Þjóðviljinn - 16.12.1978, Page 5

Laugardagur 16. desember 1978 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5
um bækur
Ægisútgáfan hefur nýlega
gefiö dt bók meö þessu nafnl eft-
ir Agúst Vigfdsson kennara; eru
þetta þættír dr æviferii höfund-
ar, og kemur þar viö sögu margt
samferöafólk hans á lifsleiöinnl.
Flests af þessu fólki minnlst
hann meö hlýju og sér nær ætlö
hiö góöa i fari þess, meö örfáum
undante knin gum þó; eykur þaö
trd manns á sannleiksgildl
sagnanna, þvf varla fer hjá því,
aö maöur sem kominn er á efri
ár hafi einnig kynnst lakari hliö
mannlffsins svo miklir englar
erum viö jaröarbdar enn ekki
orönir. í frumbernsku missti
Agdst Vigfdsson
Dalamaður
segir frá
hann fööur sinn, og leystlst
heimiliöþá uppjs vo fór jafnan á
þessum tima er örsnauö fjöl-
skylda misti fyrirvinnu sfna.
Hann varö þó brátt svo
hamingjusamur aö fá dvöl á
góöu heimili, Höröubóli i Höröu-
dal,hjá Sigurrósu Hjálmtýsdótt-
ur rómaöri ágætiskonu,enda dá-
ir hann hana ásamt móöur sinnl
mest allra; Jer þaö ekkl framhjá
neinum er bókina les meö at-
hygli, aö Agdst telur þaö eitt
mesta lán ævi sinnar aö hljóta
vist á þeim bæ.
Slöar dvaldist hann á ýmsum
stööum viö misjafnan kost og
atlæti, en eigi bregst honum frá-
sagnargleöin og nærfærinn
skilningur á sálarlifi samferöa-
fólksins; stiga margar af sögu-
persónum hans ljóslifandi fyrir
augu lesandans meö kostum
sinum og göllum, en af mestri
mýkt og yl þykir mér hann þó
fara um fóstru slna og móöur
sem fyrrsegir. Þá eru þættirnir
um vinnumennsku hans 1
Laxárdal einna bestir í heild,
enda kemst hann þtLi náin kynni
viö móöur sina, Margréti
Siguröardóttur.sem þá er oröin
ráöskona hjá Daöa bónda á
Dönustööum; þykir mér lýsing
hans á þeim manni svo og öör-
um Laxdælingum risa einna
hæst 1 frásögn, og ekki spilla hin
snjöllu eftirmæli er skáldiö
Jóhannes úr Kötlum kvaö um
hann látinn. Get ég ekki stillt
mig um aö setja hér siöasta er-
indiö úr kvæöinu, en þaöhljóöar
svo:
—Og viöætlum aö ganga niör I
Grjót og kollinn hneigja
móti geislum, Sem steypa sér i
> hringiöunnar dans,
og viö ætlum aö klifra upp á
stóran stein og segja:
Hér stóö Daöi okkar foröum. —
Þetta er minnisvaröinn hans.
Heyrt hef ég aö kvæöi þetta hafi
aldrei fyrr birst á prenti og á
Agúst þakkir fyrir aö hafa
bjargaö þessu gullfallega kvæöi
frá glötun.
Þá stigur drengskaparmaöur-
inn Guöjón Bachmann fram
ljóslifandi og sjálfum sér likur;
er vafamál hvort samferöa-
manni og verkstjóra hafi oft
veriö lýst jafn snjallt og meö svo
fáoröum hætti sem Guöjóni hér.
Guöjón var alla tiö rómaöur fyr-
ir hve vel hann fór meö hesta
sina hvort sem hann átti þá
sjálfur eöa aörir, en á þessum
tlma voru hestar eingöngu not-
aöir viö akstur I vegavinnu. En
samhliöa þessari frásögn gægist.
höfundur sjálfur óvart fram,
unglingurinn sem haföi kjark til
aöhlýöahollráöiog rifta sölunni
á Rauö sinum, fermingargjöf
fóstru sinnar, er hann fékk aö
vita aö maöurinn sem átti aö fá
hann haföi ekki orö á sér fyrir
góöa meöferö á skepnum.
Sönnunina fyrir þvl aö hann
haföi breytt réttfékk hann sföar
er hann átti leiö um Borgarnes
og þekkti Rauö sinn á túninu viö
hús Guöjóns Bachmanns; þá var
hann oröinn elligrár, en vel út-
lltandi aö ööru leyti. Þar gat
Agúst kvatt Rauö sinn hinstu
kveöju.
Þá má ekki gleyma kempunni
honum Kristjáni i Snóksdal,
kannski eilltiö hrjúfum viöfyrstu
kynningu. Tilhans réöist Agúst i
vinnumennsku. Vist var
Krlstján maöur gamla timans
sem átti og las Islendinga-
sögurnar og trúöi á sannleiks-
gildi þeirra; þó var hann ekki
sleginn svo mikilli blindu aö
hika viö aö fara af alfaraleiö i
dómum sinum um húsfreyjuna
á Hliöarenda og bóndann á Berg
þórshvoli. Munu fáir hafa gert
húsbónda sinum betri skil.
Sjálfum sér samkvæmur
gleymir Agúst heldur ekki þvi
frændfólki si'nu sem ugglaust af
litlum efnum studdi hann til
menntunar sem hugur hans
mun hafa staöiö til.
Margir nútimamenn hafa
þreytt þá iþrótt aö lýsa sam-
tiöarfólki sinu, lifsbaráttu þess
og háttum i daglegri umgengni
hvaö viö annaö. Timabil
höfundar er um æöimargt i
svipuöum skoröum og æviskeiö
19.aldarfólks um strit og aöbún-
aö. Þetta eru íslendingasögur
nitjándu og tuttugu aldar
manna fram aö siöustu heims-
styrjöld, og munu þessar bók-
menntir veröa metnar aö verö-
leikum er tftnar liöa eigi siöur
en fornar sagnir um mannlif á
liönum öldum i letur færöar af
samtlma rithöfundum. Auk þess
skemm tilestur okkurenn lifandi
eigi siöur en fyrri bók Agústs:
,,Mörg eru geö guma” sem kom
út hjá sama forlagi 1976 og mun
nú uppseld. Agúst er og lands-
kunnur af útvarpsþáttum er
hannhefur flutt eftir sjálfan sig
og aöra. Ég er einmitt aö enda
viö aö lesa slöara bindi endur-
minninga Tryggva Emilssonar.
Aö sjálfsögöu eru þessar bækur
ólikar um margt, og ugglaust
gekk Tryggvi feti framar i
orustunni viö afturhald þessa
tima, ekki af þvi aö sverö hans
væri of stutt, heldur af þvi, aö
hann var vígreifari geröar; en
um æöi margt eru minninga-
bækur þessara tveggja manna
likar. Báöir eru ritfærir i besta
lagi og bækur þeirra rfsa hátt
yfir flest þaö sem ég hef lesib
um svipuö efni, ritaö af sam-
tima höundum.
Ossig.
BLAÐBERABÍÓ
Robinson Cruso
Sýnd kl. 1. e.h. i Hafnarbiói, laugardaginn
16. des. . ....
Þjóðviljinn
Síðumúla 6, simi 81333.
Ríkisábyrgð á greiðslum við gjaldþrotaskipti
Stj ór narfrumvarp
innan fárra daga
I fyrradag mælti Ölafur
Ragnar Grímsson fyrir
frumvarpi er hann lagði
fram á Alþingi í nóvember
um ríkisábyrgð á launum
við gjaldþrot. ( því er lagt
til að ábyrgðin á greiðslum
gjaldþrotafyrirtækja nái
einnig til örorkubóta og
dánarbóta. I framsögu
Ólafs Ragnars vék hann að
því að síðan þetta frum-
varp var Jagt fram hefði
verkalýðshreyf ingin lagt
fyrir ríkisstjórnina tillögu
að frumvarpi um svipað
efni.
Viö umræöuna i gær kvaddi
Ólafur Jóhannesson forsætisráö-
herra sér hljóös og kvaö þaö rétt
vera sem fram heföi komiö i
framsöguræöu aö frumvarp um
þetta atriöi væri á döfinni og
hefði raunar þegar veriö sam-
þykkt i rikisstjórninni aö leggja
fram frumvarp um jafnvel enn
viötækari rikisábyrgö á gréiösl-
um gjaldþrotafyrirtækja sem
hluta af hinum félagslegu ráö-
stöfunum sem stjórnin hefur lof-
aö. Yröi þaö gert innan fáeinna
daga. —ekh.
Verkalýðsmálanefnd Alþýðuflokksins
Stofnar yið-
ræðunefnd við
þingflokkinn
Verkalýösmálanefnd Alþýöu- Jón Helgason er formaöur
flokksins hefur stofnaö sérstaka Verkalýðsmálanefndar Alþýöu-
viöræöunefnd viö þingflokkinn. flokksins, varaformaöur er Or-
Aö þvl er fram kemur I Alþýöu- lygur Geirsson, Reykjavik, ritari
blaöinu á starfssviö hennar aö Steingrimur Sigurösson Kópa-
vera nokkurskonar tengiliöur vogi, gjaldkeri Karl Steinar
milli þingfiokksins og verkaiýös- Guönason, Keflavik, og með-
málanefndar. I þessa viöræöu- stjórnandi Ragna Bergmann
nefnd hafa veriö kjörin Jón Reykjavik.
Helgason, formaöur Einingar, Varamenn i stjórn verkalýös-
örlygur Geirsson, Ragna Berg- málanefndar eru Gunnar Már
mann, Gunnar Már Kristó- Kristófersson, Hellissandi Guö-
fersson og Kristján Þor- rún Ólafsdóttir, Keflavik
geirsson. Til vara voru kjörin Kristján Þorgeirsson, Mosfells-
Steingrlmur Steingrimsson, Pét- sveit, Guöriöur Eliasdóttir, Hafn-
ur Sigurösson, Hallsteinn Friö- arfiröi, og Jón Karlsson, Sauöár-
þjófsson, Guördn Eliasdóttir og króki.
Grétar Þorleifsson. _
EMIL I KATTHOLTI