
meöaltali, flest 7318 árið 1973,
fæst 4821 árib 1968, en 6345 áriö
1977.1 upphafi voru slys flokkuð i
þrennt, eignatjón, slys meö
meiöslum og dauðaslys. Frá og
meöárinu 1975 hefur slysum með
meiðslum veriö skipt 1 tvo flokka:
meiri háttar meiösl og minni
háttar meiösl. Er þá enn stuöst
við alþjóðlegar reglur um
skráningu umferöarslysa.
Samkvæmt reglum þessum er
dauöaslys skilgreint svo, að
maöur telst dáinn af völdum
umferðarslyss, ef hann deyr af
afleiöingum þess innan 30 daga.
Látist hann siðar flokkast slysiö
því undir mikil meiösli.
Slys meö meiðslum skiptast i
tvo Qokka: Mikil meiösli teljast
t.d. beinbrot, heilahristingur, inn-
vortis meiösl, kramin llffæri,
alvarlegir skuröir og rifnir vefir.
alvarlegt lost (taugaáfall), sem
þarfnast læknismeðferðar og sér-
hver önnur alvarleg meiösli, sem
hafa í för með sér nauösynlega
dvöl á sjúkrahúsi. Litil meiösl
teljast hins vegar annars flokks
meiösl, svo sem tognun, liö-
skekkja eða mar. Fólk, sem
kvartar um lost (taugaáfall), en
hefúr ekki oröiö fyrir öörum
meiðslum, ber ekki aö telja með,
nema það hafi greinileg einkenni
lost (taugaáfalls) og hefur hlotiö
læknismeöferö samkvæmt þvi.
Skilgreining þessi leiöir til þess
að þaö er ekki skráösem slys með
meiöslum, þótt maður sé fluttur
til læknis (á sjúkrahús) og fái aö
fara heim án aðgerðar; eöa þótt
viðkomandi veröi fyrir tauga-
áfalli eða kvarti undan m eiöslum,
ef ekki kemur til læknisrheð-
feröar. Sama gildi um þaö, ef
maður hruflast, en fer ekki til
læknismeðferðar. Er gerö grein
fyrir þessari flokkun f árs-
Óli H. Þórðarson, framkvæmda-
stjóri Umfieröarráös.
skýrslum Umferöarráös; þar er
og gerö grein fyrir skiptingu i
meiri háttar og minni háttar
meiösl, sem upp var tekin
1975.
Um það hvort slys telst meiri
háttar eöa minni háttar fer eftir
lýsingu læknis hverju sinni. Við
lögreglurannsókn er jafnan aflað
upplýsinga lækna um meiösl
slasaöra, meöal annars meö þvi
að færaþá, sem hugsanlega hafa
hlotið áverka, til læknis eöa
slysavaröstofu. Yfirleitt fæst um-
sögn læknis straxeöa viöfyrsta
tækifæri eftir slysið. 1 Reykjavik
eru upplýsingar Borgarspltalans
tölvuunnar. Upplýsingar liggja
þá ekki alltaf fyrir viö gerö
mánaðarlegrar skýrslu Umferöar-
ráös.
Skýrslugerö slysadeildar
Borgarspitalans greinir ekki i
sundur hversu alvarleg slösun er,
aö minnsta kosti ekki meö þeim
hætti aö skýrslur falli aö hinum
fram fleiri „umíeröarslys” en
samkvæmt þrengri skilgreiningú
Umferöarráös á þvi hugtaki.
Þegar framanritaö er haft i
huga er ekki óeðlilegt, þótt niöur-
stöður skýrslugeröar, sem
byggjast á mismunandi forsend-
um, séu ekki samhljóða. öllum er
ljóst, m.a. Umferöarráöi, að
umferðarslys eru fleiri en þau
sem á skrár þesskoma. Mörg slys
eru aldrei tilkynnt lögreglu. Sum
slys koma einungis til kasta
vátryggingarfélaga, önnur
lækna, og önnur komast aldrei á
neinar skrár. Þau gögn, sem
gleggstar upplýsingar eru taldar
gefa, eru skýrslur lögreglu, og
byggjast alþjóblegar skýrslur
um umferöarslys að jafnaöi á
slikum gögnum. Fullyröa má, aö
hér á landi eru tiltölulega fleiri
umferðarslys tilkynnt lögreglu en
viðast annars staðar, enda hefúr
lögreglan hér afskipti af slysum,
sem tiltölulega litiö eignatjón
hafa i för með sér og lögregla er-
lendis mundi ekki hafa afskipti
af. Ætla verbur þvi, aö
upplýsingar um persðnuleg slys
séu gleggri hér á landi en annars
staöar, þótt þær verði aldrei
tæmandi.
Umferðarráö hefur með
greinargerö þessari leitast viö aö
skýra þann mun sem er á
skýrslum Umferðarráðs og
Borgarspitala um umferöarslys.
Æskilegt er aö þeir sem um þessi
mál fjalla, ræöi þau sin á milli,
enda samstarf nauösynlegt. Af
hálfu Umferöarráösveröur aö þvi
stefnt. Hvort sem tölur
Umferðarráðs eða Borgarspitala
eru nær hinu rétta er ljóst aö
umferðarslys eru þjóðfélagslegt
vandamál.sem landsmenn þurfa
að vinna gegn. Til þess er þörf
sameiginlegs átaks allra
landsmanna, leikra og læröra,
þ.á m. lögreglu og lækna, aö
ógleymdum starfsmönnum
fjölm iðla. Er Umferöarráö fúst til
samstarfs viö alla aöila i þeirri
baráttu.