Þjóðviljinn - 27.05.1979, Page 14

14 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 27. mal 1979_
£ Hvalverndunar-
sjónarmið sækja á
t Bandarikjunum hafa
umhverfisverndarsamtök lengi
veriö tiltölulega ‘öflug, og þaö er
ekki sfst fyrir þeirra tilstilli aö
Bandarikin meira en nokkurt
annaö riki hafa sýnt málefnum
varöandi hvali veröskuidaöa at-
hygii. Bandarlkin hafa einnig, svo
til ein I heiminum hingaö til,
gripiö til róttækra aögeröa þeim
til verndunar.
Verndunarlög
Siöan I október 1972 hafa
Bandarikjamenn búiö viö mjög
ströng verndunarlög i sambandi
viö öli sjávarspendýr —aö hinum
heföbundnu föngum Inúita i
Alaska undanskildum. Lögin
kallaát Marine Mammal Protect-
ion Act of l972og taka til Banda-
rikjanna sjálfra, en einnig ailra
bandariskra borgara, fyrirtækja
o.s.frv. erlendis. Þau banna
þessum aöilum hverskonar öflun,
nýtingu og verslun meö sjávar-
spendýr eöa afurðir þeirra, auk
þess sem föng þessara dýra eru
háö mjög ströngum reglum og
sterku eftirliti.
1 lögunum er m.a. stofnun öfl-
ugrar sjávarspendýranefndar,
Marine Mammal Commission,
ákveöin og einnig er tilgreint
hvaöa stefnu Bandarikjastjórn á
aö fylgja á alþjóöavettvangi.
Síöan 1975 hefur Bandarikjafor-
seti þaö lika i höndum sér aö
banna hverskonar innflutning frá
riki, sem ,,... hagar sér þannig aö
þaö dragi úr árangri aiþjóölegra
umhverfisverndarstofnanna”.
Aöur var þaö heimilt aö banna
innflutning fiskafuröa á sömu for-
sendum.
Missa íslendingar
af Bandaríkja-
markaði?
Sá ljóti leikur, sem islensk
stjórnvöld hafa leikiö hingaö til i
sambandi viö hvalveiöar, og
afstaöa meö haröskeyttustu hval-
veiöimönnum m.a. I IWC hefur
ekki einungis valdiö þvi aö leiöa
hvalina enn nær tortimingu —
þessi leikur er islenskum þjóöar-
hagsmunum stórum hættulegur,
þvi varla mega tslendingar missa
af Bandarikjamarkaöi, en hann
tekur við u.þ.b. 25% af öllum út-
flutningi tslendinga, sérstaklega
freðfiski.
Varla mundi Islendingum
heldur litast vei á blikuna, ef
bandarisk náttúruverndarsamtök
hæfu herferð til aö fá almenning
þar i landi til aö hætta aö kaupa
islenskan fisk t.d undir slagoröinu
„Save the whales — Boycott Ice-
landic fish!” á sama hátt og þeir
núna gera gagnvart japönskum
vörum.
En þaö er ekki einungis á vett-
vangi IWC aö tsland hefur komiö
sér óþægilega fyrir i sviösljósinu.
Um þessar mundir er 51 riki
aðili aö samningi sem tekur til
alþjóölegrar versiunar meö
villtar dýra- og plöntutegundir,
sem hætt er viö útrýmingu, Con-
vention on International Trade in
Endangered Species of Wild
Fauna and Flora. Svo til allar
hvalategundir eru undirorpnar
aiþjóöasamningi þessum, en
Islenskur almenningur veit litiö
sem ekkert um þetta og ekki
heldur aö islensk stjórnvöld hafa
hvorki undirritað né samþykkt
hann, en hann var geröur I Wash-
Merki Alþjóöa hvalveiöinefndar-
innar.
ington, i mars 1973 og öölaöist
gildi 1. júlí 1975.
Þögn eða einhliða
málflutningur
Það er þvi meira en litiö ástæöa
fyrir fólk hér á landi og islensk
stjórnvöld aö athuga sinn gang
vel og vandlega.
Island og islensku fulltrúarnir
eru þegar búnir aö veröa sér til
mikils álitshnekkis m.a. vegna
fyrri afstööu þeirra í Alþjóöa
hvalveiöinefndinni, ekki þarf aö
bæta 31. ársfundi IWC þar viö.
Mörg riki munu nú sem áöur
styöja tillöguna um 10-ára frestun
allra annarra hvalveiöa en þeirra
sem eru þáttur i sjálfsnægtar-
búskap sérstaklega frumbyggja
og fylgi meö banninu er meira en
nokkru sinni fyrr.
Þaö er þvi tlmi til kominn aö
almenningur hér á landi geri sér
grein fyrir að nú dugar ekkert
minna en hreinlega 180 gráöu
stefnubreyting I þessu máli, þvi
nógu lengi hefur hausnum veriö
bariö viö steininn.
Ýmis islensk náttúruverndar-
samtök hafa aö visu hér á siðustu
árum ályktaö gegn áfram-
haldandi hvalveiöum, en almennt
hefur þögnin ráöiö eöa þá einhliöa
málflutningur á borö viö þann,
sem t.d. Þóröur Asgeirsson hefur
staöiö fyrir.
Lokaorð
Eg vii stinga upp á þvi, aö hæst-
virt ríkisstjórn okkar, svona til
tilbreytingar, taki sér bara svo-
litiö hlé frá „efnahagsmálunum”
margnefndu og ræöi komandi 31.
ársfund IWC, alþjóölega verndun
hvala, islenskar hvalveiöar og út-
flutning hvalafuröa héöan I sam-
hengi — m.a. einnig viö fulltrúa
islensku náttúruverndarsamtak-
anna.
En þaö duga ekki lengur falleg
orö. Nú er þörf aögerða ef stóru
hvalirnir, langreyöarnar, sand-
reyöarnar og búrhvalirnir eiga aö
gista hafsvæöin hér viö land á
hverju sumri framvegis.
Þaö voru lika til þeir tímar aö
talaö var af mikilli mælskulist
hér heima og úti I hinum stóra
heimi um nauösyn 50 og 200 mílna
fiskveiöi- eöa efnahagslögsögu
hér viö land, einmitt vegna
verndunar verömæta hafsins.
Þaö var gert svo ákaft aö viö lá
aö allir tryöu þvi, aö nú ætti virki-
lega aö gera allt sem hægt væri til
svo aö segja aö rækta upp þessi
stóru auöugu hafsvæöi.
Ef þetta var ekki einungis tómt
hjal, hvernig væri þá núna aö
veita hvölum, sem eru mikil-
vægur þáttur i vistkerfi hafsins og
hafa þar að auki margt annaö sér
til ágætis, athygli og raunveru-
lega vernd — áöur en þaö er um
seinan?
Þab þarf alveg greinilega aö
skipa Islenska sendinefnd á 31.
ársfund Alþjóða hvalveiöinefnd-
arinnar, sem samanstendur af
nýju fólki ótengdu fyrri stefnu og,
ekki sist, algerlega óháöu sér- og
stundarhagsmunum islenskra
hvalveiöa. En varla er hægt aö
segja að svo hafi veriö hingað til.
Þaö mundi einnig vera i
fullkomnu samræmi viö þróunina
i kringum okkur ef fulltrúi frá
Islenskum náttúruverndar-
samtökum fengi sæti I sendinefnd
íslands.
Núna er allt útlit fyrir aö
margar rikisstjórnir innan IWC
og mörg og sterk náttúru- og
hvalverndunarsamtök utan þess
munu setja 10-ára bann viö
„commercial” hvalveiöum á
oddinn á sumri komanda. Þaö
borgar sig aö taka þessa staö-
reynd til greina nú þegar.
Akureyri, 18. mal 1979
Ole Lindquist
Einokun
fulltrúa hval-
veiðimanna
Framhaid af bls. 13.
nr.33 frá umhverfismálaráö-
stefnu SÞ um 10- ára frestun á
meiriháttar hvalveiöum ..Var þaö
m.a. ástæöan fyrir þvl aö stiórn
Umhverfisverndaráætlunar Sam-
einuöu þjóöanna, UNEP, 1973
og 1974 Itrekaði tilmæli nr. 33 og
aö Alþjóöasambandiö fyrir varö-
veislu náttúru og náttúru-
auðlinda, IUCN, sem hafa innan
sinna vébanda meöal færusu
visindamanna heims, mótmæltu
á aöalfundi sinum i september
1975 þessu „New Management
Policy”.
Ofveiði staðreynd
Staöreyndin er sú aö hvers-
konar stofnstæröaráætlanir i
sambandi viö hvali — og þá aö
sjálfsögöu einnig áætlanir visinda
nefndar IWC — hafa verið vafa-
samar I meira lagi, þvi hvala-
rannsóknir eru i raun og veru af
skornum skammti og litib sem
ekkert aö byggja á.
Það hefur ávallt veriö stórt bil á
milli efri og neöri skekkjumarka
sto fnstæröará ætlunar og áætlunar
um viökomu stofnanna. Þaö er nú
æ oftar viöurkennt aö skekkjan er
mun meiri en menn áöur höföu
haldið.
Þessar upplýsingar hafa
vísindamenn lagt fram, en þá
hafa þeir og sérstaklega hinir
pólitisku fulltrúar hvalveiði-
þjóöanna IIWC valiö aö einblina á
þær tölur (innan skekkju-
markanna) sem eru þeim hag-
stæöastar hverju sinni og kvótar
settir samkvæmt þeim eba jafn-
vel enn hærri.
Ef kvótar eru settir innan
skekkjumarkanna geta hinir póli-
tisku fulltrúar aö visu ávallt bent
á aö þeir fari að ábendingum
visindamanna. En þegar i svo til
öll skiptin eru valdir kostir sem
eru hvalastofnunum óhagstæöir
en hvalveiöifélögunum hag-
stæöastir láta afleiðingarnar
ekki heldur á sér standa: Ofveiði
hefur þvi veriö staöreynd, þrátt
fyrir kvótakerfi.
Þaö lýsir ástandinu ágætlega
að rekja röksemdarfærslu Þórðar
Asgeirssonar, skrifstofústjóra I
sjávarútvegsráöuneytinu, full-
trúa tslands hjá Alþjóöa hval-
veiöinefndinni og formanns
hennar, eins og Timinn (15»nóv.
1978) greinir frá:
„t atkvæöagreiöslum á fundum
alþjóöa hvalveiðiráðsins sagöi
Þóröur tslendinga fara eftir
ábendingum vfsindanefndar
ráösins, sem heföi þaö aö mark-
miöi aö vernda hvalastofna,
hvorki meira né minna. ...Þóröur
kvaö tslendinga hafa setiö hjá við
atkvæöagreiöslu, þegar Frakkar
og Bandarlkjamenn báru fram
tillögu þess efnis, aö takmarka
hrefnuveiöar Kóreumanna 1
Japanshafi. Visindanefndin heföi
gefiö þrjá möguleika til þess aö
velja um og erfitt heföi veriö aö
gera upp á milli þeirra vegna
skorts á upplýsingum.”
Heföu hvalverndunarsjónarmið
— samkvæmt hinni gullnu reglu
„Safety first”—- setiö i fyrirrúmi,
heföi þessi „skortur á upplýsing-
um” veriö meiri en nógur til þess
aö fá tsland til þess aö styöja þær
tillögur sem örugglega tryggöu
vöxt og viðgang umrædds hvala-
stofns.
Þetta er þó ekkert einsdæmi.
Tilmæli nr. 33 frá umhverfis-
málaráöstefnu SÞ f jallaöi — auk
hins bráönauösynlega 10-ára
hvalveiöibanns — einnig um efl-
ingu IWC og aukningu hvala-
rannsókna.
Hverskonar verndun og fram-
tiöarnýting hvala er óhugsandi,
nema aö hér veröi unnið stórvirki
næstu árin. 1977 bólaöi svolitiö á
auknum hvalarannsóknum af
hálfuIWCog til þessað allir tækju
nú eftir þessu voru þær skirðar
Aratugur alþjóölegra hvalarann-
sókna, IDCR.
Efling IWC
Greinina úr tiimælum 33 frá
umhverfismálaráöstefnu SÞ um
eflingu IWCþarfeinnig aö skoöa i
viðara samhengi.
Alla tiö frá þvi aö IWCvar sett
Framhald á 22. siðu
Gód reynsla þeirra fjölmörgu sem auglýsa reglulega í
þjónustuauglýsingum Vísis er til vitnis um ágæti þeirra
og áhrifamátt.
Ef þú býður þjónustu af einhverju tagi er smáauglýsing
í Vísi sterkasti vettvangurinn til viðskipta, þar eru þær
lesnar af tugþúsundum og þjóna þúsundum.
WfftMM'Er86611
- smáauglýsingar