Þjóðviljinn - 20.07.1980, Qupperneq 21

20 SIÐA — ÞJÓDVILJINN HELGIN 19.—20. júll.
HELGIN 19.—20. júli. WÓÐVILJINN — SIÐA 21
HæOin þarna er 18 cm en á I mesta lagi aö vera 6 cm.
BJEJARSKRIFSTOFUR
POSTHÖS

Þaö er greinilegt aö Björn mænir vonaraugum I áttina aö bæjarskrif-
stofunum. Þangaö eiga allir bæjarbúar erindi a.m.k. til aö greiöa
gjöldin sin. Kannski ætlar Björn aö fara aö borga útsvariö sitt? Viö
skulum sjá hvernig honum gengur I farartæki sinu aö komast á áfanga-
staö.
Hvert kemstu
Eftir því sem næst
verður komist eru 10%
manna um heimsbyggð
alla fatlaðir, ýmist and-
lega eða líkamlega eða
hvoru tveggja. Það að auki
eru það 5% sem um lengri
eða skemmri tíma eiga
erfitt með að bera sig um.
Þetta er aldrað fólk sem
vegna ellihrörnunar er
orðið stirt um hreyfingar.
Það er líka fólk sem vegna
meiðsla eða slysa er með
umbúðir sem hamla hreyf-
ingum og loks er það fólkið
sem þarf að ferðast með
eða flytja með sér smá-
börn i vögnum eða kerrum.
Samkvæmt þessu mun láta
nærri að 23 þús. manns á
islandi fylli fyrri flokkinn
og milli 11 og 12 þús. þann
siðari.
Allt fram á síðustu ár má
segja að þetta fólk hafi
verið //óhreinu börnin
hennar Evu". Það var
falið/ og sæist fatlaður
maður á götum úti var eins
líklegt að krakkar gerðu
hróp að honum en full-
orðnir færu hjá sér.
Sem betur ler er þotíG
breytt, en aðstæður fatl-
aðra eru lítið skárri þrátt
fyrir það. Umhverfið er
ekki skipulagt með þarfir
þeirra i huga og hagkerfið
gerir ekki ráð fyrir að
fatlað fólk hafi neitt svip-
aðar lífsþarfir og ,,venju-
iegt" heilbrigt fólk. Líf-
eyrir öryrkja er 100 þús.
Þetta er skábraut i undirgöngutn blokkanna viö Hamraborg. Brautin
er prýöileg og vel fær manni I hjólastól. Oft vill brenna viö aö halli ská-
brauta sé of mikill. Samkv. normun Rannsóknarstofnunar byggingar-
iönaöarins má hann helst ekki vera meiri en 1:20. Sé hann meiri en þaö,
er hætt viö aö einungis þeir handsterkustu geti bjargaö sér.
kr. lægri á mán. en lægsti
verkamannataxti Dags-
brúnar „sem enginn
vinnur á" eins og svo oft er
sagt.
Hér á landi fyrirfinnst
varla opinber bygging sem
hönnuð er með þarfir fatl-
aðra í huga. Nú er hins
vegar kveðið svo á í nýrri
byggingareglugerð, sem
tók gildi í fyrra og á við allt
landið, að aðkoma allra
opinberra bygginga svo og
atvinnuhúsnæðis og sam-
komuhúsa skuli vera
þannig úr garði gerð að
fatlaðir eigi að þeim
greiðan gang. Hið sama er
að segja um innra fyrir-
komulag, hurðirskulu vera
nægilega breiðar^ lyftur
alls staðar þar sem þörf
krefur og salernisaðstaða
á að vera fyrir hendi.
Einnig skal ákveðinn f jöldi
bílastæða ætlaður fötluð-
um. Sömu reglur gilda að
mestu leyti varðandi
íbúðarhúsnæði.
Formaður bygginga-
nefndar í Reykjavík,
Magnús Skúlason, segir
okkur að þessum nýju
ákvæðum reglugerðar-
innar sé skilyrðislaust
framfylgt í Rvík þegar um
opinberar byggingar sé að
ræða. Af tur á móti sé tekið
vægilegar á einstaklingum
ennþá.
Vissulega er þetta góðra
gjalda vert, en þær bygg-
ingar sem fyrir eru eru
Miiimm Himiimm

Gangstéttarbrúnin á þessari göngubraut yfir Hamraborg er 15 cm og
þvi ófær. Ekki ætti aö kosta mikiö aö kippa þessu I lag svo aö unnt sé
fyrir fatiaöa aö komast um. Stéttin hinum megin götunnar er ágæt.en
inngangurinn i versiunarhúsin meö öllu ófær nema meö fáum undan-
tekningum.
Ekki er þaö glæsilegt. Þarna sýnist þó vera iægurinn á aö lagfæra aökomuna aö þessu húsi þar sem mjög mikil umferö
er áriö um kring. Auk bæjarskrifstofanm er samkomusaiur i húsinu og þangaö hijóta fatlaöir aö eiga erindi rétt eins og
aörir. Samkomur fyrir aldraöa hafa lika til skamms tima veriö haldnar i samkomusalnum sem er á annarri hæö.
Ekki tekur betra viö eftir aö inn er komiö. Þrjár tröppur iiggja upp aö lyftunni svo aö
Birni eru allar bjargir bannaöar. Bæjarstjórn Kópavogs hefur oftar en einu sinni samþykkt í
aökomu aö húsinu og anddyri veröi breytt á þann veg aö þar eigi menn i hjólastól aö komast
um. A.m.k. 5 ár eru liöin siöan fyrsta samþykktin var gerö um máliö.
í hjólastól?
jafnóðaðgengilegar fyrir
hreyfihamlaða eftir sem
áður og hér er þess langt að
bíða að byggingar eins og
tam. Landspítalinn verði
brotnar niður. Þess vegna
hefði þurft að ganga
lengra og sjá svo um að
opinberum byggingum og
atvinnuhúsnæði yrði breytt
þannig að fatlaðir ættu
greiðan gang bæði að þeim
og um þær.
Við á Islandi erum í
þessum efnum eins og svo
mörgum öðrum langt á
eftir næstu nágrönnum
okkar. Umræða um þarfir
fatlaðra og réttindi þeirra
er miklu lengra á veg kom-
in á öðrum Norðurlöndum.
Það þurfti hvorki meira né
minna en heilt eldogs í
Vestmannaeyjum til að í
bænum kæmust upp hús
þar sem vel er séð fyrir
þörfum fatlaðra. Þetta eru
íþróttahúsið og elliheimilið
sem bæði eru byggð eftir
dönskum teikningum eftir
gos. Arið 1973 voru Danir
löngu búnir að lögleiða að
allar opinberar byggingar
skyldu byggðar þannig að
fatlaðir kæmust um þær,
en þá var varla farið að
ræða þessi mál hér heima.
Ein versta hindrun á
vegi fatlaðs manns eru
tröppur. Á Islandi virðast
þær þó hið mesta þing,því
að það er sama hvar borið
er niður, tröppur eru
framan við svo til allar
opinberar byggingar
a.m.k. í höfuðborginni.
Hjólastóll kemst t.d.
hvergi inn um aðaldyr
neins sjúkrahúss í allri
borginni. Menn í hjólastól
verða að fara bakdyra-
megin þar sem sjúkrabíl-
arnir aka um.
Sjálf sagt er hér f yrst og
fremst um að kenna hugs-
unarleysi og trúlega mætti
i mörgum tilvikum leysa
málin öðruvísi en með
tröppum.
Skyldi maður í hjólastól
samt sem áður geta
bjargað sér á götum úti á
Islandi? Ætli hann geti t.d.
sinnt ýmsum daglegum
útréttingum e.t.v. með að-
stoð annarra vegfarenda?
Til að fá þessum spurning-
um svarað fengum við tvo
menn til að reyna þetta.
Annar er heilbrigður og
heitir Björn ólafsson verk-
fræðingur í Kópavogi og
formaður bæjarráðs. Hinn
heitir Jóhann Snjólfsson og
hefur verið bundinn við
hjólastólinn í 7—8 ár og býr
í húsi Sjálfsbjargar í Há-
túni 12. Björn ferðaðist um
Miðbæ Kópavogs sem er
sérstaklega hannaður með
þarfir fatlaðra í huga en
Jóhann fór niður á göngu-
götuna í Austurstræti í
Reykjavík. Við skulum svo
ekki hafa þennan formála
lengri, en láta myndirnar
tala.
Af feröalagi Jóhanns segir á bis.
19 hér aö framan. __hs
Hvaöa tilfinnings skyldi fylgja þvi aö komast hvorki lönd né strönd fyrir tröppum?
Ekki kemst hann heldur I matvörubúöina Kópavog. Þröskuldurinn þar
er um 17 sm hár. 1 skýrsiu sem rannsóknastofnun byggingaiönaöarins
hefur gert um hvernig byggingar og umhverfi þeirra skuli vera svo aö
fatlaðir geti komist um segir hins vegar aö misfellur og þrep meiri en
20 mm ættu ekki aö fyrirfinnast. 6 sm hæö er þó I mörgum tilfellum
afsakanleg.
Þarna kemst hann loks inn. Þetta er grillstaöur og þröskuldurinn ekki
hærri en þaö aö hjólastóllinn kemst vel innfyrrir. Sami dyraumbúnaöur
er á bakariinu scm er viö næstu dyr og Hka á veitingastaönum Versöl-
um. Þangaö eiga fatlaöir greiöan gang.