Þjóðviljinn - 02.07.1980, Síða 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 2. júli 1980.
Súknin er hafin upp Vihivallahllft.
Vlhivallaskógur I fæöingu fyrir 10 árum.
Fljótsdalsáætlun 10 ára
Frá Sveini Arnasyni, fréttaritara
Þjóöviljans á Egilsstööum.
A þessu ári eru 10 ár siöan
fyrstu plöntur voru gróöursettar
eftir svonefndri Fljótsdalsáætlun,
i landi Vlöivalla ytri i Fljótsdal I
Noröur-Múlasýslu. Aö visu hófust
giröingaframkvæmdir haustiö
1969 en á þvl ári voru fyrst á f jár-
hagsliö Skógræktar rikisins 500
þús. kr. t i li framkVi i Fljótsdal.
Fjárveitingin I þessu skyni á
fjárlögum fyrir áriö 1969 táknaöi
þýöingarmikla viöurkenningu
fjárveitingavaldsins á þvi, aö láta
reyna á, hvort skógrækt gæti orö-
iö þáttur í búskap bænda á
tslandi. Fljótsdalur varö fyrir
valinu þar eö mat skógræktar-
manna var, aö þar væru einhver
hagstæöustu skógræktarskilyröi
á tslandi. Fyrir þvi bæri aö gera
þessa tilraun þar. A þessu svæöi
var vöxtur skógar svo góöur,
mældur i viöarframleiöslu, aö
sambærilegt þótti viö svæöi I
Noröur-Skandinaviu, þar sem
skógrækt er atvinnugrein.
Hugmyndin verður til
Hugmyndin um sérstaka skóg-
ræktaráætlun fyrir Fljótsdals-
hrepp átti sér nokkurn
aödraganda. Erfitt er aö segja
nákvæmlega hvenær hún fæddist.
En hún grundvaliast vitanlega á
þeim árangri, sem sýnilegur var
þegar um 1960 I skógræktinni á
Hallormsstaö, þar sem skógrækt-
arskilyröi eru nánast hin sömu og
Fljótsdal. Enginn vafi er á þvi, aö
hin svonefnda Orsta-áætlun, sem
Hans Berg, héraösskógameistari
I Orsta á Sunnmæri i Noregi lagöi
fram upp úr 1950, hefur veriö
kveikja aö þessu i hugum sumra
skógræktarmanna á íslandi.
A aöalfundi Skógræktarfélags
Islands á Hallormsstaö 1961 var
þvi hreyft I fyrsta sinn opin-
berlega, aö bændur, sem ættu
hentug lönd, yröu studdir sér-
staklega til þess aö rækta skóg á
löndum sinum. Samþykkt var til-
laga þar sem segir: Stefnt veröi
aö þvi eftir þvi, sem timabært
telst, aö sveitarfélög taki sér fyrir
hendur, gegn nánar tilgreindum
skilyröum, aö aöstoöa bændur á
einstökum jöröum til þess aö
koma upp skógræktarteigum, þar
sem skilyröi eru til skógræktar.
Ekkert formlegt geröist svo i
þessu máli fyrr en i febr. 1965, er
starfsmannafundur Skógræktar
rikisins stóö fyrir dyrum. Einar
Sæmundsen, skógarvöröur, haföi
um þær mundir hreyft óformlega
viö einstaka menn hugmynd um
skógrækt hjá bændum á Upp-
héraöi. Hinn 23. febr. er svo
fundur i stjórn Skógræktarfélags
Islands, þar sem Þórarinn
Þórarinsson, þáverandi formaöur
Skógræktarfélags Austurlands og
Siguröur Blöndal, skógarvöröur
voru mættir og ræddu um Fljóts-
dalsáætlunina, eins og stendur I
dagbók hins síöarnefnda. Þarna
kemur oröiö Fljótsdalsáætlun
trúlega fyrst fram I umræöu á
fundi en I þvi formi haföi Einar
Sæmundsen sett hugmyndina
fram. Flutti hann á fundinum til-
lögu þess efnis, aö stjórn félags-
ins beindi þvi til Skógræktar
rikisins, aö hún léti fara fram
athugun i samráöi viö Skógrækt-
arfélag tslands og geröi siöan
áætlun um skipulega skógrækt og
búskap i einum hreppi eöa
byggöarlagi á Fljótsdalshéraöi
t.d. I Fljótsdal. . .
J Þessi tulaga var
samþykkt og máliö siöan rætt á
fundi starfsmanna Skógræktar
rikisins.
Kannaðar undirtektir
Niöurstaöa af þessum fyrstu
umræöum um hugmyndina var
sú, aö kanna undirtektir viö hana
hjá bændum i Fljótsdal. Var
Siguröi Blöndal faliö þaö. I april-
mánuöi 1965 var þaö gert. Rætt
var viö nokkra bændur i Fljótsdal
um málið. Voru undirtektir
þeirra á ýmsa vegu, sumir voru
mjög jákvæöir, aörir vantrúaöir á
hugmyndina.
Málið kynnt
opinberlega
Hinn 11. júli 1965 gekkst Skóg-
ræktarfélag Austurlands fyrir
samkomu I Atlavik I Hallorms-
staöarskógi. Einar Sæmundsen
var þar ræöumaöur, kynnti hug-
myndina um Fljótsdalsáætlun og
lýsti henni. Kjarni hennar var, aö
á 25 árum veröi teknir til skóg-
ræktar 1500 ha lands I Fljótsdals-
hreppi. A aöalfundi Skógræktar-
félags Islands, sem haldinn var á
Blönduósi i ágúst 1965 var
samþykkt tillaga frá Skógræktar-
félagi Austurlands um máliö.
Unnið að framgangi
málsins
Ekki tókst aö fá samþykkti
fjárveitingavaldsins fyrir hug-
myndinni aö þessu sinni en áætl-
un var lögö fyrir þaö. Lenti nú
málið i þófi um sinn eöa til ársins
1968. Þó var þvi alltaf haldiö
vakandi af hálfu Skógræktar
rikisins og Skógræktarfélags
Islands.
Nú sókn var hafin á árinu 1968,
áætlunin endurskoöuö og geröir
nýir útreikningar varöandi rækt-
unina. Þetta bar þann árangur aö
viö afgreiöslu fjárlaga I des 1968
voru veittar 500 þús. kr. til
framkvæmda i Fljótsdal. Þetta
var að visu aöeins þriöjungur af
þvi, sem áætlunin geröi ráö fyrir
en engu aö siöur mjög mikilsvert.
Tíu ára afmæli
Miövikudaginn 20. júni sl.
minntist svo Skógrækt rikisins 10
ára afmælis Fljótsdalsáætlunar.
Gestum var boöiö I Viöivallaskóg
og sýndur undraveröur árangur.
Aö loknu ávarpi skógræktarstjóra
rikisins og skoöunarferö um vföi-
vallaskóg leiddi Jón Loftsson,
skógarvöröur á Hallormsstaö
gesti I gegnum „timavél”, sem
hann kallaöi svo. Fariö var I
Hallormsstaöaskóg og staönæmst
á staö þar sem mönnum var sýnt
hvernig umhorfs yröi I Vlðivalla-
skógi áriö 1985. Þar var unniö aö
grisjun og botnhreinsun. Siöan
var staönæmst 1995 en þá fór
fram frekari grisjun, tré felld og
gestum sýnd framleiösla á
giröingarstaurum. Eftir aö fylgst
haföi veriö meö þvi var fariö
fram til ársins 2012 og staönæmst
I skógi, sem gæti gefiö af sér
boröviö. A þeim staö voru gestum
sýnd tré, er vaxin eru upp af fræj-
um, sem þroskast hafa á trjám I
kring og borist meö vindi til
jaröar, fyrstu islensku rikis-
borgararnir.
Aö þessu loknu bauö Skógrækt
rikisins upp á veitingar I skógin-
um I fallegu veöri og fluttu þar
ávörp Pálmi Jónsson, landbún-
aöarráöherra, Jónas Jónsson,
búnaðarmálastjóri, sem einnig er
formaöur Skógræktarfélags
Islands, Siguröur Blöndal, skóg-
ræktarstjóri rikisins, Jón Lofts-
son, skógarvöröur á Hallorms-
staö, auk nokkurra gesta. Hér
lauk ánægjulegum degi I fögru
umhverfi og allir viöstaddir
sannfæröir um aö skógrækt á
tslandi á framtiö fyrir sér.
sá/mhg