Þjóðviljinn - 04.09.1981, Qupperneq 4

4 SU)A — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 4. september 1981
DJOÐVIIJINN
Málgagn sósíalisma, verkalýds-
hreyfingar og þjóðfrelsis
(Jtgefandi: Útgáfufélag Þjóftviljans.
Framkvæmdastjóri: Ei6ur Bergmann.
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Olafsson
Auglýsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir
Umsjónarmaður sunnudagsblaðs: Þórunn Siguröardóttir
Afgreiöslustjóri: Valþór Hlöðversson
Biaðamenn: Alfheiður Ingadóttir, Ingibjörg Haraldsdóttir,
Kristin Astgeirsdóttir, Magnús H. Gislason, Sigurdór Sigurdórs-
son.Jón Guðni Kristjánsson.
tþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Ctlit og hönnun: Guðjón Sveinbjörnsson, Björn Br. Björnsson .
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar EJiasson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Auglýsingar: Unnur Kristjánsdóttir
Skrifstofa: Guðrún Guðvaröardóttir, Jóhannes Harðarson.
Afgreiösla: Kristin Pétursdóttir, Bára Sigurðardóttir.
Simavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigriður Kristjánsdóttir,
Bilstjóri: Sigrún Bárðardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns
dóttir.
Útkcyrsla, afgreiðsla og auglýsingar: Síðumúla 6,
Reykjavik, simi 8 13 33.
Prentun: Blaðaprent hf..
Að hræða gamalt fólk
# AAorgunblaðið hefur slegið nokkra upphafstóna í
komandi baráttu fyrir borgarstjórnarkosningar að vori.
Verði f ramhaldið í likingu við upphaf ið geta borgarbúar
ekki búist við málefnalegri kosningaumræðu af hálfu
Sjálfstæðisflokksins. Rangfærslur, útúrsnúningar og
ruglandi er það eina sem AAorgunblaðið hefur á borð
borið hingað til í þeirri umræðu sem átt hefur sér stað
um húsnæðismál í borginni.
• Þó kastar fyrst tólfunum þegar AAorgunblaðið tekur
að hræða eldra fólk, einkum gamlar konur, með því að
búa til grýlu úr Sigurjóni Péturssyni forseta borgar-
stjórnar. Það er beinlínis vítavert framferði að valda
skelfingu meðal eldri borgara sértil stundarframgangs í
pólitískum þrætum.
• Þessi ógurlegi maður, Sígurjón Pétursson, ætlar að
taka húsnæði gamalla kvenna, sem hafa rúmt um sig,
eignar- eða leigunámi, og neyða þær útúr ibúðum sínum
að sögn AAorgunblaðsins. Þótt það blað fari víða er það
ekki að sama skapi vant að virðingu sinni, og söm er
lygin þótt hún fari um alla sveit.
# Sigurjón Pétursson hefur leyft sér að minna á
tiilögur Alþýðubandalagsins um að í Reykjavík sé fyrir
hendi húsnaéði sem henti þörfum eldra fólks. f mörgum
tilfellum er of stórt húsnæði eldra fólki fremur til byrði
en þæginda — það getur verið óhentugt, dýrt í rekstri
o.s.frv. í viðtali við Þjóðviljann benti Sigurjón á nokkrar
leiðir í þessum efnum. I fyrsta lagi að Reykjavíkurborg
byggi leiguhúsnæði sem miðist við þarf ir eldra fólks og í
öðru lagi að borgin stuðli að byggingu sölpíbúða í sama
skyni. Hið síðarnefnda hefur þegar verið gert m.a. með
því að úthluta sl. vor lóðum undir tvö f jölbýlishús til
samtaka aldraðra. Og í þriðja lagi að borgin sjálf byggi
söluíbúðir sem henta eldra fólki, sem getur ekki kostað
bygginguna sjálfa meðan á henni stendur, þó það geti
hins vegarráðið viðað kaupa minni íbúð tilbúna.
# Hér er um það að ræða að búa til valkosti, þannig að
þeir sem kjósa að losa sig við stórar ibúðir á efri árum
eigi þess kost. Þeir sem halda vilja tryggð við sínar
eignir munu eiga þess kost svo lengi sem Sigurjón Pét-
ursson fær nokkru um ráðið. Um leigunám hefur aldrei
verið rætt nema í þeim tilfellum að húsnæði standi
sannanlega auttog ónotað til lengri tíma. Það er siðlaust
og tíðkast hvergi í nágrannalöndum okkar.
— ekh
Gunnar Benediktsson
# I dag kveðja íslenskir sósíalistar einn merkasta hug-
sjónamann sinn og merkisbera. Gunnar
Benediktsson rihöfundur er fallinn frá að lokinni langri,
starfssamri og gifturíkri ævi. Æviferill hans spannaði
sögu sósíalískrar hreyfingar hérlendis frá upphafi, og
hann var virkur félagi í Alþýðuf lokknum gamla, Komm-
únistaflokknum og Alþýðubandalaginu.
# Gunnar Benediktsson sparaði aldrei sporin í þágu
hugsjóna okkar og kom oftar en nokkurn grunar til
• skjalanna þegar mest á reyndi í baráttu sósíalista. I sögu
Þjóðviljans skipar nafn hans veglegan sess. Þegar
blaðið var bannað á stríðsárunum var það Gunnar
Benediktsson sem hélt merkinu hátt á loft í Nýju Dag-
blaði og var tugthúsaður fyrir. Til hinstu stundar lét
hann sér annt um blaðið og starfaði í Útgáf ufélagi Þjóð-
viljans.
• Sýn mér trú þína í verkunum — í þeim anda starfaði
Gunnar Benediktsson á sjöunda áratug sem prestur,
áróðursmaður, kennari og rithöfundur. Þessi baráttu-,,
kenni- og ádeilumaður hafði til að bera hárfínt jafnvægi
kímni og alvöru, sem gerði það að verkum að hann átti
enga óvildarmenn nema þá sem hann ekki þekktu. Aldrei
krafðist hann neins fyrir sitt óeigingjarna starf, hvorki
fjár né mannvirðinga, en hann hafði óbilandi metnað
fyrir hönd hugsjóna okkar eins og ritverk hans öll bera
vott um.
• Þjóðviljinn vottar aðstandendum hans öllum samúð
og þakkir.
— ekh.
P«lippt
Helgi Agústsson forstöðumaður Varnarmáladeildar vakir yfir herstöðinni á Stokksnesi. Varnarmála-
deildin fylgist grannt með þvl aö upplýsingar um eöli herstöðvarinnar leki ekki út til almennings.
! Herinn má
I ekki skjóta
Einsog segir frá I blaöinu i
J gær er landiö undir herstööina á
I Stokksnesi fengiö meö leigu-
I samningi á milli rlkissjóös og
• Hornsfólksinsfrá 1953. Margt er
' skondiö i samningi þessum eins-
I og vænta mátti. Meöal annars
I segir I sjöttu grein: „Leigutaka
I er bönnuö öll skot og veiöi á
J landinu”. Þaö þykir sjálfsagt
I undarlegur her, sem ekki má
I skjóta, en þakka hlýtur maöur
I friöarsinnum rikissjóöi svoddan
■ árvekni áriö 1953 þegar kalda
I striöiö var I algleymingi. Hins
I vegar má geta þess aö ekki var
■ minnst einu oröi á bandariska
1 herinn I leigusamningnum.
| Fela sig á bak
j við ósögð orð
I Valdsmannshroki islenskra
1 embættismanna hlýtur aö valda
! hverjum hugsandi manni von-
I brigöum. Þegar Stokksnesmáliö
I er skoöaö grannt, kemur I ljós
1 aö upplýsingar, sem I siömennt-
! aöri þjóöfélögum heföu frá upp-
I hafi veriö I opinberri umræöu,
| hafa legiö I þagnargildi á
■ Islandi. Þaö er ekki nema
! von, þegar Alþingi fær
I ekki máliö til umfjöllunar hvaö
I þá aö fjölmiölarnir hafi fengiö
■ upplýsingar um herstööina. Þaö
J sem verra er, islensku embætt-
I ismönnunum finnst þaö bara
I sjálfsagt. Þeir telja sig ekki
• skulda Islenskri þjóö neinar
J skýringar. Þegar gengiö er á þá
I I dag, segjast þeir hafa höndlaö
I eftir „varnarsamningnum”
■ makalausa frá 1951, en þar segir
J.aö island muni afla heimildar á
I landssvæðum og gera aðrar
I nauðsynlegar ráðstafanir til
■ þess að I té verði látin aðstaöa
J sú sem veitt er með samningi
I þessum. tsland þaö er varnar-
I máladeild utanrikisráöuneytis-
• ins samkvæmt skilningi þeirra
J háu herra I Deildinni.
I Ríkið í ríkinu
L' Þaö er ekki nóg meö aö Varn-
armáladeildin geti tekiö hvaöa
land sem er og afhent banda-
riska hernum á grundvelli
„varnarsmningsins” — og
panmg gert Stjórnarskrá Is-
lenska lýöveldisins aö mark-
lausu plaggi. I 21. grein stjórn-
arskrárinnar segir aö forseti
lýöveldisins geri samninga viö
erlend riki, en samþykki Alþing-
is þurfi til ef samningar hafi I
sér fólgiö afsal eða kvaöir á
landi.
Þaráofan bætist, aö meö her-
svæöum bandariska hersins
kemur undarleg hringlandi meö
íögsögu I landinu. Einsog kunn-
ugt er skipar dómsmálaráöu-
neytiö lögreglustjóra (sýslu-
menn) i landinu. En á „vernd-
arsvæöunum” er haföur annar
háttur á. Þar skipar utanrikis-
ráöuneytiö lögreglustjóra. Sami
lögreglustjóri hefur meö lög-
sögu aö gera á Keflavikurflug-
velli og á Stokksnesi. Fyrir ut-
anrikisráöuneytiö viröist varn-
armáladeild vera einráö i öllum
málum sem varöa „vernd-
arana”. Þegar lögreglustjórinn
á Keflavikurflugvelli var
kvaddur til lögreglustjórnar viö
upphaf Stokksnesgöngu her-
stöövaandstæöinga austur á
Hornafiröi I öndveröum ágúst-
mánuöi, visaöi hann til for-
stööumanns varnarmáladeild-
ar. Þaö er hann sem gefur dag-
skipanir varöandi Stokksnes,
þaö var hann sem sagöi lög-
reglustjóranum hvaö væri leyft
og hvaö bannaö þar eystra.
Stokksnestíkin
Þessi hringlandi I dómgæslu
hefur áreiöanlega ruglaö varn-
armáladeildina i riminu, þegar
tikarmáliö kom upp á um dag-
inn. Tikargrey úr herstööinni á
Stokksnesi, gjöröi usla I fé
Hornsbóndans sem kvartaöi
undan ónæöinu viö yfirvöld.
Ekki gat máliö fariö I meö-
höndlun sýslumannsembættis-
ins á Höfn, þarsem Stokksnes er
ekki lögsagnarlega á Islandi og
utanrikisráöuneytiö hefur meö
lögsögu aögera þar eins og áöur
er getiö.
Hins vegar gæti komiö til
álita hvort herlög næöu yfir
tikina, þarsem hún er I eigu her- •
manna. Af hræöslu viö aö sá
dómur dóma, dauöadómur yröi
kveöinn yfir tikinni, fóru nokkr -
ir hundavinir á stjá til aö foröa
tikinni undan aftökusveitinni.
Þeir leituöu lagalegra skýringa,
og sjá! I fylgiskjali meö „varn-
arsamningi Islands og Banda-
rikjanna”, viöbæti um réttar-
stööu liös Bandarikjanna og
eignir þeirra stendur i 5. liö ann- I
arrar greinar „Stjórnvöld
Bandarikjanna skulu eigi fram-
kvæma dauðadóma á íslandi”. I
Hundavinir önduöu léttar.
Upplýsingaskylda
stjórnvalda
Stokksnesmáliö leiöir hugann t
aö þvl hver sé upplýsinga-
skylda stjórnvalda i málum sem
þessum. í þessu tiltekna máli er
þaö þingmanna sjálfra aö krefj- ,
ast réttar sins, þeir hljóta aö ■
heimta skýringar á málinu.
Þeir láta ekki troöa á sér oröa- |
laust. Herstöövaandstæöingar á ,
Austurlandi sendu Varnarmála- ■
deild kurteislega fyrirspurn fyr-
ir hartnær tveimur mánuöum
um herstööina á Stokksnesi. ,
Þeir hafa ekki fengiö svör og
forstööumaöur deildarinnar
segir aö þeim komi þetta mál
ekki viö (!). I nágrannalöndum ,
okkar tiökast þaö, aö stjórnvöld
hafi þingskipaöan umboösmann
til aö sjá um aö rlkisstofnanir |
sinni sjálfsagöri upplýsinga- ,
skyldu gagnvart þjóöfélags- i
þegnum.
Áfrýjunarréttur einstaklinga
og félaga er nánast enginn hér á ■
landi I svona tilfellum — og |
þurfa stjórnvöld aö bregöast
skjótt viö — og sjá um aö eöli- |
iegur þegnréttur til aö nálgast ■
upplýsingar nái fram aö ganga. ■
Þaö hlýtur llka aö vera alþingis
aö sjá um aö hugsanlegt stjórn- |
arskrárbrot fái eölilega umfjöll- ■
un á þingi og I annarri opinberri |
umræöu. Leyndin sem hvílt hef-
ur yfir Stokksnesmálinu hefur
sjálfsagt eölilegar skýringar. .
Einhvern tima veröa attanioss- l
ar bandarlska hersins teknir á
beiniö hjá þingi og þjóö. —óg |
slcoriö