Þjóðviljinn - 24.06.1979, Side 24

DJÚDVIIJINN
Sunnudagur 24. júni 1979
nafn*
X
s
3
Einsog kunnugt er hlaut
Hinrik Bjarnason fram-
kvæmdastjóri æskulýösráðs
fiest atkvæði á fundi út-
varpsráðs þegar fjallaö var
um ráðningu I stöðu yfir-
manns lista- og skemmti-
deildar sjónvarpsins fyrir
skömmu. Útvarpsstjóri er sá
aðili sem ræður I stöðuna, en
hann hafði áður lýst yfir, að
hann myndi fara eftir úrslit-
um atkvæðagreiðslunnar,
þannig að allt bendir til að
Hinrik hreppi hnossið.
1 tilefni af ákvörðun út-
varpsráös hringdum við i
Hinrik og áttum við hann
stutt spjall.
Við spurðum fyrst hvort
hann teldi að afstaða meiri-
hlutans, sem um hann skap-
aðist i útvarpsráði grund-
vallaöist á pólitiskum for-
sendum.
,,Ég get ekki séð að þetta
hafi verið pólitískt val, sé
rétt hermt i blöðum, hverjir
guldu mér atkvæöi. Og það
er ljóst, að verði ég ráðinn 1
þetta starf, þá verð ég ekki
dagskrárstjóri eins eða ann-
ars flokks.”
— Nú er ljóst, að innan-
húss I Sjónvarpinu er ólga
yfir þvf að gengiö var fram-
hjá þremur heimamönnum I
vali útvarpsráðs. Teluröu að
það geti á einhvern hátt tor-
veldað störf þin hjá Sjón-
varpinu?
,,Ég vona ekki. Ég lit i
sannleika þannig á, að það sé
afskaplega litið verið að
fjalla um mig og mina
persónu í þessum þætti
málsins. Að sjálfsögðu mun
ég kappkosta að hafa sem
best samstarf við alla og
vænti aö svo verði.”
— Má búast við einhverri
stefnubreytingu á dagskrár-
geröinni, eftir að þú tekur við
stöðunni?
,,A þessu stig kýs ég að
gefa engar yfirlýsingar um
þaö. Ég geri ráð fyrir að svo
verði hvað einhverja hluta
dagskrárinnar snertir um
sjónvarpið gildir þó einsog
aðra fjölmiðla, að þar veröa
ekki gerðar fyrirvaralausar
byltingar á efni og efnistök-
um. Þannig vinnubrögö
ganga einfaldlega ekki þegar
fyrirbæri einsog sjónvarp og
raunar útvarp llka eiga I
hlut.
— Hinrik, er það ekki rétt
að þú hefur verið starfandi
áður við sjónvarpið?
,,Ég hef aldrei verið fast-
ráðinn áöur við sjónvarpið.
Hitt er rétt að um tveggja -
þriggja ára skeið hafði ég
störf fyrir sjónvarpið sem
aðalstarf, og var það sem nú
heföi sennilega verið nefnt
lausráöinn dagskrárgerðar-
maður, eða free-lance einsog
það var kallaö.
Ef ég fæ hinsvegar tæki-
færi til að sinna slikum störf-
um aö fullu, einsog líkast til
veröur, þá mun ekki standa á
mér viö aö gera hlut sjón-
varpsins sem mestan og
bestan.
— ÖS
Hin nýja ríkisstjórn Ihaldsins í Kanada
VANDAMÁMN
HRÚGAST UPP
Ný rikisstjórn tók við
völdum í Kanada i upphafi
þessa mánaðar. Það er rik-
isstjórn Ihaldsf lokksins/
sem nú hefur verið í
stjórnarandstöðu samfellt
siðan 1963. Hinn nýi for-
sætisráðherra er fertugur
Albertabúi/ Joe Clark að
nafni.
Kosningarnar sem fram fóru i
Kanada 22. mai s.l. verða án efa
lengi i minnum hafðar þar i landi,
þar sem þær gerðu út um áfram-
haldandi stjórnarferil Trudeaus
forsætisráðherra rikisstjórnar
Frjálslynda flokksins. Ósigur
flokksins er Trudeau mikið áfall,
þar sem óhætt er aö segja að
kosningarnar hafi i stórum drátt-
um snúist um persónu hans sjálfs;
ihaldsmenn gerðu það lýðum ljóst
strax i upphafi kosningabarátt-
unnar, að markmiðið væri að
binda endi á hinn 11 ára feril Tru-
deaus sem forsætisráðherra.
Þessu markmiði náðu þeir, og úr-
slit kosninganna urðu þau að
thaldsflokkurinn fékk 136 þing-
sæti af 282, og 36% greiddra at-
kvæða. Frjálslyndi flokkurinn
fékk 114 þingsæti, en 40%
greiddra atkvæða. (Hin misstóru
einmenningskjördæmi valda
þessu.) Nýlýðræðissinnar (krat-1
ar) fengu 26 þingmenn kjörna og
18% atkvæða og Kretltistar
(Social Credit Party) fengu 6
þingmenn kjörna og 5% atkvæöa.
Allir þingmenn Kretitista koma
frá Quebec-fylki.
Minnihlutastjórn
Af úrslitum kosninganna er þvi
ljóst að Kanadabúar sitja uppi
með minnihlutastjórn Ihaldsins
og er alls óvlst hvað hún veröur
langllf. Ihaldiö vantar 6 þing-
menn til að ná meirihluta I þing-
inu og spurningin er hverjir eru
fúsir til að veita stjórninni hlut-
leysi, þar sem málefnalegur
ágreiningur flokkanna varð mjög
skýr I kosningabaráttunni I nokkr
um mjög veigamiklum málum.
Clark forsætisráðherra mun
hins vegar búa sig vel undir átök-
in við hina flokkana á þinginu og
hefur hann lýst þvi yfir að hann
muni ekki kalla þingið saman
fyrr en i september eöa október
n.k. Tlminn þangaö til mun verða
notaður til að setja sig inn I málin
og hreinsa til i embættismanna-
kerfinu eftir hinn langa stjórnar-
feril Frjálslynda flokksins. Kanad
Iskir. stjórnmálaskýrendur telja
einmitt reynsluleysi rikisstjórnar
Clarks verða henni einn helsta
þröskuldinn I sambandi við stjórn
landsins.
Quebec-vandinn
Eining rikisins og þó sérstak-
lega Quebec-vandamálið veröur
liklega erfiðasta málefniö, sem
Clark þarf að gllma viö, nú sam-
stundis. Vandinn hefur magnast
mjög fyrir það eitt að Ihaldið fékk
aðeins 2 þingmenn kjörna I Que-
bec, þannig aö hlutfall Quebec-
ráðherra I rikisstjórninni verður
langtum lægra en fylkinu ber
réttur til, en það er næstfjölmenn-
asta fylki I Kanada, á eftir
Ontario.
Þá dregur það ekki úr vandan-
um að Clark sjálfur var með stór-
orðar yfirlýsingar I kosningabar-
áttunni um að hann myndi aldrei
fallast á að Quebec yrði sett i eitt-
hvert sérsamband við Kanada.
Siðsumars verður þjóðarat-
kvæöagreiðsla I Quebec, sem
snýst um það hvort beri aö veita
fylkjastjórn Réne Leveque heim-
ild til að lýsa þvi yfir að Quebec
verði i „fullveldis-sambandi” viö
Kanada. (Sovereignty-associa.-
tion), sem mun þýða miklu meira
sjálfstæði Quebecs en annarra
fylkja, en ekki hreinan aðskilnað.
I kosningabaráttunni héldu and-
stæðingar Clarks þvi fram að ef
hann héldi við þessa skoöun sina,
sem forsætisráðherra, þá þýddi
það að borgarastyr jöld bry tist út i
Kanada. Vegna þessa mun Clark
vafalaust ganga erfiðlega að fá
hlutleysisstuðning þingmanna
Kretitista.
Stuðningur
krata ólíklegur
Efnahagsmálin voru aðalkosn-
ingamálið I Kanada (fyrir utan
Trudeau sjálfan). 1 landinu geng-
ur miljón manns atvinnulaus og
10% verðbólga geisar, sem er
nánast heimsendir I augum Kan-
adamanna. Clark var með stórar
yfirlýsingar um að á þessu
vandamáli þyrfti að ráða bót, en
annars sýndu stóru flokkarnir at-
vinnuleysi og vaxandi dýrtiö llt-
inn áhuga ef það er borið saman
viö þá áherslu, sem kratarnir
lögðu á málin. Ef Clark ætlar sér
að fá hlutleysisstuðning Nýlýð-
ræðissinna, þá verður hann að
semja við þá. Þeir munu krefjast
I staðinn að verðlagslöggjöfin
verði hert, veitt verði fé til að
Joe Clark forsætisráðherra. Hon-
um mun ganga illa að standa við
stóru orðin.
draga úr atvinnuleysi, þ.e. rikis-
útgjöld aukin. Þetta eru hins veg-
ar málefni, sem Ihaldið má ekki
heyra minnst á. Frjáls verðlags-
löggjöf og sókn i sem mestan
gróða er nánast helgur hlutur I
augum þeirra.
Nylýðræðissinnar munu einnig
krefjast af Ihaldinu ef þeir eiga
aö veita þvi hlutleysi, aö stjórnin
stöðvi þá upplausn, sem er aö
hefjast i heilbrigðiskerfinu I
nokkrum fylkjum Kanada. Það
var krötum að þakka að sett var á
fót fullkomin heilbrigðisþjónusta,
svipuð og þekkist hér á landi, á
siðasta áratug. Sá vandi, sem nú
er kominn upp, er að læknar
streyma nú út úr kerfinu og vilja
kratarnir að alrikisstjórnin grlpi I
taumana með einhverjum ráðum.
Þó svo að heilbrigðisþjónustan
hafi alltaf verið ákveöinn þyrnir I
augum Ihaldsins, þá er ekki talið
óliklegt að Clark fallist á að gera
eitthvað i málinu, kerfinu til
bjargar.
Stefnubreytingin
Ef hægt veröur að tala um ein-
hverjar snöggar breytingar á
Dómstól! I Dilsseldorf dæmdi
s.I. mánudag Lothar Lutze I tólf
ára fangesU fyrir landráð.
Kona hans, Renate, var dæmd
fyrir sama brot en I sex ára fang-
elsisvist. Þau hjón voru dæmd
fyrir að smygla NATO-leyni-
skjölum til A-Þýskalands, en bæöi
stefnu nýju rlkisstjórnarinnar ira
stefnu Trudeaus, þá eru þaö
einkum fjögur mál sem koma til
greina.
Eitt helsta loforð Clarks I
kosningunum var að hann
myndi leyfa vaxtagreiöslur af
fasteignum, frádráttarbærar til
skatts. Þetta mál varð mjög vin-
sælt, því það lækkar skatta hjá
meginþorra kjósenda, þar sem
Kanadamenn stynja mikið undan
vöxtunum. Hins vegar bentu
Frjálslyndir á að einhvers staðar
yrði aö taka peningana á móti,
sem næmi tekjutapi rlkissjóös af
þessum sökum og þá er ekki hægt
að sækja nema með auknum
álögum á skattgreiðendur á öðr-
um sviðum. Frjálslyndir munu
ekki greiða þessu máli atkvæði
sitt og liklega ekki heldur
kratarnir. Þá lofaði Ihaldið að
það myndi draga úr rikisútgjöld-
um um 6 milljaröa dollara, sem
þýðir að skorin verða niður út-
gjöld til félagsmála. Hins vegar
verður eitt fyrsta verk nýju rikis-
stjórnarinnar að auka útgjöld til
hermála, en Nato-þjóöir hafa
gagnrýnt Kanadamenn á undan-
förnum árum fyrir mjög mikla
„nísku” I þessum efnum.
Eitt af því sem hefur farið mjög
fyrir brjóstið á Ihaldinu á undan-
förnum árum, er hið rikisrekna
ollufyrirtæki PetroCan, sem
Trudeau stofnsetti að kröfu krata,
er þeir veittu minnihlutastjórn
hans hlutleysi á árunum 1972-
1974. Clark hefur lofað að selja
þetta fyrirtæki einkaaðilum, en
spurningin er: hvar ætlar hann að
fá hlutleysisstuðning fyrir slikri
ákvörðun? Þess vegna gæti það
mál eitt oröið stjórninni að falli
strax á komandi hausti.
Fjórða málið, sem markar
verulega breytingu frá fyrri
stefnu, er mál sem snertir utan-
rikismál. Clark hefur lýst þvi yfir
og reyndar lofað rlkisstjórn
lsraels að hann muni flytja sendi-
ráð Kanada I Israel frá Tel Aviv
til Jerúsalem. Þar með viður-
kennir hann rétt gyðinga til að
gera Jerúsalem að höfuðborg
Israelsrlkis. Þetta mun valda
mikilli ólgu, ekki aðeins meðal
araba, heldur einnig hjá banda-
lagsþjóöum Kanada meðal vest-
rænna rikja. Hvorki Frjálslyndi
flokkurinn né kratar munu fallast
á þessa ákvörðun og er þvl hér
komið enn eitt mál, sem gæti orð-
ið hinni nýju rlkisstjórn að falli.
Stutt í nýjar
kosningar?
Af ofangreindu er ljóst að
vegna þess að hin nýja ríkisstjórn
er minnihlutastjórn, þá verður
ákaflega erfitt fyrir hana að at-
hafna sig I meiriháttar málum.
Það er því algeng skoðun meðal
stjórnmálaskýrenda I Kanada að
þessi stjórn veröi ekki langllf. Ef
ekki verða kosningar aftur I
haust, þá mun stjórnin líklega
ekki endast meir en ár. Ferli
Trudeaus, sem stjórnmála-
manns, er þvl ekki nærri lokið
þrátt fyrir ósigurinn I kosningun-
um, og geta Kanadabúar átt von á
að sjá hann setjast á nýjan leik I
sæti forsætisráðherra, fyrr en
margan grunaði.
unnu þau við varnarmálaráðu-
neytið vestur-þýska. Þau eru
einnig ásökuð og dæmd fyrir að
hafa selt vestur-þýsk ríkis-
leyndarmál til sama lands. Frank
og Christine Gestner fengu sjö
ára fangelsisdóm hvort um sig,
en þau aðstoðuöu Lutze-hjónin við
njósnirnar.
Ein af aðferðunum til að hljóta 10
ára leikbann.
Baráttu-
glaður
fótbolta-
kappi
Sænskur knattspyrnumaður
hefur verið settur I 10 ára
keppnisbann. Það byrjaði með
þvi að hann sló dómara einn flat-
an með vel útilátnu hnefahöggi.
Það kostaði hann árs leikbann. Að
ári liðnu byrjaði kappinn feril
sinn með þvi að rifa upp horn-
flaggið og þruma þvl I hausinn á
öðrum knattspyrnumanni. Siðan
sneri hann sér að dómaranum og
lét hann hafa nokkur vei útilátin
vandarhögg.
Eftir að hafa barið dómara
númer tvö niður, var fótbolta-
manninum vikið af velli. En að
sögn Svenska Dagbladets sást
minn maður brátt aftur i keppni
og haföi i millitiðinni skipt um
félag. Og brátt kom I ljós að hann
var betri með hnefunum en löpp-
unum.
En þá fannst mönnum nóg
komið. Það leið ekki á löngu áður
en knattspyrnudómarar I
Uppsölum tóku mál hans fyrir og
neituðu að dæma ef þessi
leikmaður væri á vellinum.
Iþrdttasamband Uppsala hefur
nú kveðið upp dóm sinn: TIu ára
keppnisbann.
USA:
Gervi-
frjóvgun
bönnuð
Eiginkona lif stiðarf anga I
Tennesee hefur farið I mál við
fylkisstjórann, þar sem hann
hefur meinað þeim hjónum að
eignast barn með gervifrjóvgun.
Bæði frúin, Mary MCDonaíd 29
og eiginmaður hennar, Ralph,
sem er tlu árum eldri, hafa
nýlega frelsast og tekið kristna
trú.Ralph situr inni fyrir morð og
er llfstiðarfangi. Þau eru bæði
þeirrar trúar að Biblían krefjist
þess að giftingin leiði af sér börn.
Fyrir nokkkru hélt Mary á fund
fylkisstjórans og fór fram á gervi-
frjóvgun en fangelsislögin meina
föngunum holdlegt samræði við
konur sinar. Fylkisstjórinn,
Lamar Alexander að nafni, og
fjögurra barna faðir tók vel á
móti Mary en illa I málaleitan
hennar.
Mary McDonald giftist Ralph þ.
24. maii ár en þauhöfðu áður hist
við kristilegar samkomur. Frá
þeirri stundu að þau voru gift
hafa þau barist fyrir einum hlut:
að fá að eignast barn saman. En
bandarlska fangelsisker fið
vinnur á móti þeim og nú hefur
fangelsisstjórinn Harold Bradley
bætt nýrri lagagrein I fangelsis-
lögin: Þaö er bannað fyrir fanga
að verða faðir með aðferð gervi-
frjóvgunar.
...flöskuskeyti aö utan ...flöskuskeyti aö
— Þig
Dæmdir fyrir njósnir