Þjóðviljinn - 04.09.1981, Blaðsíða 3

Föstudagur 4. september 1981 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 3
Vetrarstarf LR kynnt:
Synnöve Persem, Emil Rosing, Sigrún Guðjónsdóttir og Bodil Kaalund sem sitja aðalfund norrænna
myndlistarbandalagsins. Ljósm. gel.
Norrænir myndlistarmenn þinga í Reykjavík
Aðild Sama sam-
þykkt samhljóða
Þing um listir og sjónvarp 1983
Haustið er komið, skólarnir
byrjaðir og leikhúsin eru að hefja
vetrarstarfið. A blaðamanna-
fundi i gær kynntu leikhússtjórar
Iðnó, Stefán Baldursson og Þor-
steinn Gunnarsson, það sem fram-
undan er hjá Leikfelagi Reykja-
vikur. Er þar fyrst að nefna, að
annan laugardag, 12. september,
verður frumsýnt nýtt islenskt
leikrit, „Jói”, eftir Kjartan
Ragnarsson.
Þetta nýja leikrit Kjartans
fjallar um fatlaðan pilt, Jóa, sem
leikinn er af Jóhanni Sigurðssyni,
nýútskrifuðum leikara frá Leik-
listarskóla Islands. Þegar leikur-
inn hefst hefur móðir hans fallið
frá og spurningin stendur um
hver eigi að annast hann. I ljósi
þeirrar spurningar eru innviðir
fjölskyldu hans skoðaðir, og
koma við sögu systur hans og
mágur, faðir hans, bróðir og
mágkona, auk þekktrar persónu
sem tilheyrir annarri fjölskyldu,
en það er Súpermann sjálfur.
Kjartan leikstýrir verkinu
sjálfur, en Ásdis Skúladóttir er
aöstoðarleikstjóri og stjórnar hún
siöustu æfingunum i fjarveru
Kjartans, sem um þessar mundir
er að setja upp „Blessað barna-
lán” i Helsinki. Auk Jóhanns eru i
aðalhlutverkum Sigurður Karls-
son og Hanna Maria Karlsdóttir.
Leikmynd gerir Steinþór Sigurðs-
son og Daniel Williamsson er
ljósameistari.
Næsta frumsýning hjá Iðnó
verður á einu af þekktustu verk-
um bandariska leikskáldsins,
Eugene O’Neill. Það heitir á
ensku „Desire under the Elms”,
ognefnist i vinnuhandriti þýðand-
ans, Árna heitins Guðnasonar,
„Ymja álmviðir”. Hallmar
Sigurðsson verður leikstjóri,
Steinþór Sigurðsson gerir leik-
mynd og aðalhlutverk verða i
höndum Gisla Halldórssonar,
Ragnheiðar Steindórsdóttur og
Karls Agúst Olfssonar. Karl er
nýliði á sviðinu i Iðnó, en hann út-
skrifaðist úr Leiklistarskóla ts-
lands siöastliðið vor.
Þann 11. janúar n.k. verða lið-
in 85 ár frá stofnun Leikfélags
Reykjavikur og afmælissýningin
veröur ný leikgerð á skáldsögu
Halldórs Laxness, Sölku Völku.
Leikhússtjórarnir, Stefán og Þor-
steinn, hafa unnið þessa leikgerð i
sameiningu, og er stefnt að þvi að
frumsýning geti farið fram sem
næst afmælisdeginum. Raunar
sagði Stefán, að um tvöfalda af-
mælissýningu yrði að ræða. Sýn-
ingin væri einnig hugsuð sem
virðingarvottur við skáldið Hall-
dór Laxness, sem verður áttræð-
ur i april á næsta ári.
Guðrún Gisladóttir mun leika
Sölku Völku, Margrét Helga Jó-
hannsdóttir Sigurlinu, móður
Sölku, Þorsteinn Gunnarsson
Steinþór, Jóhann Sigurðsson
Arnald og Jón Sigurbjörnsson
Bogesen kaupmann. Þórunn
Sigriöur Þorgrimsdóttir mun
gera leikmynd og búninga og
Stefán Baldursson verður leik-
stjóri.
Eru þá enn ótalin þrjú'verk,
sem LR frumsýnir i vetur. Er þar
fyrst að nefna spánskt barnaleik-
rit, sem ætlunin er aö fara með i
grunnskóla Reykjavikur og ná-
grennis, en slik farandsýning var
einnig i gangi hjá LR i fyrra. Þór-
unn Sigurðardóttir mun leikstýra
þvi verki en Þórarinn Eldjárn
þýðir. Darió Fó kemur lika á fjal-
ir Iönó undir vorið. Leikrit hans
nefnist „Hassið hennar
mömmu,” háðleikur um fikni-
efnavandamálið. Stefán Baldurs-
son þýðir og Jón Sigurbjörnsson
leikstýrir. Þriðja verkið hefur
ekki verib ákveðib, en böndin ber-
ast að nýju islensku leikriti.
Og aö lokum: Verk frá fyrra
leikári fara að koma upp hvert af
öðru, Rommi, Barn i garðinum,
Ofvitinn og Skornir skammtar,
sem nú verða sýndir á miðnætur-
sýningum i Austurbæjarbiói,
vegna þrengsla i gamla Iðnó. — j
Norrænir myndlistarmenn hafa
þingað undanfarna daga i
Norræna húsinu. Þar hefur verið
rætt um sameiginleg hagsmuna-
mál myndlistarmanna, ráðstefnu
sem fyrirhuguð er og stöðu mynd-
listarmanna I samfélaginu. Einn-
ig var aðild Sama aö myndlistar-
bandalaginu mjög til umræðu en I
gær var samþykkt samhljóða að
veita þeim fulla aðild. Fundinum
lýkur i dag, en jafnvel þessum að-
alfundi norræna myndlistar-
bandalagsins hefur Nordfag sem
er hagsmunasamtök sömu aðila
haldið hér fund.
Blaðamaður brá sér út i
Norræna hús til ab forvitnast um
hvað þar væri á seyði. Fyrsta
hittum við Sigrúnu Guðjónsdóttur
sem er formaður FIM. Hún sagði
aö samstarf norrænna myndlist-
armanna ætti sér langa sögu, það
var stofnað árið 1945 og sá
það fyrstu áratugina einkum um
norrænar samsýningar. Nú hefur
listamiðstöðin i Sveaborg utan við
Helsinki i Finnlandi tekið þaðverk
að sér og bandalagið sinnir nú
ýmsum öðrum málum. I bigerð er
ráðstefna um listir og sjónvarp
árið 1983 og sagði formaður
bandalagsins Bodil Kaalundað á
henni yrði fjallab annars vegar
um myndlistarkynningu i sjón-
varpi, hins vegar umþaðhvernig
nota má sjónvarpið sem mynd-
miðil. Hún bætti þvi við að einnig
ætti aö gera skrár yfir þær mynd-
ir sem gerðar hafa verið um
myndlist og myndlistarmenn á
Norðurlöndum. Með slika skrá i
höndum væri auðveldara að
benda á það sem ógert er. Bodil
varpaði fram þeirri spurningu til
Sigrúnar Guðjónsdóttur hvort hér
hefði verið gerð mynd um Sigur-
jón Ólafsson, einn kunnasta
myndlistarmann islenskan, en
auðvitað var svarið nei, sjón-
varpib hefur ekki nýtt þann
myndasjóð sem er að finna meðal
listamanna.
Staða Sama
A fundinum hér hefur verið til
umræöu aðild Sama, Grænlend-
inga, Færeyinga og Alandsey-
inga, reyndar sóttu Samar form-
lega um aðild. All skiptar skoðan-
irkomu fram um aðild þeirra, en
eins og kunnugt er lita Samar á
sig sem eina þjóð, en póliliskir
aðilar eru tregir til að viöurkenna
rétt þeirra. Þegar blaðamaður
yfirgaf Norræna húsiö voru þær
Sigrún Guöjónsdóttir og Bodil
Kaalund fremur bjartsýnar á að
þeim yrði veitt aðild.
Einn fulltrúi Sama situr fund-
inn,Synnöve Persem.Hún er mál-
ari og býr I Noregi. Ég spurði
hana hvernig það væri fyrir hana
að sitja undir umræðum um það
hvortSamar teldust þjóö og hvort
þeir ættu að fá aðild að norrænum
samtökum myndlistarmanna.
Hún sagöi að það væri vægast
sagt sorglegt að slikar umræður
skyldu fara fram áriö 1981 og ekki
sist þar sem i hlut ættu myndlist-
armenn sem jafnan væru þekktir
fyrir baráttu fyrir frelsi og jafn-
rétti. Þarna kæmu fram sömu
viðhorf og hjá stjórnmálamönn-
um. Hún sagði að aðstaða
samiskra listamanna væri slæm.
Þeir byggju afskekkt og þyrftu aö
fara langar leiðir til að koma
verkum sinum á framfæri og til
að sjá það sem abrir væru að
gera. Þeir væru utan við styrkja-
kerfi norskra myndlistarmanna
og þeim væri hættara en öðrum
við stöðnun og einangrun.
Samiskir listamenn fást við allar
listgreinar, margir byggja á
gömlum heföum i handverki, en
Synnöve taldi ekki vera nein sér-
stök einkenni á samiskri list sem
ekki væri aö finna annars staðar.
Samar hafa sin myndlistarsam-
tök, sem i eru 24 félagar og ná
yfir landamærin frá Noregi yfir
til Sviþjóöar og Finnlands. Synn-
öve taldi Sama i Noregi vera hvað
best setta, en þeir þyrftu stöð--
ugt að berjast fyrir einföldustu
mannréttindum.eins og hún hefði
reyni að skýra á þessum fundi.
Grafikin vinsæi
Næstan hittum vib að máli
fulltrúa Grænlendinga.Emil Ros-
ing.Hann er grafiklistamaöur, en
vinnur dags daglega á þjóöminja-
safninu i GodthSb. Hann sagði aö
grænlenskir myndlistarmenn
væru að stofna eigin samtök, en i
janúar á þessu ári tók mvndlist-
arskóli til starfa i Godthab, sem
gerir það aö verkum að nú geta
myndlistarmenn menntast að
nokkru heima. Emil sagði að
grafikin væri vinsæl grein meðal
Grænlendinga, myndefnið væri
mikið sótt i náttúruna og dýralif-
iö, en i skólanum eru einnig
kenndar aðrar greinar myndlist-
ar. Grænlendingar hafa mikinn
áhuga á samstarfi við Islendinga
ekki sist i menningarmálum,
enda ætlar Emil að ræða hér við
safnmenn um hugsanlegar sýn-
ingar og samvinnu. Varðandi
fundinn hér sagöi hann að fróð-
legt væri fyrir sig að fylgjast með
þvi hvernig norrænir félagar i
listinni hefðu skipulagt sin sam-
tök og barist fyrir hagsmunamál-
um sinum, en það kæmi upp i
hugann hvað eftir annab hve
Framhald á 13
Þorsteinn Gunnarsson og Stefán Baldursson kynna vetrarstarfiö i Iönó.
Bókaútgáfan Þjóðsaga:
Annáll síðasta árs í máli og myndum
Bókaútgáfan Þjóösaga hefur
sett á markaöinn bókina „Arið
1980 — stórviöburöir liðandi
stundar I máli og myndum — með
islenskum sérkafla”. Þetta er
stór bók, 344 bls., i sama broti og
simaskráin.
Þjóðsaga hefur nú gefið út
þessa árbók i 16 ár en i 15 ár hefur
hún verið með islenskum sér-
kafla. 1 ár sem endranær er upp-
lagið um 6000 eintök, fjórðungur i
áskrift, og kostar kringum 385 kr.
án söluskatts.
1 þessum bókaflokki voru Is-
lendingar fyrstir til þess að taka
upp innlendan sérkafla, en siðan
hafa aðrar þjóðir fylgt i kjölfarið.
Þetta er fjölþjóöaútgáfa, að
frátöldum islenska kaflanum, og
kemur hún út á 8 tungumálum.
Móðurforlagið er Weltrundschau
Verlag AG i Sviss. Bókin er prent-
uð i Winterthur I Sviss og bundin i
Eschenbach I Þýskalandi, en
setning og filmuvinna islensku út-
gáfunnar er unnin hjá Prentstofu
G. Benediktssonar i Reykjavik.
Myndefni bókarinnar er geysi-
mikiö, alls eru myndirnar rúm-
lega 500, þar af rétt tæpur helm-
ingur I litum og eru margar
þeirra heilsiðumyndir. Hér er,
eins og nafnið bendir til, um að
ræða annál, raktir eru I timaröð
helstu heimsviöburöir ársins frá
mánuði til mánaöar. Hver mán-
uður byrjar á fréttaskýringu, sið-
an eru atburöir raktir frá degi til
dags allan mánuöinn, siöan kem-
ur meginefnið: myndir og textar
af helstu viðburðum. A eftir þess-
um annál ársins koma greinar
um ýmis mál eftir sérfræðinga,
hvern á sinu sviði. Fyrst er grein
um Mibausturlönd, sem nefnist
„Islamska byltingin”, þá er grein
um Afriku, sem heitir „Neyöin
mikla I Afríku”, siöan er grein
um efnahagsmál og heitir hún
„Aö lifa við oliukreppuna”, næst
er grein um vigbúnaöartæknina
1980: „Aö sjá allt, hæfa allt og
eyða öllu”, þá er grein um tækni:
„Billinn settur I megrun — hvern-
ig bilasmiöirnir glima viö oliu-
kreppuna”, einkar fróöleg grein
og athyglisverð fyrir bilaáhuga-
menn, og loks er grein um kvik-
myndir ársins 1980 og nefnist hún
„Gamalreyndir snillingar og
ungir”. Á eftir þessum greinum
kemur Itariegur kafli um Iþróttir
og fer þar mest fyrir myndum og
frásögnum af Vetrar- og Sumar-
ólympiuleikunum 1980. Þá kemur
islenski sérkaflinn, sem er 30 siö-
ur með 77 myndum, þar af 9 I lit-
um, og eru eldgosin á árinu og
forsetakosningarnar eins og
vænta má fyrirferöamest. Aftast I
bókinni er svo nafnaskrá, staöa-
og atburðaskrá og skrá yfir höf-
unda ljósmyndanna i Islenska
kaflanum.
Þjóösaga býöur þeim, sem þess
óska, að kaupa árbókina með af-
borgunarkjörum. Aðsetur Þjóö-
sögu er i Þingholtsstræti 27, simi
12310.
Forstjóri Þjóðsögu, Hafsteinn
Guðmundsson, hannaði Islenska
kaflann, GIsli ólafsson, ritstjóri,
annaðist ritstjórn erienda hluta
islensku útgáfunnar, en Islenska
sérkaflann tók Björn Jóhannsson,
ritstjórnarfulitrúi, saman.
Laxness og
Fo íIðnó