Þjóðviljinn - 07.07.1981, Side 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 7. júli 1981
UOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýds-
hreyfingar og þjóðfrelsis
(Jtgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann.
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Olafsson.
Auglýsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir
Umsjónarmaður sunnudagsblaðs: Þórunn Sigurðardóttir
Afgreiðslustjóri: Valþór Hlöðversson
Blaöamenn: Álfheiður Ingadóttir, Ingibjörg Haraldsdóttir,
Kristin Astgeirsdóttir, Magnús H. Gislason, Sigurdór Sigurdórs-
son.Jón Guöni Kristjánsson.
tþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Ctlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Björn Br. Björnsson .
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Eliasson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Auglýsingar: Unnur Kristjánsdóttir
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Haröarson.
Afgreiösla: Kristin Pétursdóttir, Bára Sigurðardóttir.
Símavarsla: Olöf Halldórsdóttir, Sigriður Kristjánsdóttir.
Bílstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns-
dóttir.
Útkeyrsla. afgreiðsla og auglýsingar: Sföumúla 6,
Reykjavik, sími 8 13 33.
Prentun: Blaöaprent hf..
„Lítil” klausa
• Lítil fréttaklausa í Morgunblaðinu si. sunnudag hef-
ur sjálfsagt farið f ramhjá mörgum. Hún er þó ógnvekj-
andi í smæð sinni: //Bandarikjamenn hafa nú viðurkennt
i fyrsta sinn, að sumum kjarnorkuvopnaskeytum megi
skjóta án þess að forsetinn gefi sérstaka tilskipun þar
um. Þeir, sem eru undanþegnir þessari skipun, eru yfir-
menn bandarísku kjarnorkukafbátanna 39 og geta þeir
því hafið kjarnorkustríð án þess að bera það undir Hvíta
húsið. Með öðrum orðum er átt við, að þeir eru utan
öryggiskerfisins, sem kemur i veg fyrir, að f lugskeytum
á landi sé stefnt af staðán fyrirskipunar."
• Þetta öryggiskerfi sem um er rætt hefur á síðustu
árum oftar en einu sinni tilkynnt um kjarnorkuárás
vegna bilunar. Og nú er það semsagt staðfest af hátt-
settum bandarískum aðmírál að 39 foringjar í f lotanum
hafi umboð til þess að hefja kjarnorkustyrjöld utan við
hiðófullkomna öryggiskerf i.
• En hvað þýðir þetta umboð? Morgunblaðið fræðir
okkur um þaðað í bandarísku kjarnorkukafbátunum séu
4000 kjarnaoddar. Og Jimmy Carter, þáverandi forseti
Bandaríkjanna, sagði í ræðu árið 1979:
• „Hver einasti af hinum tiltölulega óhultu Poseidon-
kafbátum okkar— sem ber minna en 2 prósent af öllum
atómvopnaforða Bandarikjanna — hefur um borð nægi-
lega mikið af kjarnaoddum til þess að leggja í rúst allar
stórar og meðalstórar borgir i Sovétríkjunum."
• Gerum ráð f yrir að sovéskir kaf bátaforingjar starf i
í svipuðu umboði og bandarískir starfsbræður þeirra og
ráði yfir svipuðum eyðileggingarmætti. Fyllast menn
sömu öryggiskennd og skín út úr feginsandvarpi
Morgunblaðsins um helgina,yfir þvi að nú skuli hið nýja
atómvopnaleikfang Breta, Trident-kafbáturinn, loks
vera kominn á f lot, við að hugleiða valdsvið sovéskra og
bandarískra kafbátaforingja?
• „Ástæðan fyrir sjálfstæði kafbátaforingjanna er
augljós", segir í Morgunblaðsklausunni, sem Peter
nokkur Pringle hef ur saman sett, „og hún er sú, að ef til
skyndilegs kjarnorkustriðs kæmi væri líklegt að öll f jar-
skipti við forsetann mundu rofna fljótlega. Þeir í Penta-
gon hafa þó ávallt verið tregir til að viðurkenna þetta til
að vekja ekki ótta fólks við gjöreyðingarstríð af gáleysi,
en þaðætti þó að liggja í augum uppi, að sjálfstæði kaf-
bátaforingjanna eykur mjög á hættuna á því."
• Fjarskipti mundu rof na... Það er setning sem ætti að
vekja íslendingum hroll. Hér á íslandi hef ur verið komið
fyrir stjórn- og samskiptatækjum fyrir kafbátahernað
Bandaríkjamanna. Eins og fram kemur i fréttaklausu
Morgunblaðsins yrðu þau upphafsskotmark í „skyndi-
legu kjarnorkustríði".
• Um alla Evrópu Ijúkast nú upp augu manna fyrir
þeirri staðreynd að eina vörnin gegn atómvopnaógninni
er að hafa hvorki kjarnorkuvopn né tengjast notkun
þeirra á nokkurn hátt. Nýju Evrópuvopnin — stýrif laug-
ar og Pershing 11 — eru liður í áætlun Bandaríkja-
stjórnar um að skapa sér slíka yfirburði í atómvopna-
kapphlaupinu, að Sovétmenn geti ekki svarað árás með
gagnárás á Bandaríkin sjálf. I skjóli slíkra yfirburða
hugsa Bandaríkjamenn sér að heyja megi Evrópustríð
með atómvopnum, eða svara árás Sovétmanna á olíu-
lindir við Persaf lóa með Norðurlandastríði.
• Hér á sú yfirlýsing Johns Lehman flotamálaráð-
herra Bandaríkjanna, að bandaríski flotinn hafi fengið
nýtt árásarhlutverk á Norður-Atlantshafi, heima í sínu
rétta samhengi. Hlutverk hans er að granda sovéskum
kafbátum norðan íslands, jafnvel allt inn í Barentshaf,
og ógna kjarnorkuvopnahreiðri Sovétmanna á Kola-
skaga. Herstöðin í Kef lavík hef ur nú fengið það hlutverk
að þjónusta þessar árásaráætlanir, þvert ofan í yf irlýs-
ingar íslenskra ráðherra um varnar- og eftirlitseðli
hennar.
• Og ekki nóg með það. Vegna þeirrar mögnuðu and-
stöðu sem upp er komin í Evrópuríkjum við hin nýju
Evrópu-atómvopn hefur ýmsum áhrifamiklum stjórn-
málamönnum dottið í hug að leysa sinn vanda með því að
biðja Bandaríkjamenn að koma Evrópuvopnunum fyrir
á kjarnorkukafbátum í Norður-Atlantshafi. Væntanlega
mun Morgunblaðið fagna því ef kafbátaforingjum og
aðmírálnum á Keflavíkurflugvelli verða falin aukin
verkefni af þessu tagi. En Islendingum og öllum
ábyrgum stjórnmálamönnum verður að skiljast hvílík
tortímingarhætta þjóðinni er búin með því að tengjast
þessu árásar- og kjarnorkuvopnakerf i. — ekh
■_■ •_ A
□../ulil/t r-rAnHal
Benedikt Gröndal:
Ummæli mjög
óljós og erfitt
að átta sig á
þýðingu þeirra
„MfcR finnast þessi ummæli mjög
óljós og erfitt að átta mig á því
hvaða þýðingu þau hafa á þessari
stundu. Þetta er mál sem búið er að
Geir Haligrímeson
Ólafur Jóhannesson:
•lóhannesson
Vafasamt
að hann hafi
ísland í huga
„ÞESSI ummæli hafa nú aðeins
komið fram í fjölmiðlum en hafa
ekki verið send hingað. Þaö er nú
hvergi minnst á ísland í þessu og
vafasamt aö hann hafi það í hugai
Ég vil segja svipað um þessa tillögv
Geir Hallgrímsson:
Þegar ein-
ræðisherrar
þykjast vera
í vinarsókn,
þá er ekki
alltaf von
Svavar Gestsson
Svavar Gestsson:
Rétt að láta á
reyna hvaða
alvara fylgir
slíkum orðum
og ummælum
„MÉR finnast þetta athyglisverðar
verj
Hv«
Bre;
yfir
„I
það,
orku
árati
Kekk
Willy Brandt
hem fráw Moskva:
Vást máste ta
nedrustningsbud
pá större allvar
Útei
i nefnist
það sé i
en er þó
ir priva.
staklinga st.....
' um Alþýðuf lokkinn. Nokkurs
I konar eins manns gröf. Þessa
I dagana hefur Vilmundur Gylfa-
son tekið til við skriftir eftir
langt hlé. Þess sjást merki á
biaðinu. Gifuryrði og sleggju-
dómar eru daglegt brauð, enda
skrif uð undir kjörorðinu: Ég einn
veit. n
,.isum stjórnrr
^^eirf lokkar hafa et
á pallborðiA u\L^rr\ \
r ■

frjalshyggja
IvilmundarH
.—iQst er að n-
-/vdi ganga til lið:
hyggju en frjálslynt
þýöublaðsins þessa <
þess vitni.
1
Brésjnéf forseti Sovétrlkj-
anna hefur verið i fréttum að
undanförnu i sambandi við um-
mæli sem hann viðhafði viö
finnskt sósialdemókratablaö;
þar lét hann að þvi liggja að
hugsanlegt væri að taka kjarn-
orkuvigbiinað Sovétmanna á
Norðurslóðum með einhverjum
hætti inn i samningagerö um
kjarnorkuvopnalaust svæði á
Noröurlöndum.
Forystumenn úr fjórum
stjórnmálaflokkum svöruðu á
fimmtudaginn var spurningum
Morgunblaðsins um þessi um-
mæli Brésjnéfs. Benedikt
Gröndal átti mjög erfitt með að
átta sigá þvi'sem Brésjnéf haföi
sagt, enda ekki nema von, þvi
að sjálfur heldur Benedikt að
borgin Múrmansk á Kolaskaga
sé „borg sem tekin var af Finn-
um fyrir fáum árum” — þar
hafa Finnar reyndar aldrei ver-
ið. Geir Hallgrimsson er synu
ákveönari i sinum ummælum,
hann gripur til þess ráös að ná-
ungum eins og Brésjnéf sé aldr-
ei að treysta: „þegar einræðis-
herrar þykjast vera i vinarsókn
þá er ekki alltaf von á góðu.”
Svavar Gestsson hafði i þessu
tilefni sagt á þá leiö við Morgun-
blaðið, aö það sé „rétt aö láta á
reyna hvaða alvara fylgir slik-
um orðum og ummælum”.
Þessi ofur eðlilegu ummæli for-
manns Alþýöubandalagsins til-
færirMorgunblaðiö svo I leiöara
á sunnudag sem sérstaka sönn-
un fyrirþviað Alþýöubandalag-
ið sé „einangrað’’ i því að „taka
trúanlegt friðarhjal Kreml-
verja” og þar fram eftir götum.
Og eins og stundum áöur vitnar
blaðið I þá eftirlætisvisku
Benedikts Gröndal að allt það
sem Alþyðubandalagsmenn
segja um vlgbúnaöarmál sé
„stuðningur við Sovétrikin og
fordæming á hinum frjálsu rikj-
um”.
Bersyndugur Brandt
Brésjnéf hafði einnig verið i
fréttum vegna itrekunar fyrri
tilboða um að „frysta” þann
kjarnorkuvigbúnað sem nú er i
Evrópu, og þó einkum að koma i
veg fyrir endurnyjun eða upp-
setningu á meðaldrægum eld-
flaugum i álfunni. Eins og aö
likum lætur hafa Morgunblöð
heimsins óspart tUlkað þetta
sem „friðarhjal” án inntaks,
sem gildru og slóttugheit.
NU á dögunum var oddviti Al-
þjóðasa mbands jafnaðar-
manna, Willy Brandt, fyrrum
kanslari, að koma frá Moskvu.
Þar hafði hann áttitarlegar við-
ræður við sovéska ráðamenn
um þessar hugmyndir og fengið
útlistanir á þvi hvaö átt væri
við, m.ö.o. kannaö nokkuð
„hvaða alvara fylgir slikum
ummælum”. Brandt sagði við
brottför sina frá Moskvu og
itrekaði hvað eftir annað, að
Vesturveldin yrðu að taka til-
lögur Sovétmanna i alvöru og að
hinir sovésku leiðtogar væru
einlægiriþvisem þeir segðu um
þessi mál.
Willy Brandt er bersýnilega i
flokki þeirra sem Morgunblaðiö
segir að „láti undir höfuð leggj-
ast að æðra við gifurlegum vig-
búnaði þeirra (Kremlverja) og
yfirgangsstefnu”. Það væri
gaman aö vita hvort Benedikt
Gröndal er ekki sama sinnis um
þennan „flokksbróöur” sinn.
Annarra manna jússur
Svo mikiö er vist, aö þeir á Al-
þýðublaðinu eru meira en visir
til þess að telja alla þá menn
tortryggilega sem hugsa svipaö
um vigbúnaöarmál og þeir gera
Willy Brandt eða þá Olof Palme.
Eins og stundum hefur verið
nefnt hér i blaðinu, brýst
pólitlsk sálarkreppa þeirra ein-
att Ut i þvi að þeir gerast
kaþólskari en sjálft ihaldið,
hvort sem er I Natómálum eða
efnahagsmálum. Visir getur
ekki oröa bundist á föstudaginn
og er mjög hneykslaöur á þvi,
aö Alþýöuflokkur Vilmundar og
Jóns Baldvins veit ekki lengur
hvaö hann heitir og kássast
óspart upp á þær jússur sem I-
haldið vill hafa fyrir sig. I leiö-
ara Visis segir:
„Eftir langvarandi andaslitr-
ur tök Alþýöuflokkurinn nokk-
urn kipp I kosningunum 1978,
mest fyrir þá sök að upp spruttu
nokkrirnýgræðingar sem töluöu
i messíasarstfl.
Flokkurinn missti fljótt fót-
festuna, datt upp fyrir, einfald-
lega vegna þess að kjósendur
uppgötvuðu að þar fór meira
fyrir persónulegri framagirni en
einlægri jafnaðarmennsku. Há-
vaðinn var i' öfugu hlutfalli við
innihaldið. Jafnvel flokkshjörö-
insjálf hafnaði messiasi, þegar
gengið var til kosninga um
varaformennsku i flokknum.
Siðan hafa þeir nýkratar
dundað sér viö að stúdera Hajek
og Friedman og boðað frjáls-
hyggju. Þeir hafa gerst
kaþólskari en páfinn. Markaðs-
hyggjan á að gilda, lögmál
vaxta og peninga eiga að ráða
feröinni, arðsemissjónarmið
eiga að taka við af pólitisku
skömmtunarkerfi. Allt er þetta
gott og blessað, svo langt sem
það nær og frjálshyggjumönn-
um fagnaðarefni að fá slika
bandamenn.”
Hvert er horfið
blómið blitt
„En hvaö varð um jafnað-
armennskuna? Hvar eru itök
Alþýðuflokksins I verkalýðs-
hreyfingunni? Hvar eru mál-
svarar jafnréttis, frelsis og
bræðralags?
JU, sumir þeirra sitja I for-
stjórastööum hjá BÚR eða eru
skrifstofustjórar hjá Byggingar-
sjóði. Bitlingarnir eru þeim
meira virði en hagsmunir al-
þýðunnar. Enn aðrir stunda
boðsferCir hjá Nato og svo eru
þeir, sem sjá sér þaö til lifs-
bjargar aö gera Mitterrand
Frakklandsforseta að alþýðu-
fldcksmanni. Skyldu örlög is-
lenska Alþýðuflokksins veröa
ráöin i Versölum eða i kokkteil-
boði í AlþýðuhUsinu? Hver veit
hvar siðasta vigið stendur?”
Svona getur nú andaö köldu
stundum milli höfuðbóls og hjá-
leigu. Eða eins og Brynjólfur
biskup sagði: Heimilisbölið er
þyngra en tárum taki... AB.