Þjóðviljinn - 25.06.1981, Blaðsíða 6

6 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 25. júni 1981

á dagskrá
Flugvallarsvæðið er legu sinnar vegna of
dýrmætt land til notkunar undir
starfsemi, sem veldur verulegri
M hávaðamengun og hættu, — starfsemi,
M sem getur eins vel farið fram
- • annars staðar.
Útþensla eða
flugvallarsvæðið?
Þróun framtiöarbyggðar i
Reykjavik hefur verið ofarlega á
baugi að undanförnu manna á
meðal og i fjölmiðlum. Tilefni
þeirrar umræðu er að sjálfsögðu
hið nýsamjjykkta aðalskipuíag
svo kallaðra austursvæða. Um-
ræða um mismunandi möguleika
á þróun nýrrar byggðar i borginni
verður að teljast veruleg nýlunda
enda ekki gefist tilefni til sliks
áður. Uppruna sinn á þessi um-
ræða þó i þeim athugunum á
þéttingu byggðar, sem fram hafa
farið s.l. tvö árin á Borgarskipu-
lagi, en eins og kunnugt er hefur
þegar verið úthlutað lóðum á
tveim þéttingarsvæðum — i Foss-
vogi og við öskjuhlið. Aformin
um þéttingu byggðar hafa i rfkum
mæli orðið til þess, aö fólk hefur
farið að lita i kringum sig og
endurmeta afstöðu sina — eða
móta hana — til svæða i borginni,
sem það i mörgum tilvikum hefur
verið hætt að taka eftir. En um-
fram allt er það nýtt i hugum
manna, að til geti verið aðrir
möguleikar við uppbyggingu
borgarinnar en stöðug útþensla.
Óhætt er að fullyrða, að hug-
myndirnar um þéttingu byggðar
hafi hlotið góðan hljómgrunn
meðal borgarbúa, þó auðvitað séu
þar undantekningar á. 1 rauninni
má segja, að höfuögagnrýnin i
þeirri umræðu hafi annars vegar
gengið út á það, að fara verði með
gát og ekki fylla öll öndunarop
byggðarinnar með skammsýnum
ákvörðunum — og hins vegar
hefur verið gagnrýnt, að ekki sé
nóg að gert með þeim þéttingar-
áformum, sem þegar hafa verið
kynnt.
Almennt má þó segja, að skiln-
ingur manna hafi veriö vakinn á
þvi, að ekki sé skynsamlegt að

erlendar
bækur
Vladimir Nabokov:
Lolita,
Ada,
Penguin Books 1980.
Vladimir Nabakov fæddist i
Pétursborg árið 1899 og ólst þar
upp. Hann yfirgaf Rússland eftir
byltingu og lagði stund á slavnesk
og rómönsk mál i Cambridge á
Englandi. Hann bjó viðsvegar i
Evrópu, uns hann fluttist til
Bandarikjanna, 1940.
Þá hafði hann þegar gefiö út
eftir sig allmargar bækur, jafnt
sögur sem ljóö á rússnesku.
Seinna þýddi Nabokov þessar
bækur sinar.
t sögum hans eru jafnan
óvægnar lýsingar á næsta um-
hverfi og fólki og eru þær fjörlega
og skemmtilega skrifaðar.
Lolita er frægasta bók hans.
Eftir mikla leit að útgefanda i
Bandarikjunum tók Nabokov það
til bragös að fá hana gefna út i
dreifa byggðinni um of — sist á
þeim timum þegar borgarbúum
fer fækkandi eða fjöldi þeirra
stendur i stað. Aöalskipulag
Austursvæða 78-98 byggir einmitt
á þessari meginhugsun. Næstu
byggingarsvæðin i Artúnsholti og
Selási og siðan á Rauðavatns-
svæðinu handan Suðurlands-
vegarins, eru rökrétt framhald
þeirra athugana á þéttingu
byggðar, sem áður er getið.
Ef grannt er skoðað eru tvö
fyrstu svæðin hrein þéttingar-
svæði og umlukin byggð að minna
eða meira leyti. Byggð á Rauða-
vatnssvæðinu þýðir hins vegar
byggð utan núverandi byggðar-
marka, og er því á sinn hátt út-
þensla þó ekki sé saman að jafna
viö t.d. byggð á Keldnasvæðinu.
Það hefur hins vegar ekki
komið nógu skýrt fram, að i hug-
um margra þeirra sem að þessu
skipulagi standa, er Rauðavatns-
kosturinn ekki æskilegasta
byggðaþróunarstefnan. Þar
kemur nefnilega til greina önnur
leið, umdeild og ekki fyllilega
rannsökuð en að dómi margra
ákaflega fýsileg — flugvallar-
svæðið. í fyrstu athugunum
Borgarskipulags á þróun byggð-
ar, var flugvallarsvæðið talið
besti kosturinn og fyrir þvi færð
rök i sérstakri skýrslu. Var þar
lögð áhersla á heildarhagsmuni
borgarinnar og borgaranna mið-
að við aðra þróunarmöguleika
byggðar og þannig t.d. metið hver
aksturskostnaður ibúanna yrði i
hvoru tilviki. An þess að rekja
efni og rökstuðning skýrslunnar
nánar er niðurstaða hennar, að
mikill ávinningur væri fyrir
Reykjavikurborg að taka flug-
vallarsvæðið undir byggð — bæði
Paris. Þar kom Lolita svo út hjá
Olympia Press árið 1955.
Sagan er um samband Hum-
berts Humberts og tólf ára gam-
allar stjúpdóttur hans. Humbert
er ástfanginn af henni og til aö
geta verið sem næst henni gengur
hann að eiga móöur hennar. Sam-
band móður Lolitu og Humberts
er stirt og leggur Humbert á ráðin
aö myrða hana, en þarf ekki að
gripa til þess, þvi hún ferst i bil-
slysi þegar i óefni er komið fyrir
honum. Eftir þetta fara þau
stjúpfeðgini i reisu um Bandarik-
in og fær lesandinn væna
skammta af martröðum mótela-
og bensinstöðvalifsins. Svo fer að
Lolita lætur tælast af miðaldra
leikritaskáldi, sem Humbert
siðan myrðir til að friða samvisku
sina.
Bókin er rúmar 300 siöur og úir
og grúir af orðaleikjum og fyndni
á þeim. Eftirmáli er i bókinni
eftir Nabokov sjálfan.
Ada er ólik Lolitu að efni og
gerð. I bókinni ruglar Nabokov
reitum Rússlands og Ameriku á
afar skemmtilegan hátt. Sögunni
er valinn vettvangur i Bandarikj-
unum, á eign rússneskrar fjöl-
skyldu. Siðan er ástardrama
rauður þráður, en bókin merki-
legri fyrir klókindi höfundar.
Ada er um 470 siður i stóru
broti, þéttletruð og á þægilegum
pappir.
af skipulagslegum og beinum
hagkvæmnisástæðum.
Það er ljóst, að stöðugt fleiri
borgarbúar gera sér grein fyrir
mikilvægi þess, að flugvöllurinn
verði fluttur — og I rauninni má
segja, að af hendi borgaryfir-
valda sé það þegar ljóst, að
völlurinn veröi ekki á þessum
stað til frambúðar, spurningin sé
sú hvert hann eigi þá að fara og
hvenær.
Hitt er lika ljóst, að forystu-
menn flugmála leggja mikla
áherslu á áframhaldandi veru
flugvallarins á núverandi stað og
hafa jafnvel afneitað ýmsum
augljósum ágöllum hans og halda
þvi blákalt fram að engar kvart-
anir hafi borist vegna hávaða.
Það sem á vantar af hendi
borgaryfirvalda er afgerandi
ákvörðun hvenær völlurinn verði i
siðasta lagi fluttur, ákveða þarf
til hvaða nota landið verði nýtt og
i samræmi við það koma i veg
fyrir að á svæðinu verði byggðar
byggingar er takmarkað geti
framtiðarnotkun svæðisins og
skipulag.
Jafnframt þarf að setja af stað
rannsóknir á þvi hvar heppileg-
ustu skilyrðin séu fyrir byggingu
nýs innanlandsflugvallar á höfuð-
borgarsvæðinu ef ekki verður
talið fært að flytja hann til Kefla-
vikur.
Flugvallarsvæöið er legu
sinnar vegna of dýrmætt land til
notkunar undir starfsemi, sem
veldur verulegri hávaðamengun
og hættu og getur eins farið fram
annars staðar og án truflunar
fyrir aðliggjandi byggð. Flutn-
ingur flugvallarins er tvimæla-
laust eitt stærsta skipulagsmálið,
sem fyrir liggur að leysa i þessari
borg á næstu árum.
Nabokov lést árið 1977 i Sviss,
en þangað flutti hann eftir út-
komu Lolitu. Ekki er langt um
liöið siðan út kom hjá Weidenfeld
& Nicolson fyrra bindið af
„Lectures on Literature”, og mun
siðara bindið, sem fjaílar um
rússneska höfunda, koma út
innan tiðar.
Wolfram von Ecchenbach:
Parzival.
Translated by A.T. Hatto. The
Penguin Classics. Penguin Books
1980.
Þetta er ný þýðing á Parzival.
Elsta gerð þessa bálks úr Gral
sögnunum er talinn vera eftir
Chrétien de Troyes og var það
hálfkarað. Wolfram von Ecchen-
bach endurorti og lauk við bálk-
inn, en hann er merkastur þýskra
miðaldaskálda uppi um 1195 - 1225
og var lengst af i þjónustu Her-
manns landgreifa af Þyringa-
landi. Þessi bálkur og auk þess
ólokinn bálkur, Willehalm og Tit-
urelbrotin skipa honum meðal
fremstu skálda. Wagner hafði
þennan bálk sem fyrirmynd að
Parsifal.
Þýðandinn starfaði lengi sem
prófessor i þýskum bókmenntum
við Lundúnaháskóla og hefur
hann þýtt auk þessa bálks, Nibe-
iungenlied Tristan eftir Gottfried,
sem allar hafa komið út hjá
Penguin útgáfunni.
50 manns hönnuöu tœki „Rocky”
Hvorki meira né minna en
50 manns gáfu góð ráð við
hönnun tækjabúnaðarins hjá
Diskótekinu Rocky, að sögn
eigandans, Grétars Laufdals,
enda búnaðurinn allur hinn
fullkomnasti og m.a. með
stærsta ljósaborði sem smiðaö
hefur verið hér á landi fyrir
diskótek.
Það var fyrirtækið Sameind
sem hannaði ljósaborðið sem
nota má fyrir bæði tónleika-
hald og leiksýningar hvort
sem er úti eða inni.
Tónlistin sem Grétar býður
uppá I diskóteki sinu er öll á
kasettum, um 400 talsins með
lögum fyrir alla aldurshópa.
Grétar ætlar á næstunni að
halda dansleik i Glæsibæ þar
sem hann starfar sem plötu-
snúöur um helgar og jafnvel
að troða upp á Lækjartorgi.
Síðustu sýningar á Gusti
N.k. föstudag og sunnudag
verða siðustu sýningar á rúss-
Bessi Bjarnason leikur Gust
neska söngleiknum GUSTI,
sem Mark Rozovski samdi eft-
ir vinsælli sögu Tolstojs. Söng-
leikurinn var frumsýndur nú i
mai og fékk þá góðar móttök-
ur og ágætis umsagnir gagn-
rýnenda. — Bessi Bjarnason
leikur gæðinginn Gust, en leik-
urinn lýsir lifshlaupi hans.
Arni Bergmann þýddi leik-
inn, Þórhildur Þorleifsdóttir
er leikstjóri, leikmynd og bún-
ingar eru eftir Messiönu
Tómasdóttur, Atli Heimir
Sveinsson hafði umsjón með
tónlistinni og Árni Baldvins-
son sá um lýsinguna.
Lokasýningin á GUSTI þann
28. júni er jafnframt siðasta
sýning leikársins i Þjóðleik
húsinu.
J
Islenskir steinar á sýningu
Sett hefur verið upp sýning á
íslenskum steinum i anddyri
Norræna hússins og bókasafni
og er hér um að ræða sýnis-
horn af islenskum steinteg-
undum viðs vegar að af land-
inu.
Það er Náttúrufræðistofnun
tslands (Náttúrugripasafnið)
sem hefur lánað steinana og
annast uppsetningu sýningar-
innar, sem stendur til 15.
ágúst og er opin á opnunar-
tima hússins kl. 9—19 alla
daga nema sunnudaga kl.
12—19.
Þvi miður ekki i litum, en hreinir litir og linur eru einkenni
Ole Kortzau (T.v.)
Sýning Ole Kortzau í Epal
Sýning á grafík- og vatns-
litamyndum og textilverkum
eftir hinn kunna danska lista-
mann og arkitekt Ole Kortzau
verður opnuð í dag i verslun-
inni Epal á Siðumúla 20. Er
þetta fjórða listmunasýningin
sem Epal efnir til.
Kortzau er fjölhæfur lista-
maður og listhönnuður, hefur
meðal annars gert silfurmuni
fyrir dönsku silfursmiöjuna
Georg Jensen og postulins-
gripi fyrir Konunglegu postu-
linsverksmiðjuna.
A sýningunni i Epal eru um
30 grafik- og vatnslitamyndir
og um 30 textilar, sem Ole
Kortzau hefur hannað. Hún
verður opin i þrjár vikur á
venjulegum verslunartima.
Siðan verða listaverkin flutt til
Akureyrar og sýnd i húsa-
kynnum Epal þar i ágúst.