Þjóðviljinn - 21.07.1979, Blaðsíða 12

Þjóðviljinn - 21.07.1979, Blaðsíða 12
12 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 21. jiíll 1979 Hiti fluttur úr hraun- ínm hús Upphitun helmingi ódýrari en með olíukyndingu Um tíma lagði gosið sem varð 1973 Vest- mannaeyjar i auðn. En nú er lífið komið f sinar fyrri skorður og eyja- skeggjar meira að segja farnir að nota hraunið sem rann í gosinu til ým- issa nytsamra hluta. Allt efni sem þeir brúka til steypu og gatnagérðar er tekið úr hrauninu/ en á slíku hráefni var áður hörgull. Og enn er mikill hiti i iðrum hraunsins. Þennan hita eru kapps- fullir Eyjamenn búnir að virkja að hluta og nota til upphitunar í húsum sín- um. Þetta fyrirbæri er þekkt sem hraunhitaveit- an i Eyjum. Tilraunir i upphafi Viö fengum þvi Má Karlsson tæknifræöing i Eyjum til aö skýra okkur nánar frá hraun- hitaveitunni. Hann tjáöi blm. aö upphaflega heföi veriö fyrir- hugaö aö taka upp rafhitun i Eyjum og á þeim forsendum á- kveöiö aö leggja dreifikerfi fyrir Már Karlsson bæjartæknifræöingur I Eyjum skýrir út gang hraunhitaveitunnar. 1 baksýn gnæfir Eldfell, þaöan sem hrauniö vall I gosinu. heitt vatn i húsin i bænum. Vatniö átti svo aö hita upp meö aukarafafli frá virkjunum uppi á landi og brúka svartoliu til vara. En eftir aö hrauniö haföi breitt sig yfir stóran hluta bæjarins datt einhverri mann- vitsbrekkunni i hug, aö hitann úr þvi mætti ef til vill virkja til aö veriha vatniö sem eyja- skeggjar þarfnast til aö velgja upp hibýli sin. „Svo viö ákváöum aö gera smátilraun” sagöi Már. „Viö byggöum litiö sjálfstætt dreif- ikerfi — um 1 MW — sem nýtti einungis hita úr hrauninu. Þaö létum viö svo hita upp sjúkra- húsiö okkar i eitt ár. Tilraunin gekk, meira aö segja mjög vel. Svo viö höföum engin umsvif en ákváöum aö skella okkur úti hraunhitun fyrir allan bæinn. t dag er um fjóröungur bæjarins tengdur hraunveitunni, og von- andi veröur allur bærinn hit- aöur upp meö hraunvarma inn- an árs. Alis munum viö vinna um 20 MW úr hrauninu en i dag erum við semsagt búnir aö virkja þaöan um 5 MW.” Einföld aðferð Már sagöi aö aöferöin viö aö beisla hraunhitann væri i raun- inni sáreinföld. Fyrst væri leit- að aö stööum i hrauninu, sem væru nægilega heitir og sem gufurikastir. Þar væru grafnar holur, 4 — 5 metra djúpar, og fóöraö- Blaðauki um húshitun aöar meö grjóti. t þessar holur leitaöi gufan og væri svo leidd úr þeim inn I voldugar steinkistur, sem eyjaskeggjar steypa sjálfir upp á hrauninu. Til að sem minnstur hiti tapist úr kistunum eru þær huldar vikri. t steinkistunum er svo varminn úr gufunni fangaöur á þann hátt, aö vatn, sem er leitt uppá hrauniö I stórum dælu- stokk, er látiö renna gegnum kisturnar I fjölmörgum mjóum pipum, sem gufan leikur um. Viö þaö hitnar vatniö upp i sama hitastig og gufan eða 75 — 90 gr. á C. Þannig má segja aö hitinn I hraungufunum sé fluttur yfir i vatniö, sem rennur svo I stokknum niður i bæ og hitar upp hús Eyjabúa. Stór nýbyggð dælustöö, sér um aö knýja vatn- iö i stokkunum uppá hraunið, gegnum varmaskiptapípurnar og siöan niöur i bæ og inn i ofna heimamanna. Þannig er sifellt sama vatnið á hringrás um dælukerfið, og flytur hitann úr hrauninu inn i hibýli fólksins. Sjálfstreymandi gufa En hvaðan kemur gufan? spyrjum við fávisir. „Aö hluta til úr sjónum” svar- ar Már. „Sjórinn streymir inn undir hrauniö og á sjóöheita kvikuna. Viö það hitnar hann og sýöur, breytist I gufu sem streymir upp og er um 75 — 90 gráöa heit viö yfirborð. Hins vegar kælir lika sjórinn hraun- ið, þannig aö hitapunktarnir færast inn i hraunið um 10 — 20 metra á hverju ári. Viö þurfum þá aö færa varmaskiptana sem þvi nemur. Hins vegar fáum viö ekki nema um 5 MW af þeim 20 MW sem viö þurfum, úr sjálf- streymandi gufu. Afganginn munum viö fá hreinlega með þvi að leiöa bara vatn uppá hrauniö, láta það seytla niðuri glóöina, hitna og breytast i gufu. Svo einfalt er það nú.” Endist amk. í 10 ár Már kvaö spekúlanta telja, aö hraunveitan endist i amk. 10 ár. Aö þvi loknu myndu Eyjamenn bara skipta yfir i rafhitunina, sem upphaflega var fyrirhug- uö. Þaö væri ekki torvelt, þvi dælustööin og dreifikerfið fyrir hraunveituna mun einnig ganga inni rafhitaveituna án teljandi vandkvæöa. „Þangaö til brúk- um við hraunhitann, enda er upphitun með honum um þaö bil helmingi ódýrari en oliu- kynding.” —ÖS NÝJA HITAVEITAN Á HÖFN í HORNAFIRÐI Olíusparnaðurinn um 70% • Fjarvarmaveitan fær orku frá kælivatni og afgasi díselvéla Kælivatns og afgas frá stórum véium felur í sér mikla varmaorku/ sem rennur yfirleitt til spillis. I orkusparnaðartillögum hefur ævinlega verið minnt á nauðsyn þess að nýta þessa orku til upp- hitunar vatns, þar sem olíukynding er nú. I sam- vinnu RARIK og Hita- veitu Hafnarhrepps er nú fyrirhugað að byggja hitaveitu/ sem byggir á kælivatni frá díselrafstöð RARIK. Samkvæmt samningi sem undirritaður var milli þessara aöilja þann 11. júli sl. leggur Hitaveitan dreifikerfi um kaup- túniö og rekur þaö, en kaupir orku frá kyndistöð sem RARIK lætur reisa viö rafstöö slna á Höfn. I kyndistööinni veröur hita- veituvatniö hitaö upp meö Varminn frá frystitækjunum I Hraðfrystihúsinu á Höfn veröur not- aöur til aö kynda upp vatn i kyndistöö hitaveitunnar á Höfn sem verið er aö koma nú upp. varmaorku diselvéla rafstööv- þ.e. meö kælivatni og afgasi vél- arinnar, sem nú fer til spillis, anna. Ef sú orka nægir ekki, verður skerpt á vatnshitanum með svartoliukötlum. Þegar Höfn tengist raforkukerfi lands- ins setur RARIK upp rafskauts- ketil og veröur hitaveituvatniö þá hitaö upp meö rafmagni. Ráögert er aö hefja fram- kvæmdir i haust og ljúka þeim á næsta ári. Aætlaö er aö heildar- kostnaöur veröi 560 M.kr. á verölagi I mai s.l. Á Höfn er oliunotkun til hús- hitunar nú um 2 miljónir litra, en eftir aö hitaveita tekur til starfa er áætlað, aö oliunotkun I kyndistöö veröi 30% af núver- andi notkun og þegar Höfn teng- ist raforkukerfi landsins minnki oliunotkun I 20%.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.