Þjóðviljinn - 27.07.1979, Qupperneq 4

4 SÍÐA — ÞJ6ÐVILJINN Föstudagur 27. júli 1979.
DIOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
útgefandi: Otgáfufélag ÞjóBviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Fréttastjóri: Vilborg HarBardóttir
Lmsjónarmaóur SunnudagsbiaBs: Ingólfur Margeirsson.
Rekstrarstjóri: Olfar ÞormóBsson
Auglýsingastjóri: Rúnar Skarphéfiinsson
Afgreifislustjóri: Filip W. Franksson
BlaBamenn: AlfheiBur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, Guöjón
FriBriksson, Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnús H. Gislason, Sigurdór
Sigurdórsson.
Erlendar fréttir: Halldór GuBmundsson. tþróttafréttamaBur:
Ingólfur Hannesson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Leifur Rögnvaldsson.
Otlit og hönnun: GuBjón Sveinbjörnsson, Sævar Guöbjörnsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Safnvöröur: Eyjólfur Arnason
Auglýsingar: SigriBur Hanna Sigurbjörnsdóttir, Þorgeir Ölafsson.
Skrifstofa: Guörún Guövaröardóttir, Jón Asgeir Sigurösson.
AfgreiBsla:GuBmundur Steinsson, Kristfn Pétursdóttir.
Slmavarsla: Úlöf Halldórsdóttir, SigriBur Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún BárBardóttir
HúsmóBir: Jóna SigurBardóttir
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Otkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Gúömundsson.
Ritstjórn, afgreiösla og auglýsingar: SiOumúla 6, Reykjavlk, sfmi 8 13 83.
Prentun: BlaBaprent hf.
Vinstri skattastefiia
# Fyrir síðustu kosningar lagði Alþýðubandalagið fram
hugmyndir sínar um aðgerðir í skattamálum, ásamt
ýmsu öðru, í bæklingnum „fslensk atvinnustefna". Þar
segir m.a.: „Skattbyrði láglaunamanna léttist, en þyng-
istá háum tekjum og miklum eignum, m.a. með nýjum
stighækkandi álagningarþrepum. Atvinnureksturinn í
landinu greiði skattaf tekjum sínum og umsvifum með
eðlilegum hætti."
# Nú eru landsmenn f lestir búnir að f á skattseðlana sína
í hendur þegar hið fyrsta ár núverandi stjórnar er liðið
og því hægt að bera samn við þau fyrirheit sem gefin
voru f yrir kosningarnar. Ekki dettur Þjóðviljanum í hug
að halda því fram að allt sem að var stefnt í skatta-
málum hafi náðst fram á því ári sem liðið er. Það er
hins vegar greinilegt að verulegar breytingar hafa orðið
á skattlagningu hér í landinu á þessu eina ári.
#Hlutur fyrirtækjanna i skattbyrðinni hefur aukist
mjög verulega. Það hef ur jafnan verið eitt af megin-
gagnrýnisatriðum vinstri manna gagnvart skattlagn-
inguaðfyrirtæki hérlendis hafa jafnan sloppið mjög létt
frá skattlagningu, jafnvel þótt þau söfnuðu gífurlegum
eignum. Þótt langt sé í land með að f yrirtækin í landinu
greiði sinn skerf, þá fer það ekki á milli mála að stórt
skref hefur verið stigið í þá átt nú. Þannig hækkuðu
álögðgjöld á fyrirtæki í Reykjavík um tæp 90%, en álögð
gjöld á einstaklinga um 60%.
• Vafalaust má segja að 60% hækkun á gjöldum ein-
staklinga sé mjög mikil hækkun. En þær tölur segja
meira um verðbólguvandann heldur en um skattlagn-
inguna sjálfa. En þess ber þó að geta að hluti þessarar
miklu hækkunar stafar af aukinni skattlagningu á háar
tekjur. Þannig var bætt inn 50% skattþrepi sem eykur
skattbyrði hálaunafólks.
• Að meðaltali virðast álögð gjöld nú vera um 28% af
tekjum fyrra árs hjá einstaklingum. Með þeirri verð-
bólgu sem við búum við fer greiðslubyrði skatta niður
fyrir 20% af tekjum þessa árs. Slíkt getur vart talist
skattpíning. Til viðbótar þessu koma reyndar háir óbein-
ir skattar, en þeir eru þó ekki svo ýkja hærri en í ná-
grannalöndunum. Til dæmis um það má nefna, að Danir
hyggjast hækka söluskatt upp í 25%.
Hæstu skattþrep hérlendis eru einnig mun lægri en í
nágrannalöndunum. Og þar sem þau eru hjá okkur
byggð á eftirágreiðslu skatta fer það ekkert á milli mála
að hátekjufólk sleppur hér á landi betur frá skatt-
lagningu heldur en gengur og gerist í okkar nágranna-
löndum.
# En hafi tekjuskattar hækkað hjá hálaunamönnurrv þá
hafa eignaskattar hjá stóreignamönnum hækkað enn
meir. Þannig hef ur eignaskattur nú rúmlega tvöfaldast
hjá einstaklingum frá síðustu skattskrá og nær þrefald-
ast hjá fyrirtækjum. Enn er eignaskattur þó óeðlilega •
lítill hér á landi, en þróunin er greinilega í rétta átt. Því í
okkar verðbólgusamfélagi er eignasöfnunirt mun betri
mælikvarði á velgengni einstaklinga og fyrirtækja held-
ur en niðurstöður á rekstrarreikningi.
• Eignaskattur er mun stærri liður í tekjuöflun hins
opinbera í nágrannalöndunum. Þannig eru sveitar-
félögin í Bretlandi einkum rekin á slíkum sköttum,
útsvör eru þar ekki notuð. Hinn flati skattur, útsvarið,
þyrfti einnig hér á landi að víkja fyrir skattlagningu á
eignir í mun meiri mæli.
• Vafalaust munu hægriöflin f landinu reka upp gól
mikið í tilefni af útkomu skattskránna og kvarta undan
skattpíningu. Sá áróður á ekki við nein rök að styðj-
ast. Fólk með meðaltekjur er ekki skattpínt nú f rekar en
áður, fólk með lágar tekjur sleppur betur en oft
áður. Hátekjufólk, stóreignamenn og fyrirtækin í land-
inu borga meir en áður, og það er í fullu samræmi við
hugmyndir sósíalista.
—eng.
Hitaveitumál
Nokku&hefur veriö skrifaö og
samþykktir geröar um hug-
myndir sem reifaöar hafa veriö
um jöfnun þess kostnaöar sem
menn bera af hitun húsa sinna.
Borgarráö Reykjavikur sam-
þykkti m.a. andmæli gegn þvi
aö þetta mál yröi leyst meö þvi
aöleggja sérsakan skatt á notk-
un heits vants á hitaveitusvæö-
um.
Til slikrar samþykktar liggja
ýmsar gildar ástæöur. Hitaveita
þessa máls, hve mjög Reykja-
vikurborg, eöa fyrirsvarsmenn
hennar, er lofuö fyrir þá fram-
sýni, þaö framtak, þá forsjálni,
sem kemur fram i þvi, aö höfuö-
borgin fékk sér hitaveitu fyrir
nær fjöruti'u árum. Þetta tal er
eins og aö likum lætur mjög
áberandi i leiöurum og greinum
i Morgunblaöinu, enda eiga for-
sjálnin ogframsýnin aövera rós
I hnappagati þeirra Sjálfstæöis-
manna sem i marga áratugi
stjórnuöu borginni.
Þetta sjálfshól stendur reynd-
ar ekki á sérstaklega styrkum
fótum. Þaöliggur i augum uppi,
aö um leiö og Islendingar höföu
peninga og tækni til aö nýta
kannski I „greindarkreppu”
eins og ritstjóri Dagblaösins
kemst aö oröi.
Þvi er ekki nema nauösynlegt
aö minna á, aö hitaveita Reyk-
vikinga er byggö á þeirri
heppni, aö þeir eiga stutt i mikiö
vatn og á þeim friöindum sem
fylgja sjálfu þéttbýlinu. Þaö er
ekki hægt aö saka þá menn um
„skammsýni” eöa einhverjar
ódyggöir aörar, sem eru búsett-
ir langt frá aögengilegum jarö-
hita — hvaö þá aö þaö sé ástæöa
til aö refsa þeim fyrir þaö meö
þvi aö láta þá bera eina byrðar
af oli'uhækkun. Enda skulum við
vona, aö þaö standi ekki til. f
annan stað hefur þróun tækn-
innar skammtaö mönnum
möguleika til framkvæmda viö
hitaveitur i hinum ýmsu pláss-
um. Þegar Reykvikingar voru
aö byrja á sinni hitaveitu var
tækni — t.d. borunartækni — á
þvi stigi, aö enn var langt i land
aöhægt væri aö nýta þann jarö-
hita sem varö aögengilegur tiu
eöa tuttugu árum siöar. Þetta
eru aöstæður sem í sjálfu sér
koma ekkert viö framkvæmda-
vilja eða orkupólitiskri skarp-
skyggni.
Aukastyrkur
til KFVM
Morgunblaðið var aö hneyksl-
ast á þvi i leiðara, aö borgar-
ráösmenn Alþýöubandalags-
ins vildu visa frá tilmælum
frá KFUM um aukafjárveit-
ingu. KFUM vildi fá þrjár
miljónir i viöbót við fimm
miljón króna styrk, og eins
og reyndar kom fram i
Morgunblaöinu I gær var höfuö-
röksemd hins kristilega félags
fyrir umsókninni sU, aö „fast-
eignagjöld af eignum félagsins
heföu hækkaö svo mjög aö
styrkur borgarinnar nægöi ekki
lengur fyrir greiöslum fast-
eignagjalda. Hefur yfirleitt ver-
iö viö það miðaö, aö styrkur
borgarinnar samsvaraöi fast-
eignagjöldunum undanfarin
IMeö sjálfshólinu um hitaveitusníild Reykvlkinga er meöal annars
veriö aö kynda undir þann byggöa- og búseturig sem er eitt hvim-
leiöasta einkenni islenskrar umræöu.
ár.”
Reykjavikur selur þjónustu sína
ódýrar en flestar aörar varma-
veitur — og þaö stafar ekki
aðeins af þvi aö hUn er
hitaveitna elst og býr viö
fremur auöveida vatnsöflun.
Stjórnvöld hafa sérstaka
tilhneigingu til aö halda
veröi á þjónustu einmitt þessar-
ar hitaveitu niöri, vegna þess aö
viö hana er miöað þegar þáttur
húshitunar i visitölu er Ut reikn-
aöur, en ekki viö nýrri veitur
(sem eru t.d. meö nýleg erlend
lán á bakinu i stórum stil), né
heldur viö oliukostnað.
Borgarráð:
Adda Bára og Sigurjón
vildu ekki styrk til KFUM'
A FUNDl borsarrM* Reykjavík
ur i gmr vtr tekið fyrir erindl frá
K.F.U.M.. þar mh Urið er íram á
•ð sá Btyrkur aea borgarstjóm
ákvkð til féUssins við sfgreiðslu
ttárfcaffsáctlanar yrði h*kk*ður.
Rök K.F.U.M. voru meðnl annsra
þan. að fanteimmgiöU af eignum
félagsins fcefðu kuekkað svo mjög,
að styrkur borgartnnar nmgði
lekld kBfir fyrir greiðrfum fnst-
dgmfjalda. Hefur yfirlettt verlð
l,við það miöað, að styrkur borgar
___________ivaraðl íasteignagjöld-
unum undanfarln ár.
Adda Bára Sigfúsdóttir (Abl.)
sem situr nú í borgarráði sem
varamaður Kristjáns Benedikta-
aonar (F) bar fram þá tillðgu.
málinu yröi vísað til afgreiðslu
fjárhagsáætlunar fyrir næsU ár,
en 8Ú tillaga fékk aðeina tvö
atkvæði, þeirra öddu Báru og
Sigurjóna, og náöi því ekki fram
að ggnga. Þá bar Björgvin Guð-
mundsson fram tillðgu um að
veittur yrði 500 þúsund króna
atyrkur til þeirra, en sú viöbót i
myndi nægja fyrir faBteignagjöld-
unum. Sú tillaga var samþykkt
með þremúr atkvæðum gegn
tveimur. Með tillðgunni greiddu
atkvæði auk flutningsmannB borg- \
arráðsmenn Sjálfstæðisflokksins, j
Birgir ísleifur Gunnarsson og (
Albert Guðmundsson. Atkvæði j
gegn greiddu Alþýðubandalags-
mennirnir Adda Bára Sigfúsdóttir/
og Sigurjón Pétursson.
I Vítahringur
IAf þessum sökum fær Hita-
veita Reykjavikur ekki þær
J veröhækkanir sem þaö fyrirtæki
| telur sig þurfa. Niöurstaöan er
h sU, að borgarsjóöur (sem aö
| sinuleytifær ekki aö nýta tekju-
Istofna i samræmi viö verö-
bólgu) veröur aö hlaupa undir
J bagga og taka á sig þann mis-
I mun á tekjum og Utgjöldum,
■ sem fram kemur hjá hitaveit-
I unni. Ef siöan ætti aö skatt-
' leggja sérstaklega þau friöindi
IReykvikinga aö hafa ódýrt heitt
vatn — um leið og sameiginleg-
J ur sjóöur borgarbUa er skatt-
I lagður til þess aö halda þessu
■ sama heitavatnsverði niöri —
| þá er upp komiö verölagskerfi,
■ sem svo er Ur lagi fært aö engin
| von er til aö menn sætti sig viö.
i Ástœðulaust
i sjálfshól
jarðhita I miklu stærri stil en
gert haföi veriö (t.d. á héraös-
skólasetrum úti um sveitir) þá
hlaut fyrsta heitaveitan aö
veröa lögö um höfuöstaöinn.
Þar fóru öll skilyröi saman:
Þar var yfriö nóg af heitu vatni i
þokkalegri fjarlægö frá neyt-
endum — og þar var saman
kominn á litlum bletti sjá földi
neytenda sem á skammri stund
mundi greiöa upp fjárfestingar.
Eru hinir
skammsýnir?
Út af fyrir sig er ekki nema
gott um þaö aö segja aö Reyk-
vlkingar séu stoltir af sinni hita-
veitu — hvi ekki þaö? En i sjálf-
umgleöinni, sem gerir ráö fyrir
því, aö þaö sé snilldarbragð aö
nýta jarðhita, er eins og sneitt
aö öörum landsins börnum fyrir
þaö, að þau séu nú ekki jafn-
snjöll höfuðborgarmönnum
Þá mœðist
í mörgu
Nú hefur þaö einnig komiö |
fram i fréttum, aö sá styrkur ■
sem KFUM fær til starfsemi I
sinnar frá borginni var fimm *
miljónir króna fyrir — og var I
svo hækkaöur núna um hálfa J
miljón. Ef það er rétt skiliö aö |
þessi upphæö, 5,5 miljónir, fari ■
öll i fasteignagjöld, þá er KFUM I
mikiö stöndugt félag — enda ,
hefur veriö nokkuö um þaö, aö ■
efnaðir menn sem voru uppaldir I
i félaginu hafi arfleitt það aö J
eignum. En ef eignabyröi |
þessi fer aö vera svo mikil, aö ■
opinber gjöld af henni standi fé- I
lagsskapnum fyrir þrifum, er m
þá ekki mál aö rifja upp þau ■
meðmæli sem einu sinni voru ■
oröuö á þessa leiö: Safniö ekki í
fjársjóöum á jöröu, safniö ekki |
þvi sem mölur og ryö granda... ■
i
■
L
A hinn bóginn er þaö óneitan-
lega dálitiö spaugilegt sem
fram hefur komiö í umþóttun