Þjóðviljinn - 12.07.1980, Qupperneq 16

Sérrit Þjóðviljans um ALMENNINGSIÞROTTIR OG ÚTIVIST
12. jú11 1980
16
Hvaö skyldu þeir vera margir
áttræöu unglingarnir sem láta sig
litiö muna um aö ganga á fjöli eöa
þá jökul? Þeir eru sjáifsagt fáir ef
þá nokkrir hugsaöi ég meö mér
áöur en ég komst aö þvi aö hann
Guðmundur Finnbogason sem
var staddur meö mér i sæluhús-
inu á Fimmvöröuhálsi fyrir
nokkrum heigum veröur áttræöur
i næsta mánuöi.
Viö vorum tuttugu saman f hóp,
stór hluti okkar haföi ekki sést
áöur, en kjarninn voru feröa-
félagar úr Kommatrimmi, sem
stóö fyrir þessari stórskemmti-
legu ferö.
Það var lagt upp frá Skógum
um hádegisbil á laugardegi i
besta veðri,sól og nærri logni.
Viö völdum aö ganga bllslóöann
er nær upp eftir allri heiðinni aö
gamla sæluhúsinu sem stendur
opiö fyrir veðri og vindum á há-
heiðinni
Nyja sæluhúsið sem flug-
björgunarsveit Eyfellinga reisti i
byrjun þessa áratugs, stendur aö-
eins neðar i' hlíðinni og er auð-
veldara aökomu I vályndum
veðrum.
Það var erfitt að gera sér I
hugarlund, þar sem við gengum i
sumarbliöunni upp eftir heiðinni,
að fyrir aöeins 10 árum slöan fór-
ust þrjU dönsk ungmenni um
hvitasunnuhelgi á þessari sömu
heiöi. Urðu Uti þegar snögg
veðraskipti uröu eins og ávallt
má eiga von á þegar feröasf er á
fjöllum. Fööurlandið er ávallt
tryggur ferðafélagi og heföi sjálf-
sagt bjargaö þeim dönsku þá ör-
lagariku nótt.
Ferðin sóttist hægt, enda tókum
við góöar hvildir og nutum ferö-
arinnar. Þegar komiö var i sjón-
mál viö sæluhUsiö tók hann aö
hvessa nokkuð fyrirvaralaust, og
torveldaöi mörgum gönguna,
enda yfir þungstigan snjó að fara
á efstu leitum, og göngumenn
ekki i sem bestri þjálfun.
Guömundur studdist viö staf,
og sagði okkur yngra fólkinu, að
við myndum örugglega taka með
okkur stafkarl i næstu ferð, ef viö
vissum hversu góður ferðafélagi
hann væri.
Þaö var um sexleytiö að þeir
fyrstu komu að sæluhúsinu. Siöan
tindust hver af öðrum inn i skál-
ann og það stóð heima, að þegar
allir höfðu komið sér vel fyrir,
fengið sér kaffisopa og heita
grænmetissUpa, var hávaðarok
skollið á i jökulskaröinu svo að
undir tók I sæluhúsinu.
X
GÖNGUFERÐIR
utan af mannskapnum þegar leið
undir hádegið, og sjálfur greip ég
fegins hendi tækifærið og kom
mér Ur föðurlandinu. Aö ganga i
stuttbuxum og nærbol á snjó-
breiðum Eyjafjalla með viðsýni
inn til landsins svo grillti i Land-
mannalaugar og Hrafntinnusker,
er sjálfsagt draumur hvers ferða-
langs.
Það var léttur gangur þegar fór
að halla undan fæti Þórsmerkur-
megin og Mörkin i allri sinni dýrð
lá fyrir fótum okkar.
Guðmundur fylgdi enn fast á
eftir hópnum, vildi halda sinum
gönguhraða og njóta Utsýnisins.
Svo var það lika hnéð á vinstra
fæti. „Það hefði verið nær að
binda um það spelkur, það er
oröiö gamalt og þolir ekki eins vel
göngu á fót”.
Þegar komiö er niður að snjó-
linu Þórsmerkurmegin blasa
skriðjöklar Ur Eyjafjalla- og
Mýrdalsjöklum á hægri hönd, en
á vinstri hönd Tindf jöllin,'
Markarfljót og Fljótshliðin. Beint
af augum sá á Heljarkamb
sem er eina verulega torfæran á
leiðinni niður i Mörk, Morins-
heiði, og einnig grillti ofaná hæstu
tinda. Útigönguhöföa.
Guömundur átti ekki erfiöara
með að vinna Heljarkamb en
aörir, enda nutuallir stuðnings og
öryggis frá styrkum farar-
stjórum ferðarinnar.
Við áttum von á rUtubil aö
sækja okkur inni Bása um fimm-
ley tið, svo við gátum notiö veður-
blföunnar, Utsýnisins og kyrrðar-
innar af fremsta mætti áður en
eiginleg niðurferð hófst.
En allt verður að hafa sinn
enda, og á slaginu fimm komu
fyrirliðar hópsins þreyttir en
rjóöir niður að Krossáeyrum þar
sem bilstjórinn beiö, tilbUinn að
koma þessum sólbrenndu fjalla-
förum aftur til byggða. — lg.
Ferðafélagar I Kommatrimmi fyrir framan sæluhús Flugbjörgunarsveitar Eyfellinga á Fimmvöröu-
hálsi. Mynd —Guöjón
Kommatrimm á
Fimmvörðuhálsi
Fyrir voru i húsinu tveir Hol -
lendingar sem hugðust biöa færis
til uppgöngu á Goðastein, hæsta
tind Eyjafjallajökuls, sem liggur
i u.þ.b. 800 m. fjarlægð frá sælu-
húsinu. En veðrið var ekki á þvl
aö ganga niður, svo þeir ákváðu
sjálfir að ganga niður, alla leið að
Skógum þar sem þeir höfðu slna
bækistöð. Sjálfsagt voru þeir lika
hræddir við alla þessa kommún-
ista sem voru bUnir að hertaka
sæluhUsið.
Likt og Hollendingarnir höfum
við hugaö á kvöldgöngu á hæsta
tind Eyjafjalla, en urðum að láta
undan veðri og vindum.
Morgunninn eftir rann upp
bjartur og fagur eins og segir i
ævintýrunum. En fyrst varð að
hreinsa til eftir sig og aðra sem
hafa litiö við i heiðarbýlinu á vor-
inu. Eftir að hafa brennt öllu þvi
sem brenna mátti, stillti hópurinn
sér upp til ljósmyndunar fyrir
framan sæluhUsið. en siðan var
tekin stefnan upp á sjálfan há-
hálsinn. Þaö var engu likara en
þar væri flóttamannahópur á
ferð þegar viö sem fremst
gengum litum aftur með ferða-
félögum okkar. Þar tróð hver i
annars sporum, enda komin bráð
I snjóinn I steikjandi sólinni, og
þungstigt upp síðasta hjallann.
Leiðin yfir Fimmvörðuháls og
niöur i Þórsmörk er vörðuð, svo
litil hætta er fyrir menn að villast
vegar, hvaö þá I þeirri sumar-
blföu sem fylgdi okkur á feröa-
laginu yfir jökulbreiðuna.
Fötin fóru fljótlega aö tinast
„Ég hef alltaf mælt meö
því við fólk/ að þó það eigi
bil, þá eigi það nú fyrst og
fremst að hugsa um
skrokkinn á sér. Svo er það
líka annað, að fólk kynnast
alls ekki landinu í gegnum
bilrúðu."
Það er hann Guðmundur
Finnbogason sem gekk yf-
ir Fimmbörðuháls fyrr í
sumar sem hefur orðið.
„Mér er svo margtalaö um
blla, einmitt vegna þess að I
gamla daga þá feröaöist ég mikiö
á bilum upp I óbyggðir. Oft á áður
ókannaöar slóðir og var t.d. með-
al þeirra fyrstu að fara Svina-
á bil.
Ég fór llka I Kerlingarfjöll með
alla fjölskylduna og um allt
Skaftafell áöur en árnar voru
brúaðar.
Vestfirðina hef ég gengiö
tvisvar, og þaö er svo merkilegt,
að ég hálf hataöist úti Vestfirðina
áöur en ég kom þangað fyrst. Aö
vera aö eyöa öllum þessum pen-
ingum i byggöarþróun á öðrum
eins útkjálka? Það gat ég ekki
=kiliö. Eftir að ég kom þangaö
fyrst á ævinni, hef ég sist viljaö
missa af þessum fallegu fjörðum.
Þannig er meö svo margt i líf-
inu. Þaö verður að kynnast hlut-
unum fyrst. Eg tek alveg heils-
Er að
verða
of
seinn
að
sjá allt
það
óséða
hugar undir það sem sá mikli
feröamaöur Guömundur frá Mið-
dal sagði einhverju sinni: „Þaö
eiga allir lslendingar að ganga á
hæsta tind landsins. Það eykur
þeim viðsýni.”
Sjálfur gekk ég á Hvannadals-
hnjúk ásamt nokkrum félögum
minum árið 1956. Þaö var ákaf-
lega gott veöur og við ókum inn i
Jökulheima, en þaöan var gengið
inn að Grimsvötnum, og siðan
hæsta tindinn. Viö vorum 8 daga á
þessu feröalagi, en hefðum þurft
að leika okkur við landiö miklu
lengur.
Annars er ég að uppgötva
hversu litiö maöur hefur i sjálfu
sér séö af landinu. Ég dreif mig'
yfir hálsinn, þvi ég vildi komast
þessa leiö áður en yfir lýkur. Ég
hafði fariö einu sinni áður upp að
Morinsheiði frá Þórsmörk, en þaö
var ekki lengra i þaö skiptið.
Jæja, ég komst þó alla leið núna
og er bara ánægður með þaö. Að
visu haföi ég ekki farið lengi i
göngu, en hélt mig vera I æfingu.
En þetta er aö verða jafn gott ef
ekki betra. Ég tók góða gönguæf-
ingu núna um daginn, hérna um
borgina, eftir aö hafa hyllt hana
Vigdisi okkar.
Sjálfur veit ég aö heilsuna á ég
að þakka Jóni Þorsetinssyni og
MUlleræfingunum sem ég stund-
aöi undir hans stjórn alveg fram
undir miöjan sjötugsaldur.
Annars fór ég i ágætis göngu-
ferð meö Ferðafélaginu inn I
Kverkfjöll og á Snæfell i hitti-
fyrra. Ég haföi reynt viö Kverk-
fjöllin i gamla daga á eigin bil, en
þá gekk dæmið ekki upp. En allt
hefst aö lokum. Ég er bara aö
verða of seinn að sjá það sem ég á
eftir óséö.
Þegar ég heimsótti hana dóttur
mina og tengdason I Bandarikj-
unum fyrir nokkrum árum, þá
uppgötvaði ég, að ég hafði aldrei
farið til Sovétrikjanna svo ég
dreif I þvi hiö snatrasta. 1978 fór
ég aö kynnast þeim i Kinaveldi,
en næstu nágrannar okkar hafa
alveg oröið útundan.Ég bæti úr
þvi fljótlega, búinn að panta ferð
til Grænlands I þessum mánuði.
Þaö þýðir ekkert að draga svona
lagaö.
Gaman I feröalögum? Jú bless-
aöur vertu, þaö erfiða og leiöin-
lega er oftast skemmtilegast, eins
og þegar vö fórum nokkrir félag-
ar út úr bænum og ætluöum að
ganga á Skjaldbreið. Með i hópn-
um var einn ónefndur sem hafði
þá áráttu aö fara alltaf short cut
eins og útlendingurinn kallar það.
Að visu haföi hann vanist þessu i
Bandarikjunum aö fara allar sin-
ar leiðir short cut, en oftast lent i
blindgötum að þvi ég frétti siöar.
Nema þaö, að nú átti að velja
short cut á Skjaldbreiö, sem end-
aöi með þvi að viö vorum orðnir
dauöuppgefnir áður en lagt var til
uppgöngu eftir marga tlma i
göngu viö að leita að stystu leið-
inni.
Eitthvað að lokum til unga
fólksins? Jú, endilega, byrjið að
skoða landið ykkar áður en þið er-
uð komin á efri árin, og skoðiö það
gangandi. _.e
Aldamótamaðurinn Guðmundur Finnbogason tekinn tali