Þjóðviljinn - 26.09.1981, Blaðsíða 1

Tvö blöð
BLAÐ
II
Verð kr. 7.50
Sigurbjörn Einarsson lætur af starfi biskups nú
um mánaðamótin. í þvi tilefni átti Þjóðviljinn viðtal
við biskup um áform hans sjálfs, um stöðu islenskr-
ar kirkju nú og i upphafi hans prestsskapar, um
kröfur þær sem gerðar verði til kristinna manna,
um meðferð kirkjunnar á hinum stærstu málum
samtiðarinnar — svo sem hungri og vigbúnaðar-
kapphiaupi.
Texti: Arni Bergmann
Myndir: Einar Karlsson
Ég er að taka siðustu áratogin
upp i vörina og er nokkuð striður
straumurinn eins og stendur,
sagði Sigurbjörn biskup, þegar
spurt var um áform hans hin
næstu. Það er þó nokkuð erfiði að
lenda eftir 22 ára barning á
þessari fleytu. En ég hugsa mjög
gott til að skila þessu af mér i
góðar hendur.
Aform min eru satt að segja
mjög óljós. £g hefi orðið að láta
hverjum degi nægja sina þján-
ingu, sin verkefni. Ég hefi i huga
að koma mér fyrir á nýjum stað,
þaö er það fyrsta. Kannski hvila
mig ofurlitið, þvi ég þykist eiga
inni sumarleyfi meira en tveggja
áratuga. Eg á ákaflega auðvelt
með að vera latur ef ég vil.
Verkefnaleysi kviði ég ekki ef ég
fæ að halda heilsu og kröftum. Ég
á mikiðólesið. Velgætiég hugsað
mér að skrifa eitthvað...
Opnari umræða
Við höfum lika vikið að þvi sem
biskupi væri ofarlega i huga af
framvindu mála á vettvangi
kirkjunnar. Hann sagði að sú
aðstaða sem kirkjan hefði eignast
i Skálholti væri sér þakkarefni
margra hluta vegna. Ekki sist
vegna þess að þar hefði ræst
draumur um athvarf, þar sem
kirkjunnar menn gætu átt sam-
veruogsamræður viðýmsa aðila,
stjórnmálamenn, listamenn,
fulltrúa starfsstétta. Þessi fót-
festa sem kirkjan hefur fengið til
slikrahluta i Skálholti hefur orðið
gagnleg opnari umræðu, opnari
tengslum kirkjunnar við ýmsa
aðila. Við litum ekki á þetta,
sagði biskup, sem trúboðsstarf-
■ semi heldur tækifæri til kynn-
ingar á sjónarmiðum, málstað,
þörfum og áhugamálum.
Hjálparstofnun kirkjunnar
finnst mér lika visbending um
árvekni kirkjunnar gagnvart
knýjandi vandamálum sam-
timans.
Þegar ég svo renni huganum
inn á við, þá hefur ýmislegt
jákvætt veriö aö gerast sem ég
vona aðeigi eftir að koma betur i
ljós. Yngri prestar margir hafa
markviss viðhorf til sins starfs,
þetta eru ötulir menn og
ákveðnir. Ég vona að áfram haldi
jákvæð þróun i helgihaldi kirkj
unnar með lifrænni og aðgengi-
legri safnaðarguðsþjónustu, sem
höfði meira til almennrar þátt-
töku en verið hefur.
r
I varnarstöðu
— Finnst þér staða kirkjunnar
hafa breyst mikið á þeim tima
Eg
vildi
heldur
vera
aö
byrja
prest
skap
núna
Ef til vill fáum
viö nógu
sterka og
öfluga
hreyfingu til
að stöðva
þessa feigðar
göngu
sem liðinn er siðan þú hófst prest-
skap fyrir 43 árum?
— Það er kannski nokkur ein-
földun, en mér fannst þá
andrúmsloftið vera þannig, að
þeirsem kirkjunni unnu eða vildu
vinna teldu stöðu hennar i
samtimanum veika. Að það væri
ekki sterkur hljómgrunnur fyrir
boðskap hennar en hættuleg and-
staða gegn henni ýmist virk eða i
uppsiglingu. Það fór litið fyrir
sóknarhug.
Það var ráöist á kirkju og
kristindóm með ýmsum rökum og
ráðum bæði hér og annarsstaðar,
og kristnir menn virtust hér á
landi mikið á verði og dálitið rag-
ir og uggandi um sinn hag.
Allt átti þetta langan
aðdraganda. Aratugum saman
hafði i kirkjulegum málgögnum
verið kvartað um deyfð og
drunga. Vitsmunalegri stórskota-
hrið hafði verið haldiö uppi i
kirkjunni i nafni visinda og þekk-
ingarleitar, sem hún hefði tafið
fyrir. Á þriðja og fjórða áratug
bætast svo pólitisk viðhorf við
með markvissari hætti — við
hefðbundna gagnrýni á kirkjunni
i sögunni bættist þaö, að hún hefði
staðið í vegi fyrir felagslegum
umbótum og veriö handbendi yf-
irstétta. Þessi þróun er mikiö
rannsóknarefni. A þriðja
áratugnum fær kaþólska kirkjan
vissan byr — en það var þó litið
miöað við þær sterku undirtektir
sem guðsepki og spiritismi
fengu...
Rúmgóðir menn
— Og siðan vinda ýmsir
snjallir menn sér i það að blanda
saman öllu þessu: spiritisma,
marxisma, guðspeki...
— Já, þetta er mjög sérislenskt
fyrirbæri: Islendingar virðast
geta rúmað fleiri hluti ólika á
andlega sviöinu, en flestir aðrir.
Ein orsök kann að vera sú, að
menn höfðu ekki úr skólakerfinu
uppeldi i þvi að gera sér grein
fyrir hugtökum, ekki þekkingar-
lega þjálfun. lannan stað er hér á
ferð sjálfstraust hins sjálfmennt-
aða manns, hann er greindur og
lesinn vel og telur sig eiga aö geta
staðið á eigin fótum. Þaö er
margt jákvætt um þetta viðhorf,
en menn geta lika blekkt sjálfa
sig grátlega á þessum brautum.
Léttari róður
— Finnst þér andrúmsloftið
annað nú?
— Mér finnst þaö. Nú er engin
sú andkirkjuleg hreyfing uppi aö
hún hafi þvilika sjálfsvitund sem
ýmsar hræringar höföu fyrir um
þaö bil hálfri öld. Mannkyniö hef-
ur reynt ákaflega mikið siöan.
Margar þær lausnir sem þá þóttu
einhlitar, taka menn nú aöeins
með fyrirvörum. Fyrir utan þaö,
að heimsmynd visindanna hefur
gjörbreyst. Það er aö byrja aö si-
ast inn i fólk að forsendurnar fyr-
ir þvi trausti á vit og visindi, sem
rikti framan af öldinni, eru
brostnar.
Hitt er svo annað mál, hvort
hægt sé aö segja að kristinni trú
Sjá næstu síðu
Viðtal við Sigurbjöm Einarsson biskup