Þjóðviljinn - 17.11.1978, Blaðsíða 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 17. nóvember 1978
a/ &.rfencium vettvangi
Á fyrsta sunnudegi
nóvembermánaðar neit-
uðu Austurríkismenn við
þjóðaratkvæðagreiðslu að
fyrsta kjarnorkuver
landsins, Zwentendorf,
yrði tekið í notkun. Var sú
þjóðaratkvæðagreiðsla
söguleg, ekki síst vegna
þess að hún var sú fyrsta
sinnar tegundar í heimin-
um.
Úrslitin komu kjarnorkuand-
stæftingum mjög á óvart, ekki
sist eftlr hina grlftarlegu herferö
stjórnvalda þar sem fólk var ó-
spart hrætt vift hugsanlegum af-
leiftingum kjarnorkuleysis.
Betlarar meö
glamrandi tennur
Rétt fyrir kosningadag til-
kynnti Bruno Kreisky kanslari
aft hann myndi segja af sér ef
þjóftin neitafti.
Raforkuver landsins hótuöu
Kjarnorkuandstæftingar urðu að notast við dreifimiða, plaköt og heimatilbúin spjöld, á meðan stjórn
völd sendu áróður sinn beint inn I stofur fólks úr fjölmiðlum.
verja af kjarnorku og fleira I
þeim dúr.
Flokksforystan ákvaö slftan
aft stöftva útbreiftslu þessa
veggspjalds vegna þrýstings frá
iönrekendum. Var málift leyst
þannig, aft veggspjaldift var
ekki notaft I austúrhlufa íaiids-
ins.
Flokksveldi
Samtök kjarnorkuandstæö-
inga í Austurrlki lifa viö kröpp
kjör. Flokkstryggft er rlkjandi I
landinu og angar flokksveld-
isins langir.
Var þvl þungt skref fyrir
marga aft kjósa gegn rlkis-
I stjórn, krötum, verkalýftshreyf-
ingu og aívinnurekendum.
A fundi sem haldinn var stuttu
fyrir þjóöaratkvæöagreiftsluna
sagfti Bruno Kreisky kanslari
m.a. aö kjarnorkuandstæöingar
mynduöu furftulega hreyfingu,
sem næfti allt frá nýnasistum til
maóista. Leitt væri aö vita til
þess, aö sumir af hans mönnum
gerftust svo léttlyndir aft skipa
sér þar I raftir.
Stórsigur kjarnorkuand
stæðinga í Austurríki
Kjarnorkuver hafa mætt aukinnl andstöðu viða um Vestur-Evrópu.
8,2% verfthækkun á orku, ef
kjarnorka kæmi ekki til skjal-
anna.
f málgagni verkalýöshreyf-
ingarinnar Solidarititt (Sam-
staöa) sagfti aft Austurrlkis-
menn heföu þörf fyrir kjarn-
orku, ella myndi þjóftin húka
meft glamrandi tennur innan
um nágranna sina sem vit heföu
á aö notfæra sér slíka orku. At-
vinnulausir og skuldugir myndu
þeir betla fyrir utan dyr þeirra
sem orku heföu til sölu.
Ójafn leikur
Talsmenn kjarnorkunnar
hafa ekkert til sparaft I herferö
sinni, og velta nú andstæöingar
hennar fyrir sér hversu lýft-
ræftislegar þjóftaratkvæfta-
greiftslur séu I raun og veru.
Annar aöilinn veröur aö láta
sér nægja dreifimiöa, plaköt og
heimatilbúin spjöld til kynning-
ar á málstaft slnum.Hinn getur
skotift sinum sjónarmiftum beint
in I stofur fólks frá sjónvarps-
skermi og útvarpi, auk þess sem
hann dreifir áróftursbæklingum
I hverja bréfalúgu, prentuftum I
fallegum og vönduftum litum
Féft sem fyrgismenn kjarnorku
vörftu I herferft sina nam um
áttatiu miljónum króna og kom
meiri hluti þeirra frá raforku-
verum. Auk þess bárust miljón-
ir króna frá iönrekendum.
Þegar andstæftingarnir aftur
á móti leituftu til kanslara I von
um nokkra aura I tóman kassa,
fengu þeir blákalt nei.
Jarðskjálftasvæöi
Astæftan fyrir þvl aft gripift
var til þjóftaratkvæftagreiftslu
var meftal annars sú aft stjórn-
arflokkur sósialdemókrata
(SPO) var eini flokkurinn sem
meftmæltur var kjarnorkuver-
inu. Hinir tveir borgaralegu
flokkarnir voru andvigir.
Þegar Zwentendorf-málift lá
enn fyrir þingi, komu mörg
hneykslanleg atrifti fram I dags-
ins ljós. Aftur en þingheimur
haffti sýnt sig liklegan til aft gefa
grænt ljós, áttu úranlum-
flutningar til orkuversins sér
staft I skjóli nætur. Var þaft flutt
meft þyrlum hersins.
Orkuverift er staftsett á jarft-
skjálftasvæfti. Ef geislavirk efni
bærust frá verinu myndu þau
blandast drykkjarvatni þvl sem
Vlnarbúar neyta, þar eft gvend-
arbrunnar þeirra liggja þar
skammt frá.
Ihaldsflokkurinn (OVP) og
Frjálslyndi flokkurinn (FPö)
sögftust ekki taka þátt I aö axla
ábyrgö á þessu fyrirtæki.
Sósialdemókratar hafa meiri-
hluta á þingi og samþykktu þeir
kjarnorkuveriö. En þá tilkynnti
kanslarinn aö gripift yröi til
þjóftaratkvæftagreiftslu.
Þingkosningar
Þykir þaft ekki skrýtiö þar eö i
mars á næsta ári veröa þing-
kosningar I Austurrlki. Þá verft-
ur þægilegra fyrir kratana aft
kjarnorkumálift sé þegar af-
greitt. Þá blandast þaft ekki inn
I konsingabaráttuna og þvl
minni llkur á fylgistapi þeirra.
Auk þess eru borgaralegu
flokkarnir reikandi um málift.
Fyrir þjóöaratkvæöagreiftsluna
treysti thaldsflokkurinn sér
ekki til aft ráftleggja kjósendum
slnum I hvorn fótinn þeir ættu aft
stiga. Hinn frjálslyndi ákvaft
fyrst aft segja nei rétt áftur en
sunnudagurinn rann upp. Krat-
arnir höföu hins vegar forystu
verkalýftssamtakanna I lifti slnu
og mæltu óspart meft kjarnorku.
Opnir í báða enda
Erfiftir tímar hafa verift hjá I-
haldsmönnum, þvl opinberlega
eru þeir meftmæltir kjarnorku,
þótt þeir treysti sér ekki til aft
axla ábyrgft af sllku orkuveri I
eigin landi. í vesturhluta
Austurrlkis létu Ihaldsmenn
gera veggspjald, sem benti á
marga ókosti Zwentendorf-
kjarnorkuversins, svo sem staft-
setningu þess, öryggisleysi,
vafasama reynslu Vestur-Þjóft-
Við treystum
ekki...
A sama fundi reyndi dr. Tholl-
man frá Samstarfsnefnd gegn
Zwentendorf aft fá orftiö, en án
árangurs. Thollman þessi er
formaöur jarftfræftifélags
Austurrlkis og jarftfræftistofn-
unar Vinarháskóla. Hann hefur
bent á hættur þær sem samfara
eru staftsetningu Zwentendorf,
mitt á jarftskjálftasvæfti.
Er hann reyndi aö kveftja sér
hljófts var honum visaft til dyra
meft eftirfarandi oröum: „Yftur
var ekki boftift á þennan fund.
Viö treystum ekki fólki eins og
yftur.”
Var þeim oröum fagnaft meft
miklu lófaklappi.
Egypskir
öskuhaugar
Eitt atriöa þeirra sem spilar
inn I ósigur kanslarans er, aft
enn hefur ekki fundist staftur til
aft geyma úrgangsefni þau sem
koma myndu frá kjarnorkuver-
inu. t byrjun þessa mánaöar
sagfti kanslarinn aft góftar llkur
væru á aft Egyptar vildu taka
vift úrganginum og geyma hann
þar I landi. Samningar þess efn-
is yrftu þá væntanlega gerftir á
næsta vori.
Kjarnorkuráftgjafi kanslar-
ans, Schmidt aft nafni, var hins
vegar ekki eins bjartsýnn. Sagfti
hann aö Bandarikjamenn hefftu
ákvörftunarrétt um hvert úr-
gangsefnin færu, og væri hann
efins um aft þéir samþykktu
Egyptaland sem öskuhauga, af
ótta vift enn meiri útbreiftslu
kjarnorkuvopna.
Auk þess taldi Schmidt aft
framleiftslukostnaöur kjarnork-
unnar myndi allt aft fjórfaldast
ef losaö yröi vift úrganginn á
þann hátt.
(E.S. þýddi og endursagfti).