Þjóðviljinn - 25.06.1981, Blaðsíða 4

4 SIÐA — ÞJÖÐVILJINN Fimmtudagur 25. júni 1981
UOOVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjódfrelsis
t'tgefandi: Utgáfufélag Þjóðviljans.
Kramkvæmdastjóri: tíiöur Bergmann.
Kitstjórar: Arni Bergmann, Einar Kari Haraldsson, Kjartan
Olafsson.
Auglvsingastjóri: l>orgeir olalsson.
L'msjóiiarmaður sunnudagsblaðs: Ouðjón Friöriksson.
Afgreiðslustjóri: Valþor Hlóðversson
Blaðamenn: Altheiöur Ingadóttir, Ingibjörg Haraldsdóttir,
Kristin Astgeirsdottir, Magnus H. Gislason, Sigurdór Sigurdórs-
son.
iþróttaIréttamaöur: fngollur Hannesson.
L’tlit og liönnun: Guöjon Sveinbjörnsson. Sævar Guðbjörnsson.
I.jésnivmlir: Einar Karlsson, tiunnar Elisson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir. Elias Mar.
Auglysingar: Svanhildur Bjarnadóttir.
Skrifstofa: Guörún Guðvaröardóttir, Jóhannes Harðarson.
Afgreiðsla: Kristin Pétursdóttir, Bára Sigurðardóttir.
Simavarsla: Olöi Halldórsdóttir, Sigriður Kristjánsdóttir.
Bilstjóri: Sigrún Baröardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns-
dóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar: Siöumúla (i,
Keykjavik, simi 8 i:i j:i.
I’rentun: Blaöaprent hf..
Frjálshyggjan
og atvinnuleysiö
• Ef nefna ætti eitt einstakt vandamál, öðrum meira,
sem nú þjakar iðnríki Vestur Evrópu og Norður Ame-
ríku, er líklegt að flestir myndu nefna atvinnuleysið.
Þessi ógnvaldur vinnufúsra handa virðist á góðri leið
með að ná álíka tökum á vestrænum samfélögum og á
dögum kreppunnar miklu milli 1930 og 1940. Atvinnuleys-
ingjar í OECD ríkjum eru nú taldir vera farnir að nálg-
ast 20 miljónir að tölu. í sumum ríkjum er jafnvel hægt
að tala um heilar ættir og kynslóðir atvinnuleysingja.
Þar fara synirnir í röð hinna atvinnulausu fyrir aftan
feðurna. Og stöðugt f jölgar þeim ungmennum sem yfir-
gefa skólakerfið til þess eins að hef ja líf í atvinnuleysi,
ef lif skyldi kalla.
• Atvinnuleysi í verulegum mæli er í dag samnefnari
nær allra iðnríkja, birtingarform þeirrar efnahags-
kreppu, sem hefur ríkt meira og minna í rúman áratug.
Það er þó allnokkur munur á því hve kreppan hef ur orðið
alvarleg í hinum ýmsu löndum, og þá jafnframt mis-
jafnt hve illskeytt atvinnuleysið hefur orðið. Umfang
kreppunnar hefur ýmist ráðist af almennum efnahags-
skilyrðum eða af efnahagsaðgerðum ríkisvaldsins í hin-
um ýmsu löndum.
• Bretland hef ur farið einna verst allra iðnríkja út úr
kreppunni. Þar hefur atvinnulausum t.d. fjölgað úr
rúmri miljón í tvær og hálfa miljón á tveimur árum, og í
Bretlandi er litiðá þaðsem gefinn hlutað þessi tala verði
komin yfir þrjár miljónir áður en þetta ár er liðið. Svo
sem öllum er kunnugt, þá hefur á þessum tíma setið
mjög hatrömm hægri stjórn við völd í Bretlandi, undir
stjórn járnfrúarinnar Thatcher.
• l efnahagsmálum hefur stjórn þessi beitt ráðum
sem kennd hafa verið við peningamagnshyggju. Megin
áhersla hefur verið lögð á að halda peningamagni í
skefjum, m.a. með háum vöxtum, og jafnframt verið
lögð áhersla á samdrátt í ríkisbúskapnum. Stef na ríkis-
stjórnar Thatcher er mjög í anda þess sem Sjálfstæðis-
flokkurinn boðaði með leiftursókninni fyrir síðustu
kosningar. Sjálfstæðisflokkurinn fékk ekki tækifæri til*
að hrinda þessari stefnu sinni í f ramkvæmd, en með því
að líta til reynslunnar á Bretlandi getum við íslendingar
öðlast f róðleik um það hvers við fórum á mis, að fá ekki
að kynnast leiftursókninni í reynd.
• Hér hefur þegar verið minnst á það hve afdrifarík
þessi ómengaða íhaldsstefna hef ur reynst fyrir atvinnu-
ástand á Bretlandi. Ein og hálf til tvær miljónir atvinnu-
lausra Breta geta beinlínis rakið örlög sín til tilkomu
Thatcher stjórnarinnar.
• Helsta opinbera markmið Thatcher stjórnarinnar
var að lækka verðbólguna, rétt eins og leiftursókn Sjálf-
stæðisf lokksins átti að heita beint gegn verðbólgunni. En
hver hef ur árangurinn af peningamagnshyggju orðið, að
því verðbólgu varðar? l stuttu máli þá er hann nær
enginn. Thatcher stjórnin tók við rúmlega 10% verðbólgu
og það er hún í dag, eftir að íhaldið breska hafði misst
hana upp fyrir 20% um skeið.
• En það hallærislegasta f yrir þá peningamagnsmenn
er þó, að þeim hefur í verulegum mæli mistekistað halda
peningamagni i skef jum, og einnig hef ur árangur þeirra
viðaðdraga saman í ríkisbúskapnum verið harla rýr, en
bæði þessi atriði voru samtímis pólitísk markmið og
efnahagsleg stjórntæki Thatcher stjórnarinnar.
• Það er sama hvert litið er í breskum efnahagsmál-
um. Allsstaðar blasir við skipbrot peningamagnshyggju,
eða leiftursóknar, svo notuð sé íslensk viðmiðun. Frjáls-
hyggjan reynist semsé ekki innihaldsríkari í efnahags-
málum en 17. júní ræður í sjálfstæðismálum.
• Það er full ástæða fyrir okkur íslendinga, sem höf-
um verið svo lánssamir að sleppa við atvinnuleysi pen-
ingamagnshyggjunnar, að gefa gaum að þeim varnaðar-
orðum, sem koma frá þeim er kynnst hafa ómengaðri
frjálshyggjunni af eigin raun, varnaðarorðum á borð við
eftirfarandi niðurstöðu úr grein sem Kaldor lávarður
ritaði fyrr á þessu ári: „Þær aðferðir sem fylgt hefur
verið undir áhrifum hinnar nýju peningamagnshyggju
hafa hingað til ekki haft í för með sér neina minnkun á
verðbólguhraðanum, en þær hafa valdið verulegum
samdrætti í f jarfestingum og atvinnu, og hafa minnkað
hagvöxt í kapítalískum iðnríkjum um meira en helm-
ing". eng.
klippt
Andmæli
framkvœmda
stjóra VSÍ
I grein eftir Þorstein Pálsson
framkvæmdastjóra Vinnu-
veitendasambands Islands
(VSI), sem birt var í Þjdö-
viljanum í gær, koma fram at-
hugasemdir við efni i Klippt og
skorið frá 17.6 sl. Með þvi að i
grein Þorsteins gætir veru-
legrar ónákvæmni, svo ekki sé
meira sagt, hvað staðreyndir
varðar, verður ekki hjá þvi
komist að gera nokkrar leiðrétt-
ingar við málflutning hans.
Dylgjur Þorsteins um hagræna
fávísi Þjóðviljans og fleira eru
hins vegar persónulegt vanda-
mál Þorsteins sem Þjóðviljinn
hefur engan áhuga á.
Missagnir
framkvœmda
stjóra VSÍ
í fyrsta lagi er rétt að leið-
réttaþað, sem Þorsteinn hefur
mislesið i umræddri Klipptri og
skorinni grein Þjóðviljans.
1) Það er alls ekki „staðhæft” I
greinÞjóðviljans, að Utgáfa VSI
á verðbólguspám sinum sé gerð
i „óheiðarlegum pólitiskum til-
gangi”, eins og Þorsteinn segir.
Verðbólguspár VSl hafa verið
mjög rangar frá upphafi og
skekkjurnar hafa verið mjög
kerfisbundið i samræmi viö
• vissa pólitiska hagsmuni. Á
bandsins” felstekki i gerð verð-
bólguspáa í samræmi við ósk-
hyggju þess. Það er tiltölulega
saklaust athæfi. Það er útgáfa
slikra spáa undir þvi yfirskini,
að þar sé um vandaða vöru að
ræða, sem Þjóðviljinn gagn-
rýnir.
Það er í meira lagi sérkenni-
legt, aö Þorsteinn skuli kjósa aö
láta eins og gagnrýni Þjóð-
viljans hafi beinst að Hagdeild
VSI, þegar þaö liggur fyrir
svart á hvitu að það var VSÍ al-
mennt og stjórnendur þess sér-
staklega,sem Þjóðviljinn beindi
gagnrýni sinni að.
Missagnir Þorsteins um al-
mennar staðreyndir eru
margar. Hér er aðeins rúm til
aö drepa á örfáar þeirra.
1) SU fullyrðing Þorsteins, að
verðbólguspá VSI i janUar 1981
hafi lækkað um fjórðung fyrst
og fremst vegna þess, að inn-
flutningsverðlag hafi hækkað
hægaren fyrirsjáanlegt var, fær
ekid staðist. Þegar i októ-
ber 1980 lá fyrir opinber spá
Þjóðhagsstofnunar um fram-
vindu innflutningsverölags 1981.
SU spá hefur fram til þessa
reynstnær hárrétt. Sú lækkun á
innflutningsveröi oliu, sem
horfur eru á að fari að gæta á
siðari hluta ársins, mun i hæsta
lagi jafngilda 1-2% lækkun verð-
bólgunnar 1981.
2) Þjóðviljanum hefur ekki
tekist að staðfesta þá full-
yrðingu Þorsteins, að Þjóðhags-
stofnun hafi i nóvember eöa
desember 1980 spáð yfir 70%
verðbólgu á árinu 1981. Þau ó-
formlegu dæmi, sem Þjóðhags-
stofnun reiknaði I nóvember
1980 og Þjóðviljinn hefur haft
aðgang að hljóðuðu upp á verð-
bólgustig undir70%, þvertofan i
þeirri skoðun Þjóöviljans, að
veröbólguspár VSl séu póli-
tiskar, er einfaldast fyrir hann
aö birta yfirlit yfir verðbólgu-
spár VSI eitt ár fram I timann
frá 1977 ásamt samanburði við
raunveruleikann. Þegar öllu er
á botninn hvolft hafa allar
þessar spár þegar verið gefnar
Ut og raunar rækilega aug-
lýstar. Þjóðviljinn beinir hér
meö þessari áskorun til Þor-
steins og stingur upp á þvi, að
yfirlitið verði birt i Morgun-
blaðinu, svo að sem flestir
landsmenn fái tækifæri til að
fella sinn eigin dóm i málinu á
grundvelli staðreynda.
Þorsteinn Pálsson er auðvitaö
ekki svo skyni skroppinnaðhann
haldi að lesendum Þjóðviljans
yf irsjáist þessí kjarni málsins.
Hann kemst þvi ekki hjá þvi að
birta dæmi um verðbólguspár
VSl i grein sinni. Hann treystir
sér þó ekki til að birta nema
eina af tugum slikra spáa, sem
VSl hefur gert, og hann gætir
sin vandlega á þvi, að sýna ekki
dæmi um verðbólguspá heilt ár
fram i ti'mann. Dæmi Þorsteins
eru um verðbólguspár, ef spár
skyldi kalla, þar sem 1-3 árs-
fjórðungar af spátimabilinu eru
þegar liðnir. Þrátt fyrir þetta
tekst ekki betur til en svo, að
dæmi Þorsteins er i nánu sam-
ræmi við fullyrðingar Þjóð-
viljans. Verðbólguspá Þor-
steins 1 ársfjórðung fram I
tímann er t.d. nær 100% hærri
en verðbólgan á þeim ársfjórð
ungi. Meginatriðið er þó það, að
öll dæmi Þorsteins spá of mikilli
verðbólgu 1979-1980, nákvæm-
lega eins og Þjóðviljinn hafði
fuilyrt. Þannig blasirþað við, að
það dæmi um verðbólguspár
VSl, sem Þorsteinn velur til að
Þorsteinn Pálsson framkvæmdastjóri
Vinnuveitendasambands íslands:
Vinnuveitendasambandiö
spáir verðbólgu 1981:
...> í- f nóv. 1980 86%
P í febr. 1981 55%
í júnl 1981 42,5%
____í sept. 1981 ?%
grundvelli þessara staöreynda,
sem Þorsteinn mótmælir ekki,
dró Þjóðviljinn þá ályktun, aö á-
stæðan gæti verið sií.að þessar
verðbólguspár væru gefnar Ut i
pólitiskum tilgangi. Lýsingar-
oröið „óheiðarlegur” var ekki
notað I grein Þjóðviljans og
verður því að álfta það vera sér-
skoðun Þorsteins á pólitiskum
verðbólguspám.
2) Þvi' fer fjarri, að Þjóöviljinn
hafi brugðið hagdeild VSl um
„óáreiðanleika” og „pólitisk
klofbrögð” eins og Þorsteinn
segir.
Hér er á nýjan leik um að
ræða orðalag Þorsteins sjálfs,
að þessu sinni um undirmenn
sina. Hvergi i grein Þjóðviljans
er hagdeild VSI ásökuð um eitt
né neitt. I grein Þjóöviljans eru
leiddar likur að þvi, að VSl sem
slikt, undir framkvæmdastjórn
Þorsteins Pálssonar, gefi út
rangar verðbólguspár i pólitisk-
um tilgangi. Hagdeild VSI, sem
á margan hátt býr við slakan
aöbUnað ekki sist hvað verö-
bólguspár snertir, annast ekki
slika Ugáfu. Það er auðvitaö
Þorsteinn Pálsson sem fram-
kvæmdastjóri VSI, sem ákveöur
og sér um slika kynningu. Þor-
steinn Pálsson virðist ekki
skilja það, að það sem hann
nefnir „óheiðarlegan pólitískan
tilgang Vinnuveitendasam-
það, sem Þorsteinn fullyrðir.
3) Þorsteinn fullyrðir, að verð-
bólguspár VSÍ hafi reynst betri
en flestra annara. Hverjir eru
þessir flestir aðrir, sem Þor-
steinn er að tala um? Þjóðvilj-
anum er fullkunnugt um það, aö
verðbólguspár þeirra þriggja
opinberu stofnana, sem við slika
hluti fást, hafa veriö miklu betri
en spár VSt á undanförnum ár-
um. Jafnvel eina dæmið’ um
spár annarra aðila sem Þor-
steinn telur sér til tekna i grein
sinni, þ.e. meint spá Þjóöhags-
stofnunar i nóvember 1980, er
a.m.k. 15% nærhinu rétta verð-
bólgustigi en spá VSI aö sögn
Þorsteins sjálfs.
Aðalatriði
málsins
Aðalatriöi þessa málseru hins
vegar ekki missagnir Þorsteins
Pálssonar. Röksemdafærsla
Þjóðviljans byggist á þvi, aö
verðbólguspár VSÍ hafi frá upp-
hafi reynst mjög rangar og að
skekkjurnar i þeim hafi kerfis-
bundið verið i samræmi við til-
tekna pólitfska hagsmuni. Ef
Þorsteinn Pálsson er ósammála
_ «a
reyna að hrekja málflutning
Þjóöviljans er i fullu samræmi I
við það sem Þjóðviljinn sagði. ■
Betri staðfestingu á mál- I
flutningi er erfitt að Imynda sér.
Hver borgar j
brúsann?
I lok greinar sinnar fullyrðir I
Þorsteinn siðan, að launþegar j
greiði ekki rekstrarkostnað VSI. ,
Þetta er auðvitað ómerkileg til- ■
raun til frekari blekkinga.
Framlög þeirra fyrirtækja, I
sem enn eru aðilar að VSl, eru \
ekki greidd Ur vasa eigenda ■
þeirra. Siöur en svo. Þessum
framlögum er einfaldlega bætt I
við rekstrarkostnað fyrirtækj- 1
anna og yfirleitt eru þau meira J
að segja dregin frá skattskyld-
um tekjum þeirra. Rekstrar- |
kostnaöur fyrirtækjanna kemur 1
siðan I vöruverði með beinum J
og óbeinum hætti, eins og Þor- |
steinn sjálfur þreytist aldrei á
að minna á. Auk þessara fram- ■
laga nýtur VSI opinberra fram- J
laga, af skatttekjum, sem eru, I
eins og allir vita, aðallega
greiddar af launþegum.
— eng
skorrid