Þjóðviljinn - 19.04.1979, Blaðsíða 2

Þjóðviljinn - 19.04.1979, Blaðsíða 2
2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 19. aprll 1979 DANMÖRK: Frá fréttaritara Þjóöviljans I Danmörku, Þresti Haraldssyni, I gærkvöld : i Kaupmannahöfn söfn- uðust saman yf ir 25 þúsund manns fyrir framan að- setur danska þingsins og hér i Árósum voru 6 — 7 þúsund saman komin á Ráðhústorginu. Auk þess voru mótmælaaðgerðir í 14 öðrum bæjum í landinu. Tilefnið var að í dag hófust á þinginu umræður um orkumá lastef nu ríkis- stjórnarinnar. Þessar mótmælaaögeröir fóru fram undir kjöroröum gegn áætlun stjórnarinnar um bygg- Hvernig viltu hamborgarann þinn? Kjarnorkuandstædíngar inótmæla í 16 borgum ingu kjarnorkuvera. Krafist var lokunar Barseback orkuversins sænska en áætlanageröar á sviöi orkumála þar sem kjarnorkunni er sleppt út úr dæminu. Aö aögeröunum stóð Upplýs- ingastofnunin um kjarnorku (OOA) sem aö undanförnu hefur safnaö 110 þúsund undirskriftum undir kröfuna um lokun Barse- back. 1 umræöu þingsins kom fram, aö stjórnin hefur ekki sleppt kjarnorkunni úr orkumálastefnu sinni. Hins vegar er hún þvl skil- yröi bundin aö viöunandi lausn finnist á ráöstöfun úrgangsins og öryggi I orkuverunum. Tals- maöur stjórnarinnar sagöi aö kjarnorka yröi þó ekki dönsk orkulind fyrr en I fyrsta lagi 1990. Fjöldi þingmanna lýsti and- stööu viö kjarnorkuna I umræö-j unum. Aö vanda fljúga röksemdir um borö meö eöa móti kjarnorku. Stjórnin segir t.d. aö Danir muni spara sér innflutning á 2 miljón- um tonna af kolum árlega fyrir hvert kjarnorkuver. Þar á móti sagöi einn ræöumanna á Ráöhús- torgi'nu aö ef' Danir eydöu sem svarar byggingakostnaöi eins kjarnorkuvers i betri einangrun húsa sparaöist viö þaö helmingi meiri orka en orkuveriö fram- leiöir á ári. Inn i þessar hatrömmu um- ræður blandast öllu ánægjulegri þáttur þar sem er jarögas og olia úr danska hluta Norðursjávar. Nú er stutt í aö gasiö fari aö streyma á land og samkvæmt nýjustu upplýsingum viröast gas- lindirnar mun auöugri en áöur var taliö. I einni ræöunni I dag var sagt aö botn Noröursjávar gæti séö Dönum fyrir 35-40% þeirrar orku sem þeir þurfa. Formaöur finnska Ihalds- flokksins, Harri Holkeri, gafst i gær upp á aö mynda starfhæfa meirihlutast jórn. Flokkur Holkeris var aöal- sigurvegari finnsku þingkosning- anna I siöasta mánuöi. Tilraunir hans til stjórnarmyndunar munu hafa mistekist vegna andstööu sósialdemókrata og kommúnista. Sósialdem ókratar veittu forystu siöustu stjórn, sem hluti Aö lokum má nefna aö sænska stjórnin lýsti yfir i dag aö hún heföi engar fyrirætlanir um lokun Barsebáck aö svo stöddu. Stjórnir landanna hafa skipaö sameigin- lega nefnd til aö kanna rekstur orkuversins. Andstæðingar þess óttast aö meö þessu háttalagi sé ætlunin aö svæfa máliö á slgildan hátt. kommúnista ogýmsir miöflokkar tóku þátt I. Eftir kosningarnar, þar sem allir stjórnarflokkarnir töpuöu einhverju fylgi, riölaðist það bandalag og er óvist hvort tekst aö koma því saman aftur. Þaö gæti þvi komiö til lang- varandi stjórnarkreppu I Finn- landi, en þar þarf stjórn helst aö hafa mikinn meirihluta ef hún vill koma frumvörpum um ýmis mikilsverö mál I gegnum þingiö. Stjórnarkreppa i Finnlandi íhaldsmenn gáfust upp Hægri menn í Líbanon: Lýsa yfír sjálfstæði Borgarastriöinu i Llbanon er ekki lokiö. 1 gær lýstu Haddad herforingi og forystumaöur svo- nefndra Kristinna hægri manna aö þeir heföu stofnaö „Frjálst Libanon” á svæöi I suöurhluta landsins. Haddad herforingi og falan- gista herliöhans hafa I raun ráöiö þessu svæöi i nær tvö ár. Þaö er viö israelsku landamærin og hefur Haddad haft nána sam- vinnu viö tsraelsher sem hertók þetta svæöi um nokkurt skeiö fyrir tveimur árum. tbúar þessa „Frjálsa Libanons” munu eitt hundraö þúsund, og er röskur meirihluti þeirra múhameöstrúar. Yfir- lýsing Haddads birtist daginn Framhald á 22 siðu Baráttusamkoma Sameiningar fyrsta maí, gegn kjaraskerðingu Hótel Borg laugardaginn 21. apríl kl. 3-5 A fundin koma: Kristján Guðlaugsson Sumariiði ísleifsson Bubbi Mortens og Hjördís N Bergsdóttir KAFFIVEITINGAR Sameining fyrsta mai — gegn kjaraskerðingu. Bubbi Fréttaskýring: Hvað veröur eftir kosningar: Ródesía eða Zimbabwe? ■ 21. mars i fyrra tók ný bráöa- I birgöastjórn viö völdum 1 Rhó- H deslu. Athöfnin fór fram bak viö ■ luktar dyr undir stjórn Ians | Smiths, þess manns sem oröiö • hefur tákn kynþáttahaturs um I allan heim. Athöfnin var óvenjuleg aö þvi | leyti aö meðal þátttakenda og ■ væntanlegra forystumanna I stjórnarinnar voru þrfr svert- B ingjar, Abel Muzorewa biskup, ■ Ndabaningi Sithole prestur og • Jeremiah Chirau ættarhöfðingi. Tveir fyrrnefndu höföu nokkr- I um sinnum veriö i fararbroddi ■ baráttu svertingja fyrir jafn- | rétti i þessari fyrrum bresku ■ nýlendu. Sá siöastnefndi er einn ■ af þeim sem stjórn hvita minni- 1 hlutans greiöir fyrir aö leika j ættflokkaleiötoga. I Nú, einu ári siöar og mánuöi 5 betur, er þessi stjórn aö fram- I kvæma þaö verk sem hún rétt- ■ lætti tilveru sina meö: Almenn- I ar kosningar, — sem jafnvel . ihaldsmenn á Vesturlöndum ■ eiga erfitt meö aö kalla lýöræö- I islegar. Allar likur benda til aö J einn bátttakenda i athöfninni I góöu muni veröa næsti forsæt- ■ isráöherra landsins. Flokkur I Muzorewa biskups mun aö öll- “ um likindum fá flest atkvæöi I ■ þeim kosningum sem nú standa ! yf>r. I Kyndugar kosningar A þessu sama ári hefur eflst I til muna frelsisbarátta svartra ■ skæruliöa, sem bækistöövar Ieiga I grannrikjunum en starfa lika talsvert innan Zimbabwe J (einsog landiö heitir I þeirra I munni). Þessar hreyfingar, ■ ZAPU undir forystu Joshua | Nkomos og ZANU sem hlitir ■ leiðsögn Roberts Mugabes, sem ■ kalla bandalag sig Þjóöernis- , fylkinguna (Partiotic Front), Ileggja allt kapp á aö svertingjar sitji heima I kosningunum, sem ■ þær álita svindl eitt. tbúarnir veröa þvi likast til i J vanda staddir þar eö stjórnin ■ mun reyna aö koma þeim á I kjörstaö meö öllum tiltækum " ráöum. Hvernig sem þau mál | æxlast er ljóst aö þaö veröur ■ engin raunveruleg meirihluta- ■ stjórn sem tekur viö aö loknum m þessum kosningum. 1 fyrsta lagi eru kosningarnar ■ hálfundarlegar allar. Skæru- ! liöahreyfingunum er bannaö aö I starfa opinberlega, áróöurs- ■ maskinan öll i höndum vald- I hafa. A þessum 5 dögum er kos- ■ iö um 72 af hundraö sætum i | neöri deild þingsins, 28 voru fyr- [ irfram tryggö flokki Smiths. ■ Slikt hlutfall hvitra verður tæp- I lega talið i samræmi viö ibúa- ! tölu. Um 250þúsund hvitir menn | eru I landinu, svertingjar eru ■ skv. sumum heimildum 6,7 ■ miljónir. Samkvæmt opinberum , tölum hafa 140 þúsund hvitir ■ menn atkvæöisrétt, en 2.8 milj- ■ ónir svertingja. Þetta um formlegu hliöina: | Enn hæpnari eru þær forsendur ■ sem nýja stjórnin veröur aö I taka miö af. Smith hefur ásamt m samstarfsmönnum slnum sam- | iö landinu nýja stjórnarskrá ' sem tryggir hvitum mönnum J áframhaldandi völd yfir her og I lögreglu og festir um leiö ýmis ■ forréttindi þeirra, þ.á.m. auöinn I sem þeir hafa sankaö aö sér. ■ Taliö er aö hvitir menn ráöi um I 80% af auö landsins og 50% af " ræktanlegu landsvæöi. I Agreiningur auðvaldsins Þaö jafnræöi meö kynþáttum I sem á aö byggjast á þessum ! grundvelli getur aldrei orðiö | annaö en nafniö tómt. Jafnvel ■ vestræn auövaldsriki eru sár- I óánægö meö þessar kosningar. ■ ta6 er kannski ekki eintóm lýö- LiaiiaiBBiHianHii Muzorewa meþódistabiskup ræöisástin sem veldur þeirri af- stööu. Vestrænir auöhringar þarfnast jafnvægis I stjórnmál- um, „friðar á vinnumarkaöi” svo aö þeir óttist ekki um fjár- festingar sinar. Þessar kosning- ar og stjórnarskráin nýja munu hins vegar sist koma á kyrrö. Þvert á móti mun baráttan fær- ast I aukana. Þaö álitur m.a.s. litill flokkur frjálslyndra hvitra manna i Zimbabwe, NUF, og kemur hvergi nærri kosningun- um. Vestræna stórauövaldinu og hvitum ibúum Rhódesiu hefur aö sönnu ekki samiö alltof vel. Allt frá þvi Smith, sem komst til valda 1963, lýsti einhliöa yfir sjálfstæöi landsins tveimur ár- um siöar hefur hundur veriö i Bretum. Viöskiptabann var sett á Rhódesiu og refsingar lagöar viö. Hér kom gamall ágreiningur auövaldsins á þessum slóöum I ljós. Eftir siöari heimsstyrjöld reyndu bresk fyrirtæki I sunn- anveröri Afrlku aö stækka starfssviö sitt. Auk námuvinnsl- unnar, sem frá fornu fari var þeirra mál, reyndu þeir lika aö auka Itök sin i iönaöi, þjónustu og viöskiptum sem voru hefö- bundnar atvinnugreinar hvitu innfly tjendanna (settlers). Þeir siöarnefndu geröu meö sér bandalög (t.d. Central African Federation 1953) tii aö styrkja stööu slna og efla eigin innan- landsmarkaö. Meö valdatöku Smiths unnu þeir sigur á stjórnmálasviöinu og auöhringunum varö ekki um sel. En fjölþjóöahringir eru nú einu sinni marghöföa skepnur og ágreiningur auövaldsins inn- byröis þarf ekki endilega aö koma I veg fyrir sameiginlega gróöasókn. Þeir komu á fót dótt- urfyrirtækjum og notfæröu sér til dæmis algert frelsi suöur- afrisks auömagns i Rhódesiu. I fyrra komst upp um þá staö- reynd, aö bresku oliufélögin höföu meö þvi aö nota milliliöi I tólf ár fariö I kringum oliuflútn- ingsbann bresku stjórnarinnar á Rhódesiu — meö fuliri vitund þessara sömu stjórnvalda. En hvaö sem áframhaldandi gróöasöfnun breskra auðhringa á þessum slóöum liöur er sýnt aö Bretland og Bandarikin munu eftir sem áöur reyna aö fá alla deiluaöila til aö gangast inn á áætlun sina um framtiö landsins, sem kennd er viö Owen og Young og gerö var 1977. Sú lausn er i grundvallar- atriöum ekki mjög fráburgöin þeirri sem nú er reynd. Hún iniöar aö skipan mála sem kennd hefur veriö viö ný-ný- lendustefnu og algeng er i Afriku: Vestrænt auövald held- ur itökum sinum á efnahags- sviöi, landiö fær formlegt sjálf- stæöi og meirihlutaræöi á hinu pólitiska. Hvort Þjóðernisfylkingin mun sætta sig viö þá þróun er annaö mál. Enn sem komiö er viröist hún gera sér aöra mynd af Zim- babwe framtiðarinnar. (Heim. Dagens Nyheter, Socialist Challenge, Intercontinental Press). — hg

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.