Þjóðviljinn - 11.11.1982, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 11. nóvember 1982 Í*4óÐVILJINN — SIÐA 9
vettvanqi
„Með vaxandi
verksmiðjuiðnaði í höfuðborg
landsins varð brátt knýjandi
nauðsyn samtaka verkafólks
iðnaðinum að stofna samtök,
sem yrðu sameiginlegir
samningsaðilar um kaup og
kjör og vinnutíma, ekki síst
vegna þess að Félag íslenskra
iðnrekenda var þá þegar
stofnað og því aðili til að semja
við. 1934 færðist
Alþýðusamband íslands, sem
þá var reyndar sama og
Alþýðuflokkurinn, mjögí
aukana með stofnun margra
nýrra verkalýðsfélaga og
vaxandi meðlimatölu eldri
félaga. Sumarið 1934 undirbýr
Alþýðusambandið drög að
stofnun Iðju. Hinn 17. október
það ár var boðað til stofn-
fundar“.
„Menntun iðnvericafólks
verður að stóraukast”
Með framangreindum hætti lýsir
fyrsti formaður Iðju, Runólfur Pét-
ursson, nú látinn, stofnun samtaka
verkafólks í verksmíðjuiðnaði. í
dag er Iðja með tæplega 3000 fél-
aga með full réttindi og rekin er
umfangsmikil skrifstofa sem sinnir
fjölmörgum málum fyrir umbjóð-
endur sína. Við gengum á fund nú-
verandi formanns Iðju, Bjarna
Jakobssonar og báðum hann að
greina okkur fyrst frá því hver væru
helstu viðfangsefni verkalýðsfél-
agsins í önn dagsins?
„Það er auðvitað ótal margt sem
svona stórt verkalýðsfélag hefur á
sinni könnu. Þar má til dæmis
nefna túlkun kjarasamninga, líf-
eyrismála, slysatryggingamál, or-
lofsmálin, útskýringar á réttindum
fólks taka alllangan tíma og má í
því nefna atriði eins og rétt til
atvinnuleysisbóta, sjúkratrygginga
og slysatryggingamál. Við erum
með sérstakan fulltrúa fyrir okkur í
tryggingamálunum, sem er Egill
Gestsson. Þá sér Gunnar Zoéga
alfarið um lífeyrissjóðinn okkar og
réttindi okkar fólks til örorku- og
sjúkrabóta eru í góðum höndum
Þórdísar Andrésdóttur".
Orlofshús í
Svignaskarði
Þú nefndir orlofsmálin. Þið rekið
sumarhús verksmiðjufólks í
Svignaskarði?
„Jú, það var samið um sérstakan
orlofssjóð Iðju árið 1966 og er hlut-
verk hans að koma upp sumarhús-
um fyrir félagsmenn. Ári síðar
keypti sjóðurinn 1/3 hluta jarðar-
innar Svignaskarðs en 1968
eignaðist sjóðurinn alla jörðina
ásamt Fróðhúsum. Árið 1972 hóf-
ust svo framkvæmdir og voru reist
3 hús í upphafi en fjöldamörg hús
hafa risið síðan. Við vorum í upp-
hafi í samvinnu um uppbygginguna
í Svignaskarði með þremur öðrum
verkalýðsfélögum og núna er verið
að byggja sameiginlega þjónustu-
miðstöð fyrir þá umfangsmiklu
starfsemi sem fram fer í Svigna-
skarði“.
Meirihlutinn kvenfólk
Hvað með kynskiptingu Iðjufé-
laga?
segir Bjarni
Jakobsson,
formaður
Iðju,
félags
verksmiðju-
fólks
Bjarni Jakobsson formaður Iðju á skrifstofunni.
„Meirihlutinn er kvenfólk eða
um það bil 60% félagsmanna.
Þarna er mest um ófaglært fólk að
ræða einkum í saumaiðnaði, ullar-
iðnaði, plastiðnaði og einnig eru
langflestir sem starfa við húsgagna-
iðnaðinn Iðjufélagar. Þá má nefna
verkafólk í umbúðamiðstöðvum og
ofnasmiðjum, svo eitthvað sé
nefnt. Eina faglærða fólkið sem við
semjum fyrir eru klæðskerar“
Er Iðja samtök láglaunafólks?
„Það má segja að allir félagar í
Iðju teljist til láglaunahópanna í
þjóðfélaginu. Því er ekki að neita.
Hins vegar er flokkaskipun okkar
algjörlega samræmd flokkum
verslunarmanna og Dagsbrúnar-
félaga en fram að samningunum
1980 var mikill mismunur á milli
þessara félaga sem einatt varð til
þess að fólk sem vann hlið við hlið,
skyld eða sömu störf, var á mis-
jöfnu kaupi með misjöfn réttindi.
Þetta hefur nú verið samræmt
þannig að ég legg þessi 3 stóru
verkalýðssamtök að jöfnu hvað
varðar kaup og kjör umbjóðerida
þeirra.
Og hver eru svo launin?
„Iðjufélagar taka laun sam-
kvæmt 6.-16. launaflokki. Lág-
markslaun eru samkvæmt
ákvæðum samninga ASÍ í dag
7.599 krónur á mánuði fyrir dag-
vinnu en samkvæmt okkar 6. taxta
eru byrjunarlaun aðeins 6.670
krónur á mánuði. Það er raunar
ekki fyrr en í 8. flokki sem samn-
ingsbundið dagvinnukaup Iðju fer
upp fyrir hin samningsvernduðu al-
mennu lágmarkslaun sem má
greiða. Byrjunarlaun 16. flokks
eru svo 8.195 krónur á mánuði, en
þar eru klæðskerar með meistara-
bréf.
Raunveruleg laun Iðjufélaga,
sem til dæmis vinna í ákvæðisvinnu
eru þó auðvitað hærri en þessar töl-
ur gefa til kynna, en þá er líka
vinnuframlagið orðið meira“.
Viðræður um bónus
Nú hafíð þið staðið í viðræðum
við atvinnurekendur um bónus-
málin?
„Bónusinn hefur aðallega verið
tekinn upp í fataiðnaði, ullariðnaði
og í húsgagnaiðnaðinum og gerist
þessi vinnutilhögun stöðugt al-
mennari hjá okkur. Við höfum
fylgst náið með framkvæmdinni á
vinnustöðunum og notið aðstoðar
m.a. Bolla Thoroddsen
hagræðingaráðunauts ASÍ við þau
mál. Þá hefur mikið starf verið
unnið við endurskipulagningu bón-
usvinnunnar í fyrirtækjum en þar
er um að ræða tvö meginkerfi sem
of langt mál væri að lýsa hér í stuttu
viðtali. En viðræður standa yfir
þessa dagana og við höfum átt
fjölmarga fundi með starfsfóiki og
sitt sýnist hverjum um ágæti þeirra
kerfa sem atvinnurekendur hafa
viljað koma á“.
Hér mun vera um að ræða tölvu-
keyrð kerfí sem miða að sem bestri
nýtingu vinnukraftsins. Hvernig
hefur þetta reynst út frá sjónarmiði
verkafólksins?
„í janúar á þpssu ár gerðum við
sérsamning við saumastofu Hag-
kaupa um þetta tölvukerfi og síðan
hefur þetta kerfi verið tekið upp í
fjölmörgum fyrirtækjum. Meðal-
bónus starfsmanna hefur verið um
það bil 40% og ég held að það verði
í sjálfu sér að teljast allgóð út-
koma. Þessir samningar sem við
höfum gert rýmka verulega um
vinnuna og einnig eru þar ákvæði
um að fyrirtækjunum beri að sjá
um endurmenntun starfsmanna“%
Þú nefnir cndurmcnntun. Á
hvaða vegi er fræðsla iðnverka-
fólks stödd um þessar mundir?
„Það hefur átt sér stað allvéruleg
framþróun í fræðslumálum iðn-
verkafólks að undanförnu og 25.
ágústs.l. staðfesti menntamálaráð-
Núverandi stjórn Iðju samankomin
á fundi fyrir skömmu. Hana skipa
Bjarni Jakobsson formaður,
Guðmundur Þ. Jónsson
varaformaður, Guðbjörn Jensson
ritari, Jóhann Guðbjartsson
gjaldkeri og meðstjórnendur eru
þau Guðmundur Guðni
Guðmundsson, Sigríður
Skarphéðinsdóttir og Ásdís
Guðmundsdóttir. í varastjórn eru
Hannes Ólafsson, Áslaug
Magnúsdóttir og Hclga
Jörundsdóttir. Ljósm, eik.
herra reglugerð um iðnfræðslu.
Samkvæmt henni er til dæmis
heimilt að efna til fræðslu í verk-
smiðjuiðnaði og skal þá Iðn-
fræðsluráð skipa fræðslunefnd
kunnáttumanna í greininni.
Ég held að með frekara öryggi
jafnhliða auknum starfsréttindum
til frambúðar geti laun þorra
iðnverkafólks lyftst upp og að með
þeim aðgerðum getum við vænst
hvað varanlegustu kjarabótanna".
Allgott
jarðsamband
Nú er stundum talað um að
starfsmenn verkalýðsfélaganna séu
úr tengslum við hið almenna launa-
fólk. Hvernig er þessu háttað hjá
ykkur?
„Ég vil segja um þetta atriði að
samband okkar hér á þessari skrif-
-stofu er allgott enda þótt eflaust
megi gera betur. Hin litla virkni
félaga í verkalýðshreyfingunni er
út af fyrir sig áhyggjuefni sem
menn hljóta að reyna að finna
lavjsnir á, hver sem betur getur.
Sem dæmi um samband okkar hér
á skrifstofu Iðju get ég nefnt að við
keyrum alltaf út alla kauptaxta á
hvern vinnustað, sem eru nálægt
300 talsins á okkar svæði. Þá gefum
við út Iðjublaðið, sem stefnt er að
koma út tvisvar á ári og það er
einnig keyrt á alla vinnustaði. Þetta
tryggir allgott samband við launa-
menn því við stöldrum við og
ræðum málin eftir því sem unnt er.
Svo má ekki gleyma námskeiðum
sem við höfum haldið fyrir trún-
aðarmenn okkar en þátttaka í þeim
hefur verið góð“.
Nú hringir síminn látlaust og
annir steðja að formanni Iðju.
Hann gefur sér þó tfma til að koma
við í nokkrum fyrirtækjum með
okkur sem eru á starfssvæði Iðju og
árangurinn af þeirri för kemur í ljós
á síðum blaðsins eftir fáa daga. Við
þökkum Bjarna Jakobssyni fyrir
spjallið og þessa stuttu kynningu á
samtökum verksmiðjufólks hér á
höfuðborgarsvæðinu. - v.