Þjóðviljinn - 01.08.1980, Side 7

Þjóðviljinn - 01.08.1980, Side 7
Föstudagur 1. ágúst 1980. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7 Kvennalist í Köben Kvennalist í Köben Kvennalist i Köben Kvennalist í Saga myndlistarkvenna Rætt við Eleanor Tufts listfræðing Fyrir sex árum kom út I London bókin „Falin fortlð okkar” („Our hidden heritage”). Eins og nafnið bendir til fjallar hún um sögu sem flestum er gleymd, sögu myndlistarkvenna. Bókin er ein- stök aöþvileytitilaöhún er fyrsta bókin sem er heilsteypt saman- tekt á sögu helstu myndlistar- kvenna fyrri aida. Nú seinustu ár hafa nokkrar bækur veriö gefnar út um þetta efni, aöallega i Þýskalandi og i Bandarikjunum. Auövitaö var þaö kona sem svipti hulu gleymskunar af fortíö okkar. Hún heitir Eleanor Tufts, for- stööumaöur listadeildarinnar viö Southern Methodist University í Dallas, Texas. Eleanor Tufts hefur flutt fyrir- lestra um myndlistakonur og verk þeirra á kvennalistahátið- inni sem haldin er hér i tengslum viö kvennaráöstefnurnar tvær. t dag talaði hún um „Myndlista- konur frá endurreisnartimanum fram til vorra daga”. Ef einhver lætur sér detta til hugar að það hafi verið einn af þessum fyrir- lestrum þar sem fyrirlesarinn notar fyrsta korterið til að raða rétt saman átta vélrituðum blað- siðum þá fór þvi fjarri. Tufts talar blaðalaust og af brennandi áhuga sem smitar út frá sér. Hún talaði i fyrstu um þann mun sem verið hefði á menntun karla og kvenna i myndlist. Eitt dæmanna var frá Bandarikjunum. A sein- ustu öld, þegar loks var farið að veita konum inngöngu i mynd- listarskóla var t.d. módelteikning i þvi falin aö teikna kú sem fyrir- sætu. Það var álitið mann- skemmandi fyrir kvenkyns myndlistarnema aö teikna dýra- tegundina homo sapiens nakta. Ein þeirra sem lenti i þessari teg- und módelteikningar var Mary Cassat, sem var samtimakona Berthe Morisot i Frakklandi. Báðar voru þær impressionistar og á myndinni hér á siðunni stendur Tufts viö eina af þeim myndum eftir Morisot sem eru i eigu Glyptóteksins hér. Annars velti Eleanor Tufts þvi fyrir sér hvort þessi kennsluaðferð i módelteikningu hefði verið við- höfð hér i þessu dýrðárriki kúa, Danaveldi. Fyrirlesturinn var svipað uppbyggöur og bókin fyrr- greinda, — fjallaði um nokkrar sérlega góðar myndlistakonur á hverri öld frá þeirri sextándu til þeirrar tuttugustu. Ég talaði i stundarkorn við Eleanor Tufts og hún byrjaði á þvi að óska okkur til lukku með vorn splunkunýja forseta. Einnig sagðist hún kannast við verk eftir konu sem bæri álika undarlegt eftirnafn og ég, Luise Matthiasdóttur. — Hvaö varð til þess að þú fórst að fást viö sögu myndlistar- kvenna? „Ég byrjaði þegar ég var að sumarlagi fyrir 12 árum að vinna að doktorsritgerð minni i Madrid á Spáni. Ritgeröin fjallar um ákveðnar andlitsmyndir sem eru m.a. á söfnum i Madrid. Þegar ég var að vinna á söfnum i Madrid rakst ég á mynd eftir flæmsku myndlistakonuna Clara Peeters sem var uppi á sautjándu öld. Ég skrifaði niður hjá mér það sem ég fann um verk hennar þarna á Spáni og hélt svo áfram með rit- gerðina. Næsta sumar var ég svo i sömu erindageröum I Napoli á ttaliu og rakst þar á sjálfsmynd Sofanisba Anguissola frá sex- tándu öld. Sú mynd er veruléga sjarmerandi. Ég fann hvergi neitt skrifað um þessa myndlistakonu né um verk hennar og fór að velta fyrir mér hve þetta væri allt und- arlegt. Það var meira skrifað um lélega karlkyns málara fyrri tima en bestu myndlistakon- urnar. Ég fór að velta þvi fyrir mér hvað hægt væri að gera til að afla meiri vitneskju um þessar myndir og konurnar sem máluðu þær. A fundi sem félag háskóla- kennara i Bandarikjunum hélt 1972 var þar I fyrsta skipti f jallaö um myndlistakonur sérstaklega. Ég hélt þar fyrirlestur um efnið. Á þessum fyrirlestri var stödd kona, umboðsmaöur frá útgáfu- fyrirtæki i London, sem spuröi mig strax hve langan tima ég þyrfti til að skrifa bók um mynd- listakonur. Eitt ár sagöi ég, og hugsaöi til allra þeirra miða sem ég var búin að skrifa niður um verk kvenna, hér og.þar”. — Það hefur þá ekki verið neitt mál aö fá bók um efniö útgefna? „1 rauninni ekki. Þó leitaði ég til bandariskra útgáfufyrirtækja þegar ég var búin að skrifa bók- ina þvi mig langaði til að hafa lit- myndir i bókinni, — Fyrirtækið i London gat aðeins prentað svart- hvitar i sinni útgáfu. Þá vildi eng- inn gefa hana út i Bandarikjun- um. Bókin hefur þó selst vel, bæði i bandi og I kilju.” — Varöst þú vör viö aukinn áhuga á list kvenna eftir útkomu bókarinnar? „Einskonarendurreisn? Já, að þvi leyti að það hefur fariö fram mikil umræða um myndlistakon- ur fyrr og nú. Það hefur lika tals- vert verið skrifað um efnið. En það hefur i sjálfu sér litið breyst i hinni opinberu myndlistarstofn- un, þ.e. á söfnum, i listasögu- deildum háskólanna o.s.frv.” — Heldur þú ekki víöa fyrir- lestra? „Jú, viða um Bandarikin.” — Og hverjar eru undirtektir þeirra scm á hlýða? „Yfirleitt góöar. Þó er það yfir- leitt þannig eins og var hér i dag að konur eru i algerum meiri- hluta. Ég verð þó að segja þeim körlum, sem koma á mina fyrir- lestra, þaö til hróss aö þeir fara aldrei út i miöjum fyrirlestri, og virðast áhugasamir i lokin. Þessi ferðalög eru mér mikils virði að þvi leyti að þau veita mér tækifæri til að leita uppi ýmis verk myndlistakvenna.” — Átt þú ekki oröiö mikiö safn litskyggna af verkum kvenna? „Jú, talsvert”. — Hefur aldrei komiö til tals aö stofna einhvers konar miöstöö sem dreiföi slikum myndum og upplýsingum um verkin? „Nei, um slikt er ekki að ræða. Við sem höfum mest fjallað um þetta efni höfum samband okkar á milli varðandi myndir, en eigin- leg miðstöö er engin til. Ég veit til þess að konur i hinum ýmsu borg- um safna slikum myndum, en þær eru yfirleitt af verkum kvenna i nágrenni við þær.” — Hvaö ert þú aö fást viö núna? „Sem stendur hef ég mestan áhuga á verkum þeirra mynd- listakvenna i Bandarikjunum, sem á seinustu öld fengust við höggmyndagerö. Það er hreint stórkostlegt að sjá hvaö þær orkuðu að gera, miðaö við það að það var engin hefð fyrir þvi að konur leggöu stund á þessa list- grein. Það fóru að minnsta kosti niu þeirra til Rómarborgar til náms og starfs. Þar unnu þær i marmara, brons og gifs. Ef viö berum þetta saman við t.d. Skandinaviu þá sést hve þær voru hressar. Ég hef ekki heyrt um Eleanor Tufts viö málverk eftir Berthe Morisot, en hún var ein af frönsku impressionistunum Harriet Hosmer var ein þeirra sem héldu til Rómar til náms og starfs á seinustu öld. aðra en Thorvaldsen og félaga sem fóru til Rómar héðan. Fóru einhverjar konur til náms i högg- myndalist i Róm héðan?” Nú var ég komin i einhverja varnaraðstöðu. Fékk Urás fyrir þessa islensku vanmáttarkennd með þvi að fullvissa Tufts um að Thorvaldsen væri i raun islensk- ur, enda var hún þá of háttprúö til að fara nánar út i þaö hvernig hann heföi veriö toppurinn á karlaveldinu i myndlist i Róm. Og næsta spurning var tilraun hjá mér til að snúa vörn i sókn: — En var nokkur munur á myndefni þessarra myndlista- kvenna og þvl sem karlarnir fengust við? „Já, það finnst mér nú heldur betur. Ég get nefnt sem dæmi að Anne Whitney hjó allar helstu suffragettur Bandarikjanna i marmara. Hún gerði myndir af þessum konum sem feröuðust um landið þvert og endilangt til að fá kosningarétt kvenna lögbundinn. Whitney var áköf baráttukona fyrir afnámi þrælahalds. Hún gerði myndir af mörgum forustu- mönnum þeirrar baráttu, svört- um og hvitum. Ég lit á Whitney sem fyrirrennara þeirra mynd- listakvenna sem i dag kenna sig við feminisma.” — Hvaö finnst þér um skrif þeirra kvenna sem fjalla um feminisma i myndlist I dag? Eru þær aö vinna áfram á þeirri braut sem þú ruddir? „Satt að segja er mér ekki alltaf ljóst hvað þær eru að fara, en ég sé þann ljósa punkt i skrif- um þeirra að þær vekja athygli á þvisem margar góðar myndlista- konur eru að gera i dag.” — Hvaö um listasöguna? „Nú er svo komiö að i fjölmörg- um háskólum er boðið upp á kúrsa i myndlist eftir konur og það er ágætt að vissu marki. Markmiðið hlýtur þó alltaf aö vera að konur taki þann sess sem þeim ber i hinni almennu umfjöll- un um myndlist. Einangrun er hvorki eðlileg né æskileg i sögu myndlistakvenna”. Kaupmannahöfn, 23.7. ’80. Svala Sigurleifsdóttir.

x

Þjóðviljinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.