Þjóðviljinn - 03.11.1979, Síða 8

8 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 3. nóvember 1979
1'
Samtök herstöðvaandstæðinga
Auglýsingasími
Þjóðviljans er
81333
Bergmann * bókmenntir
Kjarvalsstaöir
Barnabókasýningunni
lýkur á sunnudaginn
Dagskrá kl. 15 laugardag
og kl 15 og 17 á sunnudag
A sunnudag lýkur á Kjarvals-
stöðum alþjóðlegri barnabóka-
sýningu, sem staðið hefur frá 20.
október. A sýningunni eru barna-
bækur frá 72 löndum en auk þess
barnabókasafn með útlánsdeild
og lestraraðstöðu. Góð aðsókn
hefur verið að sýningunni og um
helgina verður þar ýmislegt um
að vera.
A laugardag kl. 15 er dagskrá
frá Þjóðleikhúsinu sem nefnist
„Börn I bókum” og verður lesið
og leikið úr þekktum barnabók-
um. Á sama tima er sögustund i
barnabókasafni.
Á sunnudag er dagskrá
nemenda úr 8.J úr Langholts-
skóla. „Litið fer fyrir litlu
blómi”, — kynning á verkum
Kristins Reys. A sama tima er
sögustund i barnabókasafni. Kl.
17 kemur Leikbrúðuland i heim-
sókn á barnabókasafnið.
Thorvaldsenfélagið:
Lokaúthlutun úr
Gjafasjóði
Á 100 ára afmæli Thorvaldsens-
félagsins árið 1975 stofnaði félag-
ið sjóð, „Gjöf Thorvaldsens-
félagsins”, með 10 miljónum
króna, I því skyni að styrkja til
framhaldsnáms erlendis þá, sem
sérmennta sig til starfa á stofn-
unum til dvalar, kennslu og þjálf-
unar vanheilum og afbrigðilegum
börnum og unglingum.
Alls hafa 57 umsækjendur hlotið
styrki úr sjóðnum fra stofnun
hans samtals að upphæð kr.
14.775.000.-. Sé miðað við fram-
færslukostnað á þeim timum,
sem úthlutanir fóru fram á, eru
þær að verðgildi i ár kr.
25.832.000.-.
Lokaúthlutun úr gjafasjóðnum
fór fram i miðjum ágúst s.l„ og
hlutu eftirtaldir námsstyrki að
þessu sinni: Anna Karin
Júlíussen, Dóra Júliussen, Eyrún
Isfeld Gísladóttir, Guðrun
Sigurðardóttir, Gyða Haralds-
dóttir, Helga St. Guðmundsdóttir,
Jóhann Thoroddsen, Karl B.
Benediktsson, Karla Kristvins-
dóttir, Matthias Viktorsson, Rósa
Steinsdóttir, Signý Einarsdóttir
og Þorbjörg Sigurðardóttir.
Landsráöstefna Samtaka herstöövaandstœöinga
Dagskrá kvöldvöku
t Félagsstofnun stúdenta kl. 20.30 í kvöld.
Pétur Gunnarsson rithöfundur
flytur ávarp.
Bubbi Morthens „trúbador”
syngur frumsamin kvæði.
Vésteinn Lúðviksson rithöfundur
les brot ur ófullgerðri skáldsögu
„Eirikur Striðsson.”
Anna Einarsdóttir leikari flytur
„Fljúgandi fiskisögu” Ninu
Tryggvadóttur i máli og mynd-
um.
Elfa Gisladóttir leikari flytur
frumsaminn þátt um hersetuna.
Tónofin ljóð:
Ljóðaflutningur við hljómlist
eftir Sigurð Rúnar Jónsson.
Flytjendur: Ingibjörg Bjöms-
dóttir, Ragnheiður Arnardóttir,
Jón Yngvi Ingvarsson, Kolbrún
Halldórsdóttir og Silja Aðal-
steinsdóttir, ásamt hljómsveit
undir stjóm Sigurðar Rúnars
Jónssonar.
Kynnir: Sigurður Rúnar Jóns-
son.
Að sjálfsögðu skemmta kvöld-
vökugestir sjálfir með söng og
að lokum verður stiginn dans.
Bernskufögnuður
og myrk öfl blóðsins
Sigurður A. Magnús-
son: Undir kalstjörnu.
Mál og menning 1979.
Þessi endurminningasaga
segir frá fyrstu æviárum drengs
sem „dettur inn i veröldina með
eftirminnilegu öskri einn dag
siöla vetrar I það mund aö
heimskreppan mikla er að byrja
að naga rætur allsnægtatrésins
vestur i Ameríku”. Henni lýkur
þegar hann missir móður sina
sem hefur verið berklaveik ár-
um saman, þá er sögumaöur að-
eins niu ára.
Endurminningar frá bernsku-
árum eru einatt taldar þakklát-
ur efniviöur, enda hafa úr þeim
verið unnar margar ágætar
bækur. Þessi þakkláti efniviður
er ekki sist tengdur ferskleika
skynjunarinnar, fögnuði þess
sem er að uppgötva heiminn.
Frá þeim fögnuði hefur Sigurö-
ur margt skemmtilegt að segja,
allt frá þvi að sögumaður hans
leggur I fyrsta skipti út i heim-
inn og hefur skituga kolapoka
upp úr krafsinu og þegar hann
sér sig allan svartan í framan af
kolaryki segir hann þessa eftir-
minnilegu setningu: „Breytist
maður svona við að fara langt
aö heiman”. Við kynnumst lfka
viðleitni ungs drengs til að út-
skýra fyrir sér náttúru fyrir-
bæranna — englanna, sálnanna,
draumanna — og ekki skal held-
ur gleymt að lofa það sem rifjað
er upp af viðleitni verðandi rit-
höfundar til að skilja innri gerð
orðanna: er ekki kommúnismi
skyldur kommóöunni I stofunni?
Af þessu sama kyni eru ljóðræn-
ir kaflar sem lýsa samþættingu
draums og veruleika i hávöxnu
andi, hún er á berklahæli og sár
söknuður eftir henni blandar
dagana beiskju. Ekki bætir það
úr skák að faðir drengsins gerir
tveim systrum móöurinnar
börn. 1 lýsingunni á þessu
undarlega fjölskyldulifi finnst
lesanda einatt sem höfundur sé
kominn á ystu nöf með
miskunnariausa hreinskilni —
en einhvernveginn er þaö samt
svo, aö honum tekst að komast
hjá falli. Honum tekst einnig aö
komast hjá tilgerð eða ólikinda-
látum 1 lýsingunni á þeim stund-
um sem erfiöastar eru I lifi
þessa hálfgerða munaöarleys-
ingja.
Sigurður A. Magnússon gerir
margt ágætlega i uppmálun
bæði vongleði og sálarangistar,
ekki slst þar sem hann stefnir
beint að þvi að rifja upp, setja
sig i spor Jakobs litla Jóhannes-
sonar. En stundum finnst les-
anda frásögnin trufluð ónota-
lega meö einskonar fræðilegum
útskýringum á atburðum og
háttalagi bernskunnar, glósum
úr sálarfræði og félagsfræöum.
Tökum dæmi: „í minu dæmi
urðu hestarnir sú orkulind sem
efldi mig til átaka við fjandsam-
legt umhverfi og vaxandi innra
öryggisleysi”. Eða þetta hér
um næmi átta ára drengs:
„Skynfæri hans eru ekki orðin
sljó af sibylju vanans né heldur
hefur hugsun hans koðnað af
sérgildum viðhorfum eða arf-
tækum forsendum”. Eitthvaö af
þessu heföi mátt missa sig.
Fyrir utan sögumann sjálfan
er faðir drengsins fyrirferðar-
mest persóna. Þar hefur verið
dregin upp eftirminnileg lýsing
Framhald af bls. 17
grasi — og svo fyrsta reynslan
af listsköpun, þegar nokkrir
krakkar komast að þvi, að þaö
er tilvaliö að nota hænsnakofa
sem einn vegg vantar á sem
leikhús.
En þvi fer svo fjarri að lif hins
unga sögumanns líði áfram i
skemmtan og birtu. Hvað eftir
annað teygja myrkir skuggar
sig inn i þessa bernsku og skilja
eftir sig illan grun: „mér fannst
þá og oft siðar... aö við værum
ofurseld myrkum öflum blöðs-
ins sem brytust fram fyrirvara-
laust eins og stormviðri og eng-
inn réði við fremur en höfuð-
skepnurnar”. Lif drengsins er
ekki öfundsvert, þvi fer fjarri.
Hann elst upp I sárri fátækt og
fylgir henni háski og ömurleiki
ekki aðeins allt um kring og i
sjálfu lifi fjölskyldunnar. Móðir
drengsins er lengst af fjarver-
Sorp-
og sjó-
kœlingar-
gámar
Iðntæknistofnun Islands hefur
hannað sorpgám úr trefjaplasti, i
samvinnu viö borgarverk-
fræðinginn i Reykjavik. Ætlunin
er, að framleiðsla þessara gáma
geti m.a. orðið sumarvinnuverk-
efni fyrir skóiafólk.
Þá hefur Iðntæknistofnunin og,
— i samstarfi við Vélsmiðjuna
Norma, hannað sjókælingargám.
Hafa tveir slikir gámar verið
smiðaðir. Tilraunir Rannsóknar-
stofnunar fiskiðnaðarins með
notkun gámanna við veiði og
vinnsiu á kolmunna hafa gefið
góöa raun.
-mh§
Vésteinn Liiðvfksson
Elfa Glsladóttir
Siguröur Rúnar Jónsson
Bubbi Morthens
Silja Áðalsteinsdóttir
Pétur Gunnarsson
7