Þjóðviljinn - 06.03.1980, Side 15

Fimmtudagur 6. mars 1980 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 15
15
Breiöholt — byggðirnar þrjár
— Yfirleitt er talaö um
Breiöholt sem eina heild, en I
raun eru þetta þrjár byggöir,
— sagöi Birna G. Bjarnleifs-
dóttir sem stjórnar útvarps-
þætti um Breiöholtiö f kvöld.
— Breiöholtiö hefur veriö
mikiö umrætt, bæöi i fréttum
og skáldsögum, og ýmsir hafa
haldiö þvi fram aö viö skipu-
lagningu hverfisins hafi átt
sðr staö herfileg mistök. Þvi
hefur jafnvel heyrst fleygt aö i
Breiöholti sé veriö aö ala upp
annars flokks borgara. Eina
konu vissi ég um sem lenti
óvart i strætó sem var á leiö
upp i Breiöholt. Hún varö svo
skelkuö, aö hún flýtti sér aö
taka leigubil „aftur tii
Reykjavikur”, einsog hún
sagöi.
Ef eitthvaö fer úrskeiöis I
Breiöholti er alltaf talaö um
Breiöholtsvandamál en ef þaö
sama gerist I ööru hverfi heitir
Útvarp
kl. 20.10
þaö kannski nútimavandamál,
eöa eitthvaö annaö.
Segja má aö þátturinn sé
þriskiptur: i fyrsta lagi rek ég
helstu atriöin i fréttum og um-
sögnum um Breiðholt, i ööru
lagi kemur húsmóöir i Breiö-
holti Bryndis Helgadóttir, og
fer meö ýmsa fróöleiksmola
um svæðið, en um þaö eru til
ýmsar heimildir, gamlar og
nýjar, og I þriöja lagi segir
Þóröur Þorbjarnarson
borgarverkfræðingur frá
skipulagningu hverfisins.
Þetta er enginn ádeiluþátt-
ur, — sagöi Birna aö lokum, —
en ég vildi benda á að i Breiö-
holtinu er ýmislegt fleira til en
þaö sem miöur fer. — ih
Sakamálaleikrit
Útvarpsleikritiö I kvöld
heitir „Siöasti flóttinn’ og er
sakamálaleikrit eftir R. D.
Wingfield. Asthildur Egilson
geröi þýöinguna, en leikstjóri
er Jón Sigurbjörnsson. Meö
helstu hlutverkin fara Sigurö-
ur Karlsson, Steindór Hjör-
leifsson, Róbert Arnfinnsson,
Siguröur Skúlason, Ævar R.
Kvaran og Guömundur Páls-
son. Flutningur leiksins tekur
um klukkustund.
Brian Seaton er strlðshetja
sem hefur særst alvarlega á
höfði og hefur veriö til meö-
feröar á heilsuhæli i rúm 30 ár.
Hann haföi ásamt fleirum ver-
ið sendur til Frakklands til aö
vinna skemmdarverk aö baki
víglinu Þjóöverja. En einhver
sveik j)á I hendur fjandmann-
anna. Seaton lifir enn i gamla
timanum og hann þykist nú
vita hver svikarinn er. Hefnd-
in skal koma yfir hann, hvaö
sem þaö kostar....
R.D. Wingfieldskrifar eink-
um fyrir breska útvarpið og er
mjög vinsæll höfundur. Hann
hefur samið ótrúlegan fjölda
leikrita á skömmum tima,
hvert meö sinu sniöi, en öll
þrungin spennu og einnig
stundum nokkurri kimni. í út-
Jón Sigurbjörnsson leikstýrir
fimmtudagsleikritinu.
Utvarp
kl. 21.10
varpinu hafa heyrst eftir hann
leikritin „Afarkostir”,
„Bjartur og fagur dauödagi”,
„Liftrygging er lausnin”,
„Óvænt útslit” og „Blóöpen-
ingar”.
Nýtt
íslenskt
tónverk
Manuela Wiesler leikur ein-
leik meö Sinfóniuhljómsveit
íslands á tónleikunum i
Háskólabiói i kvöld, en þaöan
veröur útvarpaö beint fyrri
hluta efnisskrárinnar aö
venju.
Tvö verk eru á efnisskránni:
Prómeþeus, tónljóö nr. 5 eftir
Franz Liszt, og Flautukonsert
eftir Þorkel Sigurbjörnsson,
og er hér um frumflutning
þess verks að ræöa.
Stjórnandi hljómsveit-
arinnar er Páll P. Pálsson.
Kynnir er Jón Múli Arnason.
Þorkell Sigurbjörnsson —
Sinfóníuhljómsveitin frum-
flytur Flautukonsert hans i
kvöld.
Útvarp
kl. 2Ö.30
frá
Hringið í síma 8 13 33 kl. 9-5 alla virka
daga eða skrifið Þjóðviljanum
Síðumúla 6, 105 Reykjavík
lesendum
HEILSUHRINGURINN
Er ég las frásögn Þjóöviljans
af blaðamannafundi Heilsu-
hringsins, kom mér i hug sú
spurning, hvort hinn viökunni
hrekkjótti prentvillupúki, væri
búinn aö vikka „verksviö” sitt
og lika farinn aö brengla efnis-
atriöi, þrjótur sá.
Til aö fyrirbyggja allan mis-
skilning, sem er versti skilning-
ur, sem til er, biö ég Þjóöv. aö
birta eilitlar leiöréttingar og lit-
iö eitt fyllri frásögn, I skilningi
þess, aö rik ástæöa er til, aö al-
menningur komist i meiri snert-
ingu viöheilbrigöismál, en raun
er á. — Flest sjúkrahús þétt-
bflis eru yfirfull, þegar horn-
steinn þeirra er lagður. Og
þriöjungur þjóöarútgjalda
rennur til heilbrigöismála, án
þess aö heilsufar batni. Þaö er
þvi ljóst, aö þaö eru brotalamir
á skipulagningu þessara mála,
sem kosta þjóðina gifurlegt fé.
Þaö voru athyglisveröar upp-
lýsingar, sem fram komu i sjón-
varps „einvigi” milli lækna i
Noregi. Jens Lunden sagöi, aö
13% sjúklinga I norskum
sjúkrahúsum, væru þar „pa
grunn af behaldlingen” — vegna
meöhöndlunarinnar. Og land-
læknir Noregs, sem var „stötte-
spiller” meö andstæöingi Lund-
ens, mótmælti þessu ekki. Talan
er þvi síst of há. — En hverjar
voru orsakimar? Frá þeim
greindi hann ekki. — En ætli
þær séu ekki: ofneysla lyfja,
aukaverkanir lyfja og röng lyf,
o.fl. kemur til greina.
Hér mun þessi tala slst lægri..
Þaö fer þvi mikiö fé i súginn. En
um þaö fær almenningur engar
skýrslur. Og sennilega ekki Al-
þingi eöa heilbrigöisráöherra.
Þaö er réttu nærri, að viö i
Heilsuhringnum „ákveöum
sjálf, hvaö sé hollt”, þ.e. að
smámsaman gerum við okkur
þess grein. — Þaö, sem eflir
heilsu okkar og eflir starfsorku
okkar, lifsnautn okkar og velliö-
an erhollt. Um þaö veröur ekki
deilt.
Misskilningur er svo „aö flest-
ir félagsmanna séu sjúklingar”
sem ekki hafa fengið meina
sinna bót hjá læknum. Hitt mun
sanni nærri, aö flestir hafiveriö
þaö, en hlotiö gjörbreytta heilsu
og starfsþrek á þann ofurein-
falda, sársaukalausa hátt, aö
bæta fæðubótaefnum — vita-
minum og steinefnum — viö
daglega fæðu. — En hvers
vegna hafa þau þessi heilsubæt-
andi áhrif? Vegna þess, aö vita-
min og steinefni eru llfsnauð-
synlegir næringarþættir, sem
vanta meira eöa minna í dag-
lega fæöa; Væri nægö þeirra
þar, væri heilsufar þjóðarinnar
Dónaskapur
Matthiasar
Lesandi hringdi:
— Ég er yfir mig hneyksluö á
Matthiasi Matthiesen vegna
framkomu hans viö verölauna-
afhendingu Noröurlandaráös I
fyrrakvöld. Viö Islendingar
erum alltaf aö grobba af þvi aö
viö séum gestrisnari en aörir
menn og svo leyfir þessi maöur
sér aö hegöa sér einog hann
geröi, og allir landsmenn
heyröu i útvarpinu. Ég veit aö
visu aö ekki var viö ööru
aö búast úr þessari áttinni, en
þaö er lygilega margir sem trúa
þvi aö þessir ihaldsmenn séu
merkilegri en aörir menn og
einhverjir leiötogar. Mér finnst
hann eiga skiliö aö fá ærlegar
skammir fyrir ruddaháttinn I
garð þessara erlendu gesta,
sem hingaö eru komnir á vegum
opinberra aðila.
betra og sársaukaminna, og
stórar fúlgur sparast.
En við megum ekki lita á
þessu efni sem neina allra-
meinabót. En nægö þeirra er
margra meina vörn.
Viö leggjum ekki höfuö-
áherslu á steinefni. Heldur
steinefni og vitamin aö jöfnu.
Þau vinna saman 1 búskap
likamans, meö öörum nær-
ingarefnum, sem fremur munu
vera of en van I daglegri fæöu.
— En ofurkapp hefur veriö lagt
á aö banna, einokaog ,,gera”aö
lyfjum, vitamin og steinefni, i
þágu apóteka, eins og form.
lyfjaeftirlits lýsti yfir, en ekki
almennings. Slik er afstaða
handhafa Isl. heilbrigöismála.
Otrúlegt! Vissulega(en þvi miö-
ur satt!
Þaö er ekki einungis veriö aö
banna okkur margs konar holl-
efni og náttúrleg lyf. Þaö er ver-
iðaöbanna okkur mannréttindi.
— Banna okkur aö velja og
hafna.Eöa hvaö finnst þér, les-
andi góöur? Finnst þér þú hafa
minni rétt til aö velja þér holl-
efni, en brennivin, tóbak og önn-
ur heilsuskaðleg efni, sem frjáls
eru á markaönum? En bann-
stefnunni er ekki beint gegn
heilsuskemmandi efnum. Þetta
hollefnabannvald reynir ekki að
banna heilsuskaölegu efnin.
Hreyfir ekki oröi gegn þeim.
Þaö er þvi slst aö undra, les-
andi góöur, þótt þú spyrjir sjálf-
an þig og aðra, hvort fjand-
skapurinn gegn hollefnum og
afskiptaleysið gegn heilsuskaö-
legum efnum, vitni um áhuga
fyrir heilbrigöi?
Hver er tilgangurinn? Þegar
um hann er spurt er svarað meö
þögn. — Þegar spurt er, hvort
bannstefnan sé þáttur nýrrar
heilbrigðisstefnu, er svaraö
meö steinþögn.
En hvernig er sá málstaður
sem beitir þögn til varnar? Ég
vil hvet ja sem flesta til að ihuga
þaö, og leita svars.
Marteinn M. Skaftfells
Lifandi músik
og léttar veigar
Ég lagöi aldrei þessu vant leið
mina á skemmtistaðinn Sigtún
um daginn. Það kom mér
ánægjulega á óvart að heyra
þar lifandi og bráðskemmtilega
dansmúsfk i stað þessa vélræna
diskóvæls, sem ætlar allt lifandi
að drepa á flestum danshúsum.
Þetta reyndist vera hljóm^
sveitin Pónik, risin úr ösku-
stónni rétt einu sinni og aldrei
bctri. Þeir spiluðu og sungu af
slikri innlifun strákarnir og
gerðu það svo vel, að maður
hreifst bókstaflega með, sem
ekki er algengt á þessum
siðustu og verstu timum i dans-
músikinni.
Það er gaman að verða vitni
að þvi þegar hljóöfæraleikarar
leggja sig fram og hafa um leib
svo gaman af þvi sem þeir eru
að gera eins og þeir i Pónik
höföu greinilega. Lagavaliö hjá
þeim var lika með ágætum fyrir
minn smekk, þótt diskoliðið fari
eflaust úr gir við að heyra
sæmilega músik eins og þessa.
Þá vildi ég lika hrósa ööru i
skemmtanamenningu borg-
arinnar, en það eru djass-
kvöldin og léttvinsstaðirnir,
sem eru aö byrja að skjóta upp
kollinum. Til dæmis er leikinn
djass og fleira i þeim dúr i
Stúdentakjallaranum á hverju
sunnudagskvöldi og menn geta
dreypt á léttvini með. Þarna er
visir að virkilega góöri og lif-
andi veitingahúsamenningu.
Vonandi aö haldið verði áfram á
sömu braut, ekki veitir af i
þessari alvörugefnu og vinnu-
þrúguðu borg, sem svo er
kölluð, en er kannski bara stórt
sveitaþorp enn. örnG.
GAMLIR MUNIR
Brauðmót frá 1855, notaö til að þrýsta munstri á pottkökudeig
(Þjóðmynjasafnið — Ljósm.: gel)