Þjóðviljinn - 04.11.1978, Blaðsíða 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 4. nóvember 1978
AF KÚLU
Því hefur stundum verið haldið fram — ef
til vill með nokkrum rökum —, að fásinni sé
meira á Islandi en annars staðar í hinum svo-
kallaða siðmenntaða heimi. Þannig er ekki
hérlendis fyrir börn neinn sirkus, tívolí eða
dýragarður. Fyrir unglinga engin veitingahús
til að taka fyrstu dans- og drykkjusporin og
fyrir fullorðna ekkert listasafn — síðan við
listamennirnir settum bann á Kjarvalsstaði
—, engar óperur, ekkert sérhannað afdrep
fyrir Þursaflokkinn, sem nú sýnir ballett í
Þjóðleikhúsinu; boxið bannað. Raunar flestar
þær gamanbjargir, sem aðrar stórborgir hafa
uppá að bjóða, bannaðar þeim, sem langar til
að gera sér dagamun með þvi að njóta ein-
hvers annars en íslenska sjónvarpsins.
Sinfóníuhljómsveitina skipa, að sögn erlendra
sérfræðinga, bara menn með áhuga, og sama
er víst að segja um leikhúsin, þó enginn máls-
metandi sérfræðingur hafi að visu enn gerst
svo djarfur að halda slíku fram á prenti, en
Ijóst, að varla er hægt aðætlast til þess að full-
orðnir listunnendur geri sér dagamun með því
að reyna að njóta listtúlkunar áhugafólks í
starf i.
Hér í borginni okkar eru engin gleði-, glens-
og gamanhverfi. Ekkert Sohó, ekkert Mont-
parnass, ekkert Sántpálí. Engar viðunandi
gleðikonur né pútnahús, en nuddstof um allt of
þröngur stakkur skorinn.
Sem sagt, að ef skilyrði eru óhagstæð til að
drepa nokkuð hérna í höfuðborginni okkar,
Reykjavík, þá er það tíminn.
Af téðum ástæðum verða innfæddir himin-
lif andi þegar stof nað er til einhvers í borginni,
sem flokkast mætti undir til dæmis listvið-
burð, og hefur áhugi á öllu slíku lengi verið
landlægur í Reykjavík. Hver man ekki eftir
söqunni af Jóhannesi Kjarval, þegar hann
staðnæmdist fyrir utan Reykjavíkurapótek á
sólbjörtum sumardegi og tók að stara uppí
loftið?
Fljótlega hafði þyrpst múgur og margmenni
í kringum listamanninn, og horfðu allir upp í
loftið hver með sínu nefi. A réttu augnabliki
leysti síðan listamaðurinn vind og sagði síðan:
„Þarna kom það". Allir voru auðvitað himin-
lifandi, því hér hafði listrænn vindur atvinnu-
manns verið leystur. Tvær flugur slegnar í
einu höggi, vandinn og vindurinn leystur.
Og alltaf verður okkur eitthvað til fanga í
höfuðborginni. Einu sinni kom kafbátur inná
höf nina, og allir Reykvíkingar fóru niður eftir
aðskoða undrið, annað skipti loftpúðaskip. Ég
man hvað mér fannst gaman þegar loftpúða-
skipið var sett í gang og olíudrullubrákin á
höf ninni f russaðist yf ir þrettán þúsund manns
í sparifötunum, mest börn og gamalmenni.
Það var fögur sjón og hrikaleg.
Og þó að aldrei hafi hér verið sirkus, þá
hafa aðrir stórviðburðir komið í hans stað. Ég
gleymi því til dæmis aldrei, þegar brunaliðið
flutti úr Tjarnargötunni uppí öskjuhlíð. Þá
var nú líf í tuskunum. Allir sem vettlingi gátu
valdið í miðbænunri/og lá við stórslysum, en
aðeins tvær konur tróðust undir, og flutn-
ingarnir tókust svo vel að enn er í minnum
haft, enda engir amatörar þar á ferð.
En margt hefur breyst síðan brunaliðið
f lutti. Nú eru uppákomur á við loftpúðaskipið,
gosbrunninn, barnadaginn, sjómannadaginn
og sautjánda júní ekki lengur það eina sem
hægt er að hlakka til. Gerð hef ur verið gang-
skör að því að svala gleðiþorsta borgarbúa
eftir öðrum leiðum. ( staðinn fyrir dýragarð
handa börnum hefur Hallærisplanið verið
fundið, unglingar eru hættir að drabba og
drekka, farnir að kveða rímur, róa í gráð-
iðog nudda punginn framí andlátið, eins og sú
sérstæða íþrótt er nefnd. En í staðinn fyrir
glens og gamanhverfi, gleðimenn, konur og
pútnahús fyrir f ullorðna fólkið, er litast við að
dreifa líf sleiða almennings með stórskemmti-
legum vörusýningum i veglegustu húsakynn-
um. Sýningar eins og landbúnaðarsýning, sem
hundraðþúsund manns sáu, bílasýningin, iðn-
sýningin, og nú allra síðast húsgagnasýningin
veita almenningi í landinu slíka fróun að
félagsfræðistofnun Háskóla íslands hefur séð
ástæðu til að taka fyrirbrigðið til rannsóknar.
Húsgagnasýningin er stórmerkileg fyrir
margt. Merkust er hún jpó f yrir (ef f rá er tal-
inn aðgangseyririnn) KÚLUNA. Kúlan er sér-
hannað svefnherbergi, þar sem hugsað er
fyrir öllum sérþörfum nútíma Islendings,
kostar f imm og hálfa miljón, er loðin að innan
og rennur út. f kúlunni er að finna „íslenska
drauminn" um alsæluna í þessu lífi. í henni
miðri er flet, og við höfðalagið þrettán-
hundruð takkar f yrir lífsgæðin sem kúlan hef-
ur uppá að bjóða. Segja má að sjálf ur móður-
kviðurinn sé harla fábrotinn í samjöfnuði við
þessa alsælukúlu, því i henni er vínskápur,
stereógræjur, ísskápur, fjarstýrt Ijósakerfi,
sjálfvirkur hlandkoppur og • hámark un-
aðarins, sjónvarp, sem hægter að hafa í gangi
allan sólarhringinn og sérstakur súref nistakki
fyrir þá sem vilja njóta útivistar í kúlunni.
Þroskaleikföng eru ekki í kúlunni né bókaskáp
ur, en allt sem hugurinn girnist. Mér er tjáð að
ástæðuna fyrir því að ekki skuli vera innifal-
inn í katípunum á kúlunni kvenmaður handa
körlum, eða karlmaður handa konum, sé að
finna í málshættinum „Sjálfs er höndin
hollust".
Kúlan er það sem koma skal, og tökum því
undir orð þjóðskáldsins:
Hættum nú að velta vöngum
vondu yfir lífi og fúlu
Hverfum nú til hvilu og göngum
hver til sinnar einkakúlu.
Flosi.
Danskir
tannlæknar
athuga
tennur
fyrrverandi
fanga
Hópur danskra tannlækna á
vegum Amnesty International
munu á næstunni rannsaka tann-
pyntingar á pólitiskum föngum og
munu þær rannsóknir fara fram á
Rikissjúkrahúsinu og Tann-
læknaháskólanum i Kaupmanna-
höfn.
A undanförnum tveimur árum
hafa læknanir rannsakaó þrjátiu
og fjögur fórnarlömb frá Spáni og
Chile.
Þrátt fyrir að fólkið hafi fyrst
komið undir hendur tannlækn-
anna löngu eftir að pyndingar
höfðu átt sér staö, mátti enn sjá
glögg merki þeirra. Tennurnar
höfðu kvarnast, brotnað og jafn-
vel dottiö úr, og báru sumir merki
þess aö hafa mátt þoláö raf-
magnspyntingar.
Pyntingarnar sem um ræöir
eru framkvæmdar á þann hátt aö
rafmagnsleiöslum er komið á
tennur, varir, tungu, eyrnasnepla
og kjálka förnarlambsins svo
sársauki í tannholdi verður
óbærilegur. Þrir fangar frá Chile
skýröu frá þvi aö silfurfyllingar
hefðu dottið úr tönnum þeirra
eftir slikar pyntingar.
Sögöu tannlæknarnir aö yfir-
leitt væru tepnur i föngum I lélegu
ástandi. Má þar kenria úm fyrr-
nefndum pyntingum, en einnig
svefnleysi, martröðum, tauga-
veiklun og hræöslu. (In-
formation).
Olympíuskákmótið 7. umferð:
íslendingar í basli
með Argentínumenn
Sovéska sveitin er að síga framúr
— einstök heppni yfir sveitinni
Þvi miður, það gekk ekki nógu
vel i 7. umferðinni þegar við
mættum Argentinumönnum.
Guðmundur sem tefldi á 1. borði
Sovétmenn
eru að síga
framúr
Sovétmenn sigruðu Búigara
3:1 i 7. umferð og eru þar með
komnir með 20 vinninga og
orðnir lang efstir. Þaö er næsta
öruggt að þeir vinna þetta
óiympiumót sem og öll önnur
sem þeir hafa tekiö þátt I.
Næstir þeim koma svo Danir
meö 18.5 vinninga, eftir að þeir
geröu jafntefli 2:2 við Ungverja
i 7. umferö. Jafnir Dönum að
vinningum eru Bandarlkja-
menn, sem sigruöu Júgóslava
2.5:1.5 i 7. umferð með 18.5 v.
í 4. sæti eru Englendingar
meö 18 vinninga en þeir gerðu
jafntefli við Rúmena 2:2 i 7. um-
ferð. I 5. til 6. sæti eru svo Búlg-
arir og Júgóslavar með 17.5 v.
gerði jafntefli við Emma, Helgi
tapaði fyrir Hase, fór skakkt I
byrjunina og náði aldrei að rétta
tafliö við eftir það. Margeir hélt
hinsvegar uppi heiðri tslands og
sigraöi Campora, en Jón L. á
biðskák við Grynberg, sem er
Jóni töpuð, nema kraftaverk
komi til og þvl eru likleg úrslit
2.5 gegn 1.5 Argentinumönnum I
vil.
En talandi um kraftaverk eöa
heppni, þá liggur viö að maður
trúi vart slnum eigin augum um
þá óskaplegu heppni, sem er
yfir sovésku sveitinni, sem nú
hefur örugga forystu á mótinu
eftir 3:1 sigur gegn Búlgörum i
7. umferð. Hvað eftir annaö I
þessu móti, hafa sovésku skák-
mennirnir verið meö tapaöar
stööur en náð jafntefli á ein-
hvern óskiljanlegan hátt og eins
hefur þeim á stundum tekist aö
kreista út vinning úr steindauð-
um jafnteflisstööum. Það er
vart um annaö meira rætt hér
meðal skákmanna en þessa
miklu heppni sem er yfir Sovét-
mönnunum.
Islendingunum liður öllum vel
hér, og liðsandinn gæti ekki
veriö betri. Hér er komiö vorog
hitinn þetta um 30 stig á hverj-
um degi.
Aöstæðurnar á keppnisstað
hafa ekkert batnað, síöur en
svo. Og svo hefur mönnum hér
ofboðið þessi keppnisaðstaða,
og eitt dagblaðanna sá ástæðu
til aö taka málið fyrir i leiðara.
—Hól.
Margeir Pétursson hélt uppi
heiðri islensku skáksveitarinn-
ar I 7. umferð, var sá eini sem
hiaut sigur.
Danska sveitin vekur I
mesta athygli á ÓL
Það fer ekkert á milli mála,
að danska sveitin á ólymplu-
mótinu I skák, hefur vakið
mesta athygli og árangur
hennar er næsta ótrúlegur. Allir
meðlimir sveitarinnar eru titil-
lausir menn, svo til alveg
óþekktir, en samt leggja þeir
hverja stórþjóðina af annari að
velli og eru nú i 2. sæti á eftir
Sovétm önnum.
Það hefur margur stór-
meistarinn fengiö að lúta lágt
gegn þessum óþekktu Dönum og
sannarlega hefur mörgum
þeirra sviðið sárt undan. Fróö-
legt verður aö fylgjast meö
Dönunum I næstu umferðum, en
eftir þvi sem þeir færast ofar á
stigatöflunni, mæta þeir erfiöari
andstæðingum.
Hól.
OLYMPIU-
SKÁKMÓTIÐ
Frá Helga Olafssyni
<&>