Þjóðviljinn - 19.01.1980, Qupperneq 7

Laugardagur 19. janúar 1980. ÞJÓÐVILJINN — StÐA 7
Tillaga Helga Seljan og
Hjörleifs Guttormssonar:
Áætlun um
varanlegar
úrb ætur
%
i
Mengun frá fiskinijölsverksmiðjum hefur oftlega veriö mötmælt og
er skemmstað minnast kröfugöngu hús mæöra f Keflavik og Njarövik
vegna óþolandi loftmengunar frá verksmiöjunni i Njarövik. Þessi
mynd er frá sildarverksmiöjunni Kietti.
„Alþingi ályktar aö fela rlkis-
stjórninni aö beita sér fyrir þvi,
aö á árinu 1980 veröi gert átak til
aö ráöa bót á mengun frá fiski-
mjöls verks miðjum og jafnframt
veröi gerö áætlun um varanlegar
úrbætur i mengunar málum
sifkra fyrirtækja f samvinnu viö
hlutaöeigandi eigendur og sam-
tök þeirra svo og heilbrigöis- og
náttúruverndaryfirvöld.
Aætlunin taki m.a. miö af að
lágmarkskröfum um mengunar-
varnir allra starfandi fiski-
mjölsverksmiöja veröi fuiinægt
innan tveggja ára og fjármagn
sé tryggt til þeirra aðgeröa.
Veröi i senn haft I huga ytra og
innra umhverfi verksmiöjanna
og athugaöir möguleikar á bættri
nýtingu hráefnis og orkusparn-
aöi samhliöa viöhlitandi meng-
unarvörnum.”
Þannig hljóöar þings-
ályktunartillaga sem Helgi Selj-
an og Hjörleifur Guttormsson
flytja á Alþingi. Tillaga þess i var
flutt á tveimur siöustu þingum en
hlaut þá ekki afgreiöslu.
Kröfur um úrbætur
Helgi Seljanmælti fyrir tillög-
unni s.l. fimmtudag og sagöi i
upphafi m.a. aö oftlega heföu
komiö fram háværar kröfur um
úrbætur i mengunarmálum
fiskimjölsverksmiöja og minnti i
þvi sambandi á kröfugöngu hús-
mæöra i Keflavik og Njarövik
vegna óþolandi loftmengunar frá
verksmiöjunni I Njarövík.
Fram kom hjá Helga aö I land-
inu væru starfandi i dag 33 verk-
smiöjur er gætu unnið úr feitum
fiski (loönuverksmiöjur ) eöa
unniö gætu úr slikum fiski meö
fremur litlum endurbótum auk
þess um það bil 20 verksmiðja er
einungis gætu unniö úr fiskúr-
gangi. Astand loftmengunarmála
Matthias A. Mathíesen var
kjörinn formaöur tslandsdeildar
Noröurlandaráös á fundi hennar i
fyrradag og veröur þarmeö for-
seti næsta þings Noröurlandaráös
á tslandi.
hefði að undanförnu veriö verst i
bæjunum við Faxaflóa utan
Reykjavikur og á Austfjöröum,
en vandamálsins væri þó vart
viöasthvar þar sem slikar verk-
smiðjur væru reknar.
Sjávarmengun
Helgi lagöi á þaö áherslu að
mengunarvandamál fiskimjöls-
verksmiöja væru ekki einungis
takmörkuö viö loftmengun. Viöa
heföi orðiö .vart viö verulega
sjávarmengun frá slikum verk-
smiöjum, einkum á Austfjaröa -
höfnum og á Siglufirði, þar sem
grútur frá verksmiöjunum hefur
lagst á fjörur.
Þá benti Helgi á að verulegur
óþrifnaöur stafaöi viöa af
slæmri umgengni um athafna-
svæöi verksmiöjanna og ófull-
nægjandi frágangi hráefnis-
geymslna. Starfsumhverfi væri
einnig viöa verulega ábótavant
m.a. vegna ónógrar loftræsting-
ar, óþrifa á vinnustööum, heilsu-
spillandi hávaöa og ófullnægjandi
s tar fs mannaaös tööu.
Aö lokum f jallaöi Helgi um þá
staöiþar sem úrbætur hafa helst
veriðgeröar tilþess gagngertaö
draga úr óþef og loftmengun.
Ekki tímabært
Magnús H. Magnússon félags-
málaráöherratók til máls á eftir
Helga og sagðist ekki telja tima-
bært eöa framkvæmanlegt aö
láta gera þá áætlun sem fælist i
tillögunni. Hins vegar sagöist
hann hafa fullan skilning og vel-
vilja á málefninu og vildi gjarnan
stuöla aö framgangi þess eins og
aðstæöur frekast leyfðu.
Magnús sagöist telja nauösyn-
legt aö afla frekari upplýsinga
um skaösemi þessarar meng-
unar á heilsu fólks og um-
hverfi. Þegar þeim athugunum
Fulltrúar Islands i Noröur-
landaráð voru kosnir á fundi
sameinaös alþingis 10. þ.m., 6
aðalfulltrúar og 6 til vara úr hópi
þingmanna. Gildir sú kosning þar
til ný kosning hefur fariö fram á
væri lokiö teldi hann timabært aö
setja fastmótaöar reglur um
þær lágmarkskröfur sem fiski-
mjölsverksmiöjur þyrftu aö full-
nægja. Jafnframt kom fram hjá
Magnúsi aö taliö væri aö
kostnaður viö fullkominn
hreinsibúnaö gæti numiö allt aö
einum miljaröi fyrir stærstu
verksmiöjurnar.
Gunnar Thoroddsen tók næst-
ur til máls og minnti á aö hann
heföi lagt fyrir Alþingi um vorið
1978 frumvarp um umhverfis-
vernd, sem þó tókst ekki aö af-
greiöa. Heföi meginefni þess
veriö tviþætt. Annars vegar aö
samræma og setja ný ákvæöi um
umhverfis- og mengunarvarnir
og hins vegar aö koma á fót yfir-
stjórn þessara mála, en þaö
heföi verið og væri enn þá einn
annmarki á framkvæmd um-
hverfis- og mengunarvarna und-
ir hversu marga aðila þessi mál
féllu. Sagöist hann telja æskilegt
aö frumvarp þetta yröi flutt aö
nýju.
næsta reglulega Aljxngi. Þessir
hlutu kosningu:
Aöalmenn: Matthias Á.
Mathiesen, Ólafur Jóhannesson,
Sverrir Hermannsson, Stefán
Jónsson, Arni Gunnarsson og Páll
Pétursson.
Varamenn: Geir Hallgrimsson,
Halldór Asgrimsson, Gunnar
Thoroddsen, Hjörleifur Gutt-
ormsson, Eiöur Guönason og
Daviö Aðalsteinsson.
A fundi Islandsdeildarinnar var
Ólafur Jóhannesson varafor-
maður hennar, en önnur skipting
starfa veröur sem hér segir:
I vinnunefnd voru kjörnir:
Matthias A. Mathiesen, ólafur
Jóhannesson, Stefán Jónsson og
Arni Gunnarsson.
I laganefnd: Ólafur Jóhannes-
son. I menntamálanefnd: Árni
Gunnarsson. 1 umhverfis- og
félagsmálanefnd: Matthias A.
Mathiesen. 1 samgöngumála-
'nefnd: Stefán Jónsson. I efna-
hagsnefnd: Sverrir Hermanns-
son og Páll Pétursson. I
upplýsinga- og ritnefnd: Páll
Pétursson og Arni Gunnarsson.
Ekki flókið mál
Hjörleifur Guttormsson, ann-
ar flutningamanna áöurgreindr-
ar þingsályktunartillögu sagöist
vilja vegna oröa ráöherra leggja á
það áherslu aö hann teldi ekki
eftir miklu aö biöa að hefja þaö
átak sem tillagan geröi ráð fyrir
og vinna aö þeirri áætlun sem
þar væri gerö tillaga um. Sagöist
hann telja aö þaö myndi falla vel
að undirbuningi málsins aö þeir
aðilar kæmu saman er mál þetta
snerti mest, t.d. á vettvangi
nefndar eöa meö öörum hætti til
þess aö leggja fram viöhorf sin
og tillögur varöandi slika
áætlanagerð. Hér væri ekki um
þaö flókið mál aö ræöa aö fram-
kvæmd þess þyrfti eitthvaö aö
dragast. Minnti hann á aö I ná-
grannalöndum okkar hefði veriö
sigrast á þessum vanda meö
myndarlegum hætti, svo sem i
Færeyjum. Að visu væri ekki
hægt að leysa þennan vanda á
mjög skömmum tima hérlendis,
en þvi mun brýnna aö 1 verkiö
væri ráöist myndarlega og þeim
undirbúningi lokiö sem ástæða
er til eöa sem eftir er, og siðan
væru málin tekin I réttri röö.
Hjörleifur sagöi aö þó að
frumvarp þaö sem Gunnar
Thoroddsen hefði lagt fram 1978
um umhverfismál þyrfti nokk-
urrar lagfæringar við, þá væri
engu að siöur mjög brýnt að
setja heildarlöggjöf um þessi
efni. Sagðist hann vænta þess að
næsta rikisstjórn tæki á þessu
máli.
Mengunarvarnir
borga sig
Hjörleifur benti aö lokum á aö
þó að kostnaöur yröi all-veruleg-
ur viö úrbætur i mengunarmál-
um, þá væri ekki vist að hann
yrði jafnmikill og menn teldu
fljótt á litiö. Komiö heföi i ljós að
tækjabúnaöur til aö hindra
mengun sjávar frá fiskimjöls-
verksmiöjum heföi i reynd
borgað sig upp á skömmum tima,
þar eö tekist heföi aö vinna úr
þeim úrgangi, sem áöur streymdi
i sjóinn. 1 Noregi heföi svo t.d.
orkan sem streymir upp um
reykháfa fiskimjölsverksmiðja
veriö tekin og tengd soökjarna-
vinnslu og meö þvi sparaöur
verulegur tilkostnaöur i orku-
notkun.
Stefán Jónssontók siöastur til
máls og lýsti yfir eindregnum
stuöningi viö máliö. Hann sagöi
aö þó aö mikil óþægindi stöfuöu af
ólyktinni frá fiskimjölsverk-
smiöjum, þá væri ekki siöur
mikilvægt aö koma i veg fyrir þá
ólykt sem stafaöi af sóöaskap i
umhverfi verksmiöjanna.
Þrifnaöur væri meginmarkmiöiö
en ekki það fyrst og fremst aö
fela reyk og ólykt og óhollustu
sem stafaði af óþrifnaöi i sam-
I bandi við framleiöslu.
Lögmenn
Lögmannafélag íslands heldur fund til
kynningar á nýjum framtalsreglum og
breytingum á skattalögum i stofu 101 i
Lögbergi, H.l.,i dag. Fundurinn hefst kl.
14.00.
Frummælandi: Helgi V. Jónsson hrl.
Stjórnin
Auglýsið í Þjóðviljanum
Næsta þing Norðurlandaráðs hér
Matthías Á. Mathiesen
verðurforseti þingsins
Ný þingmál
frá
ríkisstjórn:
Vátrygg-
ing öku-
tækja
í 180
miljónir
Nýlega hafa eftirtalin þingmál
verið lögö fram á Alþingi:
1) Stjórnarfrumvarp um
hækkun vátryggingarfjárhæðar
ökutækja. Gert er ráö fyrir aö hin
almenna vátiyggingarfjárhæö
verði 180 miljónir króna, en 360
miljónir fyrir þau ökutæki sem
flytja mega fleiri farþega en tiu.
Þá er gert ráö fyrir þvi aö eigin
áhætta þess, sem fébótaábyrgb
ber á tjóni af völdum bifreiöar
veröi allt aö 36 þús. krónur. Gert
er ráö fyrir þvi, að ákvæöi
frumvarpsins taki gildi 1. mars
1980, en þá hefst nýtt vátrygg-
ingartimabil ábyrgðartrygginga
ökutækja.
2) Stjórnarfrumvarp um breyt-
ingu á lögum um meöferö opin-
berra mála. Lagt er til aö sektar-
heimild lögreglustjóra verði
hækkuð I 300 þús. krónur og
sektarheimild lögreglumanna i
30 þús. krónur. Frumvarpið gerir
enn fremur ráö fyrir þvi, aö lög-
reglustjóra veröi heimilað aö
ákveöa, auk sektarákvöröunar,
eignaupptöku vegna brota, sem
sektarheimild lögreglustjóra nær
til, enda fari verömæti eigi fram
úr 100 þús. krónum. Þá er lagt til
aö heimild dómara til aö ákveöa
með bókun eignaupptöku, ef brot
er skýlaust sannaö, en sökunaut-
ur finnst ekki eða er ókunnugur,
veröi takmörkuð viö 500 þús. kr.
verömæti.
3) Frumvarp til breytinga á
hegningalögum. Frumvarp þetta
er stjórnarfrumvarp og er þáttur
i endurskoðun á ýmsum ákvæö-
um almennra hegningarlaga.
Frumvarpiö skiptist i tvo megin-
þætti. Fjallarsá fyrrium ákvæöi
IX kafla laganna um fyrningu
sakar og brottfall viðurlaga og
ákvæði tengd þeim, en sá siöari
um ákvæði XXIII kafla laganna
um llkamsárásir og likamsmeiö-
ingar.
4) Tillaga til þingsályktunar
um aöild Islands aö Genfarbók-
uninni 1979. „Af Islands hálfu var
Genfarbókunin 1979 samþykkt
hinn 18. sept. 1979 meö fyrirvara
um staðfestingu. Er tillaga til
þingsályktunar um heimild fyrir
rikisstjórnina til að gerast fyrir
Islands hönd aðili að bókuninni
lögð fyrir Alþingi nú þegar þar eö
bókunin felur i' sér augljósan
hagnað Islands til handa i formi
nokkurra tollalækkana ýmissa
rikja á vörum sem Island flytur
út” eins og segir i greinargerð
meö ályktuninni.
Grundar-
fjörður
verði
tollhöfn
Lagt hefur verið fram frum-
varp þess efnis aö Grundarfjörö-
ur veröi tekinn i tölu tollhafna, en
tollhöfnersúhöfn,þarsem ferma
má og afferma ótollafgreiddar
vörur og geyma og tollafgreiöa
slikar vörur án sérstakrar heim-
ildar. Veröi frumvarpiö aö lögum
þá verða alls 21 tollhöfn á öllu
landinu.
Frumvarp þetta er flutt aö ósk
heimamanna og eru ilutnings-
menn þeir Friöjón Þórðarson,
Skúli Alexandersson, Alsexander
Stefánsson og Jósef H. Þor-
geirsson.