Þjóðviljinn - 17.03.1981, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 17. mars 1981. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
Frá bók til
færandi i hlutverki sjoppueig-
andans að mann dauðlangar að
skrifa allt unglingavandamálið á
hans reikning. Hjónin i sveitinni
eru einnig vel leikin af þeim Höllu
Guðmundsdóttur og Bjarna
Steingrimssyni. Frekari upptaln-
ing á nöfnum er óþörf, en rétt aö
láta þess getiö að leikurinn i
myndinni er yfirleitt mjög góöur.
Engar áhyggjur
Tónlistin á ekki litinn þátt i að
skapa réttu stemmninguna, og
heyrðist mér Valgeir Guðjónsson
komast vel frá sinu.
Einn galli var á frumsýning-
unni i Háskólabiói, sem ekki
veröur skrifaður á reikning
aðstandenda „Punktsins”:
hljóöið i bióinu er nefnilega ónýtt.
Fyrir skömmu auglýsti Háskóla-
bió að nýtt Dolby-kerfi hefði verið
tekið i notkun, en af þvi sást ekki
tangur né tetur á frum-
sýningunni. Forráðamenn biósins
ættu svo sannarlega að taka sig til
og lagfæra þetta áður en þeir
hætta að sýna myndina, hún á
betra skilið. Hinsvegar mun vera
óhætt að mæla með sýningunum i
Laugarásbiói; þar er Dolby-kerfið
i lagi.
tslenskir kvikmyndageröar-
menn hafa áður sýnt að þeir eru
tæknilega samkeppnisfærir við
starfsbræður sina erlendis.
Stundum hefur manni þótt skorta
nokkuð á aö þeir hefðu eitthvaö að
segja sem máli skipti. Eftir frum-
sýningu á „Punktinum” held ég
að við þurfum engar áhyggjur aö
hafa, hvorki af hinni tæknilegu
hlið málsins né listrænum boð-
skap.
—ih
ny biónusta
móttaka á
Hlemmi
Punktur
punktur
komma
strlk
húmor svffur yfir vötnunum,
stórir atburöir eru faldir milli
lina, maður veit af þeim allan
timann og öðru hverju troða þeir
sér inn I frásögnina eitt andartak.
Það er her 1 landi, sumir græða á
honum, aðrir eru á móti honum.
Landið er fagurt og frítt og
stendur af sér allar skólaferðir og
alla hræsni fulla kennara með
lygasögurnar sinar. „Allt sem
hefur veriö troðið i okkur er
áróður,” segir félagi Andra sem
er byrjaður að sjá I gegnum
lygina.
Fyrir rúmum 20‘ árum var
Reykjavik ennþá smábær. Það
hlýtur að hafa kostaö ótrúlegt
erfiði að endurskapa þennan
smábæ i þeirri borg sem við
búum nú i, enda sagði Björn
Björnsson leikmyndasmiður, að
það hefði ekki verið neitt auðveld-
ara en að skapa leikmyndina
fyrir Paradisarheimt. Þarna
hjálpast allt að: næmt auga og
smekkvisi Björns, fundvisi
Friðar ólafsdóttur á réttu
búningana, og listrænt handbragð
Sigurðar Sverris Pálssonar. Ég
minnist þess ekki að hafa séð
betri kvikmyndatöku i islenskri
mynd.
Þar sem veriö er að kvikmynda
fortiö borgar sem tekið hefur
miklum stakkaskiptum gefur
auga leið aö breiðar yfirlits-
myndir eru ekki mögulegar. Svo
er Sigurði Sverri fyrir aö þakka,
að við söknum þeirra alls ekki,
þvert á móti verður still myndar-
innar nátengdari áhorfandanum
fyrir bragðið. Augað hefur alltaf
nóg að skoða og við komumst nær
persónum og umhverfi sögunnar
með þvi aö skoða það úr návigi.
Sum „skot” Sigurðar Sverris eru
svo falleg að mann langar til að
biðja sýningarmanninn að stoppa
vélina. Ég minni t.d. á landslagið
þar sem rútan ekur framhjá
hrossahópi og hverfur I rykmekki
en hrossin standa eftir og fjöllin i
baksýn.
Trúverðug mynd
Langflestir fullorðnu leikar-
arnir sem fram koma i myndinni
eru atvinnuleikarar, og svo
sannarlega sér þess stað. Það er
mikil tiska nú á þessum bernsku-
dögum Islenskrar kvikmynda-
listar aö halda þvi fram að hver
sem er geti leikiö i kvikmynd,
aðeins ef hann hefur rétta útlitið.
Þetta kann að vera rétt i ein-
hverjum undantekningartil-
vikum. Meginreglan er þó sú, að
til að geta leikiö þurfa menn að
hafa lært þaö.
Kristbjörg Kjeld og Erlingur
Gislason leika Astu og Harald,
foreldra Andra. Við fylgjumst
myndar
Skólastjórinn messar yfir strákunum um Gunnar á Hllðarenda meðan
verið er að skjóta Kennedy Bandarikjaforseta.
með hjónabandi þeirra frá
upphafi til enda, frá þvi Haraldur
birtistmeðsjópokann á bakinu og
þrifur Astu með sér út úr bakari-
inu þar sem hún vinnur, upp á
háaloftið þar sem hún býr, og
þangað til Asta, mörgum árum
siðar, réttir honum sjópokann
ásamt öðrum eigum hans þegar
hann er að flytja frá henni. „Þú
reynir aldrei að setja þig i min
spor” — segir hann ásakandi.
Hjónabandið viröist vonlaust
frá upphafi. „Þú veist hvernig
það fer” — segir Asta þegar Har-
aldur biður hennar. Þau eru ólik
og skoðanir þeirra fara ekki
saman. Hann vill komast áfram,
græða á hernum. Hún er á móti
hernum. Leikur þeirra Krist-
bjargar og Erlings er einsog best
verður á kosiö. í fáum dráttum
draga þau upp trúveröuga mynd
af þessu „venjulega” fólki og þau
kunna bæði þá list að láta augna-
ráðið tala.
Karl Guðmundsson og Baldvin
Halldórsson eru frábærir full-
trúar hins fáránlega skólakerfis,
og Evert Ingólfsson stendur sig
nokkuð vel i samskonar hlut-
verki. Flosi ólafsson er svo sann-
JVix getur þú skellt inn
smáauglýsingu
á medan þú bíður eftir strætó
Móttaka á opnunartima verslana
i Snyrtivöruversluninni
SARA HLEMMTORGI
Smáauglysing i VÍSI cr engin
SM Áauglýsing
Skáldsögur Péturs
Gunnarssonar, „Punktur
punktur komma strik" og
„Ég um mig frá mér til
mín" eru hvorttveggja í
senn: þroskasaga einstak-
lings og breið samfélags-
lýsing. Samþjappaður frá-
sagnarmáti Péturs, fyndni
hans og hæfileiki til að
segja margt stórt í fáum
og stuttum setningum —
allt þetta hef ur tryggt hon-
um stóran og þakklátan
lesendahóp.
Þorsteinn Jónsson færist þvi
ekki litið I fang þegar hann
ákveður að kvikmynda söguna
Englnn falskur
tónn
Þá er komiö að hlut leikaranna.
Margir þeirra eru á barnsaldri og
er skemmst frá aö segja, að Þor-
steini hefur tekist vel að fá þá til
að leika. Einkum eru þeir minnis-,
stæöir drengirnir sem leika
Andra og Dodda. Af öllum
börnunum mæðir vitaskuld mest
á Pétri Birni Jónssyni i hlutverki
Andra, og hann stendur sig með
prýði. Hallur Helgason leikur
Andra á unglingsárunum og gerir
það að mörgu leyti skynsamlega.
Við trúum þvi mætavel að Andri
hafi oröið einmitt slikur ung-
lingur. Þrátt fyrir fjárhagslega
velgengni föður hans hefur hann
hlotið dæmigert lágstéttar-'
uppeldi. Samband hans við föður
sinn er ekkert, og móðir hans
kann ekki að svara spurningum
hans. Skólinn er skripaleikur.
Andri og félagar hans eru þvi að
mestu sjálfala og verða sér sjálfir
úti um menntun þar sem hana er
að fá: á götunni, i sveitinni og I
bókinni „Hjónalíf”.
Unglingurinn Andri er i raun-
inni óskrifað blað, stöðugt opinn
fyrir þvi sem gerist i kringum
hann. Atburðirnir og umhverfið
eru i óða önn aö skapa hann. Við-
brögð hans mótast af þvi uppeldi
sem hann hefur hlotið. Ég heyrði
hvergi falskan tón i þessari
sinfóniu.

líSlÍÍiKHÍlMiiÍii
a
«u!

Þorsteinn Jónsson
um strákinn Andra. Allir stærstu
kostir Péturs sem rithöfundar eru
vitaskuld bókmenntalegir, fyndni
hans byggist t.d. mjög á orða-
leikjum, leik meö málið. Hvernig
á að koma þessum bókmenntum á
filmu? Mér sýnist Þorsteinn hafa
valið skynsamlegustu leiðina.
Hann umgengst bókina ekki
einsog heilaga kú, hann er ekki að
myndskreyta bók, einsog svo oft
er gert og kallað kvikmynd,
heldur endurskapar hann söguna
á myndmáli. Þetta er mikil kúnst,
ef vel á að vera, og mér finnst
Þorsteini hafa tekist það frábær-
lega vel.
ótal dæmi mætti tilnefna um
snjallar lausnir, þar sem kvik-
myndavélin sjálf er látin segja
söguna, án orða. Mér er efst I
huga atriðið þar sem litli dreng-
urinn er lengi að bisa við að
brjóta brunaboöann og tekst það
loksins. Einnig atriðin þar sem
söguhetjurnar eru i bió og við
fáum að sjá biómyndina með
þeirra augum. Biómyndir og bió-
ferðir eru talsvert stór hluti af
uppeldi Andra i bókunum, og
Pétur lýsir þvi mætavel hvernig
Andri og félagar hans liföu sig inn
i hlutverkin, urðu miklir menn i
smátima: „maður borgar sig inn
á fullkomiö lif i eina og hálfa
klukkustund, svo kvikna ljósin og
manni er hent út á gaddinn”.
Biólifið er allt öðruvisi en
venjulega lifið, yfir þvi hvilir
draumkennd slikja, og þaðan er
ættuð myndin sem Andri sér fyrir
sér þegar Magga vinkona hans
segist ætla aö eignast tiu börn.
Lúmskur húmor
Sagan er endursögð á mynd-
máli. Til þess þarf að stokka hana
upp á nýtt, vixla til atriðum,
sleppa og bæta inn i — myndmálið
gerir aörar kröfur, lýtur öðrum
lögmálum en bókmáliö. tJtkoman
verður kvikmynd sem segir
okkur það sama og bækur Péturs
sögðu.en á sinn hátt. Andrúms-
loftiö er þaö sama: lúmskur