Þjóðviljinn - 02.09.1981, Blaðsíða 16

OÍDÐVMINN1 Aðalsimi Þjóðviljans er 81333 kl. 9-20 mánudag til föstudaga. Utan þess tima er hægt að ná i blaöamenn og aðra starfsmenn blaösins I þessum simum: Ritstjórn 81382, 81482 og 81527, umbrot Aðalsími Kvöldsími Helgarsími afgreiðslu 81663
Miövikudagur 2. september 1981 81285, ljósmyndir 81257. Laugardaga kl. 9-12 og 17-19 er hægt að ná i afgreiöslu blaösins i slma 81663. Blaðaprent hefur sima 81348 og eru blaðamenn þar á vakt öll kvöld. 81333 81348
Leiðrétta þurfti í 6 greinum m.a. verðlagnmgu a súrali og rafskautum, og vegna afskrifta
Hagnaður vantalinn um 70
miljónlr kr.
Framleiðslugjaldið 39.7 miljónir ísl. króna
í stað 18.5 miljóna /
Fram kemur i frétt frá iönaðar-
ráðuneytinu f gær að hér er um
aihliða endurskoðun að ræða á
ársreikningum ÍSAL 1980 og er
niðurstaða hennar sú, að nettá-
hagnaðúr islenska álfélagsins,
dótturfyrirtækis Alusuisse, fyrir
árið 1980 sé 14.192.000.- Banda-
rikjadollarar (113.536.000.- Isl.
kr.) i stað 5.521.000 Bandarikja-
doilara (44.168.000 Isl. kr.) eins og
gefið var upp I ársreikningum
ÍSAL. Bresku endurskoðendurnir
teija semsagt að nettóhagnaður
Alusuisse af álbræðslu sinni i
Straumsvik sé vantalinn um
8.671.000 Bandarikjadollara
(69.360.000.- Isl. kr.) fyrir árið
1980.
Með þvi að skjóta nærri tveim-
ur þriðju af hagnaði sinum undan
við framtal á tslandi árið 1980
hefur Alusuisse verulega lækkað
skattgreiðslur sinar samkvæmt
samningum. Endurskoðendurnir
hafa endurreiknað framleiðslu-
gjaldið fyrir árið 1980 og telja þeir
það rétt reiknað meira en tvöfalt
hærra en ISAL hefur þegar verið
gert að greiða samkvæmt bók-
haldsniðurstöðu sinni fyrir árið.
Útreiknað og uppgert fram-
leiðslugjald nam 2.313.000 Banda-
rikjadollara (18.504.000 isl. kr.),
en Coopers og Lybrand telja að
það hafi að réttu lagi átt að vera
4.967.000,- Bandarikjadollara
(39.736.000,- isl. kr). Vangreitt
framleiðslugjald vegna ársins
1980 nemur samkvæmt þessum
niðurstöðum endurskoðendanna
2.654.000.- Bandarikjadollara
(21.223.000þ- Isl. kr.) Þessi endur-
reikningur er gerður samkvæmt
ákvæðinu um 35% lágmark fram-
leiðslugjaldsins af hreinum
hagnaði i málsgrein 27.01 i aðal-
samningi Alusuisse og islenska
rikisins.
Niðurstaða Coopers og Lybrand
um útreiknað framleiðslugjald
ISALS fyrir 1980 hefur verið send
fjármálaráðuneytinu, aö þvi er
segir I fréttatilkynningu i gær, en
það mun innheimta viðbótar-
framleiðslugjaldiö ásamt vöxtum
frá 1. janúar 1981 með skuldajöfn-
uði eins og aðalsamningurinn
segir til um.
Hinir óháðu bresku endur-
skoðendur telja I skýrslu sinni, að
leiðrétta hafi þurft ársreikning-
ana i tilteknum 6greinum, þ.á.m.
vegna verölagningar á súráli og
rafskautum og vegna afskrifta.
Taka þeir fram að Alusuisse sé
ekki sammála útreikningum sin-
um og að Alusuisse hafi sagst
mundi leggja fram i nóvember
1981 kostnaðartölur dótturfyrir-
tækis sins i Hollandi, sem fram-
leiðir rafskaut fyrir ÍSAL. Þess
ber að geta hér að samkvæmt
samningi er Alusuisse skuld-
bundið til þess að tryggja ISAL
hráefni á verði sem tiðkast I við-
skiptum óskyldra aðila, og þvi
koma kostnaðartölur endur-
skoðun ársreikninga i samræmi
við samninga ekki við.
Iðnaðarráðuneytið fól á sinum
Niðurstaða
alhliða
endurskoðunar
á ísal 1980
tima endurskoðunarskrifstofu
Coopers og Lybrand i Lundúnum
að endurskoða ársreikninga ISAL
fyrir árið 1980 og lauk henni 27.
ágúst sl. og samkvæmt beinum
fyrirmælum i aðalsamningi bar
aö ljúka henni eigi siðar en 1.
september, þe. I dag.
Samkvæmt 29. grein I aðal-
samningi milli rikisstjórnar Is-
lands og Alusuisse um ál-
bræðsluna i Straumsvik getur
rikisstjórnin, ef henni þykir
ástæða til, ráðiö óháða erlenda
endurskoðendur til að endurskoða
ársreikninga ÍSAL og endur-
reikna framleiðslugjaldið fyrir
hvert ár I senn. 1 ljósi niðurstöðu
Coopers og Lybrand verður ekki
annað sagt en að full „ástæða hafi
verið til”.
—ekh
Ullariðnaður Sambandsins í erfiðleikum
Greiðsluþrot og stöðvun
Snertir atvinnu 700 manns á Akureyri
„Greiðsluþrot og stöðvun fram-
leiöslu blasa við ullariðnaði Sam-
bandsverksmiöjanna á Akureyri
verði ekki gripiö til aðgerða”
sagði Hjörtur Eiriksson fram-
kvæmdastjóri iðnaöardeildar
Sambandsins i samtali við Þjóð-
viljann í gær.
1 gær var haldinn mikill fundur
þess starfsfólks verksmiðjunnar
sem við ullariðnað vinnur. Þar
mættu yfir 500 manns og er þetta
fjölmennasti fundur sem haldinn
hefur verið um iðnaðarmál hér á
landi. Form. Iöju, félags verk-
smiðjufólks, form. starfsmanna-
félags verksmiðjunnar og Hjörtur
framkvæmdastjóri geröu grein
fyrir hinni erfiðu rekstrarstöðu
fyrirtækisins, sem kann að leiða
til áfalla, er snerta um 700 starfs-
menn verksmiðjanna. Orsökin er
þróun gengismála úti i Evrópu,
en svo sem kunnugt er hefur
dollarinn farið sifellt hækkandi,
meðan evrópskir gjaldmiðlar
hafa lækkað að sama skapi. Verk-
smiðjur Sambandsins selja
stóran hluta framleiðslu sinnar á
Evrópumarkaö, en rekstrarlán
eru I dollurum. Þvi hefur veröið
sem fæst fyrir framleiösluna far-
iö hlutfallslega lækkandi meðan
framleiðslukostnaður hefur
hækkað um allt að 20%.
1 ræöu Hjartar Eirikssonar
kom fram að vegna gengisbreyt-
inga hefðu áætlanir ekki staðist
og næmi tapið af útflutningi 12,7
milj. kr. á þessu ári, en alls væri
tapið um 16 miljónir væri innan-
landsmarkaöur talinn með. Það
er einkum útflutningurinn til
Danmerkur, skinnasaumur og
sútunin sem valda erfiðleikum.
Hjörtur sagöi I samtali við
Þjóðviljann að fyrirsjánalegt
væri að það yröi aö loka nokkrum
deildum verksmiöjanna ef
rekstrargrundvöllurinn batnaði
ekki. Hann bætti þvi við að hann
heföi vonir úm að stjórnvöld
myndu gripa til einhverra ráð-
stafana ullariðnaðinum til
hjálpar. A fundinum sagðist hann
eiga von á svari stjórnvalda um
miðjan september.
1 næstu viku hefjast samningar
við Sovétmenn, en þeir eru lang-
stærsti viðskiptaaöilinn. Hjörtur
sagði að þeir noröanmenn biðu
spenntir eftir þvi hvað út úr þeim
samningum kæmi, og á þeim ylti
nokkuð hver framtiöin yrði. „Við
verðum aö taka ákvörðun fljót-
lega, tapið er alveg geigvænlegt”
sagði Hjörtur.
Á fundinum kom fram i máli
Hjartar að þær úrbætur sem farið
er fram,á eru þær helstarað gjöld
verði felld niður til að lækka
rekstrarkostnaöinn, að komið
verið á fót eins konar verð-
jöfnunarsjóði iðnaðarins og að
iönaðurinn fái hluta af gengis-
hagnaðinum sem liggur I Seðla-
bankanum til sinna þarfa.
Hagræöing i fyrirtækjunum væri
aðeins sem dropi i haf tapsins, en
þaö var ekki skoðun Hjartar að
gengislækkun ein hentaði
iðnaðinum til stuönings.
A fundinum var samþykkt
ályktun um að reynt veröi að
Fjöidauppsagnir eru framundan I verksmiðjum Sambandsins verði
ekki gripið til aðgerða og átaks er þörf i atvinnumálum.
knýja á um aðgeröir stjórnvalda
og þess krafist að þessi grein út-
flutningsiðnaðar sæti við sama
borð og annar útflutningsiðnaður.
Að sögn Höskuidar Stefáns-
sonar sem sæti á I stjórn Iðju er
öllum ljöst að verksmiðjurnar
eiga við mikinn vanda að etja og
aö byggðarfélagiðmá ekki viö þvi
að þessi iðnaður verði fyrir
skakkaföllum eða leggist niður.
Þvi verði að fylgja ályktuninni
fast eftir.
Helgi Guðmundsson bæjarfull-
trúi Alþýðubandalagsins sem
sótti fundinn sagði aö bæjaryfir-
völdum hefði verið ljóst að Sam-
bandsverksmiðjurnar ættu i
rekstrarörðugleikum, en það
hefði ekki komið fram áður að
vandinn væri svo mikill sem raun
ber vitni. Helgi sagði að það væri
ekki á færi bæjarfélagsins og
reyndar ekki i þess verkahring að
koma til aðstoðar og standa undir
hallarekstri fyrirtækja sem bær-
inn ætti ekkert I, til þess hefði
bærinn ekki bolmagn.
Helgi sagði það sina skoöun að
eitt brýnasta verkefni bæjar-
félagsins væri að hyggja að þróun
atvinnumála, þvi fyrir lægi að
stutt væri I það að skortur yrði á
um 350 atvinnutækifærum. Al-
mennt átak þyrfti aö gera I at-
vinnumálum á Akureyri. —ká
Eining á Akureyri
Uppsögn
samninga
Hvatt til samstöðu
A félagsfundi verkalýðsfé-
lagsins Einingar á Akureyri
þann 30. ágúst sl., var sam-
þykkt að segja upp samning-
um við atvinnurekendur fyr-
ir fyrsta október næstkom-
andi. En núverandi samn-
ingar gilda til fyrsta nóvem-
ber.
Þá var samþykkt á félags-
fundinum að taka undir
ályktun formannaráðstefnu
Verkamannasambandsins
frá 14. ágúst um sem viðtæk-
asta samstöðu aðildarfélag-
anna i komandi kjarasamn-
ingum. Sá varnagli var þó
sleginn um málefnalega
samstöðu, að kjarakröfur
næðu fram aö ganga. A fund-
inum var trúnaðarmanna-
ráði faliö að skipa nefnd til
að undirbúa kröfugerð fé-
lagsins. 1 þessari nefnd eiga
að sitja fulltrúar sem flestra
starfsgreina innan félagsins.'
____________-og
Bensín-
hækkun
1 dag hækkar bensinlitrinn um
eina krónu og kostar hann nú 7
krónur 85 aura i stað 6 króna 85
aura.
Viðbrögð Morgunblaðsins og Davíðs Oddssonar við ummælum í Þjóðviljanum
Grófur útúrsnúningur
segir Sigurjón Pétursson
„Ég tel að leita þurfi leiða til
þess að hvetja fólk til aö leigja út
frá sér, en ef engar slikar leiðir
finnast og hundruðir eða þúsundir
Rcykvikinga eru í nauöum stadd-
ir meðan ibúöir standa auðar,
hlýtur sveitarfélagið að skerast i
leikinn og taka autt húsnæði
leigunámi eins og dæmi eru til um
víða erlendis.” Þetta sagði Sigur-
jón Pétursson, forseti borgar-
stjórnar, I gær, en undanfarna
daga hefur Morgunblaðið verið
önnum kafið við að rangfæra
þessi orð hans, sem m.a. komu
fram i viðtali við hann hér i Þjóð-
viljanum i siðustu viku.
,,Viðbrögð Morgunblaðsins og
Daviðs Oddssonar við þessu við-
tali viö mig um húsnæðismál eru
ekkert annaö en grófur útúrsnún-
ingur”,sagði Sigurjón. „Ég sagði
aldrei annað en þetta sem Morg-
unblaðið kýs svo aö rangtúlka og
gengursvolangtaðreyna að telja
öldruðu fólki sem býr i of stóru
húsnæði trú um að til standi að
taka húsnæðið eignarnámi. Þetta
br hrein ruglandi og kom auð-
bitað hvergi fram I áðurnefndu
viðtali við mig.
Það sem ég hef sagt um vanda-
mál aldraðra sem búaiof stóru
húsnæði er að borgin þurfi að
stuðla að þvi að til verði ibúðir
sem henta þessu fdlki. 1 þvi felst
engin tillaga um eignarnám. 1
mörgum tilfeUum er of stórt hús-
næði eldra fólki fremur til byrðar
en þæginda, — það er óhentugt,
dýrt I rekstri og háir skattar og
gjöld falla á það. Það sem þetta
fólk hefur óskað eftir er að kom-
ast I húsnæði þar sem þaö getur
búið við ákveðið öryggi, t.d. næt-
urvörslu og fengið einhverja
þjónustu.
1 viðtalinu benti ég á nokkrar
leiðir til að komatil mótsvið þess-
aróskir. I fyrsta lagi að Reykja-
vikurborg byggi sllkt húsnæði
sem leiguhúsnæði eins og gert
hefur verið en þar hefur ekki enn
Sigurjón Pétursson
veriðhægt að taka inn aöra en þá
semeruímestrineyðogeiga ekki
eigiö húsnæöi. I öðru lagi benti ég
á að Reykjavikurborg getur
stuðlað að þvi að byggðar verði
sölmbúðir sem henta þörfum
aldraöra og það hefur verið gert
m.a.með þvi að úthluta siðastlið-
iö vor lóðum undir tvö fjiflbýlis-
hús til samtaka aldraðra. 1 þriðja
lagi hefur verið bent á að borgin
eigi sjálf að byggja söluíbúðir
sem henta þörfum þessa fólks
sem getur ekki fjármagnað bygg-
inguna sjálfa meðan á henni
stendur þó það geti hins vegar
keypt minni ibúð þegar hún væri
tilbúin.
Þetta er raunar ekki i fyrsta
skipti sem þessi atriði og stefnu-
mörkun koma fram, sagði Sigur-
jón, og t.d. kom þetta allt fram I
fyrrgreindu viötali. En þegar
menn lesa það eins og skrattinn
les bibliuna, þá er ekki á góðu
von”, sagði Sigurjón Pétursson
að lokum.
—AI