Þjóðviljinn - 04.07.1979, Blaðsíða 7

Miövikudagur 4. júli 1979 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
Þétting á byggð getur átt rétt á sér, en sú byggð sem
fyrir er á þann rétt, að ibúarnir hafa rétt
til að njóta þess útsýnis og þeirrar útivistaraðstöðu
sem gert hafði verið ráð fyrir í skipulagi.
Ingimar Karlsson
Bréf til skipulagsyfirvalda
Reykjavik þykir fögur borg.
Viö sem hana byggjum gerum
kröfu til aö fegurö hennar veröi
ekkiskert, helduraukineftir þvi
sem tök eru á. Þaö sem miöur
hefur fariö i skipulagi er tæpast
unnt aö bæta, en þeirra svæöa
veröur aö gæta, sem eru borg-
inni prýöi. Bollaleggingar eru
nú uppi um byggö á nokkrum af
þeim svæöum sem hingaö til
hafa veriö varöveitt i þessum
ákveöna tilgangi. Þétting á
byggö getur e.t.v. átt rétt á sér
aö vissu marki, en byggöin sem
fyrir er á aö minu mati tals-
veröan rétt. Þ.e.a.s. Ibúarnir
sem reist hafa þessa byggö,
eiga rétt til aö njóta þess útsýnis.
ogaöstööu til útivistar sem gert
var ráö fyrir samkvæmt þvi
skipulagi sem i gildi var þegar
byggöin var mynduö. Tima-
bundnir f járhagserfiöleikar
borgarinnar réttlæta á engan
hátt óbætanlega hluti.
Ekki er heppilegt aö stofna
þurfi til mótmælaaögeröa þegar
framkvæmdir eruaöhefjast eöa
hafnar á staönum. Þá hefur
þegarfariö fram kostnaöarsöm
undirbúningsvinna og jafnvel
veriö gengiö frá bindandi verii-
samningum um framkvæmdir.
Kunn dæmi, eins og um bygg-
ingu Seölabankans á Arnarhóli
og virkjunarframkvæmdir viö
Laxá i Þingeyjarsýslu sýna
okkur aö fyrst er þráast viö og
taliö aö of seint sé aö hætta viö
framkvæmdir vegna þess hve
kostnaöur er þegar oröinn mik-
ill. Aö lokum veröur þó aö láta
undan kröfum almennings sem
jafiiframt ber kostnaðinn af
frumhlaupinu. Þessar linur eru
þvi skrifaöar sem viövörun til
skipulagsyfirvalda á meðan
timi er enn til aö velja á milli
þeirra valkosta sem til eru.
Hugmyndir eru nú komnar
fram um úthlutun lóöa á „græn-
um svæöum” I Reykjavík. Mikl-
ar umræöur hafa spunnist um
þetta mál meöal fjölskyldu
minnar og félaga. Eru þar allir
á einu máli um aö þetta sé frá-
leit hugmynd, ekki sist börn og
unglingar. Hafa þau mest hvatt
til þess aö þessu væri mótmælt.
Blaöaskrif eru þeim þó minna
áhugamál en margt annaö.
Ég segi frá þessuvegna þess
aö mig grunar aö þetta væri ein-
mitt almenn afstaöa ungs fólks i
borginni ef þaö væri spurt. Viö
sem eldri erum teljum okkur
hafa umboö til aö skipuleggja
fyrir framtiöina, án þess aö
hlusta á nokkurn hátt á þá, sem
eiga framtiöina.
Hafið þið umboð?
Ennþá er i gildi aöalskipulag
Reykjavikurborgar fyrir áriö
1962 til 1983. Þaö var samþykkt i
borgarstjórn 15. júli árið 1965.
Fólk hefur ýmist byggt eöa
keypt ibúöir i þvi .trausti að
þessu skipulagi yröi ekki raskaö
i stórum dráttum. Þaö hefur
keypt sér þaö útsýni sem skipu-
lagiö býöur upp á og þá aöstööu
sem gert er ráö fyrir á skipulag-
inu, til útivistar fyrir sig og börn
sin. Þetta hefur fólk greitt fyrir,
ýmist meö kaupveröi ibúöa eöa
meö þeim gjöldum sem borgin
hefur innheimt fyrir réttinn til
að byggja. Þetta er þvi sameig-
inleg eign aðliggjandi hverfa
sem ekki er sanngjarnt að taka
af þeim til aö mynda ný ibúðar-
hverfi.
Eru fjárhagserfiðleikar
afsökun?
Hvorki lög né siöferöisvitund
leyfa mönnum aö taka verö-
mæti af öörum þó þeir eigi I
fjárhagserfiöleikum. Þaö á viö
þótt um miklu meiri fjárhags-
erfiðleika sé aö etja heldur en er
hjá borginni nú, sem enn hefur
ekki notfært sér aö fullu löglega
tekjustofna. Mér er ljóst aö
veröbólgan rýrir óheyrilega
tekjur borgarinnar. En þeir sem
fara meö forráö hennar á hverj-
um tlma, veröa aö þora aö
leggja nauösynleg gjöld á sitt
samtimafólk I staö þess aö klóra
sig fram úr vandanum meö þvi
aö finna upp á lausnum sem
koma alvarlega niöur á næstu
kynslóöum.
Eru grænu svæðin ein-
hvers virði?
Skipulagsyfirvöld telja þaö
e.t.v. til afsökunar fyrir þvi aö
byggja á hinum „grænu svæö-
um” aö þau séu litiö notuö og aö
þau hafi ekki veriö ræktuö upp.
Notkun þessarra svæöa tak-
markast aö visu að talsveröu
leyti af þvi siæma veöurfari sem
hér er oft. En þeim mun meiri
þörf er fyrir fólk aö geta komiö
út þegar gott er veöur. Þaö
hentar ekki öllum aö ganga ein-
göngu eftir steyptum gangstétt-
um eöa sitja inni á litlum svöl-
um, sem ekki snúa á móti sólu
nema hluta úr degi. Þessi svæöi
hafa sum veriö stórlega van-
rækt. En þar er verkefni sem
hægt er aö leysa. Meö ræktun
skjólbelta og lagningu göngu-
stiga batnar aöstaöa fólks til
útivistar á þessum svæöum og
eykst þá jafnframt. Þetta sýnir
reynslan úr Hljómskálagaröin-
um og af Klambratúni. Stund-
um kvarta menn yfir aö snjó
skafi af þessum svæöum á ak-
brautir. Þennan skafrenning er
hægt aö stööva aö fullu eöa öllu
meö ræktun trjágróðurs. Sllk
verkefni henta mjög vel til sum-
arvinnu og gætu þvi skapað
mörgum unglingum atvinnu I
sumarleyfum sinum.
Stundum er talað um aö allt
vinnufært fólk eigi rétt á at-
vinnu. Skólafólk er aö vlsu ekki
undanskilið I oröi, en þaö er
undanskiliö i raun. Þaö unga
fólk sem vill vinna fyrir sér,
gerir þaö ekki meö faguryröum
stjórnmálamanna sem ekki eru
þess megnugir aö fylgja oröum
sinum eftir. Aö minu mati eru
„grænu svæöin”:
a) nauösynleg vegna útlits
borgarinnar bæöi fyrir ibúa
hennar og gesti.
b) nauösynleg til útivistar fyrir
Ibúa nærliggjandi hverfa.
c) skapa hagnýt verkefni til at-
vinnujöfnunar og hollra sumar-
starfa fyrir skóiafóik.
Hefur þéttbýlisstefna
siðustu ára gefist vel?
Óskar fólk eftir þvl að ala
börn sin upp viö þær aöstæöur
aö þau geti hvorki kynnst mold
né gróöri? Ég held ekki. Það eru
aörir sem skapa þvi þessar aö-
stæöur. Við sem höfum góöa aö-
stööu til útivistar óskum ekki
heldur eftir aö næstu kynslóöir
séu aldar upp viö ófullnægjandi
aöstæöur. Almenn heilsa og vel-
ferö Ibúa borgarinnar kemur
okkur öllum viö.
Vlöa hafa verið byggö stór
fjölbýlishús i þyrpingu. Bygg-
ing þeirra hefur veriö réttlætt
meö þvl aö hafa viö þau óbyggö
útivistarsvæöi. 1 staö þessarra
auöu svæöa, hefur þó viljaö
brenna viö, aö sett væru lág
ibúðarhús. Halda mætti af þessu
aö landrými væri m jög knappt á
Islandi.
Viö vitum aö þaö hafa orðið
mörg og stór mistök i skipu-
lagningu borgarinnar siöustu
áratugi. En þaö er hægara að
gagnrýna eftir á og gagnslitiö
aö fárast yfir þvi sem oröiö er.
Hins vegar er þeim mun meiri
þörf á aö bæta ekki gráu ofan á
svart og eyðileggja þaö sem enn
stendur eftir af möguleikum til
aö bæta og fegra borgina.
Ingimar Karlsson
Borgaryfirvöld og ráðning
forstödukonu Laufásborgar
Næstkomandi fimmtudag kem-
ur til umræöu I borgarstjórn
Reykjavikur mál, sem i fljótu
bragöi viröist ekki stórt I sniöum,
en er I reynd prófmál um stööu
starfsmanna borgarinnar og á
hvern hátt borgin kýs að meta
framlag starfsmanna, sem unniö
hafa i hennar þjónustu. Mál þetta
snýst um ráöningu forstöðukonu
barnaheimilsins Lauf-
ásborgar. Þar sem sá starfs-
maður, sem aö minu áliti er
brotiö mjög svo ómaklega á, er
staddur erlendis um þessar
mundir, og þar sem ég hef veriö
nánasti samverkamaöur hennar,
get ég ekki undan þvl vikist aö
gera örlitla grein fyrir þvi opin-
berlega. Vona ég aö upplýsingar
minar um allan aödraganda
málsins geti auöveldaö borgar-
stjórn Reykjavlkur aö taka eöli-
lega og sanngjarna afstööu,
þegar máliö kemur til kasta
hennar, nú á fimmtudaginn
næsta.
Ég vil byrja í stuttu máli á aö
gera grein fyrir þvl hvert hefur
veriö stjórnunarfyrirkomulag
Laufásborgar frá 1. október 1976
til þessa dags. Þá var tekiö upp
þaö fyrirkomulag aö stjórnun
heimilisins var sameiginlega I
höndum fóstra, sem viö þaö störf-
uðu. Gekk sú stjórnun áfallalaust
og var ekki aö henni fundið af
yfirvöldum. Siöari hluta árs 1977
uröu allir aöilár hins vegar sam-
mála um, aö liklegt væri aö þaö
stjórnunarfyrirkomulag myndi
ekki gefast eins vel framvegis,
þar sem aö allmikið los varö á
starfsmannahaldi, er hluti fóstr-
anna fór i barneignafri um likt
leyti og ein fóstra hélt til fram-
haldsnáms erlendis. Eftir nokkra
skoðun varö niöurstaöan sú, aö
rétt væri aö ráöa forstööukonur
aö Laufásborg. Fór fram-
kvæmdastjóri Sumargjafar þess
á leit við mig undirritaöa og
Dröfn ólafsdóttur, að önnur okk-
ar eöa báöar tækjumst forstööu
heimilisins á hendur. Töldum viö
aö best gæti farið á, aö viö önnuö-
umst þessa stjórn sameiginlega
og varö þaö úr. I nóvember 1977
vorum viö siöan ráönar til aö
gegna stööu forstööukonu heim-
ilisins aö hálfum hluta hvor og tók
ráðningin gildi 1. janúar 1978, en
um sömu áramót tók Reykja-
vikurborg formlega viö rekstri
dagvistunarstofnana Sumargjaf-
ar, sem borgin heföi um langa
hríö aö mestu séö um fjárhags-
legan rekstur á.
Þegar sú formlega yfirtaka átti
sér staö létu borgarfulltrúar allra
flokka þess getið aö réttarstaöa
starfsfólks Sumargjafar ætti aö
sjálfsögöu ekki aö breytast til
hins verra fyrir þessa formbreyt-
ingu og viötekinn og sjálfsagöur
skilningur var sá aö gerningar,
sem forráöamenn Sumargjafar
höföu gert inn á viö og út á viö
héldu sinu fulla gildi.
Dröfn ólafsdóttir fékk leyfi frá
störfum frá og meö miöjum april
s.l. og til miös ágústmánaöar. Ég
mun hins vegar láta af mlnu
starfi vegna barnsburöarleyfis
um likt leyti.
Nú fyrir nokkru kemst dagvist-
unarnefnd borgarinnar eöa öllu
heldur formaöur hennar aö þeirri
niöurstööu aö ófært sé aö starf
forstöðukonu hefur ekki veriö
auglýst. Viröist þá gleymt, aö þær
sem nú gegna þvi starfi tóku viö
þvi fyrir beiöni forráöamanna
Sumargjafar og voru ráönar til
starfans fyrirvaralaust og án
timatakmörkunar og hafa rekiö
heimiliöán aöfinnsla yfirvalda og
i góöri sátt viö starfsmenn þess
eins og bréf þeirra til dagvistun-
arnefndar bera meö sér. Þessi
ákvöröun kom aö augljósum
ástæöum ekkert illa viö mig, þar
sem ég myndi hvort eð er hætta
störfum fljótlega eins og fyrr
sagöi. Gagnvart Dröfn horfir
máliö ööruvisi viö. Hún hefur átt
mikinn þátt I aö skapa þann góöa
starfsanda sem á heimilinu er og
átti ekki aö þurfa aö gera ráö
fyrir aö stjórnmálamenn tækju á
sig slikan krók, sem nú hefur sýnt
sig til aö koma henni úr starfi slnu
og setja annan i staðinn. Henni
var reyndar gefiö til kynna aö
auglýsing á þessu starfi nú eftir
dúk og disk, væri einvöröungu
gerö til aö uppfylla formskilyröi.
En þaö hefur svo sannarlega sýnt
sig aö annaö hékk á spýtunni.
Umsóknir Drafnar og Elinar
Torfadóttur voru lagöar fyrir
dagvistunarnefnd Reykjavlkur-
borgar 26. júnl s.l. Þar sem að tvo
aöalmenn vantaöi og varamenn
voru mættir I þeirra staö og þar
sem fulltrúi Sumargjafar haföi
ekki getaö mætt á fundinn var
beöiö um aö afgreiöslu yröi frest-
aö, en þvi var synjað. Var þá
gengiö til atkvæöa og hlaut Dröfn
2 atkvæöi og Elin 2 atkvæöi.
Tveimur dögum siöar er máliö
lagt fyrir Féiagsmálaráö
Reykjavikur. Þar sem fram hefur
komiö I bókun dagvistunarnefnd-
ar bréf frá starfsfólki Laufás*
borgar og eins þar sem ráös-
menn höföu aöeins haft umsóknir
undir höndum I um hálfan sól-
arhring óskaöi einn ráösmanna
eftir þvi aö afgreiöslu málsins
væri frestaö. Var sú beiöni borin
undir atkvæöi og felld meö at-
kvæöum meirihlutans gegn at-
kvæöum minnihlutans. Er mér
tjáö, aö þaö sé nánast óþekkt aö
slikur frestur sé ekki veittur,
enda ómögulegt aö sjá hvers
vegna I ósköpunum svo óskaplega
lá á.
Ég sagöi i upphafi, aö kannski
virtist utanaökomandi aöilum aö
hér væri um lltið mál aö ræöa. En
ég hygg aö þegar menn kynna
sér þaö nánar sjái þeir aö hér er
meira I húfi, en dæmafá fram-
koma borgarinnar, sem vinnu-
veitanda I garögóös starfsmanns.
Ég tel mikinn vafa leika á aö
heimilt hafi veriö aö auglýsa sem
iausa stööu, sem þá þegar var
gegnt af starfsmönnum, sem
ráönir höföu veriö ótimabundiö
og fyrirvaralaust. Ef aö litiö er á
auglýsingu starfsins sem uppsögn
um leiö til þeirra sem starfinu
gegna, þá er þar komin nýstárleg
aöferö viö aö segja fólki upp. En
jafnvel þótt horft sé fram hjá
þessum mikilvæga þætti, þá er
aöferöin viö ráöninguna jafn
óeölileg og veröa má. Neitað er
um frest I dagvistunarnefnd,
þrátt fyrir aö hún sé ekki full-
mönnuð. Kannski vegna þess, aö
formaöurinn teldi sig hafa ástæbu
til aö ætla að fullskipuð myndi
meirihluti nefndarinnar greiöa
atkvæöi meö þeim starfsmanni,
sem gegnt hefur starfinu meö
prýöi aö undanförnu og á stuöning
allra starfsmanna á vinnustaön-
um? Þá er brugðiö út af markaöri
venju, að gefa mönnum kost á aö
kynna sér mál I félagsmálaráði,
kannski af þvi aö formaðurinn
taldi að, ef ráöiö yröi fullmannað
aðalmönnum og þeim gæfist kost-
ur á aö kynna sér allan aödrag-
anda málsins, þá myndu atkvæöi
ekki falla á þann veg, sem búiö
var aö ákveöa aö þau skyldu
falla?
En þetta mái er ekki aöeins
umhugsunarefni fyrir þá starfs-
menn borgarinnar, sem nú eiga
hlut aö máli. Þaö má ótrúlegt
vera, ef ekki lita margir i eigin
barm og sjá aö réttarstaöa þeirra
verður æöi óörugg, ef að stjórn-
málamennirnir, hverjir sem þeir
eru og hvar i flokki sem þeir eru
og kunna aö standa, geta gengiö
gegn öllum venjulegum og viöur-
kenndum reglum til aö koma
fram vilja sinum. Ég vil leyfa
mér að skora á háttvirta borgar-
fulltrúa, aö kynna sér rækilega
alla þætti þessa „lltla” máls og
geri þeir þaö óttast ég ekki niöur-
stööu afgreiðslu þeirra á fimmtu-
daginn kemur.
Anna Frlöa Bernódusdóttii
forstööukona Laufásborgar.