Þjóðviljinn - 04.07.1980, Blaðsíða 7

Föstudagur 4. júll 1980. ÞJÖÐVILJINN SIÐA 7
MINNING
Olafur Stephensen
F. 18. júlí 1934 — D. 25. júní 1980
Símhringing. Helfregn. Góður
vinur og samstarfsmaöur var rétt
I þessu að látast skyndilega enn á
besta aldri, tæpra 46 ára. Tregi.
Söknuður. Hvað meö konuna,
börnin? Þaö syrtir aö þrátt fyrir
glampandi hádegissólina, geislar
hennar blikna og hætta að verma.
Hann var nýkominn heim,
glaður og hress, úr námsferð til
Englands og i framhaldi af þvl
stuttri hvildarreisu til suðlægari
landa með konu sinni og drengj-
unum tveim þar sem þau hittu
dótturina eftir nær árlanga úti-
vist. Að morgni næsta dags er
fariö i laugarnar til að fá sér
sundsprett, eins og svo oft haföi
veriö gert i fritimum á siðari
árum, og þar ber að fráfall hans
með svo sviplegum hætti. Hjarta-
mein varð honum að aldurtila.
Ólafur Stephensen læknir var
fæddur i Reykjavik, sonur Eiriks
Ólafssonar Stephensen, sem
látinn er fyrir allmörgum árum
og konu hans Gyðu Finnsdóttur,
sem enn er á lífi öldruð orðin.
Ólafur ólst upp meö foreldrum
sinum, næstyngstur fjögurra
systkina. Hann lauk stúdentsprófi
frá Menntaskólanum i Reykjavik
árið 1954 og embættisprófi I
læknisfræði frá Háskóla lslands
veturinn 1962. Eftir kandidats-
nám á ýmsum sjúkrahúsum var
honum veitt almennt lækninga-
leyfi árið 1964. Hugurinn stóð til
frekari menntunar. Hann stund-
aði framhaldsnám I barna-
lækningum á Landspitalanum,
við læknaháskóla New York
borgar I Bandarlkjunum og við
háskólasjúkrahúsiö i Uppsölum,
Sviþjóð. í ágúst 1970 hlaut hann
viðurkenningu sem sérfræðingur
i barnalækningum.
Ólafur réðist sem aðstoðar-
læknir að barnadeild Landspital-
ans i júni 1969 en áður eöa árið
1963 hafði hann gegnt þar kandi-
datsstöðu um 1 árs skeið. 1. júni
1970 var hann fastráðinn að
barnadeildinni sem sérfræöingur
og gegndi þvi starfi til dánardæg-
urs. Asamt öörum rak hann
læknisstofu i Reykjavik þar sem
hann veitti þjónustu I sérgrein
sinni eftir þvi sem viö varð komiö
vegna sjúkrahússtarfanna. Þá
gaf hann sig nokkuð að skóla-
lækningum og hafði áhuga fyrir
þeim málum. Siðari árin var
hann og stundarkennari við
læknadeild Háskóla Islands.
I framhaldsnámi sinu haföi
ölafur lagt sig sérstaklega eftir
að kynnast greiningaraöferðum
og meðferð hjartasjúkdóma hjá
börnum og féll það þvi I hans hlut,
eftir að hann kom að Barnaspital-
anum að hafa meö slik börn að
gera. Þessi hópur sjúklinga sem
er talsvert fjölmennur þarfnast
náins eftirlits og natni af hendi
læknisins, umönnun þeirra er
timafrek og aðstandendur verða
að eiga kost á stöðugri ráðgjöf.
Svipað er aö segja um annan en
sem betur fer, minni hóp barna
með langvinnan sjúkdóm
„Fibrosir cystica” sem varð hlut-
skipti Ólafs að sinna. Var hann
ráðgjafi og fræðilegur bakhjall
þeirra óformlegu samtaka sem
um þessa sjúklinga hafa verið
mynduð.
Ólafur var vel menntaður
læknir og lagði sig i framkróka
um að viðhalda þekkingu sinni og
kynna sér nýjungar með lestri
fræðirita og námsferðum til út-
landa.
Olafur tók þátt I ýmsum félags-
málastörfum. Þar á meðal sat
hann um skeið og á ýmsum
timum I stjórnum Læknafélags
Reykjavlkur, Félags islenskra
barnalækna og Barnalæknasam-
bands Norðurlanda. Þar að auki
voru honum falin ein og önnur
trúnaðarstörf á vegum lækna-
samtakanna og Læknaráðs Land-
spitalans.
Hverju þvi verkefni er ólafi var
fengið I hendur gaf hann sig allan
aö og reyndi aö leysa af kost-
gæfni. Læknisstarfið átti við hann
og honum farnaöist vel á þeim
vettvangi enda var hann þeim
hæfileikum búinn sem til þarf,
skarpri greind og staðgóðri
þekkingu, ásamt sterkri löngun
til að hjálpa og likna.
Frá þvi fundum okkar ólafs bar
fyrst saman fyrir 17 árum féll
mér vel við hann og þeim mun
betur sem kynnin urðu nánari og
samfelldari slðustu 11 árin i sam-
bandi viö störf okkar á Barna-
spltala Hringsins. Ólafur var
að eðlisfari fremur dulur, hlé-
drægur og fáskiptinn, flikaði ekki
tilfinningum sinum i margmenni,
en er við ræddum saman á kyrr-
látari næðisstundum var hugur-
inn opinn, tjáningin óbeisluð og ég
reyndi manninn að hlýju og
vinarþeli. Hann tranaöi sér
aldrei fram, sóttist ekki eftir veg-
tyllum eða völdum. Það voru
aörir sem komu auga á mann-
kosti hans og völdu hann til ýmiss
konar trúnaðarstarfa. Hann var
umtalsgóður, traustur og hrein-
skiptinn. Þótt Olafur hefði sig
venjulega litið i frammi haföi
hann sinar skoðanir á mönnum og
málefnum og hélt þeim einarð-
lega fram ef þvi var aö skipta.
Ólafur hafði notalega kimni-
gáfu, án allrar rætni, varpaöi
fram hnyttilegum athuga-
semdum og naut þess að
skemmta sér I góöra vina hóp.
Hann var listhneigöur, hafði yndi
af tónlist, var sjálfur söngvinn,
hafði góöa tenórrödd og um árabil
hefur hann verið virkur þátttak-
andi I starfsemi karlakórsins
Fóstbræður. Listaskyn hans var
þroskað á fleiri sviðum, hafði t.d.
snemma áhuga fyrir leiklist og
ljóðalestri.
Ljóst er af starfsferli Olafs að
viða er skarð fyrir skildi við frá-
fall hans og sæti hans verður
vandfyllt. Þar fyrir utan eru svo
hin mennlegu samskipti sem
Ólafur átti þátt I að skapa með
persónu sinni og aldrei verða söm
þegar hann er horfinn. Sannast
nú, eins og svo oft áður, aö enginn
veit hvað átt hefur fyrr en misst
hefur.
Þann 23. júli 1960 kvæntist Ólaf-
ur skólasystur sinni úr
menntaskóla, Guðrúnu Theodóru
Sigurðardóttur, sálfræðingi.
Börnin eru þrjú, Sigriður Stein-
unn, 19 ára, nemandi I
menntaskóla, Eirikur nýlega orð-
inn 13 ára og Sigurður Sverrir
sem verður 12 ára slðar á þessu
ári.
Ólafur var heimakær og lagði
mikla rækt við fjölskyldu slna,
mérvirtist hún ávallt vera aöal-
atriðiö I huga hans. Hann var ekki
einungis góður eiginmaður og
faöir, heldur jafnframt vinur
þeirra og félagi I daglegu lifi.
Sem ég sit á þessari stundu I
vinnuherbergi mlnu get ég vel
Imyndaö mér Olaf horfandi á mig
álengdar hlýjan og kankvisan á
svip yfir amstri minu við að finna
hugsunum minum og tilfinning-
um búning I rituöu máli, en I
svipnum er jafnframt áminning
um að skynsemi skuli ráða og
ekki dugi aö hafa uppi harmatöl-
ur. Ég hlýði. Ég bið Ólaf að með-
taka að leiðarlokum þakkir frá
okkur öllum, mér og minum,
starfsfólki Barnaspitala Hrings-
ins, sjúklingum hans og aðstand-
endum þeirra fyrir samveruna,
góða viökynningu og alla hjálp.
Ég leyfi mér, fyrir hönd sömu
aðila, að votta eiginkonu Olafs,
börnum og öðrum ættingjum
okkar dýpstu og innilegustu sam-
úð. Oll él birtir upp um siöir. Við
skulum ylja okkur við bjartar
minningar.
Vikingur H. Arnórsson
Starfsfólk Landspltalans stóð
höggdofa 25. júnl sl., þegar lát
Ólafs Stephensens læknis fréttist
á sjúkrahúsinu. Þessi vinsæli
samstarfsmaöur hafði verið hrif-
inn á brott skyndilega og óvænt af
hjartasjúkdómi, sem ekki haföi
gert boð á undan sér.
Olafur fæddist 18. júll 1934 1
vesturbænum I Reykjavlk. For-
eldrar hans eru Eirikur og Gyöa
Stephensen. ólafur stundaði nám
i gamla barnaskólanum við
Tjörnina, siðan I Gagnfræðaskóla
Vesturbæjar við öldugötu og I
Menntaskólanum I Reykjavik.
Hann var góður námsmaöur,
kátur félagi, og tengdist þá
vináttuböndum við fjölmarga, og
entust þau til æviloka. Að loknu
stúdentsprófi 1954 hóf hann nám I
læknadeild Háskóla tslands og
tök kandidatspróf I febrúar 1962
Næsta ári var varið til aö gegna
námskandidats- og héraðslæknis-
störfum.
Ólafur sigldi til framhaldsnáms
i barnalækningum sumarið 1964
til New York, vann á Bellevue
sjúkrahúsi þar I borg til 1966, en
fluttist þá til Uppsala. Þar starf-
aði hann næstu 3 árin á barna-
deild Akademiska spitalans og
fékkst einkum við rannsóknir og
lækningar barna með hjartasjúk-
dóma. Hann hlaut sérfræðiviður-
kenningu I barnalækningum 1970.
Nú var löngu námi lokið og
starf hér heima tók viö. Ólafur
réðst sérfræðingur á Barna-
spitala Hringsins (barnadeild
Landspitalans) 1969. Um þetta
leyti tók til starfa rannsóknastofa
i hjartasjúkdómum á Land-
spitala. Þar stundaöi Ólafur
rannsóknir á börnum með hjarta-
galla auk starfa sinna á barna-
deildinni. Þetta voru böm á öllum
aldri. Oft þurfti hann að greina
hjartagalla hjá nýfæddum
börnum, taka ákvörðun um
meðferð, hringja til London til að
biðja um sjúkrahúsvist fyrir
börnin og jafnvel fylgja þeim
flugleiðis þangað, ef þau voru
mjög veik. Vandasamar rann-
sóknir, vökur og áhyggjur voru
ekki taldar eftir. ólafur var eini
bamalæknirinn, sem hafði sér-
hæft sig á þessu sviði. Er nú skarð
fyrir skildi.
Einn stofnenda læknastofunnar
I Siðumúla 34 árið 1972 var Ólafur
Stephensen. Þar skoðaði hann
börn, sem til hans var visað.og
fylgdi eftir þeim, sem áttu við
vandasama sjúkdóma að striöa.
Varhann stjórnarformaður sam-
eignarfélags okkar I læknastof-
unni, þegar hann féll frá.
Ólafur fylgdist mjög vel meö I
sérgrein sinni. Hann las timarit
ogbækur, fór árlega á læknaþing,
þar sem fjallað var um barna-
sjúkdóma almennt eða hjarta-
sjúkdóma barna. Hann var valinn
til að vera fulltrúi íslands i nor-
rænni samvinnu um meðferö
barna meö sjaldgæfan lungna-
sjúkdóm og sótti fundi vegna
þess. Einnig skrifaði hann I
ladcnatimarit um sérgrein sina.
Auk þess sem að framan er
taliö, starfaöi hann sem skóla-
læknir i Fossvogsskóla, kenndi
læknastúdentum, vann að félags-
málum bæöi i stéttarfélögum
ladina og læknaráði Landspital-
ans.
ólafur var mikill gæfumaður i
öllu sinu starfi, en tæpast hefur
það þó jafnast á við það, hve lán-
samur hann var I einkalifi sínu.
Hann krantist Guðrúnu Theódóru
Sigurðardóttur sálfræðingi og
skólasystur sinni og hefðu þau átt
20 ára brúðkaupsafmæli nú i
þessum mánuði. Þau eignuðust 3
myndarbörn, Sigrlði Steinunni,
Eirik og Sigurð Sverri. Þessi fjöl-
skylda var ákaflega samhent,
fylgdi ólafi á læknafundi þegar
færi gafst, feröaðist saman, fór á
skiði og stundaði aðra útiveru.
Það var sérstaklega gaman að
heimsækja þau, húsbændur voru
alltaf kátir og fjörugir og börnin
kynntust einnig vinum þeirra.
Ólafur var meðalmaður á hæö,
hann var ljósskoilhærður, blá-
eygur með broshrukkur og sam-
svaraði sér vel. Hann var skap-
góður, glaðlyndur, blistraöi oft
eða raulaði lagstúf fyrir munni
sér. Léttur var hann i spori og
mátti þekkja hann af göngu-
laginu á göngum Landspitalans
áöur en hann kom I sjónmál.
Hann var ákveðinn og fastur
fyrir, ef á þurfti að halda, en
leysti flest mál með lagni. Söng-
maður var hann góður og tón-
listarunnandi og söng I karla-
kórnum Fóstbræður um árabil,
var hrókur alls fagnaðar I sam-
kvæmum, stjórnaði fjöldasöng
þegar bekkjarsystkini hans,
starfsbræður eða aðrir vinir
hittust. Hann var viðlesinn, sam-
viskusamur og fróður I starfi, var
elskur að bömum og hafði lag á
að ná trúnaði þeirra og vináttu,
þannig að samstarf hans við sjúk-
lingana var með ágætum.
Nú er þessi vinur okkar horfinn
héðan. Eftir 28 ára nám, fengum
viö aðeins aö njóta starfa hans i 11
ár. Fjölmörg börn hafa misst
lækni sinn og vin. Skólasystkin og
samstarfsmenn eru harmi slegin.
En sárasti söknuðurinn er hjá
eiginkonu og börnum, aldraðri
móður, systkinum og tengda-
móður. I dag senda fjölmargir
þeim hlýjar hugsanir og
samúðarkveðjur.
Minningar^ hrannast upp um
æskuvin, skólabróður og starfs-
félaga. Vænst þykir mér um þá
mynd af þessum kæra vini
minum, þar sem hann tyllir sér á
borðbrún eða skoðunarbekk i
læknastofunni, á stutterma
skyrtu meö hlustplpu um hálsinn,
hýr og hjalandi framan i ungan
sjúkling sinn, sem endurgeldur
honum brosið.
Arni Kristinsson
Flesta menn dreymir að lifa
farsællega. Sú farsæld getur verið
með ýmsu móti, svo furðulega
margvislegur er fjölbreytileiki
tilverunnar. Einn myndi tiunda
gæfu, annar gjörvuleika, þriðji
afrek, fjórði frægð, fimmti sköp-
unarmátt, sjötti heimilisgleði,
sjöundi hugsjónaþrek, áttundi
ljúfa fjölskylduhagi, niundi
embættisframa og enn myndu
menn tfunda lengi. En ekki er ég
viss um að margir myndu tina til
langlifi.
Slikar hugsanir setja að manni
þegar góðvinir og gamlir skólafé-
lagar kveðja snögglega. Ólafur
Stephensen ladcnir lést 25. júnl s.l.
og verður jarösunginn I dag.
Jónas Hallgrlmsson tefldi lifs-
nautninni frjóvu gegnt langlifinu
og I þeim skilningi hygg ég ólafur
hafi verið farsæll maður. Hann
átti góða og skynsama konu, táp-
mikil og efnileg börn og öll var sú
fjölskylda og er samhent með af-
brigðum I sinum mörgu hugðar-
efnum. Hannbar gæfu til að hafa
llknarstörf að aðalstarfi, og var I
starfi sinu mikið vel metinn,
sérlegur hollvinur þeirra
sem minnst , mega sin I
þjóöfélaginu, sjúkra barna. Hann
var andlega vakandi I flestum
greinum og lét sér á sinn hógværa
hátt fátt mannlegt óviökomandi.
Hann var listfengur og listelskur,
leikhúsunnandi og málverka,
bókfús og velskrifandi sjálfur og
einkum átti tónlistin hug hans,
enda ekki aðeins söngmaður
góöur, heldur ótrúlega vel heima
og með vlðan tónlistarsmekk: við
áttum það til að skemmta hvor
öörum með einskonar tónlistar-
getraunum, og hversu oft skákaði
hann mériekki með hugkvæmni
sinni og næmni.
Hann var kurteis maður af
sjálfum sér og tillitssamur, átti
þó til glettni og jafnvel mein-
fyndni, enda ekki aldeilis
skoðanalaus, en yfirveguö dóm-
greind, prúðmennska og hjarta-
hlýja voru þó rikjandi eiginleikar
I fari hans. Og hann var skyggn á
fegurð daglegs lifs, smekkvis á
umhverfi sitt og allt far, og einnig
þar er fjölskyldan samhent.
En auðvitað skiptast á skin og
skúrir i li'fi flestra, og svo var
einnig hér. Hann barðist árum
saman við bakveiki og þegar
hjartað brast, og annar sjúk-
dómur lagöi hann þannig að velli,
kom það þeim munmeira á óvart.
En ég hygg hann hafi veriö ham-
ingjumaður. Það er sú hamingja,
sem sprottin er af lifsnautninni
frjóvu. Og þá skiptir meiru far-
sæld en langllfi.
Má ég færa frænku minni, Guð-
rúnu Theodóru, börnum þeirra og
fjölskyldu allri innilegar
samúðarkveðjur. Sorgin er sár,
en ekkert græðir hana betur en
minning sem er svona góð og
fölskvalaus.
Sveinn Einarsson
ólafur Stephensen barnalæknir.
Kveðja frá MR. '54.
Við bekkjarsystkinin, sem út-
skrifuöumst frá Menntaskólanum
I Reykjavik vorið 1954,kveðjum I
dag bróöur okkar óla Stef. óli var
giftur bekkjarsystur okkar
Guðrúnu Th. Sigurðardóttur
(Gunnu Dóru) og voru þau ein sjö
hjóna, sem giftust innbyrðis I
hópnum.
Þau hafa alltaf verið mið-
punktur I gleðistundum hópsins
með smitandi áhuga á högum
annarra, hugmyndaauðgi og
sönggleði.
Óli var mikill söngvari allt frá
skólaárunum, er hvellur tenór
hans barst úr sal og söngtlmum
Hjartar i Iþöku, I Fóstbræðrum,
Fjórtán fóstbræðrum og siöast en
ekki sist, þegar hann sjálf-
skipaður forsöngvari leiddi
hópinn i söng:,, Gaudeamus
igitur.. nos habebit humus”.
1 fyrra kom þessi samheldni
hópuroft samantilaðhalda uppá
25 ára júbileum. Margt var þá
rætt og stundum heimspekilegir
þankar um lifið og framtiðar-
stundir, þegar fækka færi I
hópnum. En svona skjótt og
óundirbúið áttum viö ekki von á
stundinni.
Tenórstrengurinn I MR ’54
hörpunni slitnaði án fyrirvara.
Enginn vissi að hann, stinnur og
grannur, fæli slikan veikleika. Nú
veröur meira álag á aöra strengi
og þvf samheldni og nærgætni
þörf.
Fyrir hönd árgangsins sendi ég
Gunnu Dóru, börnunum, ömm-
unum og fjölskyldunum innilegar
samúðarkveöjur og óskir okkar
bekkjarsystkinanna um styrka
handleiðslu þeim til handa á
erfiðri stund.
Þorvaldur S. Þorvaldsson