Þjóðviljinn - 27.10.1982, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 27. október 1982) ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5
Landssöfnun á laugardag:
Rausnarlegt framlag
þitt ræður úrslitum
Næst komandi laugardag, 30.
október, munu um 4000 manns
safna fé til eflingar starfsemi
Krabbameinsfélags Islands. Það er
Landsráð gegn krabbameini sem
gengst fyrir þessari söfnun, en heið-
ursráð þess skipa forseti íslands,
forsætisráðherra og biskupinn yflr
Islandi. Markmið söfnunarinnar er
að bæta aðstöðu Krabbameins-
félagsins til áframhaldandi sóknar í
Bættar lífshorfur krabbameins-
sjúklinga
Hundraðshlutfall þeirra
krabbameinssjúklinga sem lifðu
fimm ár eða lengur eftir að meinið
var greint. Upplýsingar úr
Krabbameinsskránni.
Greiningarár
1956 1971
—60 —75
KARLAR Öll krabbamein . 17% 30%
Blaðra 25% 57%
Blöðruháls- kirtill 29% 42%
Ristill 15% 36%
Nýru 8% 34%
Endaþarmur 25% 26%
Magi 9% 13%
Lungu 0% 7%
KONUR Öllkrabbamein . 27% 45%
Skjaldkirtill 48% 84%
Legháls 43% 71%
Legbolur 57% 67%
Brjóst 48% 65%
Ristill 14% 34%
Lungu 10% 13%
Magi 8% 12%
baráttunni gegn krabbameini. Og
markið er sett hátt: Stefnt er að því
að safna 15 miljónum króna á laug-
ardaginn. Það jafngildir 70 krón-
um á hvert mannsbarn á landinu og
í áskorun Landsráðsins segir:
Rausnarlegt framlag þitt ræður úr-
slitum!
Krabbameinsfélag fslands er nú
að undirbúa nýbyggingu við
Hvassaleiti og stefnir að því að
flytja alla starfsemi sína þangað úr
Suðurgötunni. Það húsnæði er
löngu fullnýtt og vegna þrengsla er
ekki hægt að þróa þar frekari leit-
arstarfsemi. Fullbyggt verður nýja
húsið þrefalt stærra en núverandi
húsnæði Krabbameinsfélagsins og
mun það gera félaginu kleift að
hefja lokaatlögu gegn legháls-
krabbameini og byrja umfangs-.
mikla leit að brjóstkrabbameini og
krabbameini í meltingar- og þvag-
færum.
Baráttan gegn leghálskrabba-
meini hefur gengið framar öllum
vonum, en skipuleg leit að legháls-
krabbameini hófst á vegum
Krabbameinsfélagsins árið 1964.
Til þess að útrýma leghálskrabban-
um er talið að auka þurfi skoðanir
yfir 50%. Til þess þarf aftur aukið
húsrými, tækjabúnað og starfslið.
Brjóstkrabbamein er nú algeng-
asta krabbamein sem hrjáir konur,
og þó sjálfskoðun brjósta sé mikil-
væg þá er talið að með átaki í hóp-
skoðunum um allt land megi greina
sjúkdóminn fyrr og fækka dauðs-
föllum af hans völdum. Er stefnt að
landsáætlun á þessu sviði, en sér-
stök nefnd á vegum landlæknisem-
bættisins hefur undirbúið það.
Hingað til hafa hópskoðanir
beinst að konum, en nú er röðin að
mati Krabbameinsfélagsins komin
að körlum, og verður fljótlega haf-
ist handa um skipulagningu leitar
að krabbameini í þvagfærum og
meltingarvegi. Algengustu
krabbamein sem hrjá karla eru í
blöðruhálskirtli og maga.
Til þess að geta sinnt ofangreind-
um verkefnum og mörgum öðrum
brýnum á sviði skráningar og rann-
sókna á krabbameini þarf stuðning
Fyrirhuguð nýbygging Krabbameinsfélags íslands við Hvassaleiti
allra landsmanna - þjóðarátak
gegn krabbameini, eins og söfn-
unarherferðin er kölluð. Áður fyrr
var krabbamein dauðadómur, en á
milli árabilanna 1956—1960 og
1971—1975 jukust lífslfkur krabba-
meinssjúklinga hér á landi um ná-
lega helming. Það má m.a. þakka
aukinni þekkingu á sjúkdómnum
og bættri aðstöðu til lækninga, en
einnig skipulegri leit og aukinni
starfsemi Krabbameinsfélagsins.
En betur má ef duga skal. Á laug-
ardag gefst landsmönnum öllum
tækifæri til að láta nokkuð af hendi
rakna, en stefnt er að því, að öll
heimili í landinu verði heimsótt.
Árangur söfnunarinnar verður síð-
an tíundaður í klukkustundarlangri
dagskrá í sjónvarpi að kvöldi söfn-
unardagsins.
— ÁI
ALGENGUSTU KRABBAMEIN HJA KONUM
StödluA tiönl, mi&aö vlö 100.000
ALGENGUSTU KRABBAMEIN HJÁ KÖRLUM
Stööluö tiönl, miöaö viö 100.000
44 BLÖORUHÁLS
KIRTILL
Eins og gefur að skilja eru 85
ára gamlir menn búnir að lifa
margar ríkisstjórnir og stjórnar-
andstöður. Hér á voru landi hefur
á ýmsu oltið. Stundum hafa stjórn-
arandstöður haft vitglóru í öðru
munnvikinu, en oftast ekki. Þá
hefur ofsinn og vitleysan ráðið
rikjum og svo mikil spjöll verið
unnin, að áratugir hafa farið í
lagfæringar.
Stjórnir hafa líka verið hala-
kleppar á þjóðinni. Hér er mörgu
um að kenna og ekki síst kjósend-
um. Hvað sem menntun og vel-
megun líður virðast þeir sjaldan
þekkja sinn vitjunartíma. Hirða
þeir lítt um að kynna sér hvaða
undirstöður eru traustastar, láta
heldur útsendara verstu afla
þjóðlífsins teyma sig á eyrunum.
Skylda hvers kjósanda er að
treysta sinni eigin skynsemi. Þeir,
sem alltaf halda aðra sjálfum sér
vitrari, eru nokkurs konar
sprengidufl á reki. Ríkisstjórnir
eru margskonar og því verri og
ónýtari, sem fleiri flokkar eiga
þar aðild að. Enginn má ætlast
þar til stórra afreka, heldur eru
þær myndaðar til að verjast
stærstu áföllum, sem peninga-
valdið ætlar að færa í gildi til að
knésetja þá, sem eru minni
máttar.
Þrístjórn er ekki
heilög þrenning
Allir ættu að muna stjórn, sem
mynduð var fyrir nokkrum árum
með nokkrum pólitískum flökku-
kindum. Þá var við margt örðugt
að etja. Húsgangarnir hlupu fyrir
borð af stjórnarskútunni, yfir í
óvinaherinn og skútuna rak
stjórnlaust til grunns. Eftir að
stjórnin var fallin var allt látið
ganga í reiðuleysi í marga mán-
uði. Þetta gerðu stjórnarand-
stæðingar til þess að allt færi í rúst
og hægt væri að kenna öðrum
um. Hitt var líka, að þessir vesl-
ings andstæðingar höfðu engin
ráð önnur en allt færi um hrygg,
þá átti að ganga í valinn.
í hinni helgu bók er talað um
heilaga þrenningu, en enginn
skyldi blanda henni saman við
þrístjórn, þar sem verður að
semja og semja til að fá eitthvað
fram. Nú á að reyna að endur-
spila sömu plötuna og eg var ein-
mitt að minnast á, láta svo allt
ralla í nokkra mánuði, enda veit
hver auli, að íhaldið, með ein-
hverjar fylgitíkur hefur engin
ráð, jafnvel þótt það endurheimti
Haukdal með hrossslátrið.
Eg ætla ekki að fara að hæla
þessari stjórn þótt hún hafi kom-
ið mörgu vel á veg, þegar tekið er
tillit til þeirra bastarða, sem hún
hefur þurft að glíma við innbyrð
is. Eg verð að segja eins og er,
að eg hefi aldrei verið á móti
kauphækkunum undir venju-
legum kringumstæðum, en nú er
svo komið í þessu þjóðfélagi, að
þegar þeir, sem minnst hafa, fá
einhverjar krónur, fá þeir hæst
launuðu margfalt. Til að koma
þessu í betra horf, þarf að breyta
mörgu. Það er ekki hægt að
hressa upp á skilningarvitin með
því að taka erlend lán til
kauphækkana.
Svipa eða gaddasvipa
Það ætti ekki að þurfa að segja
fólki hvað muni ske ef íhaldið fær
hér öll völd með sín tól og tæki.
Þið rnunið sjálfsagt eftir því úr
biblíusögunum þegar Gyðinga-
landi var skipt milli tveggja
bræðra. Annar stjórnaði vel en
hinn var grimmdarseggur og vildi
ráða öllu landinu, sem honum
Halldór
Pjetursson
skrifar
tókst. Þegnarnir fengu brátt svo-
hljóðandi tilkynningu: Bróðir
minn refsaði stundum verstu
mönnum með svipu, en eg mun
refsa með gaddasvipu. Þessi
svipa bíður okkar ef við hleypum
íhaldinu að. Þar með fengjum við
hinar gömlu kjarabætur úr þeirri
átt. Villimennska auðhringanna
og allra þeirra fylgismanna á sér
engin takmörk. Þetta skyldi hver
vinnandi maður á minnið leggja.
Þótt eg sé bara múgamaður mun
þetta engin falsspá. Það skiptir
öllu hvort alþýðan vill leggja sína
menntun og velmegun á þennan
höggstokk, sem búinn bíður.
Allt það, sem nú dynur yfir,
kennir íhaldið og hýenur þess
ríkisstjórninni, sem hefur þar
engar varnir nema heilbrigða
skynsemi. Þá vörn hefur hún sett
fram í bráðabirgðalögum sínum.
Þetta hafa sumir stjórnarstuðn-
ingsmenn ekki þolað og hlaupið
burtu með Iafandi skott, sem sið-
ur er slíkra manna þegar á reynir.
Nú vil eg spyrja stjórnarandstöð
una og hún verður að svara með
jái eða neii. Geti hún það ekki er
allt hennar bramlog tannagnístr-*
an' froða ein, sönnun þess, að
hún sér bara eina leið, þá, að flá
alþýðuna og halda henni á horf-
ellisplaninu.
Getur stjórnin gert við því, að
allar erlendar vörur hækka von úr
viti?
Getur stjórnin gert við því, að
sumar útflutningsvörur okkar eru
óseljanlegar?
Getur stjórnin ráðið genginu á
hnettinum svo ekki halli á okkur?
Svona mætti endalaust spyrja.
Allt er þetta af sömu rót, gert til
þess að brjóta niður frelsi smá-
þjóðanna og smærri verslunarað-
ila. Auðhringarnir ætla að búa
svo um, að almenningur sé ekki
með neinn derring, hvorki í
kaupgjaldsmálum né öðru. Ætt-
um við ekki að leggja af þá sví-
virðingu, að fela ráð okkar dusil-
mennum ef í álinn syrtir?
Stöndum á réttinum
Við megum heldur ekki
gleyma þeim plágum, sem geisa í
okkar atvinnuvegum og eru
heimalningar. Þar ber hæst sjáv-
arútveginn. Hann hefur frá fyrstu
tíð verið rekinn eða spilaður sem
sérstakt spil. Gefið hefur verið
undir borðið á þann hátt, að út-
gerðarmenn hafa fengið trompin
á hönd en þjóðin hundana. Væri
ekki viturlegra að leysa þessa
langhungruðu menn af hólmi?
Þjóðin tæki aftur sínar jólagjafir
og hefði sitt tap á hreinu? Það
þarf ekki margsoðna stjórnmála-
menn eða hálflærða spekinga til
að sjá að þessi stjórn á ekki þátt í
því, sem nú dynur yfir. Þetta er
hin gamla, góða gildra, sem
auðhringarnir hafa lagt. Hún er
að vísu endurbætt og nær vísinda-
lega til allra arma þjóðfélagsins,
yfir 20 tær og fingur. Fólkið
skiptir auðhringana engu, bara sú
tala, sem þeir þarfnast í deigluna.
Indverskur fursti gaf það upp, að
þá varðaði ekkert um nema þá
tölu af fólki, sem hann þyrfti í
vinnu.
Okkar einasta vörn er að allir,
sem ekki vilja lúta öðrum í smáu
og stóru, sameinist um að gefast
ekki upp, þó að hagur okkar
skerðist um stund. Eins og stend-
ur þýðir ekki að taka útlend lán til
kjarabóta. Raunverulegar kjara-
bætur byggjast ekki á slíku. Mun-
um forfeður vora, sem hungraðir
og tötrum klæddir höfðu alltaf
uppi þá kröfu, að samningar við
þá yrðu haldnir og þeir fengju að
halda því frelsi, sem þeim hafði
verið lofað. Það er betri kjöl-
festa, að standa á knjám á réttin-
um en falla í auðmýkt flatur
niður.