Þjóðviljinn - 15.07.1980, Blaðsíða 4

Þjóðviljinn - 15.07.1980, Blaðsíða 4
4 SÍÐÁ ■ÞJÓÐVILJÍNN Þriöjudágur 15. jiílí Í98Ó ' UOMIUINN Málgagn sósíalisma, verkalýds- hreyfingar og þjódfrelsis Ctgefandi: Útgáfufélag ÞjóBviljans Framkvemdastjóri: Eibur Bergmann Ritatjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson. Kjartan Olafsson Fréttastjóri: Vilborg Harfiardóttir. Auglýsingastjórl: Þorgeir Olafsson. Umsjónarmafiur Sunnudagsblafis: Þórunn Sigurfiardóttir Rekstrarstjóri: Úlfar Þormófisson AfgreifislustJóri:Valþór Hlöfiversson Blafiamenn: Alfheifiur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, Gufijón Frifiriks- son,Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnils H. Gislason, Sigurdór Sigurdórsson. Þingfréttlr: Þorsteinn Magnússon. Iþróttafréttamafiur: Ingólfur Hannesson. LJósmyndlr: Einar Karlsson, Gunnar Elisson Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar. Safnvörfiur:Eyjólfur Arnason. Auglýsingar: Sigrffiur Hanna Sigurbjörnsdóttir. Skrifstofa: Gufirún Gufivarfiardóttir. Afgreifisla: Kristin Pétursdóttir, Bára Halldórsdóttir, Bára Sigurfiardóttir Simavarsla: Olöf Halldórsdóttir, Sigrifiur Kristjánsdóttir. Blistjórí: Sigrún Bárfiardóttir. Húsmófiir: Jóna Sigurfiardóttir. Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir. Otkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Gufimundsson. Rltstjórn, afgreifisla og auglýsingar: Slfiumúla 6, Reykjavlk, simi 8 13 33. Prentun: Blafiaþrent hf. SVR, yiljinn og verkid • Alþýðubandalagið hefur um langt árabil lagt mikla áherslu á bættar almenningssamgöngur í Reykjavík og svo var einnig fyrir síðustu borgarst|órnarkostningar. í starfi hins nýja meirihluta í borginni hefur stefna f lokksins á þessu sviði ekki breyst á neinn hátt. Á vegum flokksins og fulltrúa hans hafa verið lagðar fram fjöl- margar úrbótatillögur. Sumar hafa komist í fram- kvæmd en aðrar ekki. • En það er ekki nóg að hafa viljann því afla verður meirihluta fyrir honum á mörgum stöðum í borgar- kerfinu, eins og Guðrún Ágústsdóttir stjórnarformaður Strætisvagna Reykjavíkur minnir á í Þjóðviljaviðtali í Sunnudagsblaði. Tilefnið er annað Þjóðviljaviðtal við einn af vagnstjórum SVR sem þykir lítið hafa gerst I málefnum Strætisvagna Reykjavíkur og bendir á úr- bætur sem séu „sáraódýrar og einfaldar". • Guðrún Águstsdóttir tekur undir það með Magnúsi Skarphéðinssyni að kerf ið sé vissulega þungt í vöf um og svifaseint. Hinsvegar skorti ekkert á það að ótal margt haf i verið gert og tilraunir gerðar til annars. AAikil um- skipti hafi m.a. orðið í samskiptum stjórnar SVR og starfsmanna frá því é íhaldstíðinni. Nú situr fulltrúi vagnstjóra í stjórninni og nýverið mælti hún með því að fulltrúi vagnstjóra fengi sæti á fundum umferðar- nefndar. • Rekstur SVR er borginni erfiður og í ár greiðir borgarsjóður 1250 miljónir með honum. Af þessum sökum hefur svigrúmið til breytinga ekki verið eins mikið og Alþýðubandalagið hefði kosið en fleira kemur til. Áður en farið verður út í miklar breytingar á leiða- kerfinu hefur þótt rétt að bíða eftir heildarniður stöðu umferðarkönnunar meðal farþega SVR. Þá hefur mikill tími farið í umræður umvagnakaupsem eru sérkapítuli og skortur á vögnum tef ur nýjungar í rekstri. Þó hef ur verið komið á hraðferðum í Breiðholti svo dæmi séu nefnd. • Nýja vagna þarf til þess að hef ja ferðir á nýjum leiðum en það er mjög aðkallandi. Alþýðubandalagið iagði til í borgarstjórn að keyptir yrðu ungverskir strætisvagnar sem sparað hefði borginni 500 miljónir króna í fyrstu lotumiðaðvið aðra kosti. Höfuðmáli skipti að ungversku vagnarnir hefðu verið komnir í notkun nú í haust, en Volvo-vagnarnir sem meirihluti borgar- stjórnar og vagnstjórar vildu láta kaupa verða ekki teknir í notkun fyrr en á næsta ári. AAörg vandamál sem ekki leysast fyrr en á næsta ári hefðu leyst strax í haust með þeirri lausn sem Alþýðubandalagiö benti á. • Meðal slíkra erfiðleika er toppáiagið á morgnana sem er miklu meira hérlendis en gerist á Norðurlöndum. Þegar haf a verið gerðar tilraunir til þess að nota rútur til þess að anna þessu toppálagi en á því eru margvísleg vandkvæði og óhagræði f yrir f arþega. Alþýðubandalagið hef ur lagt til að komið verði á næturakstri strætisvagna um helgar, en það mætti andstöðu vagnstjóra. Þá hefur verið lagt til að gerðar verði sérstakar strætógötur á f jölförnustu umferðaræðum í miðborginni, en hingað til hefur það mætt andstöðu í borgarkerf inu. Reynslan af því að loka Laugaveginum í desember á verslunartíma og hafa i sérstaka vagna í ferðum niður Laugaveg og upp Hverfisgötu sýnir þó ótvírætt að með því að gefa strætisvögnum forgang f miðbæjarumferðinni verður hún liprari og tími sparast. • Biðskýlamenning SVR hefur aldrei verið upp á marga fiska. Það sem á skortir nú eru gangstéttarbið- skýli og er nú verið að ef na til hugmyndasamkeppni um gerð slíkra skýla í samvinnu við Arkitektafélag fslands. Biðskýli af þessu tagi eru forsenda þess að fólki þykí gott að nota strætó, að mati Guðrúnar Ágústsdóttur. • „ í orkukreppu hlýtur það að vera þjóðhagslega hag- kvæmt að fólk noti f rekar almenningsvagna er einkabll- inn", segir stjórnarformaður SVR. Undir þau orð tekur Þjóðvil jinn og hvetur ríkisvaldið til þess að gef a gaum málefnum almenningssamgangna, svo sem með niður- fellingu þungaskatts og aðflutningsgjalda af strætis- vögnum, en þau síðarnefndu eru meira en helmingur af kostnaði við innkaup nýrra vagna. —ekh kljppí Upplýsingastojh- | un í Washington I' Um nokkra hriö hefur styr staöiö I islenskum fjölmiölum um óháöa rannsóknarstofnun t um hermál, sem starfar i IWashington og nefnist Center for Defense Information. En I greinar frá starfsmönnum , hennar hafa menn einkum sótt Iefasemdir sinar um aö hægt sé aö trúa staöhæfingum Is- lenskra stjórnvalda um aö i , Keflavik séu engin kjarnavopn. IMorgunblaösmenn og aörir þeir.sem finnst þaö sé hneisa aö efast um yfirlýsingar islenskra ■ utanrikisráöherra, hafa fariö Iheldur niörandi orðum um stofnun þessa og reynt aö láta lita svo út sem tilgangur hennar ■ og aöferöir séu i meira lagi „Islenska rikisstjórnin hefur ekki einungis lýst þvi yfir aö kjarnorkuvopn séu ekki geymd á íslandi, heldur einnig aö engar áætlanir séu til um aö flytja þau þangaö, og aö á íslandi veröi aldrei kjarnorkuvopn . Þessa yfirlýsingu getur hver sem er dregiö I efa, og meö góöri sam- visku aö ég held, sérstaklega þegar maöur hefur mikilvægi tslands i huga. Vísbendingar Þaö eru enn margar óljósar hliöar á þessu máli, og þó aö stofnun okkar hafi engar upp- lýsingar, sem taka af skarið um hvort kjarnorkuvopn séu á ís- landi, þá eru til visbendingar sem i þaö minnsta gefa til kynna aö mögulegt væri aö hafa þar kjarnorkuvopn . Arkin gerir okkur grein fyrir þeim visbend- ingum sem hann hefur i huga: í fyrsta lagi eru hernaöar- yfirvöld auövitaö mjög vel aö „Við fullyrðum ekkert um kjarnavopn á íslandi” rætt við tvo starfsmenn Center for Defense Information i Washington Myndir og tezti: JSG l: vafasamar. I Timanum birtist nú um helgina viötal fróölegt viö tvo af starfsmönnum Center for Defense Information og sú mynd sem af þvi viötali fæst er reyndar allt ööruvisi en sú sem Morgunblaöiö hefur reynt aö draga upp. Þessir menn vilja aö Bandarikjamenn hafi öflugar varnir, ekki vantar þaö, en þeir telja aö „sterkir efnahagslegir, pólitlskir og félagslegir innviö- ir” skipti þar ekki síöur máli en peningaaustur til hersins. Þeir hafa ekkert á móti þvi, aö bandarisk kjarnorkuvopn séu staösett 1 öörum löndum, en þeim finnst þaö röng stefna og úreltaöfara meö slika staösetn- ingu meö sérstakri leynd. Upplýsingastofnunin sýnist m.a. rækilega innan takmarka „opinbers” pólitisks velsæmis i Bandarikjunum. Og þar meö er- um viö eina feröina enn minnt á þaö, aö Morgunblaösmenn sýna vaxandi tilhneigingu til aö gera allttortryggilegt og gott ef ekki kommúnisma blandaö sem ekki fer saman viö rök- semdir hinna herskáustu meöal þeirra sem viö stjórnvöl standa I Pentagon og Nató. Efast meö góöri samvisku Þaö er ekki ófróölegt lesendum Þjóövi^jans hvaö Tfminn hefur eftir WííílSm Arkin um þessi mál og vitnum við nú til þess: sér i skilgreiningum. Spyrja má hver sé munurinn á þvi sem þau nota yfir ab hafa til taks, geyma og staösetja vopn. Eins má spyrja; ef þú hefur kjarna- vopn um borö I flugvél og þaö er þar allan timann sem flug- vélin er á íslandi, hvort þaö þýöi ab kjarnavopn séu staðsett á ís- landi, eöa hvort kjarnavopnið sé aöeins I flugvélinni:’ „Og fyrst viö minnumst á flugvélar þá skulum viö fara örlitiö nánar út i einn möguleika tengdan þeim: Þessar flugvél- ar, sem fljúga frá herstöö I Maine i Bandarikjunum, gætu vitanlega lent meö kjarnavopn, en haft þau siðan um kyrrt I sprengjugeymslum vélanna all- an timann sem þær stæöu viö I Keflavik, en á meöan gætu land- gönguliöar variö flugvélarnar á flugbrautinni. í þessu tilfelli væri engin þörf fyrir stööugar öryggisráöstafanir vegna kjarnavopna I herstööinni. Viö veröum lika aö gera okkur grein fyrir aö þaö er munur á ráöstöfunum sem gilda fyrir friöartlma og þeim sem gilda á örlagastundum, þó þessi munur fari minnkandi á okkar kjarn- orkutlmum. Einn af þeim mönnum, sem ég ræddi viö I Pentagon, eftir aö þessar deilur komu upp, og ég var aö leita upplýsinga hjá, orðaöi þaö þannig viö mig aö herinn heföi vara-áætlanir fyrir nær hvað sem er til aö gera hvaö sem er. Þar innifaliö gæti hæglega veriö aö setja niöur kjarnorkuvopn á Islandi. Arkin lætur þess getið aö þaö væri litiö sem Upplýsingamib- stööin gæti lagt af mörkum i þessu máli umfram þaö sem hún heföi gert: Þetta hlýtur fyrst og fremst aö vera mál rikisstjórna íslands og Bandarikjanna, og þeirra þvi aö leysa þaö . Þær gætu gert þaö meö sér- stöku samkomulagi, sem þýddi mjög afdráttarlausa ákvöröun I málinu. Sjálfur teldi ég traust- vekjandi ef Islenska rikisstjórn- in tæki upp opinbera stefnu I málinu á sama hátt og danska rikisstjórnin og sú norska hafa gert. Réttur til aö vita David Johnson telur, aö þaö sé „röng og úrelt stefna” hjá Bandarikjamönnum aö hvorki játa né neita fregnum um stað- setningu kjarnavopna I öörum löndum. Hann segir:,,Við erum ekki andvigir þvi ab bandarisk kjarnavopn séu höfö I öörum löndum, en viö teljum aö bæöi bandariskir borgarar, svo og borgarar hlutaöeigandi erlends rikis, eigi aö vita um þau. Hvort sem um er aö ræöa Kóreu, Filippseyjar, eba eitthvert aöildarriki NATO, þá á fólk I þessum löndum aö eiga aögang aö vitneskju um þessi vopna, og ef þaö vill hafa þau þá er þaö I besta lagi”. „Þetta á viö um ísland lika. Bandarikjastjórn ætti aö skýra skilmerkilega frá þvi hvort þar eru kjarnavopn eöa ekki, og hvort einhverjar áætlanir eru uppi um aö flytja þau þangaö. Þaö hefur ekki skeö mér vitan- lega, en er nokkuö sem viö vild- um aö ætti sér staö upp úr deil- unum.” Aöstaöan til aö skipa fyrir Johnson kemur einnig inn á þaö hlutverk sem Keflavikur- stöðinni er ætlaö. Hann telur hana svo mikilvæga fyrir hern- aöarvél Bandarikjanna aö mikil hætta hljóti aö vera á þvi aö á slika stöö sé ráöist, hvort sem þar eru kjarnorkuvopn eöa ekki „þvi þar er ein af átján miö- stöövum sjóhersins og NATO fyrir árásir á kafbáta og gegnir lykilhlutverki á svæöinu.... Þaö eru upplýsingarnar og aöstaöan til að stjórna og gefa skipanir sem er mikilvægast i þessari herstöð.” ” Þessi siöasta setn- ing er kannski ólánlega oröuö, en ekki veröur betur séö en aö hún feli I sér stuöning viö mál- flutning þeirra sem hafa gagn- rýnt það, aö Island sé gert aö enn stærri hluta vigbúnaöar- kapphlaups en áöur meö þvi aö Keflavlkurstööinni er I æ rikari mæli ætlaö hlutverk stjórnunar- miöstöövar I hernaöarátökum. Eins og fyrr hefur komiö fram I þessari umræöuhrinu er þaö ekki á færi starfsmanna Upplýsingamiðstöðvar um varnarmál I Washington aö gefa endanleg svör viö spurningum eins og þeirri, hvort kjarnorku- vopn eru höfö á Keflavikurflug- velli. En þaö sem frá slikum stofnunum kemur verður engu aö siöur nytsamlegt hverjum þeim, sem stunda vilja bráö- nauösynlega gagnrýni á þau öfl sem ekki vilja aöeins öllu ráöa um ákvaröanir I hermálum heldur og öllu upplýsinga- streymi sem notaö er i umræðu um þaö vigbúnaðarkapphlaup sem enn á ný hefur losnaö úr öll- um böndum. —áb og skoríð

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.