Þjóðviljinn - 07.09.1982, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 7. september 1982 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
*
Morgunblaðið tekur undir kröfu stjórnvalda um hækkun raforkuverðsins til ISAL
Alusuisse neitaði hækkun
—var boðinn viku frestur
Frétta-
skýring
Einar
Karl
skrifar
„Eins og raforkuverðsskýrslan
sem ráðherrann lagði fram í vik-
unni sýnir eru öll rök því til stuðn-
ings að orkuverðið sé hækkað í 15
til 20 mill”, segir Morgunblaðið í
forystugrein sl. sunnudag. Eins og
rakið er í leiðara Þjóðviljans í dag
verða það að teljast meiriháttar
tíðindi að Morgunblaðið skuli nú
taka afdráttarlaust undir kröfur
iðnaðarráðherra og ríkisstjórnar-
innar um að raforkuverðið til ál-
versins í Straumsvík þurfi allt að
því að þrefaldast og þoli leiðrétting
nánast enga bið. Lengi er von á ein-
um.
Kjarninn í leiðara Morgunblaðs-
ins sl. sunnudag er sá að blaðið
fellst á hin sterku rök fyrir hækkun
raforkuverðsins sem starfshópur
iðnaðarráðuneytisins hefur lagt til
efnið í og iðnaðarráðherra kynnti á
blaðamannafundi sl. fimmtudag.
Til skamms tíma hefur Morgun-
blaðið talið sér skylt að verja ál-
samninginn og það smánarverð
sem hann skammtar íslendingum
fyrir raforkuna, en það er nú
aðeins 6.5 mill. fyrir kílówattstund-
ina.
Sömu rök í
maí og nú
Engin ástæða er til þess að ganga
fram hjá kjarnanum, þó að
Morgunblaðið klæði sinnaskipti sín
í gervi árásar á Hjörleif Guttorms-
son iðnaðarráðherra” segir í yfir-
skrift umrædds leiðara og þar er
Hjörleifi Guttormssyni kennt um
að auðhringurinn skuli ekki hafa
fyrir löngu gengið að kröfum ís-
lenskra stjórnvalda.
óskum íslendinga gerði iðnaðar-
ráðherra úrslitatilraun til að koma
málum á hreyfingu með tillögu,
sem fól í sér hækkun raforkuverðs-
ins í áföngum og með tilliti til
markaðsþrónar, jafnhliða því sem
viðræður hæfust strax um heildar-
endurskoðun gildandi samninga.
Þessu neitaði dr. Múller án þess
að leggja nokkuð efnislega fram af
hálfu Alusuisse, og hafnaði hug-
mynd iðnaðarráðherra um að
hann tæki sér viku umhugsunar-
frest til að bera sig saman við aðra
forráðamenn fyrirtækisins. Stað-
hæfing Morgunblaðsins „ um
nokkrar klukkustundir” er tekin
hrá eftir rangri staðhæfingu í frétta-
tilkynningu Alusuisse að fundinum
loknum, og það þrátt fyrir að iðn-
aðarráðherra leiðrétti hana, m.a. í
umræðum samdægurs utan dag-
skrár á Alþingi. Virðist hér fylgt
reglunni: Hafa skal það fyrir satt
sem Alusuisse staðhæfir!
Heildarendurskoðun
Þegar ljóst var, að Alusuisse var
ófáanlegt til að hreyfa sig um spönn
til hækkunar á raforkuverðinu og
taka upp í alvöru viðræður um
endurskoðun samninga, lýsti iðn-
aðarráðherra því yfir, að hann taldi
frekari viðræður tilgangslausar, og
að öll tilboð af hálfu íslenskra
stjórnvalda fram til þessa væru
dregin til baka. Taka yrði sam-
skiptamál fslands og Alusuisse til
gagngerðrar endurskoðunar í heild
í ljósi algjörrar tregðu fyrirtækisins
að fallast á lágmarkskröfur um
leiðréttingu raforkuvers og endur-
skoðun samninga.
Vegna staðhæfinga Morgun-
blaðsins um, að kröfur frambornar
af iðnaðarráðherra hafi verið
lagðar fram „án vitundar annarra
ráðherra í ríkisstjórninni” er rétt
að minna á, að ríkisstjórnin gerði
sérstaka samþykkt 26.febrúar 1982
„varðandi meðferð deilumála og
endurskoðun samninga við Alu-
suisse” og var hun kynnt Alusuisse
á fundinum í mars 1982. „Kröfur
ÍTTénmís"
rafmaKnið
hefur ráð-
nnig á ál-
dæmum er.
gerði
n út af örk-
gnum gegn
Alusuisse.
tðgerðanna
héldu
því
lamlegt at-
I ræða hjá
'segja af eða á um viðhorf sitt sjón ’aT’fivnéllust Í8lénsT"sanng!rmsrrö1um^Brst árið
til krafna. sem ráðherrann stjórnvold á að álverið í 1975 að breyta þcssum
Ohæfur iðnaðarráðherra
lagði fram án vitundar ann-
fcarraí
Straumsvik greiddi að meðal-
„óbreytanlega" samningi. Þar
lað fqj
Um þetta segja ritstjórar
Morgunblaðsins m.a.:
„Síðasti fundur ráðherrans með
dr. Muller, formanni, fram-
kvæmdastjórnar Alusuisse, lauk í
styttingi í maí á þessu ári. þá gaf
ráðherrann fulltrúa Alusuisse
nokkrar klukkustundir til að segja
af eða á um viðhorf sitt til krafna,
sem ráðherrann lagði fram án vit-
undar annarra ráðherra í ríkis-
stjórninni.”
Þessi fundur sem Morgunblaðið
vitnar til var annar í röðinni milli
Hjörleifs Guttormssonar og tals-
manna Alusuisse hinn fyrri var
haldinn 25. mars 1982 eftir að Al-
usuisse hafði neitað að koma til
fastákveðins viðræðufundar 3.
mars sl. Meginefnið á þessum
fundum báðum var að láta á það
reyna, hvort Alusuisse gæti fallist á
samningaviðræður um hækkun
raforkuverðsins og var þar af ís-
lands hálfu teflt fram sömu rökum
og Morgunblaðið telur nú mæla
með því „að orkuverðið sé hækkað
í 15 til 20 mill”.
Múller hafnaði
vikufresti
Á maí-fundinum lagði Alusuisse
ekkert fram til að koma til móts við
sanngirniskröfur íslendinga. Þegar
það var ljóst að talsmenn auð-
hringsins sýndu engan lit á að svara
iðnaðarráðherra” á maí-fundinum
voru byggðar á þeim grunni, sem
ríkisstjórnin hafði samþykkt, svo
og framhaldsmeðferð málsins
Fleyg
ummæli
í leiðara Morgunblaðsins, sem
hér hefur verið gerður að umtals-
efni, eru endurteknar staðhæfingar
um að Hjörleifur Guttormsson hafi
haft í hyggju að láta loka álverinu. í
umræðum á Alþingi 4. desember
1980 um tillögu Sjálfstæðismanna
um stóriðjumál, dró iðnaðarráð-
herra skýrt fram, hversu óhagstæð-
ur raforkusamningurinn við ÍSAL
væri orðinn. f tilefni endurtekinna
staðhæfinga um málflutning hans í
þessari þingræðu og í ljósi þess að
Morgunblaðið hefur nú loksins fal-
list á rök Hjörleifs um nauðsynleg-
ar breytingar á raforkuverðinu er
rétt að tilfæra hér í lokin hin fleygu
ummæli hans á Alþingi:
Dæmi en
ekki tillaga
„Framleiðslukostnaður í nýjum
virkjunum, sem m.a.þarf að reisa
vegna þess samnings um álverið, er
ekki 6.5 mill eins og við fáum nú,
heldur 18 mill. Álverið í Straums-
vík greiðir nú 6.5 mill upp í þessi 18
mill sem framleiðslukostnaður er
af nýaflaðri orku, eða um 10 kr. á
Múller neitaði tillögu um hækkun raforkuverðs í áföngum og viðræður um
heildarendurskoðun og hafnaði boði um viku umhugsunarfrest.
Falsanir Morgunblaðsins
um „lokun" álversins
kwat., sem kostnaðurinn við nýja
orkuöflun nemur þ.e söluandvirð-
ið er aðeins um þriðjungur af fram-
leiðslukostnaði á raforku nú. Mis-
munurinn, nær 6 kr. á kwst, er
þannig kostnaðurinn fyrir þjóðfé-
lagið að selja þessa orku í staðinn.
Auðvitað kemur inn í þetta mál að
um 600 starfsmenn vinna í álver-
inu. En þau atvinnutækifæri eru
sannarlega dýru verði keypt og
engin spurning að unnt hefði verið
að skapa verkefni við þjóðhagslega
arðbærari störf.
í raun mætti leiða að því rök,
þótt ég sé ekki að gera hér tillögu
um það, (Leturbr. Þjv.), að hag-
kvæmt væri að skrúfa fyrir þetta
stóriðjuver, álverið, í áföngum og
spara með því sem svarar heilli
stórvirkjun. Slíkt væri raunar lang-
samlega ódýrasti virkjunarkostur
landsmanná nú, þar sem þarna er
ráðstafað um 1200 gígawattstund-
um af raforku, eða tæpum helmingi
þess sem framleitt er í landinu, á
sama tíma og orka frá nýjum virkj-
unum kostar um 6 kr. meira en álv-
erið greiðir á hverja kílówattstund.
Hvað er hæstvirtur 1. þingmmaður
Reykvíkinga að fara þegar hann er
að halda því fram hér (Geir Hall-
grímsson - aths. Þjv), að þessi
samningur og Búrfellsvirkjun, sem
reist hafi verið í tengslum við hann,
hafi lækkað almennt raforkuverð í
landinu á þeim tíma sem síðan er
liðinn?
Minnisvarði
Sjálfstæðisflokksins
Nettóhagnaður af því að hætta
raforkusötu til ÍSALS gæti því orð-
ið allt að 7 milljarðar, þegar orkan
væri fullnýtt fyrir innlendan mark-
að. Þessa upphæð yrði auðvitað að
bera saman og vega á móti öðrum
þjóðhagslegum tekjum af álverinu,
m.a. framleiðslugjaldinu, sem nam
á árinu 1979 hálfum milljarði
króna. Þetta nefni ég hér til þess að
sýna mönnum fram á hverskonar
minnisvarði þaðersem Sjálfstæðis-
flokkurinn reisti sér með þessum
samningi, sem við erum njörvaðir
við til ársins 1994 og raunar með
litlum sveiganleika þá til endur-
skoðnar og gildi hans skal vera
nokkuð fram á næstu öld, eða til
ársins 2014.”
Þetta var „tillaga” Hjörleifs
Guttormssonar um lokun álvers-
ins. Eins og glöggt má ráða af text-
anum var hér aðeins um eitt dæmið
af mörgum að ræða sem iðnaðar-
ráðherra hefur fært fram um nauð-
syn hækkunar á raforkuverði til
álversins. Nauðsyn sem Morg-
unblaðið hefur nú viðurkennt með
eftirminnilegum hætti.
- ekh
HVAÐ KOSTAR HUSNÆÐI
MIÐAÐ VIÐ NÚGILDANDI
VAXTAKJÖR?
SVAR: Verðtrygging inn- og útlána hefur aukið veru-
lega kostnað við íbúðarhúsnæði sem og við aðra
fjárfestingu. Hvernig má það vera? Allir þeir, sem
skulda lán vegna íbúðarkaupa, vita ofurvel hvaða
kostnað þeir bera vegna vaxta og verðtryggingar.
Nýju verðtryggðu lánin hækka því raunverulegan
kostnað þeirra íbúðareigenda. Sá sem býr í
skuldlausri íbúð kann að spyrja: „Hvað koma
vaxtakjör mér við? Ég borga enga vexti“. I íbúðar-
húsnæði er bundið mjög mikið fjármagn, sem
unnt væri að ávaxta með verðtryggðum kjörum
og menn verða því að reikna sér vexti af því.
Vextir af lífeyrissjóðslánum eru nú almennt 3%
og vextir af spariskírteinum eru 3,5%
Ef tekið er dæmi af fjögurra herbergja íbúð,
sem kostar staðgreidd 750 þús. kr., eru 3% vextir
af henni kr. 22.500 á ári eða kr. 1.875 á mánuði!
Þetta er vaxtakostnaðurinn einn sér miðað við
3% vexti. Svo koma fasteignagjöld (0,5%),
afskriftir (1%), viðhald (0,5%) og hugsanlega
eignarskattur (1,2%) eða lauslega samanlagt
3,2% eða kr. 2.000 á mánuði. Samtals er því
kostnaðurinn tæpar 4.000 á mánuði. Þetta er
kostnaðurinn við fjögurra herbergja íbúð. Eign
upp á 1,5 millj. kostar tvöfalt meira eða tæpar
8.000 á mánuði! Og svo eru menn að selja með
afföllum verðtryggð skuldabréf, sem gefa allt að
8% ávöxtun yfir verðtryggingu. Miðað við slíka
vexti kostar fjögurra herbergja íbúð 7.000 krónur
á mánuði!
Flestir standa frammi fyrir þeirri ákvörðun,
hversu stórt þeir skuli búa og hvort þeir stækki við
sig. Margur mundi kannski veita sér önnur gæði,
ferðalög, minni vinnu o.s.frv., ef hann hugleiddi
hversu dýrt húsnæði er orðið.
LANDSSAMBAND SAMBAND ALMENNRAIV77
V I LÍFEYRISSJÖÐA LÍFEYRISSJÓÐAleiA