Þjóðviljinn - 30.12.1981, Blaðsíða 7

Miövikudagur 30. desember 1981. ÞJóÐVILJINN — SIÐA 7
Ásgeir Beinteinsson:
Er hægt að leysa
efnahagsvandann?
Blanda leggur af staö frá Hofs-
jökli til Húnaflóa.
Almennur sveitarfundur í Lýt-
ingsstaöahreppi haldinn i Argaröi
mánudaginn 14. des. 1981 sam-
þykkir svohljóðandi svar viö bréfi
iönaöarráöuneytisins:
I tilefni af bréfi yöar frá 30. nóv.
sl. vill hreppsnefnd Lýtingsstaöa-
hrepps taka fram aö hún er ekki
reiðubúin á þessu stigi málsins aö
fallast á samningsdrög um
Blönduvirkjun frá 30. nóv. 1981.
Telja verður, að nokkrar grein-
ar í þeim hafi ekki fengið þá um-
ræöu og meöferö sem viöunandi
má kalla, og aö nánari skýringar
og útfærslur séu nauösynlegar á
ýmsum öörum liöum samninga-
draganna.
Aherzla skal lögö á eftirfarandi
lagfæringar:
a) 10. grein um vatnsréttindi
b) 11. grein um matsnefnd og
verkefni hennar.
c) 8. grein um opinber gjöld.
d) Skýr ákvæði um hámarks-
stærö miölunarlóns komi i samn-
inginn.
e) Ekki veröi stofnaö til annarra
uppistööulóna né vatnsvega á Ey-
vindarstaöaheiöi nema aö gerö-
um samningum viö sveitarfélög-
in, sem heiöina eiga og nota.
Fyrr en þessi atriöi hafa veriö
nánar skilgreind og sjónarmiö
heimamanna gagnvart þeim viö-
urkennd, getur hreppsnefnd Lýt-
ingsstaöahrepps ekki fallizt á
samningadrögin.
Marinó Sigurðsson
Borgar Símonarson
Guörún L. Asgeirsdóttir
Tillaga þessi var samþykkt
meö 61 atkvæöi gegn 46. Auöir
seölar voru 3.
Afstaða minnihluta
og varamanna
í hreppsnefnd
Lýtingsstaðahrepps
Við undirritaöir hreppsnefndar-
menn i Lýtingsstaöahreppi lýsum
þvi yfir, aö viö munum ekki fall-
ast á virkjun Blöndu samkvæmt
tilhögun I.
Árgaröi 13. des. 1981
RósmundurG. Ingvarsson
Jóhannes Guömundsson
Yfirlýsing vegna fyrirspurnar
iönaöarráöuneytis um
virkjun Blöndu
Þar sem einn hreppsnefndar-
manna i Lýtingsstaöahreppi hef-
ur dvaliö erlendis undanfariö
misseri og hyggst gera enn um
nokkurra mánaöa skeiö hefur
einn okkar undirritaöra vara-
manna starfaö sem aöalmaöur i
hreppsnefnd umrætt timabil.
Þessar aöstæöur valda þvi aö
viö kjósum aö gera eftirfarandi
grein fyrir afstööu okkar til virkj-
unarBlöndu. Viö höfnum virkjun-
artilhögun I og munum greiöa at-
kvæöi gegn þvi ef á þaö reynir.
Daufá 12. des. 1981
Heiömar Jónsson,
1. varamaöur i hreppsnefd.
Guömundur Helgason
2. varamaður i hreppsnefnd
Valgeir Guöjónsson
3. varamaöur i hreppsnefnd
Hreppsnefnd Lýtingsstaða-
hrepps er faliö aö láta þessa yfir-
lýsingu fylgja svari hreppsnefnd-
ar viö fyrirspurn iönaöarráöu- I
neytis um afstööuna til Blöndu- ■
virkjunar eftir virkjunartilhögun
l.
Yfirlýsing aöalmanna:
Viö undirritaöir hreppsnefnd-
armenn i Lýtingsstaöahreppi
viljum taka fram, aö aöalmaöur J
hreppsnefndar, er dvaliö hefur
erlendis um skeiö, hefir ekki af-
salað sér setu i hreppsnefnd Lýt- I
ingsstaöahrepps hvorki um lengri
eða skemmri tima, og er þvi aöal- .
maöur i hreppsnefndinni sem áö-
ur. 1 forföllum hans hafa 1. eöa 2.
varamaöur starfaö, en 3. vara-
maöur ekki þurft aö mæta.
Argaröi, 15. desember 1981.
Marinó Sigurösson
Borgar Símonarson
Jóhanes Guömundsson
Rósmundur G. Ingvarsson
Svar Seyluhrepps
Varmahliö 15. des. 1981
Hr. iönaöarráðherra, i
Hjörleifur Guttormsson
Arnarhváli, Reykjavik.
Bref yöar dagsett 30/11 1981 ■
varöandi virkjun Blöndu viö
Eiösstaöi, samkvæmt virkjunar-
tilhögun I, var tekiö fyrir á fundi I
hreppsnefndar Seyluhrepps 1
þriöjudaginn 15. desember 1981. I
Hreppsnefndin vill fyrir sitt I
leyti stuöla aö því aö samningar I
takist um Blönduvirkjun, sem *
næstu stórvirkjun á eftir Hraun-
eyjarfossvirkjun, en hafnar
samningsdrögum dags. 30/11 I
1981, eins og þau liggja fyrir.
Hreppsnefndin er reiöubúin til
áframhaldandi samningaviö-
ræöna og eftirfarandi atriöi veröi
m. a. tekin til nánari umfjöllunar.
1. gr. 4 — Vegir og afréttarmál.
2. gr. 10 — Vatnsréttindi
3. gr. 11 — Matsnefnd
4. gr. Inn i samninginn komi
ákvæöi er geri ráö fyrir sérsamn-
ingi viö landeigendur, ef til frek-
ari virkjanaframkvæmda kynni
aö koma siöar.
Hreppsnefnd Seyluhrepps legg-
ur mikla áherslu á aö i kjölfar
virkjunar Blöndu veröi unniö
markvisst aö uppbyggingu at-
vinnufyrirtækja i Noröurlands-
kjördæmi vestra og bendir á
byggingu steinullarverksmiðju á
Sauöárkróki sem eölilegt upphaf
þar á.
Þetta tilkynnist yöur hér meö.
F.h. hreppsnefndar
Halldór Benediktsson
oddviti Seyluhrepps
Svar
Svinavatnshrepps
Iönaðarráöuneytiö
Arnarhvoli
Reykjavik
18.12.1981
Svar Svinavatnshrepps til iön-
aöarráöuneytisins varöandi
Blönduvirkjun:
Meö tilliti til þess, aö sumar
sveitarstjórnirásvæöinu hafa
samþykkt samningsdrög aö
Blönduvirkjun en aörar óskaö eft-
ir áframhaldandi viöræöum um
samningsdrögin vill hreppsnefnd
Svinavatnshrepps taka fram eft-
irfarandi:
„Hreppsnefnd Svinavatns-
hrepps er enn til viöræöna um
umrædd samningsdrög og væntir
þess aö allir aöilar leggi sig fram
um farsæla lausn þessa máls.”
Þetta er samþykkt meö þremur
atkvæöum gegn tveimur. Greinar.
gerö minnihluta hreppsnefndar:
„Þar sem samningsdrög um
Blönduvirkjun frá 30.11.1981 hafa
verið felld i almennri atkvæöa-
greiöslu, sem hreppsnefnd Svina-
vatnshrepps hafði ákveöiö aö
fram færi i hreppnum, litum viö
svo á, aö meirihluti hreppsnefnd-
ar hafi aö minnsta kosti ekki siö-
feröilegt vald til aö ganga á móti
þvi, þar sem þessi hreppsnefnd-
armeirihluti hefur ekki meiri-
hluta hreppsbúa aö baki. Viö telj-
um því íbúa Svinavatnshrepps
ekki skuldbundna ákvöröunum
hreppsnefndarmeirihlutans um
fyrrnefnd samningsdrög.”
Samkvæmt geröabók Svina-
vatnshrepps.
Sigurjón Lárusson
Oddviti
Eg tel mig vera lýðræðissinn-
aöan félagshyggjumann, þ.e. ég
tel aö framvinda og þróun sam-
félagsins eigi aö vera i' höndum
almennings sem tekur um hana
ákvöröun meö lýöræöislegum
hætti. Framvindan á ekki að vera
undirseld markaöslögmálum
nema aö svo miklu leyti sem
menn geta haft stjórn á þeim.
Grundvallarhugmyndin er sem
sagt sú að afnema beri einkaeign
á framleiðslutækjum og fjár-
magni.
Útfrá þessari lifsskoðun minni
langar mig aö gera veröbólgu aö
umræöuefni. Hvers vegna? Jú
vegna þess aö ég hef ekki oröiö
var viö aö Alþýöubandalagsmenn
sem mér þættu liklegastir til,
ræddu þaö sem ég kalla raun-
verulegt eöli veröbólgunnar.
Verðbólgan er eölilegur og óaö-
skiljanlegur þáttur hins kapital-
iska samfélags.
ífáum orðum langar mig til aö
reyna að lýsa þvi i hverju þetta
felst, eins og málið horfir viö mér.
Fólkiö f landinu, hópar þess,
samtök og framleiðslueiningar
eiga mismunandi hagsmuna að
gæta. Augljósasta dæmiö um
mismunandi hagsmuni eru fjár-
magnseigendur i viðum skilningi
annars vegar og fjármagnsþigg-
endur hins vegar. Verðbólgan
sprettur af þeim ágreiningi sem
er á milli þessara aðila um þaö
hvernig skipta beri arðinum af
vinnunni. (Þaö er enginn skil-
greining til á þvi hvaö séu rétt-
mætar kröfur). Fjármagnsþiggj-
andinn.en svo kýs ég aö kalla
launþega til að gefa umfjöllun
minni aðra vidd krefst, þess að
hann fái meira i sinn hlut af aröi
vinnunnar. Hann lifir i neyslu-
þjóöfélagi sem sifellt býöur
honum meiri möguleika tíl að
eignast hlkti gera lifið auðveld-
ara, þægilegra og betra. Þeir
miöa hvervið annan og finna hjá
sérþörf.m.a. vegna auglýsinga.til
að eignast og framkvæma þetta
og hitt, óháð því hvort það er
skynsamlegt. Hinir lægst launuðu
standa óánægðir álengdar. Fjár-
magnsþiggjendur eru margir og
hafa mismunandi verðgildi eftir
þvihvar hæfileikar þeirra liggja,
svipað og vörur, samt miða þeir
sig hver við annan en gera kröfur
um hærri laun sem samstæður
hópur, þó hver um sig hafi mis-
munandi verðgildi. Þaö þyrfti
hins vegar aö vera hægt aö kaupa
þessa „vöru” i samræmi viö
framboð og eftirspurn, vegna
þessa mismunandi verðgildis. En
þetta er raunar gert með yfir-
borgunum á vinnustööum, þar
sem launin eru leyndarmál og
menn pukrast hver i sinu horni.
Fjármagnseigendur geta sem
sagt ekki almennt keypt þessa
„vöru” stykki fyrir stykki heldur
verða þeir að kaupa allt upplagið
hvort sem þeim likar betur eöa
verr. (Sem betur fer fyrir þá, er
verkalýðshreyfingin enn þeirrar
skoöunar aö launamisrétti eigi
aö vera mikið.)
Sú staöreynd að fjármagnseig-
endur eru mismunandi vel af-
lögufærir til að greiöa hærri laun i
það og þaö skiptiö er nægjanlegt
til að byr ja að skrúfa veröbólguna
upp. Þegar ég segi að þeir séu
mismunandi vel aflögufærir þá á
ég við aö staða fyrirtækja sé mis-
munandi: sem ræðst af stærð
þeirra, markaðsaðstæðum, eðli
starfseminnar, árferöi, fram-
leiðnistigi og fleiru Sem upp
mættí telja. Þetta kemur ruglingi
á kerfið.
Atvinnuvegirnir hver fyrir sig
stynja siðan þrátt fyrir þetta sem
heild og rikisstjórnir hvers tima
koma þeim til bjargar sem
slikum, þannig aö skussarnir fá
ekki aöhald aö draga heildina
niöur. Þetta ruglar lika. Hjólið er
komiö af staö.
Hækkun kostnaðar vegna
launahækkana og vaxta samfara
háu veröbólgustigi, veldur
hækkun á vöru og þjónustu innan-
lands og lækkun á gengi i' tengsl-
um við utanrikisverslun. Ég þarf
varla að segja meira.
Alþýðubandalagiö hefur hvatt
til aukinnar hagræöingar og
skipulagningar og er alltgott um
þaö að segja ef tilgangurinn er að
viðhalda þessari samfélags-
skipan. Slikt mundi vissulega
hjálpa mikið til en aldrei kveöa
niður veröbólguna, vegna þess aö
viö lifum i neysluþjóöfélagi og
Asgeir Beinteinsson
hringrásin verður ekki stöðvuð.
Vilmundur Gylfason hefur
hvatt tíl stofnunar sjálfstæðra
verkalýðsfélaga hjá fyrirtækjum
og slikt mundi hjálpa þeim aö
geta keypt vöruna „réttu verði”.
Þetta væri fjármagnssam-
félaginu búbót en við mundum
fjarlægjast hið sósialska tak-
mark. Það verður athyglisvert að
fylgjast með þvi hvað verður Ur
þessari hugmynd.
Verðbólgan sprettur af þeirri
togstreitu sem er á milli þeirra
sem eiga og þeirra sem þiggja.
Hvaö ertilbjargar? Eigum viöaö
lækka gengið, eigum við að halda
kaupkröfum niðri, eigum við að
stemma stigu við verðhækkunum
eða eigum við að niðurgreiða
vöruna til að rugla tölvuna?
Nei lausnin liggur ekki á þessu
plani. Stjórnmálamenn eru neyt-
endur eins og aðrir i þessu sam-
félagi og eru þvi tilbúnir að láta
hverjum degi nægja sina þján-
ingu, með þvi að bjarga hlutunum
fyrir hom með þessum lausnum.
Stjórnmálamenn okkar eru
ekki að fara neitt. Ég sé þá fyrir
mér i liki manns sem ætlaði niöur
á Lækjartorg þegar hann fór aö
heiman. Hann veröur svo niöur-
sokkinn i að horfa i búðarglugg-
ana á leiðinni aö hann gleymir
hvert hann var aö fara. Hann litur
kannski á klukkuna undir ljósa-
staurunum þá rifjast upp fyrir
honum hverthann varað fara. Þá
hleypurhann viöfótum stund.Og
sagan endurtekur sig i sifellu. Al-
þýöubandalagið er ekki á leiö til
fyrirheitna landsins, nema
kannski þegar það er I stjómar-
andstööu en alls ekki i rikisstjórn
þar sem það tekur ábyrgö á öllu
kerfinu og dúllar meö. Það er
helst aö þaö muni eftir sér undir
ljósastaurnunum, þegar rauöir
fánar blakta og fólkiö er i spari-
fötunum.
Nú nálgast ég óöum lausnina.
Máliö er þaö aö hagsmunir f jár-
magnseigenda og fjármagns-
þyggjenda fara i raun saman, en
þetta hafa ihaldsmenn alltaf
vitaö. Þaö er vegna þess að þeir
sem ég hef hingaö tilkallaö þiggj-
endur eru i raun eigendur. Allar
vinnandi hendur i þessu landi
mynda þau nýju verömætisem til
veröa. Þjóöfélagskerfi þaö sem
við búum viö idag gerir samt sem
áður ráð fyrir þvi að einungis fáir
teljist eigendur en hinir þiggj-
endur. (Hér verð ég að taka þaö
fram að ég geri mér grein fyrir
þviað eigendurnir ráða meimum
framvinduna i öðrum vestrænum
samfélögum).
A meðan ranglæti þetta viö-
gengst þá veröur þetta fyrirbæri
til sem heitir verðbólga. Valiö
stendur þvi á milli þessarar
geröar af samfélagi ásamt verö-
bólgunni og annars þar sem hún
væri ekki til. Einhvem veginn
finnst mér aö stjórnmálamenn
ættu að þrátta um þetta val en
ekki um það hvort Seðlabankinn
eigi peningafjall eða hvort eigi að
lækka gengiö um 6% eða 10%.
Stjórnmálamenn sem gera þaö
eru ekki að fara neitt.
1 minum huga er lausnin sú aö
breyta þjóðskipulaginu i grund-
vallaratriðum þ.e. færa réttum
eigendum eigur sinar aö láta þá
sjálfa ráðstafa þeim á lýðræðis-
legan hátt i samræmi viö hags-
muni sina. Þetta er að veröa
mögulegt með aukinni tækni á öll-
um sviöum. Framfarir i fjöl-
miðlun tel ég hvaö mikilvægastar
til að upplýsa almenning, svo
hann sé dómbær á hver hagur
hans er á hverjum tima. Aukin
hagræðing og tæknivæöing munu
gera það að verkum aö menn
munu haf a meiri tima til aö hugsa
og ég er ekki i nokkrum vafa um
það að menn munu gera þaö og
geta.

Styrkur til sériræðiþjáifunar i Bretlandi Samtök breskra iðnrekenda, Confederation of British Industry, munu gefa islenskum verkfræðingi eða tækni- fræðingi kostá styrk til þjálfunará vegum iðnfyrirtækja i Bretlandi á timabilinu 1982—83. Umsækjendur skulu hafa lokið fullnaðarprófi i verkl'ræði eða tæknifræði og hafa næga kunnáttu i enskri tungu. Þeir skulu aö jafnaöi ekki vera eldri en 35 ára. Um er aö ræöa tvenns konar styrki: Annars vegar fyrir menn sem hafa starfað 1—4 ár aö loknu prófi en hafa hug á að afla sér hagnýtrar starfs- reynslu i Bretlandi. Eru þeir styrkir veittir til 1—1 1/2 árs og nema 269 sterlingspundum á mánuði, auk þess sem aö öðru jöfnuer greiddur ferðakostnaður til og frá Bretlandi. Hins vegar eru styrkir ætlaðir mönnum, sem ekki hafa minna en 5 ára starfsreynslu að loknu prófi og hafa hug á að afla sér þjálfunar á sérgreindu tæknisviöi. Þeir styrkir eru veittir til 4—12 mánaða og nema 336 sterlingspundum á mánuði, en ferðakostnaður er ekki greiddur. Umsóknir á tilskildum eyðublöðum skulu hafa borist menntamálaráðuneytinu, Hverfisgötu 6, 101 Reykjavik, fyrir 15. febrúar n.k. Umsóknareyðublöö, ásamt nánari upplýsingum um styrkina, fást i ráöuneytinu. Menntamálaráöuneytið, 22. desember 1981.