Þjóðviljinn - 10.05.1980, Qupperneq 7

Laugardagur 10. mal 1980 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
FÁTÆKTARSÆLAN
Keramíkmynd-
verk í Djúpinu
NU um helgina opnar Guöný
Magnilsdóttir sýningu á keramlk-
myndverkum i Galleri Djúpinu I
Hafnarstræti.
HUn stundaöi nám I Myndlista-
og handiöaskóla Islands og lauk
prófiUr keramlkdeild. Guöný hef-
ur tekiö þátt i keramik-sýningum
bæöi hérlendis og erlendis en
þetta er fyrsta einkasýning
hennar. 24 verk eru á sýningunni
og öll til sölu. Sýningin er opin 10.
til 21. mai kl. 11 til 23 alla daga.
Grafík að Kjarvalsstöðum
t dag veröur opnuö grafiksýn-
ing aö Kjarvalsstööum á verkum
þekktra þýskra expressionista.
A sýningunni eru 121 grafik-
mynd frá árunum 1905—1920.
Kemur hUn frá Osló á leiö um
Noröurlönd. Sýningin stendur yfir
til 18. mai, og er opin alla daga
frá 2—10, nema i dag veröur hUn
opnuö almenningi kl. 4.
Sýnlng Karls Kvaran
1 Asmundarsal stendur yfir
sýning á verkum eins atkvæöa-
mesta merkisbera afstraktlistar
hér á landi, Karls Kvarans. Sýnir
hann um þrjátiu myndir sem
flestar eru unnar meö kinversku
bleki.
Sýningin var opnuö um siöustu
helgi og stendur til 18. mai.
Aösókn hefur veriö allgóö og
nokkrar myndanna selst. Meö-
fylgjandi mynd tók — gel — af
listamanninum viö opnun sýning-
arinnar.
Mikiö á Þjóöviljinn gott. Fá
blöö i heimi eiga þvlliku aö fagna,
aö lesendum sé svo annt um efni
þess, aö þeir hnakkrifist inn-
byröis og láti ritstjórnina litinn
friö fá fyrir afskiptasemi. Þaö
mætti næstum halda, aö þaö væri
sælt aö vera fátækur viö þessi
skilyröi.
En ást og umhyggja eru einatt
blandin afbrýöisemi og ráöriki.
Kærleikurinn blæs nefnilega upp
og er meinbæginn, hvaö sem Páll
postuli segir.
Þetta er ofurskiljanlegt. Kaup-
endur, lesendur og styrktarmenn
Þjóöviljans vita, aö þeir eiga
þetta blaö og varla nokkrir aörir.
Sama veröur ekki sagt um neitt
annaö dagblaö. Þau eru fyrst og
fremst fjármögnuö af auöfyrir-
tækjum (nema Alþýöublaöiö af
rikinu) og gætu haldiö áfram aö
koma út, þótt enginn lesandi
keypti þau.
1 ööru lagi eru velunnarar Þjóö-
viljans sjálfstæöasta fólkiö i
landinu, þar sem hver hefur slna
skoöun og stendur oft einn uppi
meö sannleikann. Kaupendur
Morgunblaösins og annarra blaöa
eru hins vegar múgur, sem vill
láta mata sig.
Þaö er þvi ekki aö undra, þótt
þessir ráöriku og sjálstætt hug-
andi einstaklingar vilji skipta sér
af meöferöinni á sameiginlegri
eign. Og fari jafnvel i hár saman
Ut af henni. Fáir munu vita undir
hvaöa terror ritstjórn Þjóöviljans
vinnur. Þaö er til dæmis
algengt aö bestu menn segi-
blaöinu upp af þvi aö þeim likar
ekki tiltekinn höfundur, eöa um-
ræöuefni. Og löngum hafa ekki
fengist menn til aö fjalla um
myndlist eöa tónlist, af þvi þeir
kikna undir gagnrýninni á
gagnrýnina. Þaö er mesta furöa,
hvaö Sverrir Hólmarsson heldur
Ut.
1 öllum gauraganginum nú á Ut-
mánuöum var fremur auövelt aö
vera sammála siöasta ræöu-
manni, þar sem bæði sækjendur
og verjendur höföu mikiö til sins
máls. Eitt atriöi i frumhlaupi
Böövars vil ég þó gera aö umtals-
efni, en þaö er fullyröing hans
(eöa klaufalega framsett háö?)
um valinn mann i hverju rúmi,
sem þó kæmi fáu góöu frá sér.
Þaö er alténd fásinna aö á Þjóö-
viljanum sé eintómt „einvalaliö”
heldur er fólk þar upp og ofan eins
og gengur. Einn kann þetta vel og
annar hitt, en fátt um höfuösnill
inga fremur en á öörum dag-
blööum. Alkunn er vissulega sú
freistni aö hugsa eins og Bjarni
skáldi um 1600:
Allt haföi annan róm
áöur i páfadóm
Þaö mun mega fullyrða aö hlut-
fall snilldarmanna 1 pólitlskri
leiösögn hafi veriö hærra á sjötta
áratugnum en þeim áttunda. An
þess aö vanmeta nokkra aöra
skal hér nefnt þrieykiö Magnús
Kjartansson, MagnUs Torfi ölafs-
-son og Asmundur Sigurjónsson,
meöan þeir voru upp á sitt besta,
afburöamenn hver á sinu sviði.
(Hitt er sjálfsagt tilviljun, aö -
þetta voru allt dúxar Ur mennta-
skóla, eins og reyndar Einar
Olgeirsson áöur og Arni Bermann
islöar.)
Þetta þýddi hins vegar ekki aö
blaöiö I heild væri betra en nú.
Enda störfuöu þá miklu færri viö
þaö. En þaö voru dugnaöarforkar
og hugsjónaforkar, sem unnu
tveggja manna verk og lögöu nótt
viö dag. Sllk vinnuþrælkun er aö
visu ekki til fyrirmyndar. Enn
verra var þó hitt, aö þeir fengu
kaup sitt sjaldnast greitt fyrr en
eftir dúk og disk, jafnvel svo aö
mánuöum og misserum skipti.
Eftirá geta menn ugglaust
hugsaö meö hlýju til slikrar hug-
sjónavinnu, en fáir myndu þó
vilja hverfa aftur til þessara
„góöu gömlu tima”.
Hlutfall snilldarmanna hefur
almennt minnkaö I pólitiskri
forystu á siöari áratugum, til
dæmis á Alþingi og hjá flokks-
blööum. Þjóöviljinn og Alþýöu-
bandalagið hafa ekki fariö var-
hluta af þessari þróun sem á sér
flóknari forsendur en hér er rúm
til aö Utskýra. En hún hefur i för
meö sér keöjuverkun, sem I
skemmstu máli má oröa svo:
Yfirmenn kunna þvi eölilega
betur, aö undirmennimir séu ögn
óklárari i kollinum en þeir sjálfir.
Frumskilyröi aöstoöarráöherra
er t.d. aö vita minna en ráöherr-
ann sjálfur. Foringjar stjórn-
málaflokkanna vilja slöur aö rit-
stjóri málgagnsins sé þeim
'snjallari. Sömuleiöis kann rit-
stjóri þvi illa, ef blaöamennimir
geta rekiö hann á stampinn...
Þessi þróun hefur af vissum
ástæöum leikiö Alþýöubandalagiö
öllu haröar en aöra flokka, enda
Ur hærri sööli aö detta. Hér er um
aö ræöa þá áráttu, aö ganga fram
hjá sósialistum i trúnaöarstööur.
Upphaf þessa má rekja til verstu
kaldastriösáranna um og eftir
1950, þegar afturhaldiö meö
bandariska auðvaldiö og CIA aö
bakhjarli ætlaöi svo sannarlega
aö einangra sósialistana og herpa
þá saman I smáflokk á borö viö
skaölitla kommúnistafiokka I
Skandinaviu.
A þeim árum þótti skiljanlega
•llfsnauösyn • aö brjótast út Ur
þessari herkvi, og menn fögnuöu
hverjum liösmanni utan raöa sós-
ialista, sem ekki haföi látiö
hatursáróöurinn trylla sig. Þess
vegna gat Hannibals ævintýriö
veriö réttlætanlegt á sinum tima,
þótt hann setti auðvitað upp á sér
stýri, þegar á leiö.
NU er þessi einangrunarhætta
löngu Ur sögunni og rússagrýlan
orðin karlæg á slöum Morgun-
blaösins. En þá rekst maöur á
næstum þjóöfræöilegt lögmál:
HjátrUin lifir langt um lengur en
forsendur hennar. Þaö tók læröa
menn á 17. öld aö visu heila kyn-
slóö aö sigrast á brjóstviti
alþýðunnar og 'innræta henni
galdratrú. En þaö þurfti 200 ár til
aö losa þjóöina aftur viö þennan
ófögnuö, eftir aö hinir skriftlæröu
sneru viö blaöinu...
Af þessum sökum hafa þeir
yfirleitt átt meira upp á pall-
boröiö hjá Alþýöubandalaginu
sem ekki höföu veriö yfirlýstir
sósialistar fyrir; svo ekki sé talaö
um, ef þeir komu Ur öörum
flokkum, eöa höföu einhvern tima
hlaupist Ur rööum sóslalista, ell-
egar a.m.k. hrakyrt þá I Morgun-
blaösstil. Afleiöingin er sú, aö i
trúnaöarstööur hafa valist ýmiss
konar miölungsmenn sem höföu
þaö helst til slns ágætis, aö hafa
ekki uppgvötaö sóslalistann I sér
fyrr en Alþýöubandalagiö var
oröiö stórt og sterkur flokkur.
Maöur heföi ekki oröiö hissa þótt
Vilmundi eöa Hrafni Gunn-
laugssyni heföi veriö tekiö
fagnandi þegar verst lét.
MINNING
Þorgrímur
Guðmundsson
Fæddur 3. júní 1898— Dáinn 16. apríl 1980
Skuld viö eigum Grimi aö gjalda.
Góö og trygg hans reyndist lund.
Til einherjanna hann mun halda,
var hreinn og beinn á hverri stund.
Saman unnum viö I VIÖi,
þar vitnar iöjumannsins hönd.
Ég vona minum vini liöi
vel á hinni nýju strönd.
Vinnumerktar haföi hendur.
Hvild og gleöi starfiö bjó.
Viö engan var hann óvin kenndur.
Aldrei hræddist brot og sjó.
Sumum mönnum virðist vitiö
vera llkt og hermdarlaun,
þegar hvorki starf né stritið
styrkir þá I lifsins raun.
Fyrstur oft aö verki var hann,
vann svo löngum fram á nótt.
Arin mörgu mjög vel bar hann,
mikinn haföi kraft og þrótt.
Þjóöarauöur yröi meiri,
ef engum brygöist traust og von
og aö menn viö ættum fleiri
eins og Þorgrim Guömundsson.
Aöalsteinn Gislason