Þjóðviljinn - 16.03.1982, Blaðsíða 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 16. mars 1982
Ný samsetningar-
aðferð við
innréttingasmíð
Nýjungar í byggingar-
iðnaði koma ekki upp á
hverju ári. Þó eru í landinu
síofnanir, sem vinna að
ýmis konar rannsóknum og
verkefnum á þessu sviðlen
i flestum tilvikum er þar
um að ræða endurbætur á
gömlum og þekktum að-
ferðum og einnig er verið
að prófa ný efni í bygg-
ingariðnaðinum og reyna
hvort þau henti íslenskum
aðstæðum. Þaö vekur því
oftast talsverða athygli er
nýjar hugmyndir skjóta
upp kollinum og ekki siður,
ef þær eru þróaðar þannig
að til nýrrar framleiðslu
komi og nýrrar verktil-
högunar. Mát-kerfið, sem
eru lægri, sem algengast er. Hins
vegar eru þiljur i loft nðtaðar i
alla kanta.
Prófilarnir eru unnir úr
þurrkuöum viöi úr venjulegum
stæröum á bilinu 1 sinni 4 tommur
til 1 sinni 8 tommur, og fer þaö
eftir þeim buröarkröfum sem
gerðar eru til veggjarins.
Þegar mátveggur er settur upp
eru leiðarar settir i gólf og loft og
i fastan vegg. Fyrsta þiljan er
tekin rétt og fest á leiðarana og
önnur á móti henni hinum megin.
Siöan er mátstoð spennt á milli
leiðara i gólfi og lofti og felld aö
þiljunum þannig að fjaðrirnar,
sem standa út fyrir leiðarana falli
inn i nót þiljanna. Siðan er þetta
endurtekið koll af kolli. Meö
þessu móti skorðar allt hvert ann-
að af, þiljurnar mátstoðirnar og
mátstoðirnar þiljurnar. Af þessu
draga hönnuöirnir nafnið, og visa
til skákarinnar, þar sem kóngur-
inn er mátaður og kemst hvergi.
Krá vinstri: Hannes Gunnarsson framkvæmdastjóri, Óli Jóhann Ásmundsson arkitekt og Edgar
Guömundsson verkfræöingur. Myndin er tekin viö verksmiðjuhúsiö I Þorlákshöfn.
Þannig falla einingarnar saman f milliveggjunum.
Sparar bæði efni og vinnu
þeir Edgar Guðmundsson
verkfræðingur og óli Jó-
hann Ásmundsson arkitekt
hafa hannað,er algjörlega
innlend uppfinning og hafa
þeir ásamt Hannesi
Gunnarssyni trésmíða-
meistara i Þorlákshöfn
hafið framleiðslu milli-
veggja- loft- og útveggja-
klæðninga eftir þessu
kerfi.
Að sögn þeirra Edgars og Óla
hafa þeir félagar unnið að hönnun
þessa kerfis i fjögur ár, en fyrir-
tækiö Mát hf. var stofnað i fyrra
og i þeim tilgangi að framleiöa
einingar til innréttinga og klæön-
ingar útveggja. Tvö ár eru siðan
að framleiösla hófst, en fyrir
mánuöi siðan flutti fyrirtækið
starfsemi sina i nýtt verksmiðju-
hús i Þorlákshöfn. Aöur hafði hún
veriðtilhúsa i almennu trésmiöa-
verkstæði i Þorlákshöfn og búið
viö litinn vélakost.
Vélar verksmiöjunnar eru inn-
fluttar frá Danmörku og má þar
nefna tappavél, kilvel og fingur-
skeytingavél, en sú vél er ein
sinnar tegundar i landinu.
Fingurskeytingavélin er til þess
ætluöaöskeyta saman timbur, en
þannig má nota upp afganga og
búta af ýmsum stærðum og verð-
ur af þessu mikill efnissparnaöur.
Hin nýja kflvél býr til mátlistana
og getur hún unnið fimm aöferðir
i einu og tekiö fimm lista sam-
timis, þannig aö hún afkastar 25
sinnum meir en venjulegur fræs-
ari. Þá er verksmiðjan útbúin
plötusög mikilli auk spón-
lagningarpressu, svo eitthvað sé
nefnt.
Þeir Edgar Guömundsson og
Óli Jóhann Ásmundsson sögðu aö
megineiningar mát-kerfisins
væru þiljur og prófilar. Þiljurnar
eru gerðar úr plötum og nót fræs-
uð i kantinn á þeim. Plöturnar eru
i 12 og 16 mm þykktum. Þar sem
milliveggir eru hærri en 2,5 metr-
ar er nótaö i annan endann, en
þess gerist engin þörf, ef veggir
Er þeir Edgar og Óli voru
ipurðir um kostiþessa kerfis fram
yfir aðrar aöferðir, sem tiðkaðar
væru I milliveggjasmiö og loft-
klæðningum sögöu þeir aö stærsti
kosturinn við mát-kerfið væri
vinnusparnaðurinn. Þar sem
þiljurnar væru ekki negldar,
sparaöist sá tfmi, sem færi i
neglingar. Þá sparaðist vinna við
spörslun og málun yfir nagla-
hausa fyrir utan þaö að venjulega
gengju naglahausar út meö
timanum, þegar þiljur rýrnuðu,og
væri þvi þarna einnig um sparnað
i viðhaldi að ræða.
Þá sögðu þeir að mikill kostur
væri að ekki þyrfti að byggja tré-
grind fyrst eins og venja er i
milliveggjasmiö og þvi gæfist
smiðum miklu meira olnboga-
rými til uppsetningar veggjanna
en áöur. Allar einingar mát-
kerfisins væru léttar og meðfæri-
legar, stærsta einingin væri 60 sm
breiöog 2,5 m há. Geta mætti þess
einnig I sambandi viö vinnu raf-
virkja, aö raflögnin væri sett upp
áöur en byrjað væri að setja upp
veggina. Rafmagnsdósir væru
þvi settar i veggina um leið og
þeir væru reistir og gerðu
smiöirnir þaö. Þannig mætti
koma i veg fyrir að kalla þyrfti til
vinnu rafvirkja i miöju verki.
Uppsetning hurða sögðu þeir
veröa mun einfaldari og fljótlegri
með mátkerfinu en með hefö-
bundnum aöferöum, þvi þær væru
meö i einingunum og þar sem þær
kæmu i veggi væri byrjað að setja
þær upp, og haldiö áfram meö
vegginn út frá þeim.
Einnig kom fram I samtali við
þá Óla og Edgar aö efnissparnað-
ur með þessu kerfi væri umtals-
verður, þar sem ekki þurfti aö
setja lausholt I grind milliveggj-
anna. Gerekti og sérstakt efni I
kringum dyraop væri lika óþarft.
Þá væri mjög auðvelt aö taka
veggi byggöa meö mát-kerfinu
niður og það væri ótviræður kost-
ur ef fólk vildi breyta herbergja-
skipan i hibýlum sinum. Þeir full-
yrtu að heildarsparnaður með
notkun mát-kerfisins væri I flest-
um tilvikum um 30% miðað viö
eldri aöferðir og sögðu dæmi til
þess að sparnaöur hefði numið
allt aö 40%.
Óli Jóhann Asmundsson sagði
að viða um land væri búið að setja
upp milliveggi og loftaklæðningar
mátkerfisins og væri það bæði i
ibúðarhúsnæði, skrifstofuhús-
næði, skólum og verbúðum.
Meira aö segja hefði kerfiö verið
notað við byggingu frystiklefa og
i sundlaugarbyggingu, fyrir utan
iönaöarhúsnæði.
Þá sagði Óli að fyrirtækið hefði
sótt um einkaleyfi fyrir þessari
nýjung i átta löndum, þ.e. á öllum
Norðurlöndum, i Kanada og
Bandarikjunum og i Bretlandi.
Fyrst væri sótt um einkaleyfið er-
lendis og þá i Bretlandi og gæti
tekið upp i fjögur ár aö fá það, en
réttur umsækjenda væri tryggður
gagnvart öðrum á meöan. Fyrir-
tækið hefði selt framleiðslurétt-
inn stórfyrirtæki i tréiðnaði i
Noregi og væri það eflaust nýjung
að islenskar uppfinningar væru
þannig seldar úr landi. Norðmenn
væru gömul og gróin trésmiða-
þjóö og væri skemmtilegt til þess
að vita að Islendingar stæöust
þeim snúning á þessu sviði. Þeir
Edgar væru tæknilegir ráögjafar
þessa norska fyrirtækis bæði
varðandi framleiösluna og sölu
hennar. Væri það eflaust i fyrsta
skipti, sem Islendingar fengjust
við ráðgjöf á þessu sviöi fyrir er-
lenda aöila. Þá kom fram hjá óla
að finnskt stórfyrirtæki, sem
hefði söluskrifstofur i mörgum
löndum viöa um heim fyrir utan
umfangsmikla framleiðslu i
heimalandinu hefði sýnt þessari
nýjung áhuga.
Er spurt var um hvort ekki væri
erfiöleikum bundið að fjármagna
nýiðnaö af þessu tagi kváðust þeir
Edgar og óii hafa fengið fyrir-
greiðslu hjá hinum ýmsu sjóðum
iðnaðarins, s.s. Iðnþróunarsjóöi
og Iðnlánasjóöi. Þá hefðu
Byggðasjóður, Landsbankinn og
Húsnæðisstofnunin sýnt þessari
nýjung áhuga og aðstoöað við
fjármögnun, einnig Iðnþróunar-
sjóður Suðurlands. Fyrirtækið
hefði einnig sótt um fyrirgreiðslu
hjá Norræna iðnaöarsjóðnum, en
hann veitir fé til þróunarverkefna
I iðnaði á Norðurlöndum.
Er Óli var spurður hvort ekki
mætti nýta þessa samsetningar-
aðferö við byggingu ibúöarhúsa i
einingurry sagði hann að sér virt-
ist sem það væri vel mögulegt.
Þeir félagar ynnu að þvi að hanna
slik hús, en ennþá væru óleyst
ýmis tæknileg vandamál i sam-
bandi við öndun slikra húsa, þvi
samsetningin væri algjörlega
þétt. Hann sagöi það timaspurs-
mál hvenær þessi mál myndu
leysast og stefnt væri aö þvi að
geta notað mátkerfið i útveggi og
byggt þannig heilu húsin. Þegar
það yrði mögulegt. myndi það
valda miklum sparnaði I fram-
leiðslukostnaði og þar með lækk-
un á verði einingahúsa. — Svkr.
Myndin sýnir veggklæöningu með mótkerfinu. Knegti eru negld á
veggina og siöan eru langbönd negld á þau i réttri fjarlægö frá vegg. Þá
cr fyrsta þiljan sett upp og siðan mátlistinn og svo koll af kolli.