Þjóðviljinn - 07.11.1978, Page 7

Þriöjudagur 7. nóvember 1978 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 7
MINNING
ívar Jónsson
F.18.9.1904 - D.27.10. 1978
Steingrlmur Hermannsson landbúnaöarráöherra á fundi meö fréttamönnum
Framleiðslugjald
á búvörur
Eftir bústærö og framleiðslumagni
Gjald lagt á allt innflutt kjarnfóöur
Ivar Jónsson fæddist aö Skálm-
arnesmúla á Baröaströnd. Hann
var sonur hjónanna Jóns Þóröar-
sonar bónda þar og Hólmfriöar
Ebenesardóttur. Aö honum stóöu
breiöfirskar ættir.
ívar ólst upp aö Skálmarnes-
múla fram yfir fermingu, en þá
fluttist hann til Halldóru systur
sinnar, er sest haföi aö á Eyrar-
bakka meö manni slnum Sveini
járnsmiöi Guömundssyni. Hjá
Sveini nam hann járnsmlöi.
Hann fluttist til Reykjavfkur
meö þeim hjónum áriö 1924. Var
hann slöan viöloöa viö heimili
þeirra næstu tvo áratugina.
Ivar var yngstur fimm syst-
kina. Auk Halldóru voru þær
Ingunn og Lára hjúkrunarkonur
búsettar I Reykjavík frá 1940.
Fjóröa systirin var Steinunn hús-
freyja aö Arngeröareyri viö Djúp,
gift Halldóri Jónssyni bónda þar.
Mikiö ástrlki var meö öllum þeim
systkinum og samgangur mikill.
Eftir komuna til Reykjavlkur
vann ívar m.a. hjá ólafi Magnús-
syni I Fálkanum um nokkurt
skeiö, uns hann sigldi til London,
en þar var hann viö verslunar-
nám i tvö ár viö Pittman skólann.
Heimkominn setti hann ásamt
tveimur félögum slnum upp
verslun og hjólreiöaverkstæöi
hér I Reykjavlk. Verslunarstörf
voru honum þó litt aö skapi. Tók
hann nú starf hjá fyrirtækinu
Stálhúsgögn og vann þar, uns
hann gerist starfsmaöur Kaupfé-
lags Reykjavikur. Var hann á
vegum þess sendur út til aö læra
viögeröir á peningakössum o.fl.
Slöar fór hann á vegum annars
fyrirtækis til aö kynnast viögerö-
um á reikni- og skrifstofuvélum.
Má geta þess aö slöar var hann
prófdómari I þeirri iöngrein.
Hann vann I nokkur ár viö störf
tengd Kaupfélaginu, en setti sfö-
an upp eigiö smíöaverkstæöi og
rak þaö þar til heilsu hans fór aö
hraka. Vann þó nokkur ár hjá
Málningu h/f I Kópavogi.
Ivar var frábær smiöur. Allt lék
I höndum hans. Var mikiö só.st
eftir vinnu hans, einkum ef um
var aö ræöa óvenjulega smlöi.
T.d. leituöu arkitektar mikiö til
hans meö allskonar verkefni.
Mér undirrituöum hjálpaöi
hann oft. Skal hér aöeins nefnt
eitt þeirra áhalda er hann bjó til
fyrir mig. Á stríösárunum vant-
aöi mig mæli til aö mæla hraöa á
vatnsrennsli I ám. Slikan mæli
smiöaöi Ivar þegar ógerningur
reyndist aö kaupa hann frá út-
löndum. Mælir þessi, sem nú er
áÞjóöminjasafninu,varnotaöur á
þriöja tug ára af starfsmönnum
Orkustofnunar. Þegar ég sagöi
Sigurjóni Rist vatnamælinga-
manni aö Ivar heföi smföaö mæl-
inn, sem hann haföi notaö um
áratugaskeiö, átti hann bágt meö
aö trúa aö hann væri heimasmíö-
aöur.
Af þessu sést aö ekki er ofsög-
um sagt um smíöaSnilli hans. Auk
þess var hann mjög hagsýnn I öll-
um slnum verkum og stóö vel aö
þeim, bjó t.d. til þau tæki, sem til
þurfti. Hann var vandvirkur I
besta lagi og lét ekkert illa unniö
frá sér fara.Fljótvirkur var hann
og slstarfandi.
Nú er þó ekki nema hálf sagan
sögö. ívar var óvenjulegum
mannkostum búinn. Hreinn og
beinn I fari slnu öllu. Sanngjarn
og samviskusamur. Megnustu
skömm haföi hann á hverskonar
yfirdrepshætti, enda sagöi hann
slna skoöun hverjum sem var. A
tilsvörum stóö ekki,þau voru hnit-
miöuö og hittu I mark.
Ivars veröur þó varla minnst án
þess aö geta þess þáttar sem ein-
kenndi allt hans far. En þaö var
einstök klmnigáfa og frásagnar-
snilli. Hann var sjóöur sagna og
fróöleiks og einkum var hann lag-
inn aö finna hvar feitt var á
stykkinu í þeim efnum. Sögurnar
hans Ivars er erfitt aö endurtaka.
Þar fór saman frásagnargleöi- og
Hst. Enda var oft haft aö oröi: —
Frá þessu getur enginn sagt
nema Ivar Jónsson.
Vinnustaöir hans voru aö þess-
um sökum eftirsóttir samkomu-
staöir vina og kunningja. Þar var
rabbaö og hlegiö. En Ivar var viö
sitt starf, gaf þó gaum aö öllu, og
lagöi orö I belg þegar viö átti.
Mikill samgangur var milli
heimila okkar Ivars og Guöbjarg-
ar konu hans. Þaö voru góöar
stundir. Til marks um þaö datt
börnunum ekki I hug aö fara út
þau kvöld, sem von var á Ivari og
Böggu.
lvar var bókhneigöur maöur og
ólatur aö lesa hátt valda kafla og
jafnvel heilar bækur. Er I frásög-
um haft hve mikiö og vel hann las
fyrir unglingana á heimili Sveins
og Halldóru, og heima hjá sér
eftir aö hann eignaöist eigiö
heimili. Þaö sem hann las var
heldur ekki af verri endanum.
Þaö segir sig sjálft aö Ivar var
vinstrisinnaöur alla æfi, frá þvl
hann komst til vits og ára.
Auk Guöbjargar lætur Ivar
eftir sig þrjú stálpuö og mann-
vænleg börn, Jón járnsmiö og
flugmann, Svein arkitektnema og
Kristlnu Elinborgu mennta-
skólanema.
lvar var jarösunginn I gær.
Siguröur Thoroddsen
Landbúnaöarráöherra kynnti á
föstudag tillögur sjömanna-
nefndarinnar svonefndu um
bráöabirgöaúrræöi vegna of-
framleiöslu landbúnaöarafuröa.
Tillögur nefndarinnar byggjast á
þvf, aö I ákvæöi laga um fram-
leiösluráö landbúnaöarins, verö-
skráningu, verömiölun og sölu á
landbúnaöarvörum o.fl. veröi sett
ákvæöi sem heimili aö greiöa
mishátt verö fyrir búvöru, þurfi
aö beita framleiösluhömlum og
aö leggja á fóöurbætisskatt I
sama skyni.
Kvótakerfi
I tillögum nefndarinnar er m.a.
gert ráö fyrir aö lagt veröi á
framleiöslugjald eöa tekiö upp
kvótakerfi eftir bústærö og fram-
leiöslumagni.
Lagt er til aö skeröingarmörk
kvótakerfisins veröi á 1. ári eftir-
farandi: a) Fyrir afuröir af 400
ærgilda bústærö eöa minni, veröi
skeröing 2% af grundvallarveröi.
b) Fyrir 401-600 ærgildi, 4% af
grundvallarveröi. c) Fyrir 601-800
ærgildi, 6% af grundvallar veröi.
d) Fyrir 801 og yfir, 8% af grund-
vallarveröi. e) Hjá fram-
leiöendum utan lögbýla (þ.e. I
þéttbýli) veröi skeröingin 10%.
Heimilt er aö fella niöur tlma-
bundiö, aö hluta eöa öllu leyti,
framanskráöa skeröingu hjá
bændum, sem bera mikinn þunga
af nýlegum fjárfestingum, enda
séu þær innan þeirra stæröar-
marka sem lánareglur stofnlána-
deildar landbúnaöarins settu
framangreind ár.
Framleiösluráöi veröi veitt
heimild til aö leggja aukagjald
umfram skeröingarmörkin á þá
framleiöendur, sem auka fram-
leiöslu slna frá þvi framleiöslu-
magni sem meöaltal 3ja siöustu
ára fyrir gildistöku reglu-
geröarinnar sýnir.
A framleiösuaukningu búa 400-
000 ærgilda veröi aukagjald þetta
50% skeröingargjalds. A búum
601 ærgilda og stærri veröi auka-
gjald 100% hækkun skeröingar-
gjalds.
A sama hátt veröi heimilt aö
greiöa framleiöendum fyrir aö
iminnka framleiöslu allt aö hálfu
jandviröi 10% samdráttar kvóta
viökomandi aöila.
j Skeröingargjald skal ekki inn-
jheimt af framleiösluaukningu 400
ærgilda bús eöa minna, allt aö
landsmeöaltali framleiöslu-
magns miöaö viö bústofns-
einingu.
10 ára áætlun
Þá leggur sjömannanefndin til,
aö Framleiösluráö landbúnaöar-
ins skuli, I samráöi viö land-
búnaöarráöuneytiö og Búnaöar-
félag tslands, búnaöarsamböndin
og þær stofnanir, sem vinna aö
áætlanagerö I þjóöfélaginu, gera
áætlanir um æskilega þróun land-
búnaöarins til lengri tima, t.d.
allt aö 10 ára. Aætlanir þessar
skuli endurskoöaöar árlega meö
hliösjón af áhrifum árferöis á
þróunina, svo og breytingum á
markaösskilyröum.
Kjarnfóðurgjald
Nefndin leggur til aö lagt veröi
sérstakt gjald á allt innflutt
kjarnfóöur. Tillögur nefndar-
innar um kjarnfóöurgjald
byggjast á þvf aö ákvæöi um
skeröingargjald samkvæmt
kvótakerfi nái ekki til auka-
búgreina, en kjarnfóöurgjald
telur nefndin til þess falliö aö hafa
hliöstæö áhrif á þær, eins og
kvótagjald á heföbundnar
búgreinar.
Meöal annarra tillagna
nefndarinnar má nefna:
Búnaöarsamböndum veröi
faliö, I samráöi viö áætlananefnd
landbúnaöarráöuneytisins, aö
gera framkvæmda- og bú-
rekstraráætlanir fyrir allar jaröir
innan viökomandi sambands-
svæöis og stefnt veröi aö þvi aö
ljúka þvi verki svo fljótt sem
kostur er.
Fjármagn veröi útvegaö til aö
efla nýjar tekjuöflunarleiöir
bænda, t.d. I loðdýrarækt, fisk-
eldi, fiskrækt og I nýtingu fjall-
vatna. Garörækt veröi efld aö
hæfi innlends markaðar. Stuölaö
veröi aö sem bestri nýtingu
hverskonar hlunninda og fyrir-
greiöslu viö feröamenn I sveitum.
Lánareglur stofnlánadeildar
landbúnaöarins og styrkir sam-
kvæmt jaröræktarlögum veröi
samræmd búvöruframleiöslu á
hverjum tlma.
Búrekstraráætlun
Tillögur nefndarinnar grund-
vallast á þvi, aö byggb veröi um
landiö sem mest I þvi horfi sem
nú er, þannig aö fjöldi bænda
haldist. Nefndin telur það eitt
þýðingarmesta mál landbúnaöar
á Islandi I framtíðinni, aö gerö sé
búrekstraráætlun um hvert býli
og framleiöslusvæði á landinu, og
aö á grundvelli sllkrar áætlunar-
geröar veröi mörkuð framtlðar-
stefna fyrir landbúnaöinn.
Sjömannanefndin var skipuö
24. april 1978, og voru eftirtaldir
menn i nefndinni: Gunnar
Guöbjartsson, formaður Stéttar-
sambands bænda, Jón Ólafsson,
Eystra-Geldingaholti, Siguröur
Jónsson, Kastalabrekku, Svein-
björn Dagfinnsson, ráðuneytis-
stjóri, Sveinn Guömundson Sel-
landi, Sveinn Jónsson Kálfs-
skinni og Þórarinn Þorvaldsson,
Þóroddsstööum.
Þurrkaður harðviður
Einnig fyrirliggjandi hnota, jaþönsk eik
og oregon pine. Harðviðargólflistar fyrir
parket. Sendum i póstkröfu um allt land.
HÖFÐATÚNI 2 - REYKJAVÍK
Sími: 22184 (3 l(nur)
—eös
leigumiölun
Ókeypis ráðgjöf fyrir alla leigjendur.
Meðlimir fá fyrirgreiðslu leigumiðlunar
Leigjendasamtakanna, sem opin er alla
virka daga kl. 1—5 e.h. Argjald kr. 5000.-
Leigjendasam tökin
Bókhlöðustíg 7, Rvk sími 27609
ráögjöf

Augiysmg í Þióðvilianum ber ávöxt