Þjóðviljinn - 25.10.1980, Qupperneq 25

Helgin 25. — 26. október 1980 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 25 .
Þú átt aö styðja mig
til forseta ASÍ, Matti
og ég hjálpa þér í
| Sjálfstœðisflokknum
Þinglyndi
Er það nokkuð,
Gvendur?
Da ma nu
kommerne fara
at vare sig!
vísna- mál 4t J, Umsjön: Adolf J. Petersen
'r?''
Birtast horfm sjónarmið
Sleðaferðiraö vetrarlagi voru
næsta algengar hér á landi til
flutninga, bæöi á varningi og
fólki, allt til þess tima aö bil-
arnir komu til sögunnar og fóru
aö brjótast leiðar sinnar oft á
fenntum vegum. Til aö byrja
meö mokuöu bilstjórarnir
sjálfir snjónum frá þegar bil-
arnir sátu fastir i sköflunum.
Svo kom véltæknin og hreinsaöi
burt snjóinn. Fyrri erfiöleikar i
vetrarferöum eru nú aöeins
minningar eldri kynslóöa.
Nú er lika komin önnur vél-
tækni til vetrarferöa, þ.e. vél-
knúnir sleöar sem menn hrósa
og mega vist gera þaö. Nota-
gildi þeirra er óumdeilanlegt,
þar sem öörum farartækjum
veröur ekki við komiö, svo
einnig sú skemmtun sem þaö
veitir aö geta þotiö yfir snjó-
auönirnar frjáls i faömi vetrar-
rikisins. Eöa eins og vélsleöa-
eigandinn kvaö:
Unaösstundir auka mér
auönir vetrar leiöa
þegar i sleöa-för ég fer
á fönnum dais og heiöa.
Sleöaferöir hér áöur fyrr,
þegar hestar voru spenntir fyrir
sleöa til aödrátta fyrir heimili,
gátu oft á tlöum veriö erfiöar
bæöi mönnum og hestum, svo
báöir uröu hvild fegnir er komiö
var á leiöarenda. Sleöaferöir
meö hestum gátu lika veriö
léttar og skemmtilegar. Þaö var
mörgum manni sérstök unaö-
semd aö fara meö léttan sleöa
og viljugan hest út á isilagða
slóö, sitja þægilega á sleöanum
og láta hestinn brokka án veru-
legrar áreynslu, þannig aö
hesturinn haföi lika skemmtun
af sleðaferöinni. Hjörtu manns
og hests slógu saman I takt viö
hófahljóöiö og marriö I sleöa-
meiöunum er þeir strukust viö
hjarniö. Þá var eins og maöur
og hestur finndu sameiginlega
til innri gleöi, frjálsir i Ijúfum
leik.
Jón Jónsson Skagfiröingur á
Ingveldarstöðum á Reykja-
strönd f. 1886, hefur eflaust oft
notiö þess aö láta leiöina liöa
fram i sleöaför likt og draum
um lifsþægindi og gleöi. Hann
kvaö um eina slika sleöaför:
Buröahneliinn brokkar Rauöur
best á svellunum.
Svarar smelliö, hjamiö. hauöur
hófaskellunum.
Leikur i taumum, rennur reiöin
rétt sem straumarnir,
Allt er glaumur, enda leiöin
eins og draumarnir.
Áfram liður Litli-Rauöur
likt og þýöur blær.
Sleöinn skriöur hratt um hauöur,
heim um siöir nær.
Jón áttiaörar unaösstundir en
þær aö láta Litla-Rauö brokka
fyrir sleöa, en kannski hefur þaö
veriöi sleöaferð sem hann kvaö
aö kvöldi dags:
Dvfn i vestri dagsins glóö,
dansa él á hjarni,
syngur móöir svæfilsljóö
sinu þreytta barni.
Sumrin komu aö enduöum
vetrum og Jón gekk upp til
fjalla:
Löngum viö mér lifiö hló,
lék á strengi snjalla.
Sætast jafnan syngur þó
sumariö upp til fjaila.
Svo gekk Jón meöfram læk.
Þeir kváöu saman, en hvor
meö sinni stemmu:
Lækur hlær og leikur sér
létt meö skæru hljóöi.
Andar blær i eyra mér
enn þá kæru Ijóöi.
Léttur I lund hefur Jón Skag-
firöingur jafnan veriö, sem
þessi visa hans ber meö sér:
Lifs mins sjóö er ekki eytt,
enn er glóö i svörum,
enn er blóöiö i mér heitt,
enn er ljóö á vörum.
Nú er veöur aö ganga i garö.
Eflaust gefst mönnum þá kostur
á aö fara i sleöaferöir aö
minnsta kosti á vélknönum
sleöum, eöa þá sleöum sem
eldri og yngri setjast á og láta
renna niöur brekkur. En glæsi-
legasta sleöaferöin er þegar
hestur dregur sleöann á rifa-
hjarni. Kannski hestamenn taki
upp þann sið aö fara i sleöa-
feröir meö hestum, þaö gæti
veriö hrifandi fögur sjón aö sjá.
Alltaf er hægt aö treysta á
hestinn, það haföi Guömundur
Ingi Kristjánsson reynt og
kvaö:
Hef ég fundið heyrt og reynt
hestsins vit og snilli,
þegar ekki gat ég greint
götujaöra milli.
Þaö getur veriö sleöaför i
tunglsljósi sem Jóhannes úr
Kötlum er aö lýsa með þessari
visu:
Blakkar frýsa og teygja tá,
tungliö lýsir hvolfin blá,
knapar risa og kveöast á,
v kvikna visur til og frá.
Þarfasti þjónninn var aöals-
heiti á hesti, en drottinsþjónn
var lýsingarheiti á presti. I
gömlum húsgang segir svo:
Gráa hestinn met ég minn
meira en prest á stólnum,
þó hann lestur semji sinn
og sé i besta kjólnum.
Þórarinn Egilsson kaup-
maöur I Hafnarfiröi auglýsti eitt
sinn aö hjá sér fengist gnægö af
kolum. Þá kvaö Andrés rakari
Johnsen:
Ef aö dvinar eldurinn
undir lyga-meröi,
skaltu kaupa, Kölski minn,
kol I Akurgeröi:
Andrés haföi gefiö út kvæöa-
bók sem hét Reitingur. Þórar-
inn svaraði:
Kolalaus er Kölski þinn,
kóinar gegnum feldinn.
Réttu honum reitinginn
af reyfinu i eldinn.
Einhverntima á sinum efri
árum varBjarni Jónssonfrá Asi
i Vatnsdal á gangi i Reykjavfk.
Mætti hann þar gamalli kunn-
ingjakonu sinni, sem spuröi um
liöan hans. Hann svaraöi:
Gigtin hamast, bognar bak,
brotalamir séröu.
Allt er gamalt, ónýtt brak,
eins aö framanveröu.
ööru sinni mætti hann á götu
mönnum sem leiddu konur sinar
og kvað þá:
Vif þá drengir veija sér
viö mig tengist grunur.
Kona engin auönast mér.
En sá gengismunur'.
I kalsaveöri kvaö Bjarni:
Nú er svalt viö sandinn hér,
svellur kalt aö dröngum.
Hverfur allt sem hlýjast er,
hjóliö valt er löngum.
Upphafiö aö þessu sinni var
um sleöaferöir og hesta. Best er
aö ljúka þvi meö visum Þór-
hildar Sveinsdóttur frá Hóli I
Svartárdal, um bókina Horfna
góöhesta eftir Asgeir Jónsson
frá Gottorp:
Birtast horfin sjónarsviö,
sorgir ailar dvina.
Gaman var aö glettast viö
góöhestana þina.
Góöa bók ég muna má
mitt i dagsins önnum.
Astarþakkir áttu frá
öllum hestamönnum.
Þagnar tunga, þrýtur mátt,
þröngt er um Ijóöaforöann.
Heyri ég aftur hófaslátt
hestanna fyrir noröan.