Þjóðviljinn - 20.03.1981, Blaðsíða 9

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 20. mars 1981.
Föstudagur 20. mars 1981. ÞJÓÐVILJINN — SIDA 9
I
Opin ráðstefna að Kjarvalsstöðum:
tlmhverfi og úti-
vist í þéttbýli
A morgun, föstudag kl. 9,hefst
aö Kjarvalsstööum opin ráö-
Jón Gunnarsson málvisinda-
maöur
Fyrirlestur
um
málvísindi
Jón Gunnarsson, lektor i al-
mennum málvisindum, flytur
opinberan fyrirlestur á vegum
heimspekideildar Háskóla ís-
lands laugardaginn 21 mars 1981
kl. 15:00 i stofu 101 i Lögbergi.
Fyrirlesturinn nefnist: ,,Hug-
leiöingar um morfemgcrö i indó-
evrópsku”ogerannari röðinni af
fjórum fyrirlestrum, sem kenn-
arar heimspekideildar flytja nú á
vormisseri um rannsóknir og
fræði i deildinni.
Ollum er heimill aðgangur.
stefna um umhverfi og Utivist i
þéttbýli sem Samband isl.
sveitarféiaga, Landvernd og
Félag ísl, landslagsarkitekta efna
sameiginega til.
Á ráðstefnunni mun Anders
Kvam, forstöðumaður Um-
hverfismálastofnunar Bergen,
kynna starfshætti norskra
sveitarfélaga á sviði umhverfis-
mála og fulltrúar Reykjavikur
(Alfheiður Ingadóttir), Akur-
eyrar (Tryggvi Gislason) og
Borgarness (Húnbogi Þorsteins-
son) annast framsöguum þennan
málaflokk. Sagt verður frá niður-
stöðum umhverfiskönnunar, sem
Landvernd lét nýlega gera i 22
þéttbýlisstöðum (Haukur Haf-
stað), og fjallað verður um við-
fangsefnið frá sjónarhóli skipu-
lagsyfirvalda (Baidur Andrés-
son) og landslagsarkitekta
(Einar Sæmundsen) og um sam-
starf sveitarfélaga um ræktunar-
mál (Hafliði Jónsson).
Undirbúning að ráðstefnu
þessari hefur annast samstarfs-
nefnd, sem i eiga sæti Auður
Sveinsdóttir og Einar E.
Sæmundsen af hálfu landslags-
arkitekta, Haukur Hafstað og
Hulda Valtýsdóttir af hálfu Land-
verndar og Olvir Karlsson og
Unnar Stefánsson af hálfu Sam-
bands islenskra sveitarfélaga.
1 bréfi þar sem boðað er til ráð-
stefnunnar segir svo um tilgang
ráðstefnunnar, ,,að hugmyndin
sé, að hún geti oröið vettvangur
fræðslu um uppbyggingu og
framkvæmd umhverfis- og úti-
vistarmála hjá sveitartéiogunum
og skoöanaskoðanaskipta um
vænlegar leiöir til að gera
nánasta umhverfi ibúa þéttbýlis-
ins sem mest aðlaðandi.
Ráðstefnan er opin almenningi.
Frá aðalfundi Einingar á Akureyri:
Allar tUlögurnar um
lagabreytingar felldar
Aöalfundur Einingar á Akur-
eyri, sem var haldinn um slöustu
helgi, var bæði fjölmennari og
fjörugri en venja hefur veriö til
undanfarin ár. Astæöan er eflaust
sú aö fram höfðu komið alLmarg-
ar tillögur um lagabreytingar, frá
hópi fólks innan félagsins, sem
ailar miöuöu aö lýöræöislegri
stjórnarháttum og starfsemi i
félaginu, aö þvi er flutningsmenn
þeirra sögöu.
Þegar til kom voru allar þessar
tillögur felldar, enda lagðist for-
maður félagsins Jón Helgason og
hans lið gegn þeim. Miklar
umræður urðu um þessar tillögur,
sem Jón Helgason túlkaði á
fundinum sem árásir á sig
persónulega.
1 ályktun sem fundurinn sam-
þykkti er fagnað skattalækkunum
smölun
Samkvæmt lögum ber öllum
þeim, sem lönd eiga aö sjá um
smölun á þeim. Gildir þar einu
hvort um er aö ræða býli I byggö
eða eyðibýli, land, sem hefur
veriö tekið til skógræktar, upp-
græöslu eöa afréttir.
Búnaðarþing hafði þetta mál til
meðferðar og beindi þvi til
stjórnar Búnaðarfélagsins að hún
hlutist til um „smölum afrétta og
heimalanda komist i betra horf og
minnir hreppsnefndir og aðra þá
aðilja, sem hér eiga hlut að máli,
á skyldur sinar hér um”.
— mhg
ríkisstjörnarinnar sem ákveðnar
hafa verið á þessu ári og telur
fundurinn jafnframt að finna
þurfi nýjar leiöir til að tryggja
kaupmátt launa. Er lagt til aö
haldin verði ráðstefna á vegum
heildarsamtakanna um það mál.
Þá mótmælir fundurinn ihlutun i
kjarasamninga frá hendi stjórn-
valda.
Aðalstjórn félagsins er þannig
skipuð:
Formaður Jón Helgason, vara-
formaður Sævar Frimannsson,
ritari Úlfhildur Rögnvaldsdóttir,
gjaldkeri Unnur Björnsdóttir,
meðstjórnendur ölöf V.Jónas-
dóttir, Þórarinn Þorbjarnarson
og Guðmundur Sæmundsson.
Varamenn i sthórn: Aðalheiður
Þorleifsdóttir, Matthildur Sigur-
jónsdóttir, Stefán Jónmundsson,
Geirþrúður Brynjólfsdóttir og
Guðlaug Jóhannsdóttir.
Félögum i Einingu fjölgaði á
árinu um 364 og eru nú 3.128, 2.057
konur og 1161 karl.
Fjárhagsafkoma félagsins varð
góö á árinu, og varð rekstraraf-
gangur i heild hjá öllum sjóöum
félagsins kr. 905.000,-. Er mest
aukning hjá sjúkrasjóði. Vegna
góðrar afkomu sjúkrasjóðs, sam-
þykkti fundurinn að auka greiðsl-
ur úr sjóðnum til félagsmanna.
A siðasta ári greiddi sjóöurinn
bætur til félagsmanna samtals að
upphæð kr. 588.660,-.
Aðalfundurinn samþykkti að
styrkja byggingu endurhæfingar-
stöðvar Sjálfsbjargar með kr.
60.000,-. Einnig var samþykkt aö
kaupa hlutabréf i Alþýðubank-
anum h.f., fyrir kr. 20.000,-.
Samþykkt var að leggja kr.
50.000,- af tekjuafgangi félags-
sjóös í byggingasjóð félagsins.
Þeir gæta safnahússins i Húsavfk. F.v. Finnur Kristjánsson og Benedikt Jónsson.
HUSAVTK
■
Þessar ungu dömur sögöu aö hvergi væri betra aö vera en á Húsavlk.
Ingvar Þórarinsson bóksali fræddi blaöamenn um Húsa vikurkirkju og
sitthvaö fleira, enda er hann meö fróöustu mönnum um allt sem viö-
vfkur Húsavfk og nágrenni.
*
-••sr'-v
Það er hreint ótrúlega
margt sem Húsavík hefur
uppá að bjóða sem dvalar-
staður fyrir þá, sem ferð-
ast vilja innanlands, ekki
stærri bær en hann er. Ef
talað er um vetrarferðir,
þá er þar fyrst til að nefna
að Húsavík er skíðapara-
dís, ekki síður en Akureyri
og Bláf jallasvæðið hér við
Reykjavík. Og fyrir þá
sem dveljast vilja á 1.
f lokks hóteli, eins og Hótel
Húsavík er, þá vill svo til
að það er staðsett í næsta
nágrenni við skíðalyft-
urnar.
Fyrir þá sem ekki vilja eyöa
öllum sinum tima á skiðum
kemur i ljós að margt er hægt að
hafa fyrir stafni. A Húsavik hefur
nýlega verið opnað safnahús sem
hefur að geyma listasafn, bóka-
safn, minjasafn og náttúrugripa-
safn þeirra Húsvikinga. A Húsa-
vik er góð sundlaug og gufubað,
hið sérkennilega mannlif fyrir
„neðan bakka” eins og það er
nefnt þar nyrðra og siöast en ekki
sistef menn hyggja á ferð þangað
i vor er verið að sýna nýtt leikrit
eftir Jónas Arnason rithöfund, og^-
þykir nýtt leikhúsverk frá hans
hendi jafnan mikill viðburöur i
leikhúslifi landsmanna.
Hér hefur aðeins fátt eitt verið
upp talið og miðaö við vetrarferð.
Ef menn hyggja á sumarferð til
Húsavikur bætist við aö Húsavik
liggur vel við skoðanaferðum til
fagurra staða. Má þar nefna Mý-
vatn, Dimmuborgir, Asbyrgi,
Hljóðakletta o.fl. Hægt er aö
stunda sjóstangaveiöi frá Húsa-
vik og þar er bilaleiga og svona
væri lengi hægt að telja upp.
Útkoman verður sú að Húsavik
sé einhver heppilegasti og
skemmtilegasti staður landsins
að heimsækja.
Fréttamenn áttu þess kost i sið-
ustu viku að sjá sumt af þvi sem
Húsavik hefur uppá að bjóöa.
Ferðaskrifstofan úrval i sam-
vinnu við Flugleiðir býður uppá
helgarferðir til Húsavikur á tima-
bilinu 31. janúar til 6. april og
afturfrá 24. april til 18. mai fyrir
mjög hagstætt verð. Auk þess er
boðiö uppá sérstaka páskaferð til
Húsavikur og er um 5 daga ferö
aö ræöa. Kostar flugfar og gisting
meö morgunmat á Hótel Húsavik
frá 951 kr. uppi 1.399 kr. Fyrir þá
sem vilja hvilast og njóta útiveru
er hér um heppilega ferð til
heppilegs staðar að ræða.
— S.dór
Húsavikurkirkja er mjög fögur og segja má aö hún sé svipmesta bygging bæjarins.
Myndir
og
texti:
S.dór
Húsvlkingar eiga stóran flota smábáta, og viö höfnina fyrir neöan bakka er mjög
fallegt. Hér kúrir einn þessara báta viöbryggju I logninu.
á dagskrá
Hagkvæmni stríðeldis felst í tæknibún
adi, er gerir endurnotkun vatns og þar
meö varma og seltu mögulega, svo
og notkun gervilýsingar, sem eykur
vaxtarhraðann margfalt.
Strídeldi vatna- og
sjávardýra,—íslenskt
frumkvæöi eða...
Eiginlega er það með öllu
óskiljanlegt hve hljóðlega bændur
hafa tekið á sig tekjumissi vegna
minnkaðrar mjólkurframleiöslu.
Og enn má gera ráö fyrir sam-
drættii hefðbundnum búgreinum.
Þörf fyrir nýjar búgreinar er þvi
brýnni en svo, að eyöa megi tima
I fálmkenndar tilraunir og óraun-
hæfar bollaieggingar, sem oft
getur verið gaman að fást við I
bland,en tryggja ekki hag heillar
stéttar sem auk starfa sinna við
framleiösluna gegnir þýðingar-
miklu hlutverki við að nýta auð-
ævi landsins og viðhalda byggö i
strjálbýlu landi.
Þegar rætt er um nýjar
búgreinar er eðlilega horft til
greina sem byggja á gæöum
landsins og hagnýta auölindir i
formi jarövarma; hér má nefna
fóðurframleiðslu, ylrækt og fiski-
rækt. Um fóðurframleiðslu og
ylrækt verður ekki rætt aö sinni
enda þótt undirrituð sé trúuð á að
þar séu fólgnir margir mögu-
leikar samfara þvi að ný tækni á
ýmsum sviðum verður tekin i
notkun.
Horft hefur verið vonaraugum
til fiskiræktar i leit að hentugum
nýjum búgreinum. A siðustu
árum hafa verið byggðar seiða-
eldisstöövar viða um land til
sleppingar og útflutningSi.Þær eru
reyndar fæstar i eigu bænd^enda
áhættusöm og fjárfrek fyrirtæki.
Aðstaða er nú talin vera fyrir
hendi til að stórauka framleiöslu
á gönguseiöum og er helst litið til
Noregs meö útflutning i huga auk
seiða til sleppinga.. Auknar lax-
veiðar grannþjóða i sjó og
breyttar markaðsaðstæður i
Noregi m.a. vegna nýrra laga-
setninga gera þaö að verkum, að
nauðsynlegt er að huga einnig aö
öðrum kostum i fiskeldismálum.
Menn hafa litillega reynt fyrir
sér með kviareldi. Flotkviar I sjó
með eldi laxfiska I sláturstærð
hefur þá annmarka, að hitastig
sjávar er hér lægra en hjá sam-
keppnisaöilum og vöxtur þvi
hægur: auk þess sem mikil
áhætta er tekin vegna veðurofsa
og frosta. Litil tök eru á þvi aö
nýta jarövarma nema við eldi
seiöanna en sá þáttur er hins-
vegar óverulegur i heildar-
kostnaöi viö eldi laxfiska I slátur-
stærð. Strandkviaeldi hugsanlega
I tengslum viö önnur eldisstig yrði
laust viö ofangreinda ókosti en
lágmarksstærö arðbærrar stöðv-
ar er hlutfallslega stór. Er þvi
stofnkostnaöur hár og rekstur dýr
og þvi vart á færi bænda að leggja
i slíkan rekstur.
Fyrir skömmu var mælst fyrir
þingsályktunartillögu á Alþingi
um eflingu tækniþekkingar á
fiskirækt. Tillagan, sem felur i
sér að rikisstjórnin láti reisa og
reka tilraunastöö fyrir striðeldi
vatna- og sjávardýra, var lögð
fram skömmu fyrir jól og eru
flutningsmenn úr öllum flokkum.
Með striðeldi er átt við lokaö eldi
meö sjálfvirkri stýringu á hita-
stigi, seltu, fóörun og öörum um-
hverfisþáttum. Rannsóknir er
geröar hafa verið i Háskóla
Islands gefa til kynna aö unnt eigi
að vera aö auka vaxtarhraöa við
laxeldi allt að sex- til áttfalt á
þennan hátt. Auk vaxtarlikans
fyrir laxa hefur veriö unnið aö
likani fyrir humar og verið er að
þróa likön fyrir ál og rækju. Til-
raunaaðstaða er hinsvegar ákaf-
lega takmörkuð og verður þessari
vinnu ekki þokaö miklu lengra án
tilraunaeldis.
Þegar hefur fengist nokkur
reynsla af striðeldi i þeirri mynd
sem hér er rætt um I Skotlandi en
nauðsynlegt er að tryggja
islenskt frumkvæöi áður en inn-
fluttar lausnir sem litt eöa ekki
taka tillit til staöbundinna að-
stæðna ryðja sér til rúms. Það er
þvi brýnt að sannreyna hið fyrsta
rannsóknarniðurstöður Háskól-
ans svo að hægt sé að þróa
þjónustuiðnað fyrir striðeldi á
hinum ýmsu sviðum. Hér má
nefna kerfisbundna hönnun
tæknibúnaöar sem er umfangs-
mikið verkefni fyrir islenskan
raf- og rafeindaiönaö, sérhæfða
fóöurframleiðslu þar sem fiskdr-
gangur yrði nýttur til hins ýtrasta
og framleiðsla innlends
byggingarefnis til hvers kyns
búnaöar. Með rekstri tilrauna-
stöövar tækist aö sannrevna
þessar aðgerðir og tryggja hag-
kvæmustu útfærslu miðað viö
islenskar aðstæður, en einnig að
greina lágmarksstærð aröbærra
eldisstöðva með þaö aö markmiði
aö jafnvel fjölskyldubú geti ráðiö
við stofnkostnað og rekstur.
Hagkvæmni striðeldis felst i
tæknibúnaði er gerir endurnotkun
vatns og þar með varma og seltu
mögulega, svo og notkun gervilýs-
ingar, sem eykur vaxtahraöann
margfalt. Auk ýmissa staða i
grennd viö lághitasvæöi, kemur
vel til greina að staðsetja eldis-
stöövar i nágrenni þéttbýlis og
nýta afgangsvarma frá hita-
veitum og fjarvarmaveitum.
Hér er kjörið tækifæri fyrir alla
þá sem vilja skynsamlega nýt-
ingu dýrmætra fiskistofna, sem
efla vilja Islenskan iðnað og
siðast en ekki sist, þá sem vilja
stuðla aö þvi að nýjar búgreinar
þróist við hliö hinna hefðbundnu,
aö taka höndum saman og hrinda
þessu verkefni áleiðis. En tíminn
til stefnu er ekki langur; erlendir
sérfræöingar, ráðgjafafyrirtæki
og innflytjendur eru þegar farnir
aö sýna þessum þætti fiskeldis
áhuga. Ætlum við að láta þá ráða
feröinni, einu sinni enn?
14.3.’81
Guðrún Hallgrimsdóttir
Verkalýösfélag Borgarness:
50 ára afmæli
Verkalýðsfélag Borgar-
ness verður 50 ára næst-
komandi sunnudag og
verður afmælisins minnst
með fagnaði að Hótel
Borgarnesi laugardaginn
21. mars kl. 19. Á sunnudag
verður svo opnuð sýning á
myndum og munum sem
tengjast verkafólki í Borg-
arfirði. Verkalýðsfélagið
var stofnað á þeim árum
er kreppan mikla gekk yf ir
landið og var það sú gamla
verkalýðskempa og
kommúnisti Guðjón Bene-
diktsson, sem brá sér upp í
Borgarnes til að aðstoða
félagana þar við stofnun
félagsins.
A öðrum fundi félagsins var
samþykktur kauptaxti og undir-
rituðu atvinnurekendur hann
strax, nema tveir sem þurfti að
knýja til samþykkis. Verkalýös-
félagið gekk þegar i ASÍ, en
fyrstu árin einkenndust þar sem
annars staðar af umræðum um
atvinnuleysiö og úrbætur verka-
fólki til handa.
Til 1976 náöi félagið aðeins til
Borgarness en var siðan stækkaö
og nær nú yfir Mýra- og Borgar-
fjarðarsýslu. Félagar eru um 500
og hefur starfsemin hin siðari ár
beinst að t.d. félagsmálum i
samvinnu viö MFA og hafa verið
haldin 10 fræðslunámskeið. Þá á
félagið orlofshús fyrir félags-
menn og það ásamt þremur öðr-
um félögum á félagsheimiliö
Snorrabúð þar sem fundir eru
haldnir og þar er skrifstofan til
húsa.
I stjórn Verkalýðsfélagsins eru
nú: Jón Agnar Eggertsson form.,
Karl A. Ólafsson ritari, Agnar
Ólafsson gjaldkeri, Berghildur
Reynisdóttir fjármálaritari,
Baldur Jónsson varaformaöur og
meöstjórnendur Sigrún D. Elias-
dóttir og Ólöf Svava Halldórs-
dóttir.