Þjóðviljinn - 03.04.1980, Síða 11

10 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 3. april 1980
Fimmtudagur 3. aprU 1980 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 11'
Skipulag Hvamma
Aö minu mati er skipulag
Hvamma ekki einungis byggt á
forkastaniegum skipulagshug-
myndum, heldur einnig mjög
slæm iltfærsla á þeim. Ég ætla
mér hér á eftir aö ræöa litillega
um nokkrar hliöar þessa skipu-
lags.
Skipting lands
i Hvömmum
Hvammar er eitt af ákjósanleg-
ustu byggingarsvæöum bæjarins
meö tilliti til staösetningar,
útsýnis og fl. Þaö er þvi aö færa
fólki fé á silfurfati aö úthluta þvi
lóö þarna, alla vega sé miöaö viö
þau markaöslögmál sem ráöa viö
kaup og sölu húsnæöis i þessu
landi nú. Þaö heföi þvi aö minu
mati átt aö vera eitt af mark-
miöum bæjarins viö skipulagn-
ingu þessa svæöis aö tryggja
réttláta skiptingu þeirra gæöa
sem landiö býöur upp á.
Samkvæmt skipulagi hverfisins
þeas. fyrir samkeppni, var
ibúöum i fjölbýlishúsum (á 3—6
hæöum) eöa ca. 55% ibúöa á
svæöinu ætlaö tæplega 30% lands-
ins, en hinum ca. 45% ibúöa i raö-
og einbýlishúsum (á 1 og 1 1/2
hæö) ca 70% landsins. Upptöku-
gjald og gatnageröargjald á
hvern fermetra lóðar réttlætir
ekkertaö minu mati, þar sem þaö
veröa smámunir, þegar mark-
aöslögmálin fara aö ráöa.
Nýting lands I Hvömmum
tltgjöld bæjarins til hönnunar
og byggingar nýrra ibúöarhverfa
ár hvert eru mikil. Gatnageröar-
gjöld og önnur gjöld gera ekki
meira en aö standa undir hluta
þess kostnaöar. Sama gildir um
viöhald og rekstur. Meö tilliti til
þessa og óæskilegra áhrifa sem
mikil úþensla bæjarins hefur I
för meö sér sem ég hef hér getið
um áöur, þá er ákaflega mikil-
vægt aö landiö sé nýtt vel eöa meö
öðrum orðum þvi ekki beinlinis
sóaö. Samkvæmt skipulagi
Hvammahverfisins er gert ráö
fyrir um 300 ibúöum á svæöinu.
Þar af 170 í f jölbýlishúsum og 130
i raö- og einbýlishúsum.
Sé rhiöað viö meöalf jölda Ibúa á
ibúö I landinu nú, má áætla aö
þarna komi til aö búa um 1000
manns þegar svæöiö verður full-
byggt. Meö þvi aö skipuleggja
þetta hverfi á annan hátt, þar
sem svo kölluð lág þétt byggö
heföi veriö rikjandi, heföu helm-
ingi fleiri Ibúar geta búiö á sama
svæöi eöa um 2000 manns. Og er
þá ekki langt gengiö I nýtingu
landsins.
Lág þétt byggð
Lág þétt byggö hefur aö minu
mati marga kosti fram yfir þá
tegund byggöar sem nú er aö risa
I Hvömmum. Ef vel er aö verki
staöið má meö slíkri byggö
tryggja réttlátari skiptingu og
betri nýtingu lands og fyrir-
byggja þaö misrétti aö fólki sé
skipaö i hús og hverfi eftir tekjum
þess. Lág þétt byggö hefur einnig
ýmsa aöra kosti, t.d. varöandi
orkusparnaö, skjól, gróöur, rækt
og fl.
Þaö skal undirstrikaö hér ab
lág þétt byggö er engin ný bóla
eöa tiskufyrirbrigöi. Þessir
skipulagshættir eru bæöi reyndir
og þróaöir hérlendis. Þeir upp-
fylla þær kröfur sem flestir gera
til húsnæöis og umhverfis og hafa
gefiö góöa raun og ættu ekki aö
vera Hafnfiröingum framandi,
þvi þeir hafa svo að segja haft
hana fyrir framan nefiö á sér alla
tiö.
Allt fram yfir striö byggöu
Hafnfiröingar ákaflega þétt og
lágt og er byggöin umhverfis
Hamarinn gott dæmi um þaö.
Hún sómir sér svo sannarlega
vel.
Umferðarskipulag
Hvamma.
Umferöarskipulag hverfisins
finnst mér taka út yfir allan
Háhýsin uröu ekki til hérlendls á þeirri forsendu aö betta fbúöarform hefði verið taliö
geta uppfyllt þarfir fólks i sinu umhverfi eða félagslega, heldur fyrst og fremst vegna
þeirrar trúar ráðamanna og ýmissa sérfreðinga að leysa mætti þáverandi húsnæðis-
vanda á hagkvæman hátt með byggingu þeirra.
JBB

r '■íM $

1 ▼ .Jit
I HAFNARFIRÐI
þjófabálk. Þaö er eins meö þaö og
annaö I þessu skipulagi aö þaö
byggir á skipulagshugmyndum,
sem reynslan hefur sýnt aö eru
meingallaöar. Allt skipulag
hverfisins miöar fyrst og fremst
aö því aö tryggja aö hinn akandi
vegfarandi komist fljótt leiðar
sinnar og allt er lagt i sölurnar til
,að ná þvi marki. Engu er skeytt
um hin skaölegu áhrif bilsins á
umhverfi, lif og heilsu fólks.
notkun bilsins, skapaö mun betri
möguleika til betri nýtingar
lands, og ekki sist tryggt aukið
umferöarörýggi innan hverfisins.
1 þessu skipulagi er ákaflega
litiö gert til aö auka á öryggi
barna i umferöinni. Á einum staö
I báglegri greinargerö meö skipu-
laginu er þess getiö aö viö inn-
keyrslur aö húsgötum skuli lagöir
þröskuldar til aö draga ilr hraöa
umferöar og þær einnig merktar
tengja þennan veg viö Reykjanes-
veg, þó svo aö i framtiöinni risi
byggö ofan Reykjanesvegar. A
þennan hátt eykst slysahætta
verulega innan hverfisins fyrir
fáeinar sekúndur eða minútur
sem ferö vissra akandi vegafar-
enda styttist með tengingu þess-
ari.
Eitt af þvi sem vekur furöu
manns I þessu skipulagi er staö-
SNEIDING B-B:
...4....................... , ,SS".
Þvividdarmynd af svoköiluðum „Keilishúsum”. Fjölbýlishús f tillögum þeirra Manfreðs Vilhjálms-
sonar, Þorvalds S. Þorvaldssonar, Guðmundar Kr. Guðmundssonar og Ólafs Sigurðssonar.
Meö þessu skipulagi er beinlinis
veriö aö ýta undir aö fólk noti bil-
inn til aö komast leiöar sinnar.
Þaö þykir mér skjóta skökku viö
þegar allt útlit er fyrir aö I fram-
tiöinni minnki möguleikar fólks
til þess, sökum stöðugt hækkandi
orkuverös. Þaö heföi aö mlnum
dómi veriö hyggilegra aö búa vel
aö hjólandi og gangandi vegfar-
endum og reyna af fremsta megni
aö halda bílaumferöinni utan
hverfisins. Slikt heföi haft marga
ótviræöa kosti i för meö sér, t.d.
tryggt betra umhverfi, oröiö til aö
létta undir meö fólki aö draga úr
„Börn aö leik.” Þetta er I mlnum
augum óttalegt yfirklór, þvi mitti
gegnum hverfiö er gert ráö fyrir
vegi sem bæöi tengist Reykjanes-
vegi og Asbraut og fyrirsjáanlega
veröur mikil umferöargata. Yfir
hana þarf stór hluti barna hverf-
isins aö fara á leiö sinni til og frá
skóla og þykir mér aö hér sé veriö
aö bjóöa hættunni heim.
Þaö er kannski meiningin aö
tryggja umferöaröryggi barna á
þessari götu meö því aö setja upp
skilti sem á stendur „Bannaö aö
keyra á börn.” Ég get ekki séö
hvaöa tilgangi þaö þjónar aö
Afstöðumynd af tillögu arkitektanna Ingimundar Sveinssonar og Gylfa Guðjónssonar af
svæði A.
Það er grunur minn aö bæjar-
stjórn Hafnarfjarðar hafi viljaö
losna viö fjölbýlishúsin úr þessu
skipulagi vegna þess aö þeir vissu
af fenginni reynslu hvaöa afleiö-
ingar bygging þeirra hefði i för
meö sér. Og aö þar sem
þeir hafi ekki mátt viö
þvi aö draga úr þéttleika byggöar
á þessum svæöum, af fárhagsleg-
um ástæöum og ýmsum öörum,
þá hafi þeir valiö þann kostinn aö
beita sér fyrir samkeppni um út-
færslu á þeim og á þann hátt
hugsaö sér aö fá fram lausn á
þeim vandamálum sem fylgja
fjölbýlishúsunum samtimis þvi
aö halda sama nýtingarhlutfalli
lands.
Sú tillaga sem fékk hæstu eink-
unn og mælt var með til útfærslu
á svæöi A var unnin af arki-
tektunum Manfreö Vilhjálms-
syni, Þorvaldi S. Þorvaldssyni,
Guömundi Kr. Guömundssyni og
Ólafi Sigurössyni. Þessi tillaga
byggir á sömu hugmyndum og
liggja aö baki skipulagningu og
byggingu fjölbýlishúsanna, eöa
þeirra sem ég hélt aö bæjarstjórn
væri að reyna aö forðast. Húsin
eru samliggjandi fæst 3 og flest
16, ýmist raöhús á 3 hæöum eöa
fjölbýlishús á 5 hæöum. Form
húsanna er jafnhliða þrihyrnt
prisma, þar sem topphornið eöa
mænirinn er eilitiö rúnnaður.
Ibúöirnar ganga þvert I gegnum
prismaö og taka aöeins inn ljós I
endum. Þaö kemur ekki aö sök
varöandi raöhúsin og ekki heldur
I efstu ibúöum fjölbýlishúsanna
en þær eru á tveimur hæöum. En
tvær neöstu íbúöirnar eru mjög
djúpar og þvi ákaflega dimmar.
Yfirhangandi svalir af ibúöum
fyrir ofan og handriö Ibúöanna
sjálfra skyggja enn meira á ljós-
streymiö inn i ibúöirnar. Næst-
neöslu ibúöirnar I fjölbýlishúsun-
um eru t.d. 18 m aö lengd. Finnst
mér þetta stór galli á þessum
ibúöum.
Skipulagning svæöisins finnst
mér handahófskennd. 1 staö þess
aö reyna aö brjóta niöur skalann
og gefa sem flesum ibúum mögu-
leika á garöi og aö mynda lltil
skjólgóö útirými til ýmissa nota,
eru hér mynduö faein stór óskil-
greind svæöi sem opin eru fyrir
veöri og vindi. Trjáreitnum fyrr-
nefnda er þó aö stórum hluta til
leyft að standa og er þaö góöra
gjalda vert. Umferöarskipulag
finnst mér einnig ófullkomiö.
Form húsanna segja höfundar
sig hafa sótt I fjalliö Keili, en ég
fæ ekki skiliö hvernig þaö má
vera, þvi samkvæmt þrividdar-
skynjun minni er Keilir keilulaga
en ekki þrihyrnt prisma, en sitt
setning fjölbýlustu Ibúöarsvæö-
anna innan hverfisins meö tilliti
til umferöar. Hún er þannig aö öll
umferö til og frá þessum svæöum
er leidd inn I hverfiö og um þaö.
Skynsamlegra heföi veriö aö
velja þessum svæöum staö þann-
ig aö umferö til og frá þeim heföi
veriö haldiö sem mest utan
hverfisins. Ekki fæ ég skiliö hvaö
hefur ráöiö staöarvali, ef til vill
fagurfræöilegur samruni fyrir-
hugaöra fjölbýlishúsa á þessum
svæöum og Fagradalsfjalla eöa
Sveifluhás, eöa kannski kall af
himni ofan.
Trjáreitur séra
Garðars heitins
A skipulagssvæöinu er aö finna
trjáreit sem séra Garöar heitinn
og eftirlifandi kona hans lögöu
mikla alúö viö aö rækta upp og er
hann til mikillar prýöi. Viö skipu-
lagningu hverfisins voru ekki viö-
haföar neinar ráöstafanir til aö
tryggja aö garöur þessi fengi aö
standa. Tel ég þaö vera skipu-
leggjanda og skipulagsnefnd til
skammar aö hafa ekki sýnt verk-
um þeirra sem hér áttu hlut aö
máli meiri viröingn ekki sist þar
sem um náttúruverömæti er aö
ræöa.
Trjáreitur þessi er innan ann-
ars þess svæöis sem efnt var til
samkeppni um útfærslu á. 1 út-
boösgögnum samkeppninnar er
ekki orö aö finna um tilurö hans
né aö þess sé óskaö aö hann fengi
aö standa. Þaö var fyrir ábend-
ingar fólks úti I bæ og athygli
þátttakenda sjálfra aö þeir fengu
vitneskju um þennan trjáreit og
af áhuga hliföu honum I tillögum
sinum. Aftur á móti er I fyrr-
nefndri greinargerö meö
skiöulaginu aö finna eftirfarandi
klausu.
„Áopnum svæöum viö götu-
kjarna er fyrirhugaö aö land njóti
sin sem best I upprunalegri mynd
(ætti að vera.. landiö fái aö njóta
sin I upprunalegri mynd...),
klappir og stórir steinar séu látnir
standa óhreyföir og þar myndist
minniháttar leiksvæöi.” Ekki er
hægt aö segja annaö en aö mis-
jafnt er gildismat manna á þvi
hvaö séu náttúruverömæti.
Samkeppnin og
tillögurnar
Eins og fyrr getur var efnt til
samkeppni um skipulagningu og
útfærslu á Ibúöarhúsum á tveim-
ur reitum innan hverfisins, sem
samkvæmt skipulagstillögu voru
ætlaðir undir 170 Ibúöir I f jölbýlis-
húsum á 3-6 hæöum. Þessir reitir
liggja syöst i hverfinu (næst
Reykjanesvegi), þaö stærra
merkt A (ca. 100 ibúöir) nær
klaustrinu, og er innan þess aö
finna fyrrnefndan trjáreit, og þaö
minna merkt B (ca. 70 Ibúöir)
nokkru vestar. Samkeppnin var
lokuö þeas. aöeins 5 aöilum var
boöin þátttaka. Fjórir skiluöu inn
tillögu og mælti dómnefnd meö
tveim þeirra til útfærslu.
Valdimar Harðarson, arkitekt, skrifar
sýnist hverjum. En þetta form
húsanna, sem i minum augum er
nokkuö , yfirþyrmandi, er þaö
eina sem mér finnst verulega frá-
brugöiö I þessari tillögu og þeirri
sem var aö finna á þessu svæöi
samkvæmt skipulagstillögu, en
form húsa I þeirri tillögu hefur ef-
laust veriö sótt i Esjuna, eöa ein-
hverja framleiðslu kassageröar-
innar. Vonandi leysir þetta form
þau vandamál sem fylgt hafa
fjölbýlishúsunum, þvl ekki er aö
sjá aö annaö i þessari tillögu geri
það.
Sú tillaga sem fékk næst-hæstu
einkunn og dómnefnd mælti meö
til útfærslu á svæöi B, var unnin
af arkitektunum Gylfa Guöjóns-
syni, Ingimundi Sveinssyni og aö-
stoöarfólki þeirra. Aö minum
dómi er þessi tillaga best útfærö
af þeim sem i samkeppnina bár-
ust.
Hún byggir á skipulagshug-
myndum sem kallaðar hafa veriö
iág þétt byggö. Húsunum sem
flest eru raöhús á 2 hæbum er
haglega fyrirkomiö, þannig aö
hver húsgarður nýtur vel sólar,
og þar sem þau liggja þétt saman
mynda þau gott skjól i göröum og
á sameiginlegum útivistarsvæö-
um, sem þau raöa sér um. Götur
aö húsunum eru aöeins ætlaöar
gangandi og hjólandi umferö.
Byggöin er vel felld aö umrædd-
um trjáreit, og er hann notaöur
sem nokkurskonar þungamiöja
útiathafna á svæðinu.
Austan viö hann eöa nær
klaustrinu er aö finna heföbundn-
ar blokkabygginar á þremur hæö-
um. Blandast byggðin viö þetta,
en aö minum dómi er þetta lak-
asti hluti tillögunnar. tbúöirnar
finnst mér vel úr garöi gerðar, en
vissulega er hér um of mikla ein-
hæfni I ibúðargeröum aö ræöa þar
sem fjöldi þeirra er mikill. Miöaö
viö forsendur samkeppninnar, er
kannski ekki I þvi sambandi hægt
aö sakast viö keppendur. Lausn
umferöarmála er meö ágætum og
vel er búiö aö hjólandi og gang-
andi umferð. Finnst mér ef á
heildina er litið aö þessi tillaga
sýni glögglega hversu mikla
möguleika þær skipulagshug-
myndir sem hún er byggö á, gefa
til sköpunar góös umhverfis og
góöra hibýla fyrir fólk.
Ég hef sagt hér aö framan að
mér finnist skipulag Hvamma
forkastanleg vinnubrögö og fært
rök fyrir þeirri ályktun minni.
Þessi samkeppni bætir að mlnum
dómi þar ekki mikið úr, en þó hef-
ur bæjarstjórn, það er að segja ef
hún lætur til skarar skriöa viö
framkvæmd útvaldra tillagna
tekist aö losa sig viö skemmdasta
epliö úr körfunni, en þau eru
mörg skemmd eftir.
Fjörutíu hús á einu fati
Þaö er eitt mál tilheyrandi
þessu skipulagi sem ég get ekki
látið hjá liöa aö nefna þó grein
þessi sé oröin æriö löng, en þaö er
varöandi þá ákvöröun bæjar-
stjórnar Hafnarfjaröar aö úthluta
40 raöhúsalóöum meö þeim skil-
yröum aö á þeim yröu byggö
ákvebin hús sem teiknuö eru af
sama aöila og skipulagbi hverfiö
Hvamma. Látib var i veöri vaka
aö þetta væri gert á þeim forsend-
um aö verkið væri verulega
vandasamt, þar sem um mjög
sérstæöa staösetningu lóöanna á
svæðinu væri aö ræöa, vegna nær-
veru þeirra viö klaustrið.
Ég hef meö tilliti til þessa skoö-
aö staösetningu lóöanna og þau
hús sem á þau eru teiknuð og get
ekki séöaö forsendur þessar eigi
vib nema hluta þeirra húsa sem
um ræöir og aö leysa heföi mátt
sérstöðu þeirra meö ákvæöum I
byggingarskilmálum. Þar sem ég
get ekki heldur séö neinar aörar
forsendur fyrir þvl aö lóðunum sé
úthlutaö meö þessum húsum þá
grunar mig aö hér sé.eitthvaö ó-
hreint I pokahorninu.
Skrifaö i Lundi i janúar 1980.
Valdimar Harðarson
«1
Síðari hluti
á dagskrá
Snorri
Styrkársson:
Formleg tengsl við Abl. eru engin.
Æskulýðsfélagið kemur ekki
til með að kjósa fulltrúa sina i
stofnanir Alþýðubandalagsins.
Sá sem gengur i félagið er ekki
þar með orðinn flokksmaður Abl.
12. apríl
Það þarf ekki að fara mörgum
orðum um þaö aö æskulýðs-
starfið og sóslalisk skólun hefur
veriö hornreka innan Alþýðu-
bandalagsins undanfarin ár.
Æskulýösnefnd flokksins var
sett á laggirnar strax áriö 1968,
en var litt starfandi þar tU 1976.
Slöan þá hafa veriö haldnar ár-
lega ráöstefnur ungra Alþýöu-
bandalagsmanna þar sem
nefndin hefur veriö kosin. A
þessum ráöstefnum hefur
skipulag starfsins alltaf veriö til
umræbu, enþaö var ekki fyrr en
I nóvember 1979 aö einhugur var
um stofnun æskulýösfélags
sósialista (til að byrja meö á
Reykjavlkursvæðinu).
Þab er algeng einföldun i um-
ræöum um þessi mál, aö flokks-
menn (les: flokksforustan) hafi
verib hræddir viö skipulagt
starf ungra sósialista innan
flokksins. Þvert á móti hefur
þaö veriö almennt viöurkennt
aö þaö væri mál unga fólksins
sjálfs hvaöa skipulag væri á
starfi þess.
Vel má vera aö erfiöleika-
timahiliö 1968-74 hafi skapaö
óþarfa „ábyrgöartilfinningu”
hjá þeim mönnum sem i upphafi
þess timabils völdu sér starfs-
vettvang innan Abl., en hitt er
þó allt eins liklegt aö ástæöan
fyrir þvi aö ekki var fyrr talin
þörf á æskulýössamtökum liggi
fyrst og fremst I þvi. að viö
stofnun flokksins var farin sér-
stök herferö til aö auka tölu
flokksfélaga og margt fólk kom
iflokkinn á þessum tima og fékk
þar af leiöandi allmikil áhrif I
honum.
Aöstæöurnar i dag eru á hinn
bóginn aörar og erfiöari. Vinstri
bylgjan hefur hjaönaö, aub-
valdssinnar hafanáö sérá strik i
áróöri sinum, Æskulýösnefnd
Abl., hefur ekki tekist aö fá fólk
til aö starfa með sér og sfðast
en ekki slst þá er Alþýðubanda-
lagið ekki þesslegt i dag aö þaö
sé mjög gimilegur valkostur
fyrir unga sósíalista.
Þetta siöasta atriöi skýrir þá
uppbyggingu sem undirbún-
ingsnefnd Æskulýösfélags
sósialista leggur til aö veröi á
félaginu.
Formleg tengsl viö Abl. eru
engin. Æskulýösfélagiö kemur
ekki til meö aö kjósa fulltrúa
sina i stofnanir Alþýöubanda-
lagsins. Sá sem gengur I félagiö
er ekki þar meö oröinn flokks-
maður Abl.
Þau tengsl sem félagiö mun
hafa viö Abl. eru fyrst og fremst
þau, aö félagiö mun leggja
stefnuskrá Alþýöubandalagsins
til grundvallar starfi sinu aö
framgangi sóslalisma og þjóö-
frelsis. Æskulýösfélagiö er þvi
félag þeirra sem geta skrifaö
undir þá þjóðfrelsisgreiningu og
baráttu- og markmiöslýsingu
sem þar kemur fram. Þaö leiöir
af þessu aö þeir sem hafa valiö
aö starfa innan t.d. Alþýöu-
flokks eöa Fylkingarinnar hafa
ekki erindi I félagið. Hinsvegar
er þaö grundvallarskilyröi að
við höfum ekki viljaö binda
félagiö viö flokksbundna Al-
þýöubandalagsmenn, heldur
eru allir sósialistar, sem ekki
eru meölimir annarra flokks-
pólitiskra samtaka en Alþýðu-
bandalagsins, hvattir til aö
ganga til liðs viö Æskulýðsfélag
sóslalista.
Félaginu er ætlaö þaö hlut-
verk — auk baráttu fyrir sóslal-
isma og þjóöfrelsi — aö annast
þá sósialisku skólun meöal ungs
fólks sem Abl. hefur vissulega
vanrækt og I annan staö aö búa
til starfsvettvang fyrir hin sér-
stöku hagsmunamál æskulýös-
ins.
Fyrir stofnfundinum liggur aö
taka ákvaröanir um starfsáætl-
un félagsins og þar meö þau
verkefnisem félagiö munvinna
aö á fyrsta starfsári sinu. Einn-
ig þarf aö taka ákvaröanir um
ýmis atriöi viövikjandi upp-
byggingu félagsins, þám. um
aldurstakmörk fyrir inngöngu-
rétti. Lesendur Þjóöviljans hafa
aö öllum llkindum fengiö þá
hugmynd — og þaö réttilega —
af grein félaga Benedikts
Kristjánssonar á föstudaginn
slðasta, aö skiptar skoðanir
væru um þessi aldursmörk, en
ég tel hinsvegar siöur Þjóövilj-
ans kolvitlausan vettvang fýrir
rök meö eöa móti einstökum
sjónarmiöum 1 þessu máli.
Þetta veröur auövitaö útkljáö á
stofnfundi félagsins.
En hinsvegar mega lesendur
Þjóöviljans ekki draga þá álykt-
un af grein félaga Benedikts ab
meöal okkar. sem aö félags-
stofnuninni standa, sé deilt um
nauösyn á sóslallsku fræöslu-
starfi sem hornsteini annars
starfs. Þvert á móti höfum viö
alla tiö frá þvi haustið 1979, þeg-
ar félagsstofnunin var endan-
lega ákveðin, gengiö aö þvi sem
gefhu aö koma yröi á fót skipu-
lagöri skólun meöal nýrra
félagsmanna. Undirbúnings-
nefndin mun leggja þá tillögu
fyrir stofnfundinn aö innan sex
mánaöa frá inngöngu skuli
félagsmaöur hafa lokiö grunn-
námshring félagsins. Lág
marksþekking félagsmanna é
kenningum sósialismans yrbi
þannig tryggö.
Þaö er mikilvægt aö stofn-
fundur félagsins veröi fjöl'-
mennur og aö þar veröi sleginn
öflugur tónn fyrir sósialisku
þjóöfélagi. Þvlhvet ég alla, sem
áhuga hafa á aö taka þátt i
stofnun þess félags sem hér heS*
ur veriö lýst,til aö koma á stofn**
fundinn i Lindarbæ 12. aprll.
Snorri Styrkársson
erlendar
bækur
lch Wolkenstein. Eine
Biographie. Dieter KQhn. Insel
Verlag 1979.
Oswald von Wolkenstein átti 600
ára afmæli áriö 1977. Þessi ágæti
söngvari fagurra ljóöa, skáld,
prangari, flækingur, riddari og
ævintýramaöur fæddist 1377 og
gaf upp andann 1445. Hann er tal-
inn meöal betri skálda á slnum
tima og hann lét eftir sig nægar
upplýsingar I ljóöum og ööru til
þess aö Dieter KOhn gat sett sam-
an þessa skemmtilegu ævisögu
þess gamla riddara og skálds,
sem fór svo vlöa og kynntist kjör-
um manna og háttum á löngu
liönum tlmum.
Oswald var frá Tlrol, af aöals-
ættum. Hann strauk aö heiman
tiu ára gamall. Hann feröaöist
vltt um Evrópu, var I þjónustu
Sigismundar keisara, hann gisti
svarthol sinnar heittelskuöu. Eft-
ir hann liggja um 125 kvæöi og
ljóö og eru mörg þeirra meö þvi
besta sem kveðiö var á Þýska-
landi á siömiööldum.
Dieter Kuhn er vel kunnur höf-
undur og I þessari bók dregur
hann upp lifandi mynd Wolken-
steins og tlmanna sem hann liföi;
hann birtir kvæöin og ljóöin og
byggir frásögn sina á þeim heim-
ildum.
Auk kvæöanna notar Kiihn aör-
ar samtima heimildir tii þess aö
ævisagnan veröi sem fyllst.
Megaliths and their
Mysteries
The Standing Stones of Old
Europe.
Alastair Service and Jean Brad-
bery.
Weidenfeld and Nicolson 1979.
Vltt um Evrópu og reyndar
vlöar finnast uppistandandi
steinaraöir sem viröist raöaö eft-
ir vissum reglum. Þessi mann-
virki voru reist á árabilinu 5000-
lOOOfyrir okkar timatal. Snemma
vöktu þessi fyrirbrigöi athygli og
ýmsar kenningar voru uppi um
tilgang þeirra I árdaga. t þessari
bók leitast höfundarnir viö aö út-
skýra tilganginn meö þessari
gerö mannvirkja. Höfundarnir
fjalla um stærstu steinaraöir og
hringa I Vestur-Evrópu i
alls’ fimmtán löndum. Höfundarn-
ir fjalla um merkustu mannvirk-
in, þau stærstu og viðamestu, en
meöal þeirra er Stonehenge á
Englandi, sem mun vera einna
kunnast. Birtur er mikill fjöldi
mynda af steinum og steinaröö-
um, einnig skreytingu þeirra og
svo skýringarmyndir .
Höfundarnir telja aö forsendurn-
ar aö byggingu þessara hörga, ef
nota má þaö orö, séu frjósemis-
trúarbrögö I ýmsum myndum á
þessu fjögur þúsund ára tlmabili
og einnig tengsl þessara trúar-
bragöa viö stjarnfræöiþekkingu
og himintungladýrkun. Eiraldar-
menn hafa ætlaö þessum hörgum
ab vera smækkaöa mynd af hug-
mynd sinni um alheiminn og
framhald llfsins, æxlun og ávöxt
jaröar.
Undanfarið hafa komib út
margar bækur um þessi efni og
menn hafa lengi ihugaö.mælt og
skrifaö um þessi efni ekki sist á
Bretlandseyjum. Sumir halda þvi
fram aö viss talnaspeki liggi til
grundvallar rööun steinvirkj-
anna, grunnmáli piramidanna á
Egyptalandi, musteri Salómóns
konungs og talnaspeki Pyta-
górasar. En talnaspekin er vafa-
söm sem grundvöllur, hún er ekki
óskyld hagfræöitölum nútim-
ans, sem nota má eins og allir
vita til þess aö rökstyöja hinar
hrikalegustu lygar.