Þjóðviljinn - 19.09.1980, Qupperneq 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 19. september 1980.
Föstudagur 19. september 1980. ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
um frásagnir af atburöum á plan-
inu.
„Viö vorum hópur sem gekk Ut
Austurstrætiö. Viö vorum flest
litillega i þvi, einn var þó oröinn
dálitiö fullur. Þegar lögreglublll
keyröi framhjá hrækti hann á bil-
inn. Ein lögga stökk lit og greip i
hann. Þá kom aö stelpa úr hópn-
um og spuröi af hver ju þeir tækju
hann. Löggan greip I hana og
ætlaöi aö sniia upp á hönd
henndar. Hiin gat snúiö sig lausa
og löörungaöi lögguna. Þá komu
tvær löggur til viöbótar og þau
voru bæöi tekin. Ég stóö þarna
hjá og yrti á lögguna og var þá
umsvifalaust tekinn. Löggan réö-
ist á strák sem stóö viö hliö mér
og haföi ekkert komið nálægt at-
buröum og reif úlpuna hans á
báöum öxlum. Viö vorum siðan
fjögur keyrð niður i Hverfisstein
og sett inn I almenninginn sem
var þá fullur af krökkum”. —
„Okkur strákunum var siöan
sleppt en hún sem er 15 ára var
látin sitja inni alla nóttina.
Einu sinni þegar ég var 14 ára
varö mér þaö á aö stela bil og var
látinn sitja inni i sjö tima. Siðan
hafa þeir oft tekiö mig, alltaf aö
ástæöulausu. Einu sinni var ég
sóttur heim um miðjan dag og
haföur i haldi i tvo tima án skýr-
ingar”.
— gb.
Bræðumirhafa ekki tekið þátt i
æskulýösstarfsemi.
Það vantar stað
Dansiböll eru á þriöjudags- og fimmtudagskvöldum I Þróttheimum. — Ljósm.: — gel.
„Almenningurinn”
fullur af krökkum
Þeir félagar voru sannfærðir
um þaö aö krakkamir færu niöur
á plan til aö drekka og hitta vini
og kunningja vegna þess að þeir
hefðu ekki annan samastaö.
„Þaö vantar skemmtistað fyrir
unglingana, slikur staöur hlýtur
að borga sig. Þaö er alltaf kvart-
uaö yfir spellvirkjum unglinganna
sem einhverju sérstöku fyrirbæri
og hættulegu en spellvirkjum
eldra fólks er sýnt umburöar-
lyndi. Þegar átti aö setja upp
leiktækjasal i Breiöholti fóru allir
foreldrar af staö og hætt var við
allt saman og svo skilja þessir
sömu foreldrar ekki af hverju við
sækjum á planiö.”
„Þaö er mjög litiö gert fyrir
okkur,. viö erum alltaf kölluð
lýöur og pakk sem hangi I sjopp-
um og leiktækjasölum. En það er
alls ekki komiö til móts viö okkar
þarfir og þaö er liklega vegna
þess aö viö vitum ekki hvar viö
eigum aö koma hugmyndum
okkar á framfæri og ráöum engu
sjálf um okkar mál. Af hverju er
ekki setturupp útiskemmtistaður
yfir sumariö? Eöa bara haldið
ball á Lækjartorgi? Ekki er
miöbærinn ibúöahverfi? Það er
óskiljanlegt aö hinir fullorðnu
fárist yfir okkur þvi þaö eruþeir
sem hafa gert okkur aö aöskota-
hlutum i samfélaginu.”
-gb
Dundað sér við snóker I Þróttheimum. — Ljósm. —
gei.
Blm. lagði leið sina í Þrótt-
heima, félagsmiðstöð ungtinga
við Sæviðarstund og hitti þar að
máli nokkra fastagesti. Viktor
Ólason og Anna Friðriksdóttir
sögðust búa í hverfinu og hafa
sótt sér skemmtun i Þróttheima
siðan þeir opnuðu 4. júni i sumar.
Þau sögöu aö Þróttheimar full-
nægðu á engan hátt félagsþörf
sinni þar væri t.d. ekki opiö á
laugardögum og þess vegna færu
þau niöur á Hallærisplan. Þangaö
kæmu vinir og kunningjar
hvaðanæva að.
„Planiö er eini staöurinn i
borginni þar sem unglingar geta
komið saman, drukkiö og
skemmtsér, þaö vantar stóran og
góöan staö handa okkur”, sagöi
Viktor.
Anna bætti þvi við aö félagslif i
skólanum væri aöeins eitt kvöld i
viku og þótt margt væri hægt að
gera sér til dundurs i Þróttheim-
um t.d. taka þátt i leiklistar-
klúbbi, sýna skemmtiatriði
o.sirv. þá væri þaö bara ekki
nóg.
,,A planinu lætur löggan ungl-
ingana aldrei i friöi, þaö væri
gaman aö vita hvort lögreglan
hafi lagalega heimild til aö leita á
fólki á almannafæri”, sagöi Anna
aö lokum.
Ottó Markússon, 17ára, sagöist
hafa veriö á planinu um daginn og
heföi lögreglan látiö hann i friöi
fram eftir kvöldi. „Þá varð mér á
aöhóa hátt nokkrum sinnum i vin
minn og var umsvifalaust færöur
á miöbæjarstööina”, sagöi Ottó.
Hann sagöi lika aö unglingar
ræddulitiösin á millium úrbætur
og ætluöust til aö allt frumkvæöi
kæmi frá hinum fullorönu. Hann
kvaöst hafa litla von um aö
nokkuð yröi gert i þessum mál-
um.
Einn, 16 ára, sem ekki vildi láta
nafns sins getiö sagöi blm. sögu
sem aö mörgu leyti er dæmigerö
Mótorhjólatöffari við Þróttheima. — Ljósm.: — gel.
Félagarnir Haukur, Einar og Gústaf. — Ljósm.: — gel.
Svansson, 18 ára verslunar-
maöur var ekki tekinn af lögregl-
unni þessa helgi. Hann hélt sig
inni i bil á Hallærisplaninu á
föstudeginum og lét litið fyrir sér
fara. Hann sagöi aö lögreglan
handtæki fólk af tylliástæðum og
væri ekki mjúkhent, sneri gjarn-
an upp á hendur fyrir aftan bak.
„Viö kynntumst Oti-
deildarmönnum á planinu I
vetur og ákváöum aö stofna
klúbb. Um þaö bil 30 krakkar tóku
þátt I þessu og Otideild reddaði
okkur um húsnæöi i kjallara
Tónabæjar. Viö máluöum plássiö
og komum upp sjoppuaðstööu.
„Starfsemin fólst aöallega i þvi
aðviö komum saman og ræddum
málin. Viö héldum böll t.d. fyrir
yngri krakka I Breiðholti i Fella-
helli. Það var fariöi feröalög t.d. I
Saltvfk og viö fengum heimsóknir
eiturlyfjaneytenda og alkóhólista
sem ræddu við okkur um þessi
mál.”
„Starfiö leystist upp i sumar
þegar margir klúbbfélagar fóru
út Ur bænum en þaö stendur til aö
byrja aftur i vetur á fullu”.
Rætt við fastagesti á Planinu
Við erum kölluð
lýður og pakk
„Við hittumst á Hlemmi, fjórii
strákar og tvær stelpur, og geng-
um niöur Laugavegim^ laugar-
degin n i'. sept. Við í ttum bara
eina fiösku og létum hana ganga i
rólegheitum. Þegar viö vorum
búin að vasast f bænum i kiukku-
tima settumst við hjá sfmahúsinu
i Kirkjustræti. Löggan fór þá að
snuöra i kringum okkur svo við
löbbuðum út á AusturvöU. En hún
náöi okkur við styttuna af kall-‘
inum”.
Haukur Guömundsson leit inn
hjá okkur i Siöumúlanum um
daginn ásamt félögum sfnum og
spjallaöi um daginn og veginn,
sjálfan sig og aöra. Haukur er 16
ára, nemandi í skóla lifsins og
vinnur á Kirkjusandi.
Frásögn Hauks er flestum ef-
laust einkar kunnugleg og „kall-
inn”á Austurvelii hefur tekiö þátt'
i skemmtan margra. Eftir-
leikurinn er svo sem ekki eins-
dæmi. Lögreglan leitaöi á ung-
lingunum, fann flöskuna og geröi
upptæka. Haukur var numinn á
brott af réttvisinni og fariö meö
hann á stöðina. Haukur gaf
skýrslu og var aö þvi búnu látinn
laus. Hann labbaði sig aftur niöur
i miðbæ og varmanna hressastur
áplaninu þá nóttina. Haukier vel
til lögreglunnar og hefur ekki
staöiö hana að misjöfnu nema
hvaö hún hellir vini fólks i götu-
ræsiö Undarlegur siöur þaö, aö
hans dómi.
Meiri lifsreynsla
Bróöir Hauks, Einar, sem er 17
ára verslunarmaöur hafði daginn
áöur brugöiö sér I bæinn. Hann
hitti tvær skvisur og fylgdi þeim
heim á leiö i gegnum miöbæinn.
„Viö vorum stödd hjá London i
Austurstræti, ég var lítillega i þvi
en hegöaöi mér vel. Löggan
stoppaöi okkur og leitaöi á okkur,
fann á mér brennivinsflösku og
keyröi mig niöur á stöö. Ég var
settur inn 1 almenninginn en
likaði ekki vistin og barði og
sparkaöi i huröina. Þá var ég
leiddur til vistar i einsmannsklefa
og járnaöur á fótum viö bálkinn.
Ég tök plastmál sem var á gólfinu
ogbaröiþvíl gólfiö. Þá komu þeir
inn, tvær löggur, og lamdi annar
málinu þrisvar til fjórum sinnum
I hausinn á mér. Ég fékk heljar-
kúlu og kenndi mér meins nokkra
daga á eftir.”
Einar mátti dúsa i gr jótinu um
nóttina. Morguninn eftir var hann
leiddur fyrir dómara, las skýrslu
um illvirki sin, var sektaður af
valdstjórninni um 20.000 kr. og
gekk út i morgunsárið frjáls
maöur. En hann hefur ekki fengiö
aftur ökuskirteini sitt sem tekiö
var af honum um nóttina.
Vinur bræöranna, Gústaf
á dagskrá
Ef almannavaldið og starfsfólk Flugleiða
ná saman til bjargar fyrirtækinu
kann vel að fara.
Núverandi eigendur og stjórnendur eru
gjaldþrota i viðustu merkingu þess orðs.
Fjórhöfða þursinn
og heilaga kýrin
Niðurrifsmaður
\
Trúr yfirskrift þessa þáttar, þá
ætla ég aö leggja orö I belg varö-
andi dagskrármál liöandi stundar
— Flugleiöamáliö. Og svo ekkert
fari á milli mála meö erindiö —
Flugleiöir eiga aö vera i félags-
legri eign. Sem sagt — niðurrifs-
maöur samkvæmt samsæris-
kenningu ritstjóra Alþýöublaös-
ins, Morgunblaösins, Tlmans og
VIsis. Þaö munar ekki um minna.
Þar meö er ég lika Alþýöubanda-
lagsmaöur, kommúnisti, kerfis-
þrællog öfundar- og hatursmaöur
gagnvart öllu sem heitir einka-
rekstur og frjálst framtak, og aö
sjálfsögöu meö öUu skilningslaus
um gildi atvinnurekstursins fyrir
þjóMélagiö. Kannski hæfir nafn-
giftin „stofukommi” best eöa
bara einn af þessum nytsömu
sakleysingum fremur en útsend-
ari Aeroflot. Sjálfur þykist ég
vera einstaklingur, sem aöhyllist
félagslega eign og félagslega
stjórnun þýöingarmestu atvinnu-
fyrirtækja þjóöarinnar.
Heilaga kýrin
Upp úr siöari heimstyrjöld
hófst flugævintýriö á Islandi fyrir
alvöru. Ungir fullhugar stofnuöu
flugfélög, kannski ekki sist til aö
sjá sjálfum sér farboröa sem
flugmenn. Sögu Flugfélags Is-
lands og Loftleiöa hefur svo
stundum veriö likt viö ævintýrin
sem rætast.
Þegar þessi flugfélög voru
sameinuö á sinum tima fyrir til-
stilli rikisvaldsins ekki sist,
fannst mér sem fleirum, aö þaö
ætti aö sameina kraftana i staö
oft harövitugrar samkeppni og
okkar litla þjóöfélag þyrfti aö
eiga styrka stoö þar sem væri eitt
öflugtflugfélag. Ég undraöist þaö
þá, aö rikisvaldiö skyldi ekki
kréfjast afgerandi aöildar aö
Flugleiöum, en eflaust heföi ekki
veriö á slikt hlustaö á þeirri
stundu.
A þessum tima hefur svo rikis-
valdiö I flestum öörum löndum
Evrópu og sjálfsagt viöast um
heim, byggt upp öflug flugfélög
og sums staöar s.s. i Noregi, Svi-
þjóö og Danmörku, náöu þessi af-
skipti rlkisvaldsins yfir landa-
mærin. Þaö þarf þvi engan aö
undra þótt spurt sé. Hvers vegna
þar en ekki hér?
Stundum er félögum og fyrir-
tækjum líkt vióheilagar kýr sem
ekki má halla oröiá. Ef þaö gerist
ætlar allt aö veröa vitlaust. Svo
viröist sem keimlik skrif allra
blaöa(nema Dagblaösins og Þjóö-
viljans) þar sem smiöaöar eru
samsæriskenningar i stórum stil,
séu af þessari ætt. Fullkomlega
eölilegri gagnrýni og viöleitni til
aö fá sem nánastar fregnir af
málum Flugleiöa er svaraö meö
öfgaskrifum um samsæri gegn
Flugleiöum og viöleitni til aö
leggja fyrirtækiö i rúst. Reynt er
að þagga niöur I frétta- og blaöa
mönnum og emn stjornmaia-
flokkur — Alþýðubandalagið
geröur aö hinum varhugaveröa
skiírk. Svo langt gengur öfug-
snúningurinn aö maöur eins og
ólafur Ragnar Grimsson, sem á
sinum tima var úthrópaöur fyrir
þaö, aö segja nánast fyrir um
þróun mála hjá Flugleiöum og
vara viö þeirri þróun, er núna tal-
inn ábyrgur fyrir hræsni Flug-
leiöa. Maöur biöur bara eftir aö
sjá þaö á prenti, aö Ólafur sé á
mála hjá Aeroflot, þar sem þaö
flugfélag hafi sýnt áhuga á At-
lantshafsfluginu um Luxemburg
og Island.
Fjörhöfða þursinn
Þaö þarf engum aö koma á
óvart þótt ritstjórar á Morgun-
blaöi og Visi telji sér skylt, aö
verja Flugleiöir meö oddi og egg.
Morgunblaðiö var svo hreinskiliö
aö nefna Flugleiöir einkafyrir-
tæki, sem hjartagóöir hugsjóna-
menn hafa byggt upp og ættu aö
eiga fyrir sig.
Upphlaup þeirra Jóns Sigurös-
sonar á Tlmanum og Jóns Bald-
vins á Alþýðublaöi viröist tor-
skyldara. Þessir ,Jarandverka-
menn” hafa i málgögnum sinum
gerst skjaldmeyjar Flugleiöafor-
ustunnar og viröist meira um-
hugaö, aö koma höggi á þá ólaf
Ragnar og Baldur óskarsson og
Alþýöubandalagið svona i leiö-
inni, en hvaö sé til ráöa I málum
Flugleiöa.
Jón Sigurösson Timaritstjóri
lætur móöann mása I siöasta
helgarboöskap sinum, en foröast
aö ræöa grundvallarspurningar
s.s. eignaraöild og stjórnun Flug-
leiöa. Þar viröist allt vera I himna
lagi aö hans dómi. A sama tima
eru flokksmenn hans margir
hverjirönnum kafnir um land allt
við aö ráöa málum i samvinnu-
félögum og sveitarfélögum, þar
sem vandi atvinnulifsins er
leystur á félagslegum grundvelli.
Ekki orö um félagshyggjuna sem
flokkurinn hans núverandi hefur
gert aö hlýlegu oröi, sem margur
tekur sér I munn og stundum
hefur veriö skilgreint sem hugtak
yfir samfélagseign atvinnufyrir-
tækja. Jón Sigurðsson mætti
gjarnan minnast þess, aö þeir
flokksmenn hans, sem skutu rót-
um undir samvinnuhreyfinguna,
háöu haröa baráttu viö einka-
framtakiöog gera enn.Þeir fengu
lika aö heyra um þaö, aö nú ætti
aö hneppa samkeppni, þjónustu
og verölag i fjötra.
Svo er þaö ritstjóri Alþýöu-
blaðsins meö stórum staf. Hvaö
skyldu flokksbræöur hans annars
staöar á Noröurlöndum og viðar
hugsa, ef þeir mættu fylgjast meö
málflutningi málgagns jafnaöar-
manna á Islandi i Flugleiöamál-
inu? Og hvaö skyldu nú jafnaöar-
mennirnir hugsa, sem á slnum
tima háöu harövituga glimu viö
útgeröarauövaldið i landinu meö
stofnun og starfrækslu bæjarút-
geröa viöa um land og blómatima
Alþýöuflokksins?
Já hvers vegna hrundi Alþýðu-
flokkurinn og svona i lokin. Vann
ekki Alþýöuflokkurinn sinn
stærsta sigur á baráttu gegn kerf-
inu eöa var þaö kannski bara
rikiskerfið?
Starfsfólk/ riki, sveitar-
félög og samvinnufélög
ættu að eiga Flugleiðir.
Rikisstjórnin hefur nú lagt
fram tillögur frá sinni hendi til
lausnar á vanda Flugleiöa. Þar
erunokkur spor i áttina, þótt stutt
séu, Aö sjálfsögöu eru Flugleiöir
einkafyrirtæki og geta þvi
hegöaö sér sem slikt, þótt höföaö
sé til þjóöarinnar og rikisvalds-
ins, þegar þaö á viö. Alvara dags-
ins I dag er sú, aö þetta einka-
fyrirtæki leitar nú til rikisvalds-
ins um stórfellda fyrirgreiöslu,
segir upp stórum hluta starfs-
manna sinna og stefnir einum
mikilvægasta þætti samgangna
landsmanna i voöa. Er þetta ekki
dæmigert fyrir þaö öryggisleysi
sem einkafýrirtæki geta skapaö?
Hundruö starfsmanna eru nú aö
taka eöa hafa tekiö pokann sinn
hjá Flugleiöum —fólk sem margt
hefur unniö aö því frá fyrstu tiö að
byggja upp þennan flugrekstur.
Reynsla þessa hóps er þaö gull
sem skiptir sköpum um fram-
haldið. Þvi miöur eru þaö oft þeir
dugmestu og sjálfstæöustu sem
fara fyrst — hinir sitja eftir sem
eru hallir undir þá sem ráöa.
Kannski hefur einmitt þetta veriö
aö gerast á Flugleiðum og sem
kann aö skipta sköpum, þvi
félagiö verður ekki reist viö nema
meö viötækri samstööu starfs-
fólksins.
Einn kapituli þessa mál er
sundrung starfsfólksins. Ein-
hvers staöar sá ég aö starfsfólk
Flugleiöa væri i 40 stéttarfélög-
um. Þaö segir sig sjálft aö mjög
erfitt er aö ná samstööu i svo
margskiptum hóp i innri málum.
Starfsfólkiö á sér fáa talsmenn úr
eigin rööum, þegar á bjátar og
þaö kemur i hlut manna eins og
Magmlsar L. Sveinssonar og
Karls Steinars, aö ganga fyrir
yfirvöld fyrir hönd starfsmanna
Flugleiöa. Þetta er ekki sagt til aö
rýra þeirra hlut, heldur er ljóst aö
úreltskipulagstéttarfélaga á sinn
þátt I vanda dagsins i dag. Þaö
viröist I fyllsta máta eölilegt eins
og nú er komið, aö reyna að ná
samstööu starfsmanna um gerö
eins samræmds starfssamnings
likt og gert er gagnvart ísal og
rikisverksmiöjunum. Aö til skuli
vera tvö stéttarfélög flugmanna
er svo einn þátturinn sem kórónar
þá sérhyggju, sem viröist hafa
sett mark sitt á Flugleiöir hvaö
sem á er litiö.
Ég hef enga trú á þvi aö vandi
Flugleiöa leysist, nema meö gjör-
breyttri stefnu gagnvart starfs-
fólki félagsins og kannski er þaö
jákvæöast i tillögum rikis-
stjórnarinnar, aö auka áhrif þess
I félaginu. A móti veröur starfs-
fólkiö aö snúa bökum saman og
byggja upp innri forustu. Umtals-
verö eignaraöild og stjórnunar-
aöild starfsfólksins þarf svo aö
koma til. Til viöbótar á rikis-
valdiö aö eiga afgerandi hlut I
Flugleiöum og jafnframt er það i
fyllsta máta eðlilegt, aö þau
bæjar-og sveitarfélög sem innan-
landsflugiö tengist, hafi veruleg
áhrif á stjórnun Flugleiöa. Loks
má nefna til Samvinnuhreyfing-
una, sem vissulega nærist á góö-
um flugsamgöngum eins og
raunar allir þættir þjóöfélagsins.
Ef almannavaldiö og starfsfólk
Flugleiöa ná saman til bjargar
fyrirtækinu kann vel aö fara. NU-
verandi eigendur og stjórnendur
eru gjaldþrota I viðustu merkingu
þess orös. Og eitt enn. Hvernig
væri aö Eimskip tæki Alþýöu-
flokkinn á oröinu og seldi hluta-
bréf sin I Flugleiöum eöa sam-
þykkti Alþýöuflokkurinn þetta af
vissufyrir þvi', aö Eimskip mundi
ekki selja? Kannski skiptir þaö
mestum sköpum i þessu öllu aö
vera t.d. Thors eöa Thorsteins-
son?
Reynir Ingibjartsson.