Þjóðviljinn - 24.12.1982, Blaðsíða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 24. desember 1982
bókmenntir
Dagný
Kristjánsdóttir
skrifar
Viktor Arnar Ingólt'sson:
Heitur snjór
Skáldsaga
Örn og Órl.vgur l‘>82
Arnþór og Matthildur
I Heitum snjó segir frá kaup-
sýslumanni scm heitir Arnþör.
mun metnaðarmeiri bók en svo að
henni sé ætlað að vera eingöngu
spennusaga, afþreying, froða.
Krakkarnir í snjónum
Krakkarnir, sem verða heroín-
neytendur áður en þau vita hvað er
að gerast, eru mjög ung.15-16 ára’.
Kaflarnir um þau eru bestu kaflar
bókarinnar. Höfundurinn hefur
mikla tilfin ningu fyrir þessum
aldurshðpi, spennunni innra með
þeim á þessu hryllilcga tímabili
þegar maöur er hvorki barn né íull-
fyrir - þó bregður þeim fyrir.
Dæmi: „...honum hryllti ekki við
bragðinu..." (105)
Höfundur er óöruggur á
allar tíðir viðtengingarháttar yfir í
skildagatíð en það er óskaplega
ljótt að sjá. Dæmi: „(þau)-
...mundu auka notkunina. Síðan
mundi ávaninn sjá um..." (75)
...hugsandi um það hvaö hann
mundi ekki gera fyrir skattfríar
tuttugu þúsundir." (138) .....þótt
það mundi ekki þýða..." (104)
...ef hún mundi sækja um vinnu
þarna aftur." (97) o.s.frv. Ýmis
önnur sérkennileg stílfyrirbæri gef-
ur að líta í textanum s.s. „...nokkur
korn voru í henni (þ.e. skeiðinni)
en í flýtinum spilltust (?!) þau út á
borðið..." (127)
Eg vísa ábyrgðinni af þessu mál-
fari bókarinnar til Bókaforlagsins
Matthildur
— farð’ ekki frá mér
I lann smyglar „snjó" eða heróíni
frá Tyrklandi til Bandaríkjanna
með viökomu á íslandi. Arnþór er
atvinnumaður, ofsalega agaöur,
skipulagður og klár. En svo er díl-
erinn hans í USA (sjá slanguroróa-
bókina) tekinn og Árnþór bjargast
naumlega úr þeim voða. Og hvað
gerir maður sem situr uppi með
fjögur kíló af heróíni í Reykjavík?
Árnþór kemur sér upp díler og
bannar honum að selja öörum en
gömlum neytendum og ameríkön-
um á Vellinum. Arnþór „vill ekk-
ert púss." (52) En dílerinn hefur
aörar skoðanir á því. Þetta ergam-
all sprúttsali, helstu viöskiptavinir
hans eru unglingar af I hdlærisplan-
inu, níundubekkingar, og hann
krefst þegar í stað handa við að
koma þeim uppá hinar nýju kræs-
ingar. Það rokgengur - og allir eru
glaðir, til að byrja með.
Sumarið eftir starfar í rannsókn-
arlögreglunni lögfræðinemi nokk-
ut Matthildur að nafni. llún er
e ngir. n smá -kven trtaðu rM á t u I ega
hávaxin, með dökkt sítt hár. brún
augu. beint og í'allegt nef, há kinn-
bein ogákveðinn munnsvip. Klæð-
it sig eins og hún eigi tískuverslun
og vöxturinn..." (81). Þetta er með
öðrum orðum „súpergella"
eð;t „gúmmígella" - eins og krakk-
arnir segja. Og svo er hún siðprúð,
staðlöst og framagjörn. Matthildur
súpergella stjórnar meðferð
heróín-málsins af lögreglunnar
hálluogallt kemst upp. En þá hef-
ur býsna mikið gerst og Viktor
Arnar spinnur spennusöguna
áfram af útsjónarsemi og á býsna
glúrinn hátt. En llcitur snjór er
Þriðja hefti
1972 — 1982 :
Með
storminn
í fangið
Greinar, ræður
og viðtöl, við
Brynjólf Bjarnason
Hjá Máli og menningu er komin
út ný pappírskilja, Með storminn í
f'angið III eftir Brynjólf Bjarnason.
í bókinni ertt greinar, ræður. og
viðtöl frá árunum 1972-1982, og
ntá nefna að þar er m.a. aö finna
ræðu sem Brynjólfur Bjarnason
hélt á fundi stúdenta 1. desember
síöastliðinn og nefnist Vísindi og
kreppa.
Með storminn í f'angið I og Með
storminn í fangið II komu báðar út
sem pappírskiljur árið 1973 og
höfðu að geyma greinar og ræðut
orðinn og höfnuninni sem þessir
unglingar upplifa í heinii hinna fu11 -
orðnu. Og gildir þá einu hvort for-
eldrarnireru „heiðvirt millistéttar-
fólk" eöa ekki. Krakkarnir eru
sambandslaus og firrt, þau sjá ekki
hlutverk fyrir sig í því kapítalíska
þjóöfélagi sem foreldrar þeirra eru
önnum kafin viö að halda gang-
andi. Þessir unglingar eiga ekki
mikla trú á lífið sem bíður þeirra.
Á Kúbu yröi þeim unglingahópi
sem Viktor Arnar lýsir boðið í
veislu af íbúum hverfisins; þeim
yröu fengin verkefni og þau beðin
blessuð að vera ekki í fýlu af því að
samlélagiö þarfnist þeirra mikið t)g
elski þau heitt. Og svo myndu
fullorðnir og krakkar skála í ódýru
rommi og dansa svolitla rúmbu og
vera hress. Á Islandi snúa hinir
fullorðnu bakinu við líðan krakk-
anna og tala fullir fordæmingar og
fyrirlitningar um þau sem vanda-
mál - „og þau sem eru frá þessum
ágætu heimilum... o.s.frv."
Ég er viss um aö Viktor hefur
rétt fyrir sér þegar hann leggur
gömlu löggunni, Agnari, það í
munn aö fræösla sé það eina sem
geti haldiö ungu fólki frá því að
ánetjast sterkum efnum eins og
heróíni. í Heiturn snjó er mjög
miklum og fordómalausum upplýs-
ingum um þessi mál komiö á fram-
færi. Bókin er líka spennandi og
afar góðir sprettir í köflunum um
krakkana, einkum lokakaflanum
sem er magnaöur.
Hitl er annaö mál að bókin
klofnar að mím1. mati. Það er eins
og höfundur'inn hafi lúmskt gaman
-fimm
' czjsdKlltUR
Brynjólfiir
Biamason
Brynjólfs frá árunum 1953-1972.
og veita því þessar þrjár bækui
ómetanlega heildarsýn yfir stjórn-
málastarf höfundarins og stjórn-
málasögu þessa tímabils almennt:
og þó ekki síst um sögu Sósíalista-
flokksins.
Með storminn í fangið III er 151
bls. að stærð, prentuð í Prent-
smiðjunni Hólum lif. Þröstur
Magnússon gerði kápuna.
af að skrifa um Arnþór, hinn sam-
viskulausa glaumgosa og Óðals- og
Hollyvúddstælinn á honum, og
Matthildi súpergellu - sem er alveg
frámunalega asnaleg persóna
hvernig setn á hana er litið. Þetta
„þotufólk" fær of mikið pláss á
kostnað unglinganna. Ef krakk-
arnir hefðu verið í forgrunni, per-
sónur þeirra dýpkaðar og útfærðar
- þá hefðum við kannski fengið frá-
bæra íslenska unglingabók og slík-
ar gersemar eru nú ekki á hverju
strái. Og svo get ég ekki annað en
tekiö eitt æðiskast að lokum. -—
Fuss og svei
Málfarslega er bókin fyrir neðan
allar hellur. Notkun fornafna í
bókinni er skjögrandi (nýtt stíl-
fræðihugtak) og stundum mál-
fræöilega röng. Dæmi: „Hann
kærði sig ekki um að neinn, sem
kannski kannaðist við sig, yröi vitni
aö því sem hann tæki sér fyrir hend-
ur næst." (13) Stundum er setning-
arskipan afar stirðleg og hefði þurft
að laga orðaröð í setningum og
breyta þeim verklega. Dæmi:
„Ilann var að halda upp á að hafa
sáð sæðinu sem, ef allt gengi sam-
kvæmt áætlun, mundi færa honum
hundruð þúsunda." (58) „Her-
bergið hennar var á annarri hæð
svo þegar hún missti handfestuna
og datt, um leið og hún var komin
út fyrir, þá var fallið hátt." (132)
Aukasetningar sem byrja á
orðasambandinu „þrátt fyrir þaö
að..." eru óeðlilega margar en
málvillur koma hinsvegar ekki oft
Leikrit
Shake-
speares
i átta bindum,
i þýðingu Helga
Hálfdanarsonar
Almenna bókafélagið hefur sent
frá sér fyrsta bindi af Leikritum
Williams Shakespeares í þýöingu
Helga Hálfdanarsonar. Öll leikrit
Shakespeares munu koma út hjá
forlaginu á næstu árum í þýðingu
Helga, alls 8 bindi sem hvert verð-
ur tæpar 500 bls. og verða þau í
bókaflokknum „Úrvalsrit
heimsbókmenntanna", sent AB
hefur nýlega hafið útgáfu á.
í þessu fyrsta bindi leikritanna
eru fjögur af konungaleikritum
Shakespeares, Ríkharður annar,
Hinrik 4, fyrra leikritið og síðara
leikritið og Hinrik 5. Fyrir útgáf-
unni er rækiieg inngangsritgerð
eftir þýðandann sem hann nefndi
Fáein orð um Shakespeare og
samtíð hans.
og finnst að það sé sá aðili sem á að
hundskammast sín. Það skrifa fæst-
ir fullkomlega kórrétt mál, og bóka-
foriag með snefil af sjálfsvirðingu
ræður íslenskufræöing til að lesa
yfir handrit - þó ekki væri nema til
að tryggja höfunda sína og vernda
fyrir gagnrýni eins og þessari.
Dagný
Öskubusku-
sögur víða
um heim
IÐUNN hefur gefið út bókina
Öskubuska í austri og vestri sem
sænski þjóðfræðingurinn Anna
Birgitta Rooth hefur tekið saman.
Jón Hnefill Aðalsteinsson annaðist
útgáfuna og þýddi skýringar en
Svava Jakobsdóttir þýddi flestar
hinna erlendu sagna.
Anna Birgitta Rooth hefur safn-
að um það bil þúsund Öskubusku-
sögum hvaðanæva úr veröldinni og
samið doktorsrit um það hvernig
þetta ævintýraminni hefur borist
um heiminn og birtist í alls konar
gervum í ólíku menningarum-
hverfi. Hér er að finna átján þessara
sagna, þar af tvær íslenskar. Jón
Hnefill gerir grein fyrir rannsókn-
um Önnu Birgittu í formála, en aft-
an viö sögurnar er ítarleg greinar-
gerð höfundar. skýringar og kort
um útbreiðslusvæöi sagnanna.
Helgi Hálfdanarson
Útgáfan er með línutali og at-
hugasemdum og skýringum í
bókarlok.
Útlit bókarinnar hefur Hafstein
Guðmundsson annast.
Helgi Hálfdanarson hefur nú
lokið við að þýða öll leikrit Shak-
espeares og þær af þeint þýðingum
hans sern þegar hafa birst hafa
hiotið einróma lof.
Led Zeppelin: líklega er myndin
tekin hér á landi 1970 (Pétur
Kristjáns segir að Plant hafl verið
í þessum buxum þá_): John Paul
Joncs, Jimmy Page, Robert Plant
og John Bonham.
„Zeppar”
sem
týndust
Einhver gloppa, annaðhvort í
prentsmiðju eða í höfði undirrit-
aðrar, varð til þess, að umsögn
um NÝJA (!) Led Zeppelin-
plötu var hvergi að finna um síð-
ustu helgi í „Jólahreingerningu"
á bls. 20. einungis görnul mynd af
þessum heiðursköppum. En hér
er sem sagt fagnaðarerindið:
„Ný“ plata með „Zeppunum",
þar sent á eru útgáfur af lögum
sem ekki hafa komið út áður. Hér
er „I can’t quit you baby sem
tekið er upp í London 9/1 1970
þar sem þeir eru að prófa „sánd-
Andrea
Jonsdóttir
skrifar
ið" í Royal Albert hall; önnur lög
eru stúdíóupptökur: We ’re
gonna groove (25/6 ’69), Poor
Tom (5/6 '70, tekið upp í sama
mánuði og þeir komu hingað til
lands), Walter’s walk (15/5 '12),
Bonzo’s Montreux (12/9 ’76), sem
er trommusóló alveg stórkostlegt
með og eftir hinn látna trommara
þeirra Zeppa, John Bonham. og
svo loks 3 lög sem tekin eru upp í
Polar-stúdíóinu í Stokkhólmi ár-
ið 1978: Ozone baby, Darlene og
Wearing and tearing.
Ég held að rokkarar séu sam-
tnála um að engin þungarokk-
hljómsveit hafi enn komist þar
sem Led Zeppelin höfðu (hafa)
hælana þann áratug sem þeir
störfuðu (1969-1980, er John
Bonham fannst látinn eftir of
stóran skammt af vodka og app-
elsínusafa). Og þeir spiluðu líka
fjölbreyttasta þungarokkið, allt
frá ballöðum upp í harðasta rokk,
en allt' umvafið blúsuðu hörðu
rokki.
A þessari „nýju" plötu með
þeim, CODA, koma þeir fram
eins og þeir voru bestir; eng-
in auka hljoðfæri: Jimmy
Page á gítar (rafmagnaðan
eða kassa), John Paul Jones á
bassa (flott píanó í einu lagi),
John Bonham á trommur og svo
söngvarinn óviðjafnanlegi. Ro-
bert Plant, sem grípur munn-
hörpuna af og til. (Rétt er að geta
þess að hann gaf út ágæta plötu í
sumar, Pictures at eleven).
Góðir hálsar, CODA veröa
allir gamlir rokkhippar að eign-
ast, og líka nútíma bárujárns-
rokkarar. Þeir verða aldeilis
standandi beinhissa, ef þeir hafa
ekki heyrt í Led Zeppelin áður,
og er þá aldeilis tími til þess
korninn.
A.